Ο ΟΑΚ, ο ΒΟΑΚ και οι ιθαγενείς

Το πρώτο μισό της τελευταίας δεκαετίας, οι κατά καιρούς κυβερνητικοί παράγοντες που διαχειρίστηκαν τα μεγάλα έργα οδοποιίας στην Κρήτη αναζήτησαν το κατάλληλο εργαλείο, που θα διεκπεραίωνε με αξιοπιστία και ταχύτητα τις αναγκαίες εργασίες παρακολούθησης και ελέγχου που απαιτούν οι μελέτες και η κατασκευή ενός τόσο μεγάλου και πολύπλοκου έργου όπως αυτό της αναβάθμισης του Βόρειου Οδικού Άξονα της Κρήτης (ΒΟΑΚ), ο οποίος ανήκει στο βασικό διευρωπαϊκό οδικό δίκτυο.

Η κοινή διαπίστωση ότι ο κρατικός μηχανισμός είναι ανίκανος πλέον να διεκπεραιώνει γρήγορα, αξιόπιστα και οικονομικά έργα μεγάλου μεγέθους, όπως αυτό της αναβάθμισης του ΒΟΑΚ σε κλειστό αυτοκινητόδρομο, οδήγησε στη δημιουργία ενός φορέα, του Οργανισμού Ανάπτυξης Κρήτης (ΟΑΚ .Α.Ε.), στον οποίο δόθηκαν θεσμικά τα απαραίτητα «προσόντα» γι’ αυτή τη δουλειά.

Ας σημειωθεί ότι η θετική προσπάθεια για βελτίωση των συνθηκών παρακολούθησης και ελέγχου του έργου μεγάλων κατασκευαστικών εταιρειών δεν συνιστά από μόνη της αριστερή πολιτική. Θα πρέπει να κατανοήσουμε όμως ότι οι πιο πάνω αποφάσεις είναι ιστορικές, όχι για το νοικοκύρεμα που επιχειρούν, αλλά για το εκπληκτικό και απροσδόκητο γεγονός ότι υπηρετούν εξ αντικειμένου την αποκέντρωση των κρατικών υπηρεσιών, ενώ παράλληλα θέτουν τις βάσεις για το επόμενο βήμα, που προφανώς πρέπει να είναι η χειραφέτηση και αυτοδιαχείριση των τοπικών κοινωνικών και οικονομικών ομάδων.

Φαίνεται όμως ότι, μέχρι σήμερα τουλάχιστον, υπάρχει μια θεσμική δυσλειτουργία του ΟΑΚ Α.Ε. σε μετεκλογικές περιόδους, έως ότου κάθε αρμόδιος υπουργός κρίνει ότι ελέγχει πλήρως αυτόν τον Οργανισμό με την επιλογή των κατάλληλων κατά την κρίση του συμβούλων. Με απλά ελληνικά, φαίνεται ότι ο ΟΑΚ Α.Ε. αντιμετωπίζεται με αμηχανία έως δυσπιστία και εχθρότητα από τους παράγοντες και τις ηγετικές ομάδες, που ελέγχουν κάθε κοινοβουλευτική περίοδο τους κρατικούς μηχανισμούς. Έτσι μόνο μπορεί να εξηγηθεί η απογοήτευση του στελέχους της ΝΔ κ. Λ. Κοπάση πρώτου διευθύνοντα συμβούλου αυτού του Οργανισμού, σε δημόσια τοποθέτησή του στο Εμποροβιομηχανικό Επιμελητήριο Ρεθύμνου το 2014, όταν δήλωνε, έναν χρόνο μετά τον ορισμό του, ότι αν δεν τον στηρίξει η (δική του) τότε κυβέρνηση, θα παραιτηθεί. Και μόνο έτσι μπορεί να εξηγηθεί η πρεμούρα του πρώην υπουργού του ΣΥΡΙΖΑ κ. Χ. Σπίρτζη, να μεταφέρει (επί το κομψότερο) τις προβλεπόμενες αρμοδιότητες του τμήματος οδοποιίας για το οδικό δίκτυο της Κρήτης από τον ΟΑΚ Α.Ε. στο υπουργείο του.

Το έτος 2015 συνιστά τομή στα πολιτικά δρώμενα της χώρας. Σε δύο συνεχόμενες εκλογές, (25-01-2015 και 20-09-2015) ένα κομμουνιστικογενές αριστερό κόμμα κατακτά την πρώτη θέση σχηματίζει κυβέρνηση με τη στήριξη ενός μικρού δεξιού κόμματος. Για την επιθυμητή όμως από τη νέα κυβέρνηση διαμόρφωση συσχετισμών στο ΔΣ του ΟΑΚ Α.Ε. απαιτήθηκε ένας χρόνος και τρεις μήνες. Όχι μόνον αυτό: ο αρμόδιος υπουργός, άντεξε μόλις ενάμιση χρόνο τη συνύπαρξή του με έναν Οργανισμό που λειτουργούσε με θεσμικά δικούς του βαθμούς ελευθερίας και με δύο Υπουργικές Αποφάσεις ξαναπήρε υπό την σκέπη του μελέτες και έργα του βασικού οδικού δικτύου της Κρήτης.

Υποτίθεται ότι ο ΣΥΡΙΖΑ, το κόμμα μας, διαφέρει ριζικά από όλα τα άλλα κόμματα, ειδικά στο ζήτημα της κοινωνικοποίησης της παραγωγικής διαδικασίας, όντας αντίθετος με τον τυπικά διαμεσολαβητικό χαρακτήρα του σοσιαλιστικής (και όχι μόνο) κοπής κρατισμού.

Ο συγκεκριμένος υπουργός σε αγαστή συνεργασία με τον (μόνιμο και με δική μας ευθύνη) περιφερειάρχη Κρήτης (προέρχονται από το ίδιο κόμμα που είχε σημαία τον κρατισμό), διέλυσαν στην πράξη τον ΟΑΚ Α.Ε. Δυστυχώς ούτε εμείς έχουμε αποκοπεί από τον ομφάλιο λώρο μας, τον σταλινικής κοπής λεγόμενο κρατισμό μας. Οι ηγετικές ομάδες του κυβερνητικού ΣΥΡΙΖΑ (συνεπείς ως προς την αποστολή τους που δεν είναι άλλη από την αναπαραγωγή τους όπως άλλωστε συμβαίνει σε κάθε διαμεσολαβητική ομάδα που σέβεται τον εαυτό της), άφησαν Σπίρτζη και Αρναουτάκη να αλωνίζουν στην Κρήτη, αδιαφορώντας παντελώς για τις απόψεις της πλειοψηφίας των μελών και οπαδών μας.

Το μοναδικό επιχείρημα της πλευράς Σπίρτζη για το ξεκοίλιασμα του ΟΑΚ Α.Ε., ήταν ότι δεν μπορούσε να αναλάβει τη διαχείριση τόσο μεγάλων έργων όπως ο ΒΟΑΚ, λόγω έλλειψης προσωπικού και υλικοτεχνικών υποδομών. Για την ιστορία, είναι καλό να πληροφορηθεί κάθε πικραμένος ότι το τμήμα οδοποιίας του ΟΑΚ Α.Ε. (δηλαδή η πρώην ΕΥΔΕ ΒΟΑΚ), προβλέπεται με δύο Προεδρικά Διατάγματα να λειτουργεί με 54 ειδικευμένους υπαλλήλους. Έχοντας διατελέσει επί τρία χρόνια Τεχνικός Σύμβουλος αυτής της υπηρεσίας σε καλές της εποχές, γνωρίζω ότι λειτουργούσε, με πολύ καλές επιδόσεις μεν, αλλά με μόλις δέκα επτά υπαλλήλους. Αντί λοιπόν να δει ο κ. Σπίρτζης πώς θα στελεχωθεί με το προβλεπόμενο προσωπικό και θα εξοπλιστεί με την κατάλληλη υλικοτεχνική υποδομή, απλώς την διέλυσε. Ποια αποκέντρωση, ποια μάχη εναντίον του κρατισμού, ποια μετατροπή θεσμών! Συγκέντρωση, και πάλι συγκέντρωση εξουσιών.

Τη στιγμή που προσωπικά νοιώθω υπερήφανος ως μέλος του ΣΥΡΙΖΑ για πραγματικά αριστερές υπερβάσεις της χώρας μου όπως συνέβη με την συμφωνία των Πρεσπών, είναι θλιβερό και άχαρο να πρέπει να υπερασπίζομαι πολιτικούς που παράγουν έργο όπως αυτό της διάλυσης του ΟΑΚ Α.Ε.

Είμαστε αξιωματική αντιπολίτευση και χρειάζεται τουλάχιστον σοβαρότητα για να επιστρέψουν στον χώρο μας οι προοδευτικοί άνθρωποι που μας έχουν γυρίσει την πλάτη. Ένα από τα πράγματα που διαθέτουμε άφθονα ως γνήσιοι καμποτίνοι, είναι η δήθεν αυτοκριτική μας. Δεν στοιχειοθετεί αυτοκριτική το «κάναμε λάθη» χωρίς να προσδιορίσουμε (πολιτικά!) αυτά τα λάθη και χωρίς να αποδώσουμε ευθύνες, ακόμη και προσωπικές. Δυστυχώς, στην πρώτης κατηγορίας ομάδα παραγόντων που σέρνει το χορό στο κόμμα μας, έχουν προσκολληθεί και παράγοντες δεύτερης και τρίτης διαλογής. Είναι αυτοί που ασκούν τη λεγόμενη Υπαξιωματική Αντιπολίτευση (λοχίες και βγάλε, όπως ίσως θα έλεγε προσφυώς ο Ν. Βαμβακούλας).

Για παράδειγμα, στο Ηράκλειο, έγινε προ ημερών κάποια άτυπη σύσκεψη κομματικών στελεχών και προέκυψε ένα κείμενο χωρίς πατρότητα, λιβανιστήρι των έργων και των ημερών του πρώην υπουργού Μεταφορών και Δικτύων, με επωδό το αναμάσημα για το άθλιο κεφάλαιο (για να μην ξεχνάμε και τις ιδεολογικές μας ρίζες) που μας πίνει το αίμα.

Αντί δηλαδή να δούμε ότι, αν είχε αναβαθμιστεί ο ΟΑΚ Α.Ε., θα αντιμετώπιζε πολύ λιγότερα προβλήματα προσαρμογής σε κάθε αλλαγή κυβέρνησης, αντί να τον θωρακίσουμε απέναντι στην αδιαφάνεια και τη συναλλαγή, αντί να δοκιμάσουμε να τον μετατρέψουμε από τυπικά εμμεσοδημοκρατικό θεσμό σε θεσμό μεικτού τύπου, τον διαλύουμε και ξαναγυρνάμε στη γνώριμη εποχή του χαλκού. Το πρόβλημα των υπαξιωματικών της Κρήτης δεν ήταν ποτέ η αποκέντρωση, η αυτοδιαχείριση και η συμμετοχή, αλλά η επιβεβαίωση της αποδοχής τους από τους παράγοντες της Αθήνας επιβίωση και επιβεβαίωση.

(Ειδικά για τις άτυπες συσκέψεις: Είναι της -κομματικής μας- μόδας να μαζεύονται μερικά τοπικά στελέχη με κάποιες άκρες στις ηγετικές ομάδες της Αθήνας, να παίρνουν αποφάσεις, και να τις λανσάρουν ως αποφάσεις νομαρχιακών ή άλλων οργάνων. Το κείμενο στο οποίο αναφέρομαι παραπάνω, δόθηκε στη δημοσιότητα ως κοινή απόφαση των τεσσάρων Νομαρχιακών Επιτροπών της Κρήτης, χωρίς να έχει συνεδριάσει ποτέ καμία Νομαρχιακή γι’ αυτό το ζήτημα. Ως μέλος της Νομαρχιακής Ρεθύμνου ρώτησα προς τί η πλαστογραφία, και πήρα την αφοπλιστική απάντηση από τον γραμματέα μας ότι «έπρεπε να αντιδράσουμε άμεσα στις κατηγορίες της ΝΔ σε βάρος του δικού μας πρώην υπουργού Μεταφορών και Δικτύων». Τώρα, ποιοι αντέδρασαν, με ποια προβληματική και κυρίως, με ποιες προβλεπόμενες διαδικασίες, είναι ψιλά γράμματα.)

Η μεταφορά αρμοδιοτήτων από το τμήμα οδοποιίας του ΟΑΚ Α.Ε. στο υπουργείο άναψε το αναγκαίο πράσινο φως στη ΝΔ, της οποίας οι αρμόδιοι εκπρόσωποι καταγγέλλουν, (προσοχή!) όχι τον ΟΑΚ που σήκωσε επάξια σε δύσκολους καιρούς το μεγάλο βάρος μελετών και έργων οδοποιίας για το βασικό οδικό δίκτυο του νησιού, αλλά το υπουργείο Υποδομών και Δικτύων για ανυπαρξία μελετών αναβάθμισης του ΒΟΑΚ. Το γήπεδο που παίζεται πλέον η μπάλα, δεν είναι αυτοί οι έστω ελλιπείς θεσμοί αποκέντρωσης των κρατικών εξουσιών, αλλά τα υπουργικά περιβάλλοντα, τα οποία διαγκωνίζονται για το ποιο κάνει πιο καλά τη δουλειά του.

Tο αδέσποτο κείμενο που υπογράφουν εν αγνοία τους οι τέσσερις Νομαρχιακές Επιτροπές της Κρήτης, είναι αποκαλυπτικό. Ήδη από την πρώτη και δεύτερη παράγραφο, το ζητούμενο δεν είναι αν θα κάνει ή όχι καινούριες μελέτες η νέα κυβέρνηση, αλλά αν αλλάξει το διαμορφωμένο μέχρι σήμερα τοπίο μεθόδων χρηματοδότησης του έργου και συνακόλουθα των κατασκευαστικών εταιρειών που έχει προεγκριθεί η επιλογή τους. Όλοι οι παροικούντες γνωρίζουμε πολύ καλά ότι έχουν εκπονηθεί σε πρώτο στάδιο τρεις μελέτες και έχει συμφω νηθεί από κοινού μία λύση που αποτελεί σύνθεση αυτών των μελετών. Επομένως, δεν υπάρχει κανένας λόγος να μη συνεχιστούν τα επόμενα στάδια. Η ανοησία των εκπροσώπων της ΝΔ ότι δεν βρέθηκε καμία μελέτη του ΒΟΑΚ στο υπουργείο, αντανακλά το φόβο τους μην κατηγορηθούν (που όμως πράγματι είναι έτσι) ότι το μοναδικό τους μέλημα είναι ο έλεγχος της ροής χρηματοδότησης του έργου αναβάθμισης του ΒΟΑΚ. Αντίστοιχα, το περιβάλλον του πρώην υπουργού, με αφορμή (ως σανίδα σωτηρίας) αυτή την ανοησία, επιχειρεί να συσκοτίσει το γεγονός ότι και αυτοί κινήθηκαν στο ίδιο μήκος κύματος, τον έλεγχο δηλαδή της ροής χρηματοδότησης του έργου. Αντί να βοηθήσουν τον ΟΑΚ Α.Ε. να κάνει τη δουλειά για την οποία δημιουργήθηκε, στήνουν ένα καυγά, που επί της ουσίας αφορά στις κατασκευαστικές εταιρείες που έχουν προεγκριθεί, αλλά και σε άλλες που καραδοκούν. (Πολλά τα λεφτά Άρη.)

Κλείνω (ως τυπικός γραφειοκράτης) αυτό το πόνημα με ένα κρίσιμο ερώτημα:

Όπως γνωρίζουμε, η (πρώτη) κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ είχε το πολιτικό ανάστημα να αναστήσει την ΕΡΤ, που είχε κλείσει η κυβέρνηση Σαμαρά. Αν αύριο ο νυν υπουργός Υποδομών και Δικτύων προτείνει, όπως έχει δηλώσει ότι θα πράξει, την επαναφορά των αρμοδιοτήτων του ΟΑΚ Α.Ε. (όσων έχουν αφαιρέσει Σπίρτζης και Αρναουτάκης), ποια στάση θα τηρήσει η (δική μας!) Αξιωματική Αντιπολίτευση; Και αν ο κ. Καραμανλής δεν τηρήσει τη δέσμευσή του, έχει η ηγετική μας ομάδα το πολιτικό ανάστημα να σταθεί αυτοκριτικά στο ατόπημα Σπίρτζη και να διεκδικήσει όχι μόνο την επαναφορά αρμοδιοτήτων, αλλά και την επιπλέον στήριξη του ΟΑΚ;