Του ΓΙΩΡΓΗ ΚΑΛΟΓΕΡΑΚΗ*
Βιώνουμε, είναι αλήθεια, μια κρίση τα τελευταία χρόνια. Την έχουμε μάλιστα βαφτίσει πρωτίστως οικονομική και, κακά τα ψέματα, είναι! Όμως, με αφορμή αυτήν και τον αγώνα επιβίωσης που μας έχει επιβάλει, έχουμε ξεφύγει σε πλείστους τομείς της κοινωνικής μας ζωής, καθώς και των ανθρώπινων σχέσεών μας και έχουμε μεταβληθεί σε ρομπότ. Σε μηχανικά πλάσματα που επαναλαμβάνουν τις ίδιες κατευθυνόμενες κινήσεις, σαν φιγούρες σε θέατρο σκιών, σα μαριονέτες δεμένες με σπάγκους, σαν ξύλινες κι άψυχες κούκλες τελικά!
Ένα ατέλειωτο θέατρο παραλόγου με το ψέμα να κυριαρχεί σε κάθε πτυχή του λόγου, χωρίς να ερυθριάζουν μάγουλα και χωρίς να μεγαλώνουν μύτες… Ποιος νοιάζεται για την αλήθεια σήμερα; Γιατί να την απαιτήσουμε τελικά; Γιατί να δώσουμε βάση στα λεγόμενα του όποιου ηγέτη ή ταγού, αφού εκ των προτέρων γνωρίζουμε ότι ψεύδονται ασύστολα; Η ψεύτικη παράσταση στο θέατρο του Γλυκοπιπέρι με κράχτες τις σύγχρονες αλεπούδες και γάτους της απάτης! Που στόχο έχουν να μας κοροϊδέψουν και μόνο και να μας αρπάξουν τα όποια λίγα μας έμειναν. Να μας καταντήσουν σκυλιά, που δεμένα λαχταρούν ένα ξεροκόμματο για να προστατέψουν τα αγαθά των αρχόντων από κουνάβια και ζαγάρια… Να μας ρίξουν τέλος στην απύθμενη κοιλιά της αχόρταγης φάλαινας, όπου χρόνια τώρα βράζουμε μαζί με το κάθε καλαμάρι που έχει καταπιεί και που αισθάνεται ευτυχισμένο γιατί δεν κατάληξε να ξεροψηθεί σε κανένα τηγάνι με καυτό λάδι… πάντα υπάρχουν και χειρότερα, μας λένε…
Όμως, πριν σβήσει η φλόγα από το τελευταίο κερί της ελπίδας και μείνουμε στο σκοτάδι στην κοιλιά της φάλαινας, να χωνευτούμε και να καταλήξουμε περιττώματα στη σήψη της Ιστορίας, πρέπει να κάνουμε κάτι! Πρέπει να σπάσουμε την ξύλινη κούκλα και ν’ αφήσουμε να βγει από μέσα μας ο άνθρωπος που θ’ αγκαλιάσει με ανθρώπινα συναισθήματα τον συνάνθρωπό του! Ποιος είπε τελικά ότι τα παραμύθια είναι λόγια κούφια, χωρίς αντίκρισμα; Όταν μάλιστα τα παραμύθια αυτά, όπως το κλασικό του Πινόκιο, διανθίζονται από τη δημιουργική πνοή του Μιχαήλ Άγγελου και την ζωογόνα πνοή του Σαίξπηρ, γίνονται απόλυτα ενεστώτες και βιωματικές καταστάσεις.
Τα τελευταία χρόνια της «σύγχρονης χολέρας» ο φίλος σκηνοθέτης και ηθοποιός Θωμάς Καντιφές μαζί με το επιτυχημένο και καταξιωμένο στη συνείδηση όλων μας σχήμα του, τον Θεατρικό Περίπλου, μας έχει προτείνει δημιουργική αντίσταση στη λαίλαπα των καιρών μέσα από την τέχνη, ειδικά δε τα Χριστούγεννα! Το 2010 με τον Σκρουτζ μας είπε ότι τα ανθρώπινα συναισθήματα κυριαρχούν πάνω απ’ τα πλούτη. Το 2011 με τη «Βασίλισσα του χιονιού» μας το επανέλαβε, με έμφαση στην επιτυχία της αγάπης! Το 2012 με την «Πεντάμορφη και το τέρας» μας δίδαξε από σκηνής πως θα νικηθούν τα σύγχρονα τέρατα της κρίσης με την αγάπη. Φέτος με τον Πινόκιο μας προτρέπει να σπάσουμε τις ξύλινες μαριονέτες της υποκρισίας και της μπαμπεσιάς και ν’ αγαπήσουμε πραγματικά!
Μη λησμονούμε ποτέ ότι αυτό είναι και το απώτερο νόημα των Χριστουγέννων που νομοτελειακά έρχονται στο τέλος κάθε χρονιάς. Να θυμίσουμε εδώ μια σοβαρή λεπτομέρεια που μας βολεύει ν’ αγνοούμε. Ο Χριστός μας στάθηκε με ανοχή απέναντι σε ληστές και πόρνες! Αντίθετα στηλίτευσε αμείλικτα την υποκρισία και εξαπέλυσε εναντίον των υποκριτών τα φοβερά ουαί του. Κι ο μικρός Χριστός μας συμβολίζει ασφαλώς κάθε παιδί που αποζητά τη στοργή, τη ζεστασιά, τη φροντίδα και προπάντων την αγάπη μας. Κάθε παιδί που δεν αποζητά να ζήσει σαν ξύλινη κατευθυνόμενη μαριονέτα και να συλλαβίσει το παράλογο αλφαβητάρι του ξύλινου λόγου στον παράλογο κι αποκρουστικό κόσμο μας, αλλά είναι ένας ζωντανός άνθρωπος με αισθήματα και φαντασία. Ας μην το διώκουμε, όπως διώχτηκε κι ο μικρός Χριστός μας, σπρώχνοντάς στο να γίνει κακέκτυπο αντίγραφο του δικού μας άφρονα παραλογισμού. Το παραμύθι του Πινόκιο σ’ αυτήν ακριβώς την αποτυχία μας αναφέρεται, παρουσιάζοντας το μικρό ήρωα ψεύτη και σκανδαλιάρη…
Έτυχε να δω την παράσταση του σχήματος στις 11/12/13, μια μέρα που η παγκόσμια κοινότητα έχει αφιερώσει στο παιδί και που τιμήθηκε δεόντως απ’ τον Περίπλου με την παράσταση αυτή!
Η παρουσία άλλωστε κι ενός παιδιού στο θίασο (του Γιώργου Μαρκουλιδάκη) στο ρόλο του εξανθρωπισμένου Πινόκιο στο τέλος της παράστασης, είχε βαθύ συμβολικό χαρακτήρα και δικαιώνει περίτρανα το όνομα που έχω δώσει κατά καιρούς στο σχήμα, λέγοντάς το «Ομάδα Παιδικής Ευαισθησίας».
Το κείμενο επιμελήθηκε ο ίδιος ο Θωμάς, μεταφέροντας το κλασικό παραμύθι στην εποχή μας. Ο ίδιος υπογράφει την θεσπέσια σκηνοθεσία αλλά και το λιτό και λειτουργικό σκηνικό. Όμως η μεγαλύτερη επιτυχία του στην συγκεκριμένη παράσταση, κατά την ταπεινή μου γνώμη, είναι η ερμηνεία του στον μικρό αλλά άκρως συναισθηματικό ρόλο του Τζεπέτο, πατέρα-δημιουργού του Πινόκιο. Μια πανέμορφη κατάθεση ψυχής κι ανθρωπιάς!!!
Τους επιμέρους εικαστικούς τομείς υπογράφουν με ιδιαίτερη επιτυχία οι συνήθεις ύποπτοι του σχήματος. Ο πάντα υπέροχος Αντώνης Ζαχαράκης (μουσική), η Εύη Καννά κι ο Στέλιος Ρουκουνάκης (κοστούμια), ο Γιώργος Γαβαλάς (φωτογραφία), η Έλενα Πατσαχάκη (φωτισμοί), η Κατερίνα Βαρδαλάκη (ζωγραφική σκηνικού), η Μαρία Καντιφέ (ζωγραφική αφίσας), η Άννα Τζανιδάκη (αφίσα και πρόγραμμα) και οι Ελένη Αλμπαντάκη, Θωμάς Καντιφές, Στελίνα Φραντζεσκάσκη και Κατερίνα Βαρδαλάκη (τραγούδι).
Παλιά, νέα καθώς και νεοφώτιστα μέλη πλαισιώνουν ένα πανέμορφο θίασο, που με εξαιρετική κίνηση σ’ ένα πανέμορφο λειτουργικό σύνολο μας χαρίζει μια παράσταση χάρμα οφθαλμών και συγκινητικής ευθυμίας. Πρωταγωνιστής στο ρόλο του ήρωα Πινόκιο ο Βάιος Ντάφος, σε μια πανέμορφη υποστήριξη του σκανδαλιάρη ήρωα! Ο Βάιος αποτελεί μια άριστη παρακαταθήκη για το μέλλον του σχήματος, μιας και πέρα της υποκριτικής δεινότητας και του πηγαίου ταλέντου του, μας υπόσχεται και μια εξίσου δεινή πένα!!!
Πανέμορφες όσο και διασκεδαστικές οι παρουσίες της Ελένης Αλμπαντάκη ως αλεπούς και του Γρηγόρη Καρούζου ως γουργούρη γάτου. Πολυτάλαντα και τα δυο παιδιά, δυναμικά στελέχη του σχήματος χρόνια τώρα. Επίσης πανέμορφη όσο και συγκλονιστική η παρουσία της συναδέλφου Στελίνας Φραντζεσκάκη ως νεράιδας, δυναμικό επίσης μέλος του σχήματος.
Άκρως πειστική όσο και διασκεδαστική η παρουσία της Σοφίας Καλοκύρη ως χωριάτισσας, μια αποκάλυψη γεμάτη μελλοντικές υποσχέσεις. Διασκεδαστική φιγούρα ο Γλυκοπιπέρης του Κωστή Μαμαλάκη, με τα συγκινησιακά του φτερνίσματα… Ωραίες οι ξύλινες μπαλαρίνες που μας πρότειναν η Κατερίνα Βαρδαλάκη κι η Μαρία Πέππα. Συμπαθητικά ζωάκια το καλαμάρι της Μαρίας Κυδωνία και το κουνάβι της Εύης Γιαννουσάκη. Όμορφες παρουσίες τέλος η Ελένη Κυραγιάννη και η Λίτσα Τσικέλη ως γυναίκες καθώς και η Άννα Σουρμελή ως γειτόνισσα. Το κυριότερο πάντως ήταν ότι όλο το σχήμα λειτούργησε ως ένα εύθυμο σύνολο και μας χάρισε πολλές στιγμές κεφιού και απολαυστικής εικαστικής δημιουργίας.
Και για να περάσουμε τώρα στο δια ταύτα: το σχήμα ομολογεί με πικρία ότι η οικονομική κρίση το έχει αγγίξει βαθύτατα. Δεν παίρνει επιχορήγηση από πουθενά, με αποτέλεσμα να μην μπορεί να εξάγει τις πανέμορφες παραγωγές του έξω από την πόλη μας παρά σε σπάνιες περιπτώσεις. Και η εξαγωγή μιας τέτοιας δουλειάς θα ήταν ένας απ’ τους καλύτερους πρεσβευτές για την πόλη μας. Πολλά απ’ τα υλικά της παράστασης, όπως για παράδειγμα τα υπέροχα κοστούμια, είναι ανακύκλωση υλικών από παλιότερες προσπάθειες…
Όμως το σχήμα έχει εμάς! Όλους εμάς που το αγαπάμε και το στηρίζουμε χρόνια! Που θέλουμε την παρουσία του στην πόλη μας και που απολαμβάνουμε κάθε φορά τη δημιουργική του προσπάθεια. Ο Πινόκιο φέτος είναι η νέα του πρόταση-πρόσκληση. Αξίζει να τον αγκαλιάσουμε, γιατί η μοναξιά είναι κακή… και η ζεστασιά μας απαραίτητη. Για να βοηθήσει κι αυτός με τη σειρά του ν’ αλλάξουμε τις ξύλινες καρδούλες μας με ανθρώπινες. Γι’ αυτό άλλωστε έρχονται και ξανάρχονται τα Χριστούγεννα και όχι για να καταναλώσουμε αγαθά που πλέον δεν έχουμε… Όμως, έχουμε ακόμα ψυχή!!!
*Ο Γιώργης Καλογεράκης είναι δάσκαλος Ειδικής Αγωγής