Σήμερα, θα σας μεταφέρω άλλη μιαν από τις ιστορίες που ο παππούς μου, στα παιδικά μας χρόνια, μάς έλεγε οσάκις ήθελε να μας συμβουλέψει. Η συγκεκριμένη ιστορία είχε και έχει σκοπό να προβάλλει τη σημασία της σωστής και λαοφιλούς κυβέρνησης.
Σχετίζεται με τη ζωή και το έργο του παλιού Αθηναίου ποιητή, πολιτικού και νομοθέτη, Σόλωνα, που πρωταγωνίστησε στον 7ο και στον 6ο αιώνα π.Χ.. Έτσι, πρώτ’ απ’ όλα, ο παππούς μάς μίλησε για τη σολώνεια «σεισάχθεια». Ο Σόλων, μ’ αυτό το μέτρο, θέλησε να παραγραφούν όσα χρέη είχαν οι πολίτες, ιδιαίτερα η φτωχολογιά, ως τότε, και εφεξής να μην έχει κανείς το δικαίωμα να δανείσει χρήματα με υποθήκη το ανθρώπινο σώμα. Μέχρι εκείνην τη μέρα, οσάκις οι φτωχοί δανείζονταν για να υπερφαλαγγίσουν τα καθημερινά προβλήματα της ζωής τους, έβαζαν ενέχυρο την ατομική τους ελευθερία και εάν δεν μπορούσαν να ξοφλήσουν τα δανεικά με τους συχνότατα υψηλούς τόκους, γινόντουσαν οι ίδιοι δούλοι των δανειστών τους.
Κι όταν ρωτήσαμε τον παππού πώς ήταν ως κυβερνήτης της Αθήνας ο Σόλων, εκείνος μάς είπε πως, έχοντας μόνο του σκοπό να κρατήσει ισορροπία ανάμεσα σε όλους τους Αθηναίους πολίτες, και δεν εξέδωσε νέους νόμους υποχωρώντας στη δύναμη των ισχυρών αφενός και δεν έκανε τα χατίρια όσων τον είχαν εκλέξει αφετέρου, αλλά τους αντιμετώπιζε όλους με τον ίδιο τρόπο.
Τέλος, όπως μας έλεγε ο παππούς, ο Σόλων, έχοντας στο νου του ότι η ισότητα των πολιτών δεν προκαλεί πόλεμο, αλλά ενισχύει την ειρήνη, πίστευε, κατά την άσκηση της εξουσίας, και ότι η Αθήνα θα μπορούσε να προκόψει στα κατοπινά απ’ αυτόν χρόνια και εάν όλοι οι πολίτες δέχονταν, σέβονταν και τηρούσαν τους νόμους της πολιτείας. Μάλλον για τον λόγο αυτό δεν είχε φροντίσει για σκληρή και καταπιεστική προς το λαό νομοθεσία και, όταν αργότερα τον ρώτησαν εάν είχε θεσπίσει τους καλύτερους νόμους για τους Αθηναίους, λέγεται πως απάντησε: «Τους καλύτερους από αυτούς που θα μπορούσαν να δεχτούν οι πολίτες».
Πόσο σημαντικό είναι, λοιπόν, για μιαν πολιτεία να έχει ικανούς, διορατικούς και ευφυείς πολιτικούς ηγέτες! Και στις τρικυμίες εκείνοι θαρραλέα θα κρατούν, έλεγε ο παππούς μου και λέει κι ο φίλος μου ο επί χρόνια θαλασσοδαρμένος καπετάν Πρόδρομος Αγγελίδης, ορθόπλωρο το καράβι της πατρίδας, και στις μπουνάτσες θα το βάζουν στο ίσιο δρόμο και θα εμψυχώνουν και θα οδηγούν με σύνεση τους επιβαίνοντές του, εωσού φτάσουν στον προορισμό τους σώοι και αβλαβείς και με εκπληρωμένους τους στόχους τους ως ανθρώπων και ως πολιτών… Ή μήπως διαφωνείτε;
* Ο Γεώργιος Η. Ορφανός είναι υποψήφιος Διδάκτωρ στο Τμήμα Φιλοσοφίας και Παιδαγωγικής του Α.Π.Θ.
φιλόλογος
