Είναι ένα από τα ταξίδια εκείνα, που είναι δεδομένο ότι αλλάζουν τον τρόπο σκέψης και αντίληψης της ζωής και σίγουρα δεν σε αφήνουν ίδιο… κατά την επιστροφή σου.
Δεν ξέρω αν έφταιγε ο τρόπος «στησίματος» του ντοκιμαντέρ με την πολύ καλή φωτογραφία, την αργή κίνηση των ανθρώπινων φιγούρων ή το πάγωμα της εικόνας που αποτύπωνε ακαριαία, πρόσωπα, εκφράσεις και βλέμματα… όλων των ηλικιών σε συνδυασμό με την μουσική υπόκρουση.
Όμως αυτό που σε καθήλωνε κάθε τόσο, πιο πολύ και από τις περισσότερο σοκαρίστηκες σκηνές ήταν εκείνα τα τεράστια και γεμάτα εκφραστικότητα και καθαρότητα μάτια στα πρόσωπα των μικρών παιδιών.
Δεν ξέρω αν έφταιγε η δική μου ευσυγκινησία που με έκανε επί δυο περίπου ώρες να προσπαθώ να ξεθαμπώνω και να σφουγγίζω μάτια και ματογυάλια στην προσπάθειά μου να προλάβω να ρουφήξω όλο και περισσότερες εικόνες όλο και περισσότερα μαθήματα… αξιοπρέπειας, στωικότητας, αισιοδοξίας, αθωότητας και εσωτερικής λάμψης και σοφίας… εκείνης που εδώ στον δυτικό πολιτισμό εμείς οι «πολιτισμένοι», σπάνια συναντάμε.
Ναι το νερό ήταν βρώμικο, τα σπίτια υποτυπώδη, η μυρωδιά ανυπόφορη (έτσι όπως τη μετέφερε ο παρουσιαστής) η φτώχεια μεγάλη… αλλά τι περίεργο… οι ψυχές όλες φαίνονταν τόσο πλούσιες και τόσο γεμάτες… που κάθε τόσο ξεπηδούσαν μια μια από την οθόνη και σε κάθε εικόνα η αίσθηση αυτής της δύναμης, έφθανε μέχρι τον καναπέ σου… σε έπιανε από το γιακά και σε ταρακουνούσε ολάκερο.
Σίγουρα έχουμε ξαναδεί τέτοιες εικόνες και μάλιστα πολύ πιο σκληρές. Το συγκεκριμένο ντοκιμαντέρ, περισσότερο «χάιδεψε» την πραγματικότητα της Ηπείρου αυτής που υποφέρει το μεγαλύτερο μέρος της εδώ και χρόνια από την τραγική απάθεια και αναλγησία των δικών τους κυβερνήσεων… στο όνομα του μονομερούς πλούτου και της δύναμης της εξουσίας των λίγων… που είναι έρμαια στα χέρια του μικρόψυχου και μάταιου ανθρώπινου εγωισμού. Συμφέροντα μικρά και μεγάλα, ντόπια και ξένα, εμφύλιοι πόλεμοι, άνιση κατανομή πόρων, άγνοια από ανύπαρκτη παιδεία αλλά και ακραίες καιρικές συνθήκες της Ηπείρου αυτής, την καθιστούν τόσο μα τόσο ταλαιπωρημένη εδώ και χρόνια.
Μια εικόνα χίλιες λέξεις, λένε κάποιοι και είναι αλήθεια. Μπορεί η πραγματικότητα να είναι ακόμα πιο έντονη και πιο σκληρή από ότι μπορεί ο φωτογραφικός φακός να μεταδώσει… αλλά η δύναμη της ψυχής …απλά εκτινάσσεται και αποτυπώνεται αβίαστα. Εκπέμπεται μέσα από μια και μόνο ματιά… είτε εκείνου του παιδιού που ήθελε να βγάλει χρήματα για να αγοράσει παπούτσια! και να πάει σχολείο, είτε εκείνης της έφηβης που ονειρεύεται να σπουδάσει για να μπορέσει να βοηθήσει τον τόπο της επιστρέφοντας… είτε εκείνης της μαίας που προσπαθεί να βοηθήσει όσα περισσότερα περιστατικά μπορεί με τις λιγοστές ιατρικές προμήθειες και την στοιχειώδη έως ανύπαρκτη βοήθεια. Η πιο απλή και αφοπλιστική απάντηση… συνήθως στο ερώτημα «τι σου λείπει» ή «τι θα ήθελες», είναι τόσο απλή και τόσο αβίαστη όπως και το χαμόγελό τους… Λίγα χρήματα για το απαραίτητο φαγητό και νερό βεβαίως… λίγο καλύτερες συνθήκες ζωής… αφού εκεί δεν υπάρχει ηλεκτρικό, δεν υπάρχει αποχέτευση, δεν υπάρχουν σούπερ μάρκετ…. Όλα αυτά τα στοιχειώδη, θα πρέπει να τα κερδίζει κάποιος καθημερινά με σκληρή… πολύ σκληρή δουλειά.
Απίστευτη ειρωνεία. Στις πιο μεγάλες πόλεις… ανάμεσα από τους ξεχαρβαλωμένους ή υποτυπώδεις δρόμους και χαλάσματα, να ξεπετάγονται οι διαφημιστικές αφίσες Κινητής Τηλεφωνίας και της Κόκα Κόλα.
Εδώ είναι που δημιουργούνται εύλογες οι απορίες, σε κάθε σκεπτόμενο άτομο που παρακολουθεί την μεγάλη αυτή διαφορά διαβίωσης μεταξύ των ανθρώπων της συγκεκριμένης Ηπείρου και των Δυτικοευρωπαϊκών άλλων, όταν γνωρίσει από κοντά, λίγο καλύτερα τον τρόπο σκέψης και λειτουργίας των ανθρώπων αυτών που είναι υποχρεωμένοι να ζουν κάτω από τέτοιες δύσκολες και απάνθρωπες τις περισσότερο φορές συνθήκες.
Πως γίνεται να ζει κανείς με τέτοιες ελλείψεις και όμως να μη φαίνεται αφόρητα μίζερος, καταθλιπτικός ή απαισιόδοξος;
Πως γίνεται να υπάρχει τέτοιος σεβασμός του ενός προς τον άλλο, στη διαφορετικότητα της θρησκείας, στον ξένο που θα τους επισκεφθεί ή στην ίδια τη φύση;
Πως γίνεται να εκπέμπεται τέτοια στωικότητα, αισιοδοξία και καρτερικότητα για τα καλύτερα που πιστεύουν ότι θα έρθουν δοξολογώντας και ευχαριστώντας καθημερινά τον Θεό τους; Δεν θέλω να εξιδανικεύσω… αλλά να βρω την ουσία που κρύβεται πίσω από τη στάση ζωής τους.
Πως εμείς «οι πολιτισμένοι» καταφέρνουμε να φαινόμαστε ακριβώς το αντίθετο ανάμεσα από τα χορταστικά μας γεύματα και τις «υψηλές» ασχολίες μας;
Μήπως εκείνοι (τουλάχιστον ένα μεγάλο κομμάτι του λαού τους) έχουν ανακαλύψει κάτι που εμείς το έχουμε χάσει εδώ και καιρό και δεν είναι άλλο από την απλότητα και την ικανότητα να χαιρόμαστε με τα μικρά πράγματα της ζωής χωρίς κόμπλεξ, και ανόητους εγωισμούς; Χωρίς ανασφάλειες… αλλά με πίστη και αισιοδοξία να χαιρόμαστε και να εκτιμάμε ό,τι η ζωή μας προσφέρει με σεβασμό στον άνθρωπο δίπλα μας και την ίδια τη φύση που τόσο έχουμε προσβάλει… με την παρουσία μας;
Ναι αυτό είναι το μήνυμα που θα πρέπει να λάβουμε όλοι ιδιαίτερα αυτούς τους δύσκολους για όλους καιρούς μας. Κοινότυπο αλλά τόσο μα τόσο αναγκαίο… το νόημα αυτό της ζωής.
Να μπορούμε να χαιρόμαστε με τα απλά… να μπορούμε να εκτιμάμε ό,τι έχουμε… ακόμη και για τα πιο λιγοστά… να ευχαριστούμε γι’ αυτά… να μπορούμε να αγαπάμε χωρίς εγωισμούς τον διπλανό μας, να μπορούμε να χαμογελάμε, ακόμα και στα πιο δύσκολα… να μπορούμε να λικνιζόμαστε στο ρυθμό της μουσικής που μας εμπνέει…. Έτσι ακριβώς όπως «λικνίζεται» αβίαστα η Μαύρη Ήπειρος… στο άκουσμα οποιοδήποτε ρυθμού… Ζει και χαίρεται κάθε ήχο της φύσης ή της τέχνης… και το εκφράζει με ενθουσιασμό και πίστη σε ένα καλύτερο αύριο, εκείνο που αξίζει σε όλα τα πλάσματα της γης…
Και κάτι ακόμα. Τα παιδιά και οι γυναίκες αυτής της Ηπείρου είναι η θετική ενέργεια και η ραχοκοκαλιά της… και της αξίζουν καλύτερες μέρες… τι κι αν το δέρμα τους είναι σκούρο; Αλήθεια; Ποια η διαφορά στις ψυχές των λαών; Ποιος καθορίζει την αξία ή απαξία τους; Έχει χρώμα άραγε η ψυχή; Όχι βέβαια… όπως ακριβώς δεν έχει διακρίσεις σε τάξεις… μεγέθη… και βάρος.
Αν και τώρα που το σκέπτομαι… μάλλον υπάρχουν κάποιες διαφορές… ως προς το μέγεθος. Η μικροψυχία εκείνη που υποβιβάζει την αξία της ανθρώπινης ζωής και δυστυχώς είναι προνόμιο αρκετών υψηλά ιστάμενων προσώπων που δε σέβονται και δεν υπολογίζουν τίποτα μπροστά στη πρόσκαιρη δύναμη της εξουσίας και του προσωπικού τους κέρδους.
Ευτυχώς όμως που πάντοτε υπάρχει και ο αντίποδας… ευτυχώς που υπάρχουν και οι ανθρωπιστικές προσπάθειες και οι μη κερδοσκοπικοί οργανισμοί που απαρτίζονται από ανθρώπους που ουδόλως ενδιαφέρονται για μικρότητες της ζωής αλλά κοιτούν την ουσία και το δείχνουν έμπρακτα… στηρίζοντας και παρατηρώντας τον Άνθρωπο και την ψυχή του.
Ας γίνουμε περισσότεροι λοιπόν… για να ανυψώσουμε λίγο πιο πολύ… μια σπιθαμή ακόμα… το μπόι της Ανθρωπότητας.
ΥΓ: To έργο της Actionaid (φιλανθρωπική οργάνωση με στόχο την καταπολέμηση της φτώχειας και της ανισότητας αλλά και της άνισης κατανομής της δύναμης και των πόρων) καθώς επίσης και των «Γιατρών χωρίς σύνορα» (Διεθνής Ανεξάρτητη Ανθρωπιστική Οργάνωση μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα) δεν μπορούμε να μην το εξάρουμε και να μη το προβάλουμε. Κάθε προσπάθεια που κινείται στα πλαίσια του ανθρωπιστικού και μη κερδοσκοπικού πλαισίου είναι αξιέπαινη και θα πρέπει να μας εμπνέει και να γίνεται φάρος φωτεινός κατά τη διάρκεια της σύντομης ετούτης ζωής μας. Η αναδοχή παιδιών είναι μια πολύ καλή αρχή για κάποιον που μπορεί ακόμα να το υποστηρίξει για κάποια χρόνια… μέχρι ακόμα ένα μαυράκι… να καταφέρει να μεγαλώσει.
Έφυγε από τη ζωή ο αρχαιολόγος Μιχάλης Ανδριανάκης
“Έφυγε” σήμερα από τη ζωή, ο γνωστός αρχαιολόγος, επίτιμος έφορος Αρχαιοτήτων, Μιχάλης Ανδριανάκης, σε ηλικία 74 ετών. Ο Μιχάλης Ανδριανάκης νοσηλευόταν με προβλήματα υγείας τις...