«Παλιά Πόλη: Από υποβαθμισμένο γκέτο μοχλός ανάπτυξης για το Ρέθυμνο», είναι ο τίτλος της διάλεξης του πρώην δημάρχου Ρεθύμνου Δημήτρη Αρχοντάκη, το υλικό της οποίας έγινε βιβλίο και παρουσιάστηκε χθες το απόγευμα στο Σπίτι του Πολιτισμού.
Ένας τόμος με πλούσιο φωτογραφικό υλικό, μέσα από το οποίο ο συγγραφέας, περιγράφει το ιστορικό κέντρο του Ρεθύμνου από το 1968, οπότε και ανέλαβε τα ηνία της πόλης μέχρι και το 1997, οπότε και είδε, όπως ο ίδιος ανέφερε χαρακτηριστικά, τους κόπους και τις προσπάθειές του να δικαιώνονται και να αποδίδουν καρπούς.
Μέσα από τις σελίδες του συγκεκριμένου τόμου, ο κ. Αρχοντάκης περιγράφει την εικόνα της Παλιάς Πόλης, η οποία, όπως λέει, θύμιζε ένα εξαντλημένο επιβίωμα από το πέρασμα του χρόνου την δεκαετία του 60, και αναπτύσσει μέσα από αυτό τις πρωτοβουλίες που πήρε ο ίδιος για να αλλάξει όψη και να εξελιχτεί σε ένα κέντρο πολιτισμού και ανάπτυξης.
Ο όρος γκέτο, που περιλαμβάνεται στον τίτλο του βιβλίου, ήταν η έκφραση που χρησιμοποιούσε τότε ο Σύλλογος Κάτοικων της Παλιάς Πόλης του Ρεθύμνου για να περιγράψει, όπως μας εξήγησε ο κ. Αρχοντάκης, την εγκατάλειψη, ενώ στη διάλεξή του υπογράμμισε και τις διενέξεις με τον Σύλλογο της περιοχής, ο οποίος, όπως είπε, θεωρούσε ότι η νομική προστασία της Παλιάς Πόλης από την Αρχαιολογία στέκονταν εμπόδιο στην ανάπτυξή της.
Ειδικότερα, ο Δημήτρης Αρχοντάκης σε σχετικές δηλώσεις του αναφορικά με την διάλεξη τόνισε: «Εγώ έζησα τα μαθητικά μου και τα νεανικά μου χρόνια στην Παλιά Πόλη στην οδό Κόρακα 5 και έζησα όλο το δράμα της εποχής εκείνης, δηλαδή το μεταπολεμικό παλιό Ρέθυμνο. Το έζησα στην πράξη με όλα του τα προβλήματα και έζησα την αγωνία των ανθρώπων, τις κακές συνθήκες διαβίωσης και τη φτώχεια και έτσι, όταν βρέθηκα δήμαρχος, από τους βασικούς στόχους που έθεσα, ήταν η ανάπτυξη του Ρεθύμνου και η αλλαγή των συνθηκών και η ίδια η Παλιά Πόλη. Δεν θα μπορούσε το Ρέθυμνο να πάρει ποτέ τα πάνω του αν δεν ανατρεπόταν εντελώς, οι συνθήκες της Παλιάς Πόλης. Και έτσι το προγραμμάτισα και με τη δύναμη του Θεού κατέστη δυνατόν να ανατραπούν οι συνθήκες εκείνες και από εκεί που ήταν ένα εξαντλημένο επιβίωμα από προηγούμενες ιστορικές περιόδους, βουτηγμένο μέσα σε μια χρόνια σήψη, αναστράφηκαν οι όροι και έγινε η πρωτοπορία του Ρεθύμνου στην ανάπτυξη και διασώθηκε η Παλιά Πόλη, αναδείχτηκε, απέκτησε λειτουργικότητα ευρωπαϊκού επιπέδου και τώρα είναι όχι μόνο το πολιτισμικό αλλά και το οικονομικό κέντρο του Ρεθύμνου. Θεωρώ δηλαδή ότι όντως από ένα υποβαθμισμένο γκέτο, που ήταν και όπως το ζήσαμε όλοι εμείς οι παλαιότεροι, αντιστράφηκαν οι όροι και έγινε η πρωτοπορία για την ανάπτυξη του Ρεθύμνου. Τον όρο γκέτο τον χρησιμοποιούσε κατά κόρον ο Σύλλογος Κατοίκων Παλιάς Πόλης, ο οποίος έκανε σκληρό αγώνα να απαλλάξει την Παλιά Πόλη, κατά την έκφρασή του από την «αιχμαλωσία» της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας κτλ. Νόμιζε δηλαδή, ότι τα προβλήματα θα λυθούν δια μαγείας, αν η Αρχαιολογική Υπηρεσία έπαυε να καλύπτει νομικά την παλιά πόλη. Εγώ είχα εντελώς αντίθετη γνώμη, πίστευα και αποδείχτηκε ότι μόνο αν η Παλιά Πόλη αναδεικνυόταν σύμφωνα με τα δικά της μέτρα, με το δικό της χαρακτήρα και με το ιδιαίτερο ύφος της, θα μπορούσε να προσεγγίσει επενδύσεις και πιστώσεις για τα έργα που χρειάζονται για να αλλάξει η ζωή των ανθρώπων. Είχαμε σκληρές αντιπαραθέσεις -ευτυχώς δεν τους πέρασε και έγιναν αυτά που έγιναν».
Ο Δημήτρης Αρχοντάκης στη διάλεξή του αναφέρθηκε στην άοκνη, όπως τη χαρακτήρισε, προσπάθειά του επί 29 συναπτά έτη να εκσυγχρονίσει και να οδηγήσει στην ανάπτυξη την Παλιά Πόλη του Ρεθύμνου θέτοντάς την σε πρώτη προτεραιότητα. Μίλησε για τον στόχο και το όραμά του, που όπως είπε ξεκίνησε στα μέσα του Φλεβάρη του 1968, οπότε και συγκάλεσε σύσκεψη με τους παραγωγικούς φορείς, στους οποίους περιέγραψε τις σκέψεις του και ολοκληρώθηκε το 1997, οπότε και είδε να ξεκινούν έργα συνολικού προϋπολογισμού 5 δισ. ευρώ. Χαρακτηριστικά, ανέφερε: «Εγώ ανέλαβα δήμαρχος τον Ιανουάριο του 1958. 15, 16, και 17 Φεβρουαρίου έκανα συσκέψεις με τις παραγωγικές τάξεις δηλαδή 5-6 ξενοδόχους, που ήταν τότε, τους εστιάτορες και τους επιστημονικούς συλλόγους και έθεσα το θέμα που πάει το Ρέθυμνο. Το Ρέθυμνο έχανε πληθυσμό και είπα ότι χρειάζεται νέες κατευθύνσεις και σαν νέα κατεύθυνση επέλεξα τον τουρισμό, που οι ίδιοι τότε δεν ήξεραν καλά καλά τι είναι -αλλά εγώ ήξερα λόγω των ταξιδιών μου στο εξωτερικό για τις σπουδές μου και τότε διαμορφώθηκε ο πρώτος αναπτυξιακός άξονας για την πόλη. Το όραμά μου ολοκληρώθηκε το 1997 με την έναρξη των έργων μπήκαν μπροστά -έργα 5 δισ. ευρώ όπως η αποχέτευση της Παλιάς Πόλης- χωριστά όμβρια ύδατα, τότε μπήκαν τα καλώδια της ΔΕΗ, ο δημοτικός φωτισμός, υπόγεια καλώδια για καλωδιακή τηλεόραση, που δεν μπήκε ακόμα, υπόγεια καλώδια για οπτικές ίνες που δε μπήκαν ακόμα -υπάρχουν όμως οι σωλήνες και κάποτε θα γίνουν. Ήταν 29 χρόνια αγώνων, αγωνίας, σύνταξης μελετών προώθησης να κερδίσει κανείς την βούληση των ιθυνόντων των κυβερνήσεων. Χρειάστηκε μια ζωή αγώνα για να φτάσουμε στο σημείο αυτό και τώρα θεώρησα ότι ήταν καλό να γραφτούν μερικά πράγματα και να μείνει σαν ιστορική κατάθεση για την εξέλιξη του Ρεθύμνου, όχι μόνο του παλιού -γιατί το παλιό συμπαρέσυρε και το καινούριο στους ρυθμούς της ανάπτυξης- και να γνωρίσουν και οι νέοι τα προβλήματα του τότε».
Ο κ. Αρχοντάκης δεν είναι ικανοποιημένος από τη σημερινή εικόνα της Παλιάς Πόλης, η οποία όπως είπε έχει ακόμα πολλές δυνατότητες για να εξελιχτεί. «Όχι δεν έχει τελειώσει η ανάπτυξη της Παλιάς Πόλης. Τώρα η Παλιά Πόλη δεν μπορεί να οπισθοδρομήσει. Όταν οι καιροί το επιστρέψουν, όταν οι συνθήκες αλλάξουν και πνεύσει πάλι κάποιος αναπτυξιακός άνεμος, τότε το Ρέθυμνο μπορεί να γίνει μια από τις ομορφότερες πόλεις της Ελλάδας και να αναπτυχθεί και τουριστικά και να προχωρήσει σε άλλα βήματα» τόνισε.
Εκ μέρους των διοργανωτών της χθεσινής εκδήλωσης ο πρόεδρος του Συλλόγου Ξενοδόχων Μ. Τσακαλάκης μιλώντας για τη διάλεξη του κ. Αρχοντάκη, υποστήριξε: «Είναι ένα αξιόλογο βιβλίο, το οποίο ουσιαστικά καταδεικνύει τους τρεις πυλώνες της ανάπτυξης του Ρεθύμνου και κατέταξε το Ρέθυμνο, μεταξύ των υπολοίπων πόλεων της Κρήτης, σε μία από τις πρώτες θέσεις. Οι πυλώνες ανάπτυξης είναι γνωστοί, το Πανεπιστήμιο, ο Τουρισμός και η Παλιά Πόλη. Αυτά λίγο πολύ περιγράφονται στο βιβλίο του τέως δημάρχου, ο οποίος είναι αξιέπαινος, είναι ένας από αυτούς που οραματίστηκε μαζί με άλλους συμπολίτες μας την ανάπτυξη του Ρεθύμνου και με άοκνες προσπάθειες την κάνανε πραγματικότητα. Οφείλουμε λοιπόν να το θέσουμε υπό την αιγίδα μας, γι’ αυτό και ο Σύλλογος Ξενοδόχων και άλλοι φορείς και σύλλογοι το έχουν θέσει υπό την αιγίδα τους και είναι κάτι που θα πρέπει να το θυμόμαστε, να μην το ξεχνάμε και τα εύσημα πρέπει να δίνονται σε αυτούς που τους αναλογούν. Το μήνυμα που στέλνει το βιβλίο είναι ότι δεν πρέπει ποτέ κανείς να απελπίζεται, να πολεμά για την καλυτέρευση της ζωής του, του κοινωνικού του περιβάλλοντος και των συνανθρώπων του. Και όταν κάποιος το πιστέψει γίνεται και πραγματικότητα».
Σημειώνεται ότι η χθεσινή εκδήλωση τελούσε υπό την αιγίδα του ΕΒΕ, του Τεχνικού Επιμελητηρίου, του Εργατικού Κέντρου, του Συλλόγου Ξενοδόχων, του Συλλόγου Κατοίκων Παλιάς Πόλης, της Ένωσης Τουριστικών Καταλυμάτων «Ο Ξένιος Ζευς».
