Τo Πάνσεπτο πρόσωπο της Παναγίας
Του Νικόλαου Κ. Μαρκαντώνη
Η κατάθεση ευγνωμοσύνης σε παγκόσμια κλίμακα και έκταση προς την Παναγία, ο συναφής και αδιάλειπτος ύμνος, ο ρητός και άρρητος λόγος αγγέλων και ανθρώπων, συνθέτουν και περιγράφουν, απλά σκιαγραφούν, το εξαίσιο κάλλος και την ακτινοβολία Της.
Η αφοσίωση εξάλλου της απόλυτης εμπιστοσύνης στη χάρη Της νοείται ως ελάχιστη ανταπόκριση στην ασύλληπτου βάθους «μετοχή» του Γένους των ανθρώπων, μέσω της άσπιλης Παρθένου, στο άχρονο Μυστήριο της Θείας Οικονομίας και της νοηματοδότησης «εν Χριστώ» της ζωής και της Ιστορίας.
Για την ουσία και την αλήθεια του συγκλονιστικού Συμβάματος η Εκκλησία και η θεολογία έχουν ήδη αποφανθεί σε επίπεδο Οικουμενικών Συνόδων. Κατά συνέπεια ουδείς λόγος αμφισβήτησης υπάρχουν περί όσων παρελάβαμε, ούτε αμφιβολίας ίχνος ή «τροπής αποσκίασμα»!
Τα πάντα αναλάμπουν στο άχραντο πρόσωπο μέσα από το ιλαρό φως του καντηλιού, το μυστικό ιρίδισμα της μεταδιδόμενης στην ψυχή αδιάψευστης ελπίδας. Και βέβαια ο σύγχρονος θεολόγος ουδέν έχει να προσθέσει στα όσα η Εκκλησία με σκληρούς, μακρούς αγώνες θεοπνεύστως εθέσπισε και καθιέρωσε.
Ήδη από τον Κύριλλο Αλεξανδρείας 5ος αι. και τον ποιητή του Ακαθίστου Ύμνου μέχρι τον ιερό Δαμασκηνό, 9ος αι. η Υπεραγία Θεοτόκος μένει στο θρόνο Της Σύμβολο αιώνιου παρθενικού Κάλλους, Πρότυπο μητρικής στοργής και συμπαντικής αγάπης. Της μόνης ικανής να συμπάσχει στα ανθρώπινα πάθη ανθρωπίνως και να παρηγορεί θεϊκώς. Μια δωρεά των θεομητορικών «σπλάγχνων» εφικτή προπάντων στην απλή ευσέβεια! Στη φλεγόμενη καρδιά που καταφεύγει με κραυγή ως άλλη Χανανναία στην Εικόνα και τη Χάρη Της! Εκείνη μέσω της οποίας οι Ουρανοί ενώθηκαν με τη γη μένοντας ενωμένοι «πάσας τας ημέρας…» (Ματθ. κη’ 20).
Σήμερα, ζώντας την Αποκάλυψη «εν Χριστώ» εντούτοις: «πάντες εξεκλίναμεν άμα ηχρειώθημεν», (Ρωμ. 3:12) αφηνόμενοι στη γοητεία του «Χάους», η Παναγία και πάλι είναι έτοιμη να παρέμβει γεφυρώνοντας το Χάος! Έχει σημασία ο βαθμός εμπιστοσύνης στο πάνσεπτο και πανσθενές Όνομά Της προκειμένου να ανυψώσει την ύπαρξη πάνω από τα αδιέξοδα, πάντοτε στο μέτρο των δικών μας επιλογών και αποφάσεων. Η απροσμέτρητη, σε έκταση και βάθος, Διακονία της Παναγίας προς τον άνθρωπο Δεν συνδέεται με θεότητες γυναικείες, της μυθολογίας ή της θρησκειολογίας. Καμιά αντιστοιχία μεταξύ της Θεοτόκου και της Αθηνάς, της Ίσιδας ή της Κυβέλης! Η Αειπάρθενος Μαρία σημαίνει πρόσωπο ιστορικό όχι μυθικό παρά την «προσπάθεια» μυθοποίησής Του. Φέρει τα αδιάβλητα γνωρίσματα ανθρώπου της αρετής, «κατ’ εξοχήν», με κορυφαία την ταπείνωση και υπακοή στο θείο θέλημα και κατά την έννοια: «Ιδού η δούλη Κυρίου γένητό μοι κατά το ρήμα Σου» (Λουκ. Α, 38). Δεν είναι παντογνώστις ούτε πανταχού παρούσα. Το γεγονός ότι μετέχει αυτών των ιδιοτήτων κατ’ αναφορά προς τον Υιό Της παραμένει Μυστήριο και πάντως ζήτημα εσωτερικής καθαρά βιωματικής εμπειρίας.
«Προσέρχομαι τη Μητρί ίνα εύρω τον Δεσπότην. Φιλώ την φύσιν ίνα επαξίως δοξάσω τον Φυόμενον και τον Φύσαντα. Ορώ την Γεννήσασαν τον Ένα, ίνα την της άνω Υπερφυούς και πάντως δεσποτικής Τριάδος θεωρίαν λάβω», εμπνέεται ο μέγας θεολόγος Γρηγόριος και μας εμπνέει. Αντίστοιχα ο ιερός Χρυσόστομος προτρέπει: «Λατρεύσωμεν την Τριάδα αναζωγραφούντες εν εαυτοίς την Παρθένον, αύτη γαρ έσοπτρον αμόλυντον της Τριφυούς Αγαθότητος και νύμφη του Λόγου και Μήτηρ του Φωτός».
Οποιαδήποτε άλλη διατύπωση ή ανάλυση εκτός των παραπάνω θα φαινόταν ως «εκ περισσού». Δίδαγμα άξιο να κρατηθεί και μ’ αυτό να διαποτίσουμε τη ζωή και τη σκέψη μας αναδεικνύεται το γεγονός ότι: η Παναγία ανυψώθηκε υπεράνω των αγίων και των αγγέλων επειδή «φύλαξε» τα εσωτερικά Μηνύματα της ζωής με απόλυτη κατάφαση στο Μυστήριο της Οικονομίας.
«Συνετήρει πάντα τα ρήματα συμβάλλουσα εν τη καρδία αυτής» αποκαλύπτει ο Ευαγγελιστής Λουκάς, (2:29).
Μηνύματα δεχόμαστε και στέλνουμε όλοι, εφήμερα περισσότερο, υπακούοντας σε ερεθίσματα της στιγμής. Τα μεγάλα εσωτερικά μηνύματα που φτάνουν στο δέκτη μας, για ανώτερη ποιότητα ζωής, μας αφήνουν συνήθως αδιάφορους και φυσικά μένουν αναπάντητα!