Του ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥ ΚΑΣΩΤΑΚΗ*
Αφορμή για αυτές τις γραμμές είναι το θέμα του κορωνοϊού. Μια και είναι επιστημονικό θέμα να ξεκινήσουμε με τα επιστημονικά δεδομένα. Το εμβόλιο, με τα μέχρι τώρα στελέχη του ιού, προστατεύει κατά 99% από βαριά νόσηση ή/και θάνατο (Στις Μονάδες Εντατικής Θεραπείας σήμερα το 99,2% αφορά ανεμβολίαστους) και μειώνει τη μετάδοση κατά 39-60% ανάλογα με το στέλεχος. Κατά το ίδιο ποσοστό μειώνει και την πιθανότητα μετάλλαξης: είναι γνωστό στη Βιολογία ότι ο ιός όσο περισσότερο κυκλοφορεί τόσο περισσότερο μεταλλάσσεται.
Πόσο επικίνδυνος είναι ο ιός: Ας πάρουμε τα ελληνικά δεδομένα: μέχρι τώρα από 1-1,5 εκατομμύρια υπολογισμένους που προσβλήθηκαν από τον ιό, μαζί με τους ασυμπτωματικούς, μια και έχουμε μόνο περίπου 500.000 επιβεβαιωμένα κρούσματα, έχουν πεθάνει περίπου 13.000 άτομα. Αυτό γιατί σε κάθε επιβεβαιωμένο κρούσμα αντιστοιχούν περίπου 2-3 ασυμπτωματικά (ή μη καταγραφέντα λόγω εξαιρετικά ελαφρών συμπτωμάτων) άρα μη επιβεβαιωμένα. Ας βγάλει όποιος θέλει ποσοστά. Αν δεν αντέξει το υγειονομικό σύστημα όπως έγινε πέρυσι στην Βόρειο Ιταλία, και εύχομαι να μην γίνει στην Κρήτη, και υπάρχει έλλειψη ακόμα και π.χ. αναπνευστήρων η πιθανότητα θανάτου πολλαπλασιάζεται.
Στην Ελλάδα έχουν ήδη πεθάνει από τον ιό 3 παιδιά 3-17 ετών, 90 άτομα 18-39 ετών, περίπου 2.000 άτομα 40-64 ετών και περίπου 11.000 πάνω από 65 ετών με τις γυναίκες να έχουν στατιστικά λιγότερους θανάτους.
Βεβαίως στο Ρέθυμνο δεν έχουμε ακόμα πολλά κρούσματα. Γιατί; Το εξαιρετικό κλίμα (ο συνδυασμός θερμοκρασίας – υγρασίας), η έλλειψη εργοστασίων, αλλά και η μη χρήση των μέσων μαζικής μεταφοράς από την πλειονότητα των κατοίκων πιθανότατα μας έσωσαν μέχρι τώρα. Έχει και η… υποανάπτυξη τα πλεονεκτήματά της. Βέβαια βοήθησε και ο εγκλεισμός, αγγλιστί lockdown, καθώς και ότι το χειμώνα που έχει έξαρση ο ιός οι τουρίστες λείπουν, ο πληθυσμός του νησιού (άρα και η μετάδοση) είναι μικρότερος. Είμαστε το αντίστοιχο της νότιας Ιταλίας στην Ευρώπη. Αυτή η τύχη όμως έχει και παρενέργειες που μας τις θυμίζει ο Ευριπίδης: «Ασύνετος όστις εν φόβω μεν ασθενής, λαβών δε μικρόν της τύχης φρονεί μέγα» δηλ. «Είναι άμυαλος όποιος είναι ανήμπορος όταν φοβάται, ενώ όταν του χαμογελάσει λίγο η τύχη, παίρνουν τα μυαλά του αέρα».
Πάμε στα εμβόλια. Η πιθανότητα σοβαρών παρενεργειών ή ακόμα και θανάτου από το εμβόλιο με βάση τα ελληνικά και διεθνή δεδομένα είναι εκατό ως τετρακόσες χιλιάδες φορές μικρότερη από αυτή του ιού ανάλογα το εμβόλιο και το στέλεχος του ιού. Το αγγλικό στέλεχος αποδείχθηκε και πιο μεταδοτικό και πιο θανατηφόρο. Το καταλάβαμε ακόμα και εδώ στην Κρήτη την άνοιξη. Εδώ αρχίζει η σχετικότητα. Το Ινδικό, ή μετάλλαξη Δ, που έχει επικρατήσει στην Κρήτη είναι ακόμα ο άγνωστος Χ. Τα στοιχεία από την Ινδία δεν είναι αξιόπιστα. Η θνησιμότητα άλλωστε έχει να κάνει και με το επίπεδο των νοσοκομείων: τα Ευρωπαϊκά ακόμα και τα Ελληνικά θεωρούνται καλύτερα από το μέσο όρο των Ινδικών. Θα φανεί σε 2-4 μήνες, καθώς του θανάτου προηγείται η διασωλήνωση ειδικά σε νέους ασθενείς σαν αυτούς που έχουμε συνήθως σήμερα που την αντέχουν.
Για την ώρα τα μηνύματα δεν είναι καλά. Το νοσοκομείο Ρεθύμνου έχει υπερβεί τους ασθενείς του χειμώνα παρά το κατακαλόκαιρο που εμποδίζει τη διάδοση. Αυτό ούτε με το Αγγλικό στέλεχος δεν το είχαμε. Σίγουρα η μεταδοτικότητα είναι μεγαλύτερη ακόμα και από την Αγγλική μετάλλαξη. Η θνησιμότητα θα δούμε. Το καλό είναι ότι οι ευπαθείς ομάδες έχουν ήδη εμβολιαστεί σε ποσοστό πάνω από 70%, αυτό μειώνει πολύ τον αριθμό των διασωληνώσεων και θανάτων. Όμως οι μακροχρόνιες επιδράσεις από την προσβολή από τον ιό τώρα αρχίζουν να διερευνώνται. Στην Ελλάδα έχουν γίνει μέχρι σήμερα περίπου 10,3 εκατομμύρια δόσεις εμβολίου. Έχουν εμβολιαστεί με μια δόση περίπου 5,6 εκατομμύρια και πλήρως (με δύο δόσεις ή με το μονοδοσικό) περίπου 5 εκατομμύρια Έλληνες. Ο ρυθμός εμβολιασμού έχει πέσει από τις 100.000 που είχαμε μέγιστο τον Ιούνιο στις 70-80.000 δόσεις τη μέρα.
Μια μικρή αναφορά σε άλλα δεδομένα. Οι μόνες ευρωπαϊκές χώρες που έχουν θεσπίσει μέχρι τώρα υποχρεωτικό εμβολιασμό επαγγελματικών ομάδων είναι η Ελλάδα και η Γαλλία. Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων έχει αποφανθεί ότι είναι νόμιμος ο υποχρεωτικός εμβολιασμός ομάδων πληθυσμού μιας και απορρίφθηκε η προσφυγή κάποιων Τσέχων πολιτών (17/4/2021). Το ίδιο και ένα Αμερικανικό που είχαν προσφύγει νοσηλευτές ενός συγκεκριμένου νοσοκομείου που ήταν αντίθετοι στον υποχρεωτικό εμβολιασμό τους. Το Ελληνικό ΣΤΕ τον Απρίλιο απέρριψε προσφυγή γονέων που δεν έστελναν τα παιδιά τους στο σχολείο καθώς θεωρούσαν τη μάσκα και το ατομικό τεστ (self test) ως μη νόμιμη ενέργεια.
Βεβαίως καμιά αποζημίωση δεν δίνεται στους πληγέντες από τον ιό. Ούτε βέβαια από το εμβόλιο. Άλλωστε κανένα ιατρικό σκεύασμα, ούτε η ασπιρίνη, δεν δίνει αποζημίωση για παρενέργειες από αυτήν που συνήθως αναγράφονται στη συσκευασία.
Από τις 9 Μαΐου η εταιρία Φάιζερ έχει καταθέσει αίτηση για κανονική (μη επείγουσα) άδεια του εμβολίου της στις ΗΠΑ αλλά η διαδικασία είναι χρονοβόρα, καθώς οι διαδικασίες για κανονική χρήση δεν είχαν φτιαχτεί για τόσο επείγουσες καταστάσεις. Καμιά πατέντα δεν έχει κατατεθεί επίσημα. Υπάρχουν μόνο προσχέδια για πατέντες μια και από τον κανονισμό απαιτείται 18μηνη επεξεργασία/αναμονή στην κατάθεση και βέβαια στις πατέντες για ευνόητους λόγους δεν αναγράφονται τα πάντα. Επιπλέον τα εμβόλια δεν είναι φαγητό της εκπομπής Μαστερσέφ να πάρεις τα υλικά από την πατέντα να τα βάλεις στο φούρνο και να βγάλεις το εμβόλιο. Είναι προϊόντα βιοτεχνολογίας που απαιτούν ειδικές εγκαταστάσεις και τεχνογνωσία ετών. Μάλιστα τα mRNA εμβόλια μόνο λίγες εταιρίες στον κόσμο έχουν την ικανότητα να τα παράγουν. Και αν βγει νέο εμβόλιο που καλύπτει π.χ. νέες μεταλλάξεις η διαδικασία αρχίζει από την αρχή: άλλους 18 μήνες κ.λ.π.
Η όποια συζήτηση για πατέντες, που απασχόλησε τα ΜΜΕ και έγιναν και βαρύγδουπες δηλώσεις ακόμα και από τον πρόεδρο των ΗΠΑ, θα είχε νόημα μόνο μετά από 18 μήνες και κυρίως για τον αναπτυσσόμενο κόσμο. Αλλά μας πρόλαβε η Δ και η πιθανότητα να είναι εμβολιασμένοι ή να έχουν περάσει τον ιό μετά από 18 μήνες ένα μεγάλο ποσοστό των κατοίκων της Γης είναι αρκετά μεγάλη. Παρόμοια έπεσε έξω και ο προηγούμενος πρόεδρος των ΗΠΑ που υποτίμησε τον ιό στις δηλώσεις του και κάποιοι λένε ότι συνετέλεσε στην πτώση του. Οι μαθητές μου ρωτούν: «Θέλουμε τη συμβουλή σας: Το εμβόλιο έχουν κάνει ήδη 30.000 παιδιά στην Ελλάδα 15-18 ετών. Να το κάνουμε;». Τους απάντησα, αφού τους έδωσα πολλές πληροφορίες, με τα λόγια που άκουσα από ένα ηλικιωμένο Ινδό, διάσημο Φυσικό, σε αντίστοιχη ερώτηση για το τι συμβουλή έχει να δώσει στους φοιτητές που άκουσαν την ομιλία του. Είπε χαριτολογώντας: «Υπάρχουν δύο ειδών ανόητοι άνθρωποι αυτοί που δίνουν συμβουλές και αυτοί που ακολουθούν συμβουλές». Ελπίζω, πάντως, να μην επαληθευτεί στο Ρέθυμνο αυτό που είπε ο Δημόκριτος: «Νηπίοισιν ου λόγος, αλλά ξυμφορή γίνεται διδάσκαλος».
* Ο Χαράλαμπος Κασωτάκης είναι φυσικός, υπεύθυνος covid Πειραματικού Λυκείου Ρεθύμνου
Email: babiskasotakis@gmail.com
