Που θα «περάσουμε;», θα «πιάσουμε» το μαθηματικό; θα «μπούμε» στη φιλολογία; Χιλιάδες ακόμα ανάλογες φράσεις διατυπώνονται καθημερινά, με έντονη αγωνία και προβληματισμό, στις οικογένειες των υποψηφίων φοιτητών, μετά την ανακοίνωση της βαθμολογίας τους. Ο πληθυντικός βέβαια δεν είναι ευγενείας, αλλά αποτυπώνει γλαφυρά το πόσο έντονα βιώνεται μέσα στο σπίτι, όλη αυτή η αγωνία. Άλλωστε, διαχρονικά τις επιτυχίες ενός μαθητή τις χρεώνεται όλη η οικογένεια, σε αντίθεση με μια αποτυχία, όπου ο μαθητής απομονώνεται, δεχόμενος μόνος του τα επικριτικά πυρά. Εκεί φταίει αυτός και μόνον αυτός, διότι όφειλε να κάνει μία σειρά ενεργειών, που αμέλησε να πραγματοποιήσει. Στην προηγούμενη όμως περίπτωση, μιας επιτυχίας δηλαδή, σύσσωμη η οικογένεια αναλαμβάνει να μεταφέρει προς τα έξω, στον κοινωνικό της περίγυρο, πόσο «οργανωμένα» είναι τα παιδιά τους, πόσο εύστροφο και κοφτερό μυαλό έχουν, καθώς και το γαλήνιο οικογενειακό κλίμα, μέσα στο οποίο μεγαλώνουν και τους δίνει τη δυνατότητα να επικεντρωθούν ανεπηρέαστοι στη μελέτη τους, απαλλαγμένοι από εντάσεις, καβγάδες και γενικότερη ένταση. «Σήμερα, είμαστε μια χαρούμενη ατμόσφαιρα» που έλεγε ο αείμνηστος Ντίνος Ηλιόπουλος.
Μα καλά, γιατί αργούν τόσο; Πότε θα τις ανακοινώσουν; Πότε θα ψάξουμε για σπίτι; Ο χρόνος κυλάει βασανιστικά αργά, φορτώνοντας όλο και περισσότερο άγχος, τις ήδη υπερφορτωμένες πλάτες της οικογένειας. Είναι αλήθεια ότι από τις Αρχές Ιουνίου που τελειώνουν συνήθως οι πανελλήνιες, μέχρι τις τελευταίες μέρες του Αυγούστου όπου και αναρτώνται οι βάσεις, ένα ομολογουμένως αρκετά μεγάλο διάστημα. Δύο σχεδόν μήνες, οι οποίοι κυλούν βασανιστικά αργά, τουλάχιστον για όσους δεν έχουν ξεκάθαρη εικόνα και είναι στο μεταίχμιο για το αν θα καταφέρουν να εισαχθούν στη σχολή που δήλωσαν ως πρώτη επιλογή. Βέβαια και όσοι εμφανίζονται πιο σίγουροι για την επικείμενη επιτυχία ή αποτυχία τους, κρύβουν και κάποια αγωνία, ώσπου αυτή να «τελεσιδικίσει» από το αρμόδιο υπουργείο.
Παλαιότερα, η ανακοίνωση των βάσεων είχε συνδεθεί κατά ένα μεγάλο βαθμό με την επαγγελματική πορεία των μαθητών. Όσοι μπορέσουν να εισαχθούν σε μια σχολή «θα βρουν το δρόμο τους», σε αντίθεση με τους υπόλοιπους, οι οποίοι καλούνται να διανύσουν ένα εξαιρετικά αβέβαιο μέλλον, χωρίς να τους εξασφαλίζεται τίποτα, αφού δεν μπόρεσαν να ενταχθούν σε κάποιο Εκπαιδευτικό Ίδρυμα. Τέτοια στεγανά συναντώνται ακόμα και σήμερα, όχι βέβαια στον ίδιο βαθμό. Άλλωστε αδιάψευστος μάρτυρας, ο μεγάλος αριθμός ατόμων που απασχολούνται σε διαφορετική εργασία, από εκείνη που εφοδιάστηκαν σε κάποιο τεχνολογικό, ανώτερο ή ανώτατο ίδρυμα.
Τα πανεπιστήμια ή οι τεχνικές σχολές δεν αποτελούν πλέον φυτώρια επαγγελματικών κλάδων. Η τεράστια ανεργία -ειδικά στους νέους- οι συνεχείς καινοτομίες στο τεχνολογικό τομέα, η αναπόδραστη ανάγκη για εξειδίκευση και γενικότερα όλες οι ραγδαίες αλλαγές στον εργασιακό-επαγγελματικό χώρο δημιουργούν νέες συνθήκες. Συνθήκες τις οποίες δειλά δειλά προσπαθούμε να γνωρίσουμε. Συνθήκες τις οποίες νέοι και παλιοί ξεκινούν να εξετάζουν με «φόβο θεού». Συνθήκες άγνωστες και τελείως αλλότριες από την μέχρι πρότινος καθημερινότητα.
Εν κατακλείδι, είναι γραφτό να γίνουμε όλοι μάρτυρες ορμητικών αλλαγών, οι οποίες θα εισβάλλουν βίαια και ακατάσχετα στην εργασιακή ζωή μας. Κανείς δεν είναι σε θέση να προβλέψει τι θα φέρει η καταιγίδα η οποία έρχεται. Πλέουμε σε μία νηνεμία, σε μία εκκωφαντική σιωπή, λίγο πριν το ξέσπασμα. Το ξέρουμε ότι έρχεται, το βλέπουμε όλοι, αλλά κανείς δεν μπορεί να προφυλαχθεί. Ας αφήσουμε λοιπόν τα παιδιά να πάρουν το δικό τους δρόμο και να παλέψουν μόνοι τους σε αυτή την καταιγίδα. Χωρίς επικρίσεις, χωρίς κακεντρεχή σχόλια, χωρίς θυμό και ακρότητες. Το παιδί έχει ήδη διαμορφώσει και συγκροτήσει την προσωπικότητα με την οποία θα πορευθεί τα επόμενα χρόνια. Αυτά θα κρίνουν και το αν μπόρεσε η οικογένεια, να του μεταφέρει αρχές και αξίες. Η στάση του στη ζωή θα τιμήσει ή θα κακοχαρακτηρίσει, προπαντός τον ίδιο, αλλά και την οικογένειά του και όχι η ένταξή του στα ακαδημαϊκά έδρανα. Άλλωστε το ταξίδι της γνώσης δεν σταματά, αν το επιθυμεί θα ανοίξει δικούς του ορίζοντες.
* Ο Πέτρος Μπούρας είναι φοιτητής του Τμήματος Πολιτικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο Κρήτης