Α’ ΕΝΟΤΗΤΑ: «ΑΤΕΝΙΖΟΝΤΑΣ» ΠΡΟΣ ΤΙΣ ΠΥΡΑΜΙΔΕΣ
Τα μικροκλίματα της Κρήτης που προσδίδουν συγκριτικό πλεονέκτημα
Πολλές περιοχές της Κρήτης χαρακτηρίζονται από μικροκλίματα που τις κάνουν να ξεχωρίζουν από τις υπόλοιπες. Τα μικροκλίματα αυτά μπορούν να τους δίδουν θετικά ή και αρνητικά χαρακτηριστικά. Τα θετικά χαρακτηριστικά μπορεί να είναι: οι πολλές ημέρες ηλιοφάνειας κατ’ έτος, η ελάχιστη υγρασία, η ανεκτή θερμοκρασία της ατμόσφαιρας ακόμη και το χειμώνα, η προστασία από τους ανέμους και άλλα. Όμοια, αρνητικά χαρακτηριστικά, μπορούν να θεωρηθούν: η υψηλή υγρασία, η έκθεση στους σφοδρούς ανέμους, και πιο σπάνια η ανυπόφορη ζέστη του καλοκαιρινούς μήνες. Σαφέστατα αυτά που παρουσιάζουν ενδιαφέρον είναι τα θετικά χαρακτηριστικά, τα οποία προσδίδουν και συγκριτικό πλεονέκτημα σε μια περιοχή.
Οι περιοχές του νησιού με συγκριτικό πλεονέκτημα λόγω μικροκλίματος
Ένα από τα σημαντικά θετικά κλιματικά χαρακτηριστικά, κάποιων περιοχών της Κρήτης είναι η ελάχιστη ατμοσφαιρική υγρασία, το οποίο προσδίδει στην περιοχή ένα ξηρό μικροκλίμα, το οποίο τους καλοκαιρινούς μήνες δημιουργεί μια ζωηρή αίσθηση δροσιάς. Εκείνο όμως που είναι το πιο ευεργετικό του ξηρού κλίματος είναι η ευχάριστη αίσθηση που δημιουργεί κυρίως σε πάσχοντες από ρευματοειδείς παθήσεις καθώς και από παθήσεις του μυοσκελετικού τους συστήματος. Τέτοιες περιοχές είναι: της Ελούντας και του Βραχασίου στο Λασίθι, των Μαλίων στο Ηράκλειο, αλλά και του Ακρωτηρίου στα Χανιά. Είναι πολλές οι αναφορές από Βορειοευρωπαίους τουριστικούς επισκέπτες κάποιας ώριμης ηλικίας, ότι έρχονται ως τουρίστες σε αυτές τις περιοχές κυρίως γιατί από την επομένη της άφιξής τους, σταματούν οι ενοχλήσεις και οι πόνοι που νοιώθουν στον κορμό τους και τα άκρα τους! Και στις τέσσερεις αυτές περιοχές έχει υπάρξει σημαντική τουριστική ανάπτυξη ή ανάπτυξη αστικού οικιστικού χώρου. Ένα άλλο θετικό χαρακτηριστικό του μικροκλίματος μιας περιοχής που της προσδίδει ισχυρό συγκριτικό πλεονέκτημα, είναι η ανεκτή ατμοσφαιρική θερμοκρασία ακόμη και τους χειμερινούς μήνες, που δεν πέφτει την ημέρα κάτω από τους 18οC.
Οι περιοχές της Κρήτης με τους «θερμούς χειμώνες»
Στη Νότια Κρήτη, υπάρχουν κάποιες περιοχές που προστατεύονται ιδιαίτερα από τους κρύους βοριάδες του χειμώνα λόγω της ιδιομορφίας της μορφολογίας της περιοχής. Τέτοιες περιοχές βρίσκονται στη περιοχή του νότιου Ρεθύμνου, αλλά και του νότιου Ηρακλείου. Το χαρακτηριστικό της μορφολογίας των περιοχών αυτών, είναι αφενός το ότι βρέχονται από το Λιβυκό πέλαγος και αφετέρου το ότι στην «πλάτη» τους, βορεινά, υπάρχει κάποιος ημιορεινός όγκος με μέτριο υψόμετρο που σαν φράγμα, τις προστατεύει από τους κρύους βοριάδες του χειμώνα. Χαρακτηριστικό επίσης είναι το ότι οι κλίσεις των κλιτύων των ημιορεινών αυτών όγκων, είναι ήπιες και έτσι δεν δημιουργούνται τα ισχυρά ρεύματα βοριάδων που ταλαιπωρούν άλλες περιοχές της Νότιας Κρήτης όπως τις περιοχές των νότιων Σφακίων αλλά και του Ροδάκινου του Ρεθύμνου.
Οι περιοχές που διαθέτουν τα γεωμορφολογικά αυτά χαρακτηριστικά είναι:
Στο Ρέθυμνο είναι η περιοχή του Αλίκαμπου και του Πρασονησίου στα νότια των Σακτουρίων και προς τα ανατολικά η τοποθεσία του Λούρου, έως και τον άγιο Γεώργιο των Μελάμπων. Βορεινά και βορειοανατολικά της περιοχής αυτής υψώνεται ο ημιορεινός όγκος της Βουβάλας. Στο Ηράκλειο τέτοια περιοχή είναι εκείνη που βρίσκεται ανατολικά των Καλών Λιμένων, από τον Χρυσόστομο, τα Πλατιά Περαμάτα και ανατολικότερα, ως και τον Δύσκο.
Βορεινά των περιοχών αυτών βρίσκεται η ημιορεινή περιοχή του Αντισκαρίου, η οποία επίσης λειτουργεί σαν φράγμα στους βόρειους κρύους ανέμους. Όταν βρεθεί κάποιος σ’ αυτές τις περιοχές και έχοντας ανοικτό ορίζοντα μόνο προς το Νοτιά, φαντάζεται πως είναι πραγματικά μια ανάσα δρόμο από τις Πυραμίδες και τις σκηνές των Βεδουίνων, στα νότια του Τομπρούκ της Λιβύης! Σε αυτές τις περιοχές σύμφωνα με μαρτυρίες των ντόπιων, η θερμοκρασία την ημέρα ακόμη και τον χειμώνα, δεν πέφτει κάτω από τους 18οC. Σαν μια Τρίτη τέτοια περιοχή μπορεί να αναφερθεί και η περιοχή της Ψαρής φοράδας και της Άρβης στα νότια σύνορα Ηρακλείου-Λασιθίου, όπου εκεί έχει αναπτυχθεί η υπαίθρια καλλιέργεια της μπανάνας.
Η πετρογραφία και η χλωρίδα τους
Οι περιοχές αυτές, είναι σχετικά άγονες και ακαλλιέργητες, πλην της Ψαρής φοράδας και της Άρβης, και αυτό οφείλεται κυρίως στα πετρώματά τους, που η γεωλογική τους ονομασία είναι «φλύσχης της Ιόνιας ζώνης». Είναι βραχώδη πετρώματα που δεν αποσαθρώνονται εύκολα και έτσι δεν μπορούν να μετατραπούν σε εύφορο έδαφος. Τα λίγα δέντρα και οι θάμνοι που φύονται, αντέχουν σε συνθήκες υψηλής ξηρασίας όπως είναι οι χαρουπιές, οι παλιές ελιές, οι σπάρτοι, οι ασπάλαθοι, οι σκίνοι και οι άρτικες. Επίσης το άλλο χαρακτηριστικό τους είναι η έλλειψη πηγών στην ευρύτερή τους περιοχή με αποτέλεσμα την αδυναμία τους να μετατραπούν σε καλλιεργήσιμες αρδευόμενες εκτάσεις. Όπως είναι αναμενόμενο, αφού οι περιοχές αυτές είναι ελάχιστα παραγωγικές, δεν διαθέτουν αναπτυγμένο οδικό δίκτυο, με αποτέλεσμα η πρόσβαση σε αυτές να είναι πολύ περιορισμένη. Επί πλέον βρίσκονται και σε μεγάλη σχετικά απόσταση από τα αστικά κέντρα του Ρεθύμνου και του Ηρακλείου. Όλα τα παραπάνω χαρακτηριστικά, του άγονου εδάφους, της δύσκολης πρόσβασης και της απομονωμένης και μακρινής περιοχής, έχουν σαν αποτέλεσμα να κρατιούνται σε χαμηλά επίπεδα οι αξίες εξαγοράς της γης τους, δυσανάλογα της πραγματικής τους αξίας ως παραθαλάσσιες εκτάσεις.
Ακολουθεί η Β’ Ενότητα στο επόμενο φύλλο με τίτλο: «Θερινά θέρετρα» στο χειμώνα του Λιβυκού πελάγους
