Η ραγδαία αύξηση της ανεργίας των νέων πτυχιούχων αποτελεί μία πρώτης τάξεως ευκαιρία για τη διαχείριση αυτού του δυναμικού. Τη διαχείρισή τους ανέλαβε η κυβέρνηση με πιστό της σύμμαχο την Ε.Ε. μέσω των επιδοτούμενων από το ΕΣΠΑ προγραμμάτων της 5μηνης «κοινωφελούς» εργασίας και των voucher. Η εξάπλωση συγκεκριμένων προγραμμάτων παίρνει τη μορφή επιδημίας, καθώς η κρίση βαθαίνει. Η κατάργηση των εργασιακών δικαιωμάτων και η θεσμοποίηση της επισφάλειας ειδικά για τους νέους, με μόνιμο πρόσχημα τη μείωση της ανεργίας, καθιστά σχεδόν αδύνατη την ομαλή και μόνιμη ένταξή τους στην εργασία με αξιοπρεπή μισθό και δικαιώματα. Σε αυτό το τοπίο μία ολόκληρη γενιά βρίσκεται σε συνθήκες αποκλεισμού, βουλιάζοντας καθημερινά στην απόγνωση και την κατάθλιψη. Η συνεχής ελαχιστοποίηση των σχέσεων εργασίας και η επιβολή όλο και χειρότερων όρων εργασίας για τους νεοεισερχόμενους στην αγορά εργασίας δεν αποτελεί για τις κυβερνήσεις απλώς μια τακτική επιβολή. Η συγκεκριμένη κατεύθυνση έχει ορισμένους βασικούς στόχους:
Οι πολιτικές του μνημονίου οδήγησαν στη συρρίκνωση του κοινωνικού κράτους και στην κατάρρευση παραγωγικών κλάδων, με συνέπεια πολλοί νέοι πτυχιούχοι να μείνουν άνεργοι. Η αδυναμία του κράτους να κατανείμει τους απόφοιτους από όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης και κυρίως του μαζικού πανεπιστημίου είναι εμφανής. Η προσπάθεια να διαχειριστεί αυτή την αδυναμία του οδήγησε στη δημιουργία των προγραμμάτων ανακύκλωσης της ανεργίας, τα οποία λειτουργούν ως βαλβίδα αποσυμπίεσης της συσσωρευμένης οργής των νέων, εξαιτίας της κατάρρευσης των προσδοκιών τους.
Επιπλέον, οι ίδιες οι λέξεις που χρησιμοποιούν οι εμπνευστές αυτού του νέου καθεστώτος εργασίας δεν είναι τυχαίες. Ωφελούμενοι ονομάζονται οι εργαζόμενοι με χαρτζιλίκι 430 ή 490 ευρώ μηνιαίως και χωρίς κανένα εργασιακό δικαίωμα, εφόσον δεν δικαιούνται άδειες (αναρρωτική, κανονική, κ.λ.π.), με 8ωρη απασχόληση και φυσικά γνωρίζοντας ότι σε πέντε μήνες θα είναι πάλι άνεργοι χωρίς να δικαιούνται αποζημίωση και ταμείο ανεργίας από τον Ο.Α.Ε.Δ. Την ίδια στιγμή βέβαια η αντιστοιχία του αριθμού των απολυμένων και διαθέσιμων από οργανικές θέσεις με τον αριθμό των «ωφελουμένων» από τα προγράμματα της Ε.Ε. είναι ένα απλό παράδειγμα για το ποιος πραγματικά ωφελείται: 50.000 απολύσεις και διαθεσιμότητες στο Δημόσιο και 50.000 θέσεις για προσλήψεις μέσω προγραμμάτων ΕΣΠΑ.
Τέλος, η θεσμοποίηση της επισφαλούς και ελαστικής εργασίας αποτελεί στρατηγικού χαρακτήρα επιλογή στο πλαίσιο της αναδιάρθρωσης των σχέσεων εργασίας με στόχο την κατάργηση όλων των εργασιακών κεκτημένων, την εμπέδωση των πλήρως ελαστικοποιημένων σχέσεων εργασίας και τελικά τη βίαιη υποτίμηση της εργασιακής μας δύναμης.
Η κρίση δεν είναι αιτία εμφάνισης αυτών των προγραμμάτων, είναι όμως η ευκαιρία και η αφορμή. Να κάνουμε ανταρσία σε όσους μας στερούν το δικαίωμα στην μόνιμη και αξιοπρεπή εργασία, σε όσους μας στερούν το μέλλον μας, ώστε να μπορέσει η γενιά μας να ξαναβρεθεί στο προσκήνιο!
* Η Βάια (Βάνα) Σταυρίδη είναι υποψήφια περιφερειακή σύμβουλος με την Ανυπότακτη Κρήτη, Α.Α.Π.
