Τα πιθηκάκια είναι αναμφίβολα πολύ χαριτωμένα ζώα που παραπέμπουν στην καταγωγή τους. Ίσως κάποια απ’ αυτά είναι περισσότερο χαριτωμένα από κάποια «ανθρωπάκια» που παρά το γεγονός ότι πιθηκίζουν επίμονα υστερούν σε χάρη και τσαχπινιά σε σχέση με τα ορίτζιναλ. Άλλωστε τα πιθηκάκια-ανθρωποειδή (μαζί με τους γορίλες, αν δεν κάνω λάθος,) δεν μπορούν να σκαρφαλώσουν ή ν’ αναρριχηθούν, αλλά προσπαθούν πολύ φιλότιμα να καλύψουν το κενό που τα χωρίζει με τ’ αυθεντικά μαλλιαρά ζώα.
Έτσι χρησιμοποιείται εκτενώς ο όρος «πιθηκισμός» για να δηλώσει την άκριτη και γελοία μίμηση την τάση μιμήσεως της συμπεριφοράς και της έκφρασης άλλων, όπως χαρακτηριστικά λέει το λεξικό.
Πάντα το πρόβλημα με τους «ορισμούς» είναι να δοθεί και κάποιο «παράδειγμα», ώστε ο ορισμός αυτός να γίνει εύληπτος και κατανοητός από όλους. Στη συγκεκριμένη περίπτωση περί «πιθηκιζόντων ανθρώπων» τα πράγματα είναι πολύ εύκολα, αρκεί ν’ ανοίξουμε τους τηλεοπτικούς δέκτες.
Αν μιλούσαν οι εν λόγω κύριοι κρατώντας ή τρώγοντας κάποια μπανάνα θα νόμιζε κάποιος πως είναι κανονικά πιθηκάκια, αφού ο άναρθρος λόγος, οι γκριμάτσες αλλά κυρίως η γελοιότητα τους δικαιώνει τις Δαρβινικές θεωρίες περί κοινής καταγωγής μας.
Η σωστή εκπαίδευση των άτυχων ζώων που θα εγκλωβιστούν σε κάποιο τσίρκο θα τα εθίσει σε συγκεκριμένες επαναλαμβανόμενες κινήσεις προς τέρψη του φιλοθεάμονος κοινού. Το ακριβώς αντίστοιχο συμβαίνει με την εκπαίδευση με κάποια πιθηκίζοντα ανθρωπάκια, τα οποία εθίζονται στην επανάληψη συγκεκριμένων «μαλλιαρών» στερεοτύπων όπως «πρωτογενές πλεόνασμα», «οι θυσίες πιάνουν τόπο», «ανάπτυξη» κλπ. Πραγματικά δεν ξέρω αν κι αυτά τα πιθηκάκια τα βασανίζουν στην «εκπαίδευσή» τους όπως τ’ άλλα τα κανονικά, αλλά το αποτέλεσμα είναι ακριβώς το ίδιο.
Στα δύο είδη «πιθήκων» υπάρχουν και διαφορές. Τα κανονικά πιθηκάκια για να συμπεριφερθούν όπως συμπεριφέρονται δεν χρειάζονται βαρύ βιογραφικό, ούτε μεταπτυχιακά στις μητροπόλεις της δύσης και βεβαίως δεν έχουν ανάγκη «επίθετα» που κατοχυρώνουν το προϊόν με «ονομασία προέλευσης». Τα πολιτικά πιθηκάκια μέχρι να μάθουν να λένε το «ποιηματάκι» τους τα ταλαιπωρούν με σπουδές, δεξιώσεις, εκλογικές διαδικασίες κλπ.
Αν πρέπει να διαλέξουμε το είδος πίθηκου που μας διασκεδάζει περισσότερο, σίγουρα θα επιλέξουμε τα κανονικά, αυτά που βλέπουμε στα ντοκιμαντέρ κι όχι τ’ άλλα που ακούμε και βλέπουμε στις ειδήσεις, τα πρωινάδικα και τα μεταμεσονύκτια πολιτικά μαγκαζίνο. Άλλωστε έχουμε εμπεδώσει την όλη επιχειρηματολογία της «σωτηρίας της χώρας» και των «θυσιών του ελληνικού λαού». Η μαϊμουδογλώσσα τους είναι άλλωστε απαραίτητο εφόδιο για να σταδιοδρομήσει κάποιος σ’ αυτή τη χώρα!
* Ο Μιχάλης Τζανάκης είναι φιλόλογος-συγγραφέας
