Το σημερινό μας «ταξίδι» θα βασιστεί σε ρήσεις προσώπων, που με τον έναν ή τον άλλο τρόπο έχουν σημαδέψει την ιστορία (την πορεία) της χώρας τους ή (και) την παγκόσμια διαδρομή εδώ και πολλά χρόνια… Ας αρχίσουμε, λοιπόν, με τα λόγια του Αρχιεπισκόπου Ντέσμον Τούτου: «Συμφιλίωση σημαίνει ότι όσοι βρίσκονται στο περιθώριο της ιστορίας πρέπει να δουν πως υπάρχει μια ποιοτική διαφορά ανάμεσα στην καταπίεση και στην ελευθερία. Και γι’ αυτούς η ελευθερία μεταφράζεται στο να έχουν καθαρό νερό, να έχουν ηλεκτρισμό, να μπορούν να ζουν σε ένα αξιοπρεπές σπίτι και να έχουν μια καλή δουλειά, να μπορούν να στέλνουν τα παιδιά τους στο σχολείο και να έχουν ιατροφαρμακευτική περίθαλψη. Εννοώ, τι νόημα έχει να γίνει αυτή η μετάβαση, αν δεν αυξηθεί και δε βελτιωθεί η ποιότητα της ζωής αυτών των ανθρώπων; Αν δεν συμβεί αυτό, τότε η ψήφος είναι άχρηστη». Κι αν αυτά έλεγε ο Ν. Τούτου στην πολύπαθη Ν. Αφρική το 2001, εμείς εδώ στην «πολιτισμένη» Ευρώπη αναζητούμε σήμερα τα αυτονόητα!
Πόσες «χαμένες» και «άχρηστες» ψήφους έχουμε ρίξει στην κάλπη τα τελευταία χρόνια;
Τι είδους ελευθερία είναι αυτή που επιτρέπει μόνο το «καθαρό νερό»; Αναζητούμε, ήδη, όλα όσα αναφέρει ο Ντέσμον Τούτου: Ηλεκτρισμό (βλέπε «Χαράτσια»-διακοπή ρεύματος…), εργασία, ιατροφαρμακευτική περίθαλψη… Για ποια ποιότητα ζωής μιλάμε στη σημερινή Ελλάδα; Μήπως για μια αβάστακτη κοινωνικο-οικονομική καταπίεση;
Όμως, το «δόγμα» είναι άλλο! Το φανερώνουν τα λόγια του Τζόρτζ Όργουελ, 1984: «Θα σας στύψουμε μέχρι να αδειάσετε και μετά θα σας ξαναγεμίσουμε με τους εαυτούς μας»! Να «αδειάσουμε», λοιπόν…! Και να «ξαναγεμίσουμε», άραγε με τι; Με κάτι αταίριαστο, αδύναμο, αβίωτο, «στεγνό» από κάθε άποψη περιεχόμενο; Με μία ζωή χωρίς ουσιαστική ελευθερία, με στέρηση βασικών αγαθών, με μια ζωή χωρίς ποιότητα και γεμάτη φόβο-πόνο και δάκρυα; Με μια κοινωνία ποικιλοτρόπως ανασφαλή και χωρίς συνοχή;
Μα, φυσικά! Αφού αφεθήκαμε σε ένα φαύλο χθες… Αφού, σπαταλούσαμε την ψήφο μας με «αντίδωρο» τα «ξεροκόμματα» της κομματοκρατίας (βλ. Ρουσφέτια, επιδοτήσεις…) αφού η ψήφος μας ήταν χαμένη για εμάς και «χρυσός» για όσους διαχειρίστηκαν τον τόπο αυτό στο όνομά μας δεκαετίες τώρα…Ο Μοχάμαντ Σάντλι, οικονομικός σύμβουλος του Προέδρου της Ινδονησίας στρατηγού Σουχάρτο το λείε ξεκάθαρα: «Οι καλές εποχές οδηγούν σε κακές πολιτικές»! Κι εμείς νομίζαμε ότι ζούμε χρόνια τώρα (στη λεγόμενη προ κρίσης εποχή) σε… «καλές εποχές»! Έτσι, βαφτίζαμε την εικονική, πλασματική ζωή μας! Το ψέμα και η πολυπεπίπεδη φαυλότητα σε συνδυασμό με την αφέλεια και τα «ξεροκόμματα» ενός πολιτικού συστήματος μας έφεραν στη σημερινή πολυεπίπεδη κρίση, που στην ουσία της είναι κρίση πολιτισμική… Στην ουσία βέβαια τα χαμένα χρόνια γι’ αυτόν τον τόπο είναι όχι μόνο τα τωρινά και όσα θα ακολουθήσουν, αλλά κυρίως, όσα πέρασαν κρυμμένα στο θολό τοπίο μιας φαύλης πραγματικότητας την οποία μόνο σήμερα, δυστυχώς, αντιλαμβανόμαστε! Αν και αυτό δεν είναι ούτε τώρα απολύτως βέβαιο…
Αλλά γιατί είμαι τόσο «άδικος»; Μας υπόσχονται για άλλη μία φορά… «σωτηρία»! Με μια και μόνη (αλλά μεγάλη) διαφορά: «Τι νόημα έχει να καταστρέψουν το πνεύμα μου και να σβήνουν τη μνήμη μου, που είναι το κεφάλαιό μου, με αποτέλεσμα να μην μπορώ να κάνω τη δουλειά μου; Ήταν μια λαμπρή θεραπεία, αλλά χάσαμε τον ασθενή»!- Έρνεστ Χεμινγουέι. Αυτή, λοιπόν, η θεραπεία-σοκ, που εφαρμόζεται στη χώρα μας, θα οδηγήσει στο: «Η εγχείριση πέτυχε, αλλά ο ασθενής απεβίωσε»! Η χώρα, όμως, έχει ανάγκη- για να σταθείς τα πόδια της- το δυναμικό ανθρώπινο στοιχείο της. Χρειάζεται σχέδιο με στοχοχρονοδιάγραμμα, με ανθρωπιστές στη διαχείριση των κοινών με ρεαλισμό και όραμα… Τέτοιους αναζητούμε!
Ποιός είναι, όμως, ο κίνδυνος; Ο Τζον Μέιναρντ Κέινς (1993) το λέει ξεκάθαρα με την επιστολή του στον Πρόεδρο Φράνκλιν Ντ. Ρούζβελτ: «Γίνατε ο πληρεξούσιος όλων όσοι σε κάθε χώρα επιδιώκουν να θεραπεύσουν τα κακώς κείμενα μέσω του ορθολογικού πειραματισμού στο πλαίσιο του υφιστάμενου κοινωνικού συστήματος. Αν αποτύχετε, η δυνατότητα ορθολογικής αλλαγής θα αντιμετωπιστεί με καχυποψία σε ολόκληρο τον κόσμο, αφήνοντας την ορθοδοξία και την επανάσταση να αντιπαλεύουν». Όμως, το πολιτικό μας προσωπικό-ελλειμματικό καθώς είναι- δρα ως… «χαμένο στη μετάβαση»! Οι Στέφαν Χάγκαρντ και Τζόν Γουίλιαμσον (The Political Economy of Policy Reform, 1994) επισημαίνουν ότι: «Αυτοί οι χαλεποί καιροί αναδεικνύουν τις καλύτερες ευκαιρίες για όσους κατανοούν την ανάγκη για μια θεμελιώδη οικονομική μεταρρύθμιση». Το ζήτημα είναι αν η πολιτική -οικονομική μας ελίτ «κατανοεί» και τι; Ποιες είναι οι μεταρρυθμίσεις που θα αλλάξουν το τοπίο; Μήπως λ.χ. οι εργασιακές σχέσεις του… «Κάτω Κόσμου»; Ποιοι μπορούν να φέρουν εις πέρας μια τέτοια διαδικασία; Όσοι οδήγησαν τον τόπο στα σημερινά «Τάρταρα»;
Για να κλείσουμε, όμως, αυτόν τον «κύκλο» καλό είναι να θυμηθούμε τα λόγια του Μπέρτολτ Μπρέχτ, «The Solution», 1953: «Δε θα ‘ταν τότε πιο απλό, η κυβέρνηση να διαλύσει το λαό και να εκλέξει ένα άλλον;»
Οι σκέψεις δικές σας…
