Προτάσεις για τον Δήμο και την Περιφέρεια Ρεθύμνου

1. Σχεδιασμός για την ένταξη της Παλιάς Πόλης του Ρεθύμνου στον κατάλογο μνημείων Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ουνέσκο, με ορίζοντα τριετίας, προκειμένου οι αλλαγές να μην αιφνιδιάσουν. Αλλαγή Κανονιστικής Απόφασης, ώστε να ολοκληρωθεί και να υποστηριχθεί το σύστημα του Δακτυλίου, να δοθούν κίνητρα αποκατάστασης προσόψεων κατοικιών και καταστημάτων με μια ολοκληρωμένη πρόταση σε συνεργασία με την Αρχαιολογία, το Γραφείο Παλιάς Πόλης και την Πολεοδομία και να απομακρυνθούν φωτεινές επιγραφές, αεροπανό και παράνομες καταλήψεις.

Συγκεκριμένοι τρόποι παρουσίασης εμπορευμάτων, προκειμένου να αποκατασταθεί η φθίνουσα εικόνα της πόλης, παρά τα όσα έργα έχουν γίνει.

 

Δημιουργία μητρώου των επιχειρήσεων αναψυχής και εστίασης.

 

Ανάδειξη κτηρίων που σήμερα δεν είναι προσβάσιμα (όπως το Βαλιδέ Τζαμί επί της Τομπάζη, τα παρεκκλήσια του Αγίου Φραγκίσκου επί της οδού Εθνικής Αντιστάσεως κ.α.).

 

Υποστήριξη του μόνιμου κατοίκου. Το μεγάλο πρόβλημα της Παλιάς Πόλης και στο οποίο κανείς δεν αναφέρεται ούτε προσπαθεί να αντιστρέψει είναι η ραγδαία μείωση του μόνιμου πληθυσμού. Ανάμεσα στις δύο απογραφές οι κάτοικοι της Παλιάς Πόλης έχουν μειωθεί σχεδόν κατά ένα τρίτο: από τους 7.000 κατοίκους της απογραφής του 2001, στην απογραφή του 2011 εμφανίζονται 4.800.

 

Όλα τα παραπάνω για να επιτευχθούν χρειάζεται να ενισχυθούν και να υποστηριχθούν τόσο οι Εφορείες Αρχαιοτήτων όσο και το Γραφείο της Προγραμματικής Σύμβασης για την Παλιά Πόλη. Χρειάζεται επίσης και κυρίως μια σταθερή Δημοτική Αρχή, που δεν θα παρεκκλίνει του σχεδιασμού, καθώς επίσης ο καθένας πολίτης να κάνει αυτό που του αναλογεί, είτε λέγεται κάτοικος ή καταστηματάρχης είτε είναι ντόπιος καθημερινός χρήστης ή επισκέπτης του ιστορικού κέντρου.

 

2. Δημιουργία Μουσείου της πόλης του Ρεθύμνου, αρχικά ως ηλεκτρονική πλατφόρμα, με δυνατότητα διασύνδεσής του με το σύνολο του νομού. Σε μεταγενέστερη φάση ολοκληρωμένη οργάνωσή του σε Μουσείο, με προτεινόμενη τοποθέτηση στο πρώην κτήριο του ΕΟΜΜΕΧ επί της οδού Κριτοβουλίδου. Απαιτείται γι’ αυτό το κτήριο να απενταχθεί από το ΤΑΙΠΕΔ και από διαδικασίες πώλησής του. Θα πρέπει να γίνει ξεκάθαρο και να υποστηριχθεί από όλους ότι οποιοδήποτε από τα δημόσια κτήρια του ιστορικού κέντρου, όπως και το ενετικό λιμάνι και η χερσαία ζώνη του αποτελούν αναπόσπαστα τμήματα του ιστού της Παλιάς Πόλης, προστατεύονται από Προεδρικό διάταγμα και δεν εκχωρούνται.

 

3. Περαιτέρω αξιοποίηση της Φορτέτζας με τη δημιουργία Μουσείου για την ιστορία της στην Κατοικία του Ρέκτορα και με ανάδειξη των υπόλοιπων κτηρίων με συμπληρωματικές παρεμβάσεις για παρουσίαση εκδηλώσεων και μακράς διάρκειας εκθέσεων. Κι ακόμα με δημιουργία δημοτικής υποστηρικτικής επιχείρησης αναψυχής. Στόχος θα πρέπει να είναι ο διπλασιασμός των εσόδων, που το 2013 ήταν περίπου 430.000 ευρώ, με παράλληλη πρόβλεψη στον προϋπολογισμό του Δήμου το 20% των εσόδων να προορίζεται για την συντήρηση και λειτουργία πολιτιστικών δομών (π.χ. Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, Εικαστικά Εργαστήρια, ο εγκαταλελειμμένος εικαστικός παιδότοπος κ.λπ.).

 

4. Ανάδειξη και αξιοποίηση του Δημοτικού Κήπου: με τη δημιουργία μίας σύγχρονης δημοτικής επιχείρησης αναψυχής και μιας πλήρους παιδικής χαράς, προσαρμοσμένης στον χαρακτήρα του χώρου. Κι ακόμη με τη δημιουργία εγκαταστάσεων και υποδομών, ώστε να παρουσιάζονται θεατρικές παραστάσεις και συναυλίες και με τη λειτουργία κατά τους θερινούς μήνες δημοτικού κινηματογράφου.

 

5. Υποβολή πρότασης ανάδειξης του Ρεθύμνου σε Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης (μία σκέψη που πρώτη έχει κάνει η Μαρία Μαραγκού) ή, κατ’ εξαίρεση, της Κρήτης συνολικά, και διοργάνωσή της από τις τέσσερις μεγάλες πόλεις, πρόταση που έχει περισσότερες πιθανότητες να προχωρήσει. Τα οφέλη θα είναι πολλαπλά: εκτός από τη δημιουργία εκθεσιακών υποδομών, στις οποίες το Ρέθυμνο πραγματικά υστερεί, θα παρουσιαστεί το πλούσιο πολιτισμικό παρελθόν μαζί και με σύγχρονους δημιουργούς. Η Κρήτη θα λειτουργήσει ως μια ενότητα, θα αποτελέσει πόλο έλξης τουριστών με συγκεκριμένα ποιοτικά χαρακτηριστικά, ενώ τα οφέλη από την προβολή της θα λειτουργήσουν πολλαπλασιαστικά για πολλά χρόνια.

 

6. Αναβάθμιση του Καρναβαλιού, το οποίο τα τελευταία χρόνια με τις επιτυχημένες του οργανώσεις αποδεικνύει ότι μπορεί να αποτελέσει έναν από τους κρίκους επέκτασης της τουριστικής σεζόν και τόνωσης της τοπικής οικονομίας και μάλιστα σε μία νεκρή περίοδο. Το Καρναβάλι μαζί με το Κυνήγι του Θησαυρού αποτελούν της κορυφαίες σε μέγεθος εκδηλώσεις κοινωνικής συνοχής και συνεργασίας του Ρεθύμνου, και καταγράφουν μια δυναμική της κοινωνίας μας, η οποία δυστυχώς δεν απαντάται σε άλλους τομείς. Οι τελευταίες οργανώσεις αποδεικνύουν ότι έχουμε προσεγγίσει το μέγεθος του κόσμου που είναι συμβατό με την κλίμακα και τη δυναμική της πόλης και ότι μεγαλύτερος όγκος επισκεπτών θα ήταν μη διαχειρήσιμος. Το γεγονός αυτό πρέπει να μας οδηγήσει στην αναδιοργάνωση του θεσμού, ώστε να αποκτήσει συγκεκριμένα ποιοτικά χαρακτηριστικά. Θα πρέπει επίσης να δημιουργηθούν οργανωτικές υποδομές (π.χ. εργαστήριο κατασκευής αρμάτων και θεματικών κατασκευών) και να υπάρξει ένας σχεδιασμός, ο οποίος θα επιτρέπει το παραγόμενο κέρδος να παραμένει εδώ. Για παράδειγμα, μια έγκαιρη κατάθεση σχεδίων στολών ήδη από το Σεπτέμβριο θα καταστούσε δυνατή την ανάπτυξη και οπωσδήποτε τη συντήρηση εργαστηρίων κατασκευής στολών. Παράλληλα ο σχεδιασμός συμπληρωματικών εκδηλώσεων θα μπορούσε να επεκτείνει τη διάρκειά του.

 

7. Ανάπτυξη της Δυτικής περιοχής του διευρυμένου δήμου (τμήμα των πρώην Δήμων Ν. Φωκά και Λαππαίων). Στα πρώτα τρία χρόνια εφαρμογής του Καλλικράτη η επιδιωκόμενη ισόρροπη ανάπτυξη στους συνενωθέντες δήμους δεν έγινε εφικτή, με εξαίρεση τον ιστορικό δήμο Ρεθύμνης, ο οποίος έχει ενταχθεί σε ένα συγκεκριμένο πλαίσιο ανάπτυξης. Η ανατολική πλευρά, αποτελούμενη κυρίως από τον πρώην δήμο Αρκαδίου, θα μπορέσει με έναν σωστό σχεδιασμό να αποκτήσει τη δυναμική ανάπτυξης του μητροπολιτικού Δήμου, βασισμένη στο Μουσείο της Αρχαίας Ελεύθερνας, στην αξιοποίηση της μονής Αρκαδίου, στον μουσειακό πόλο Αμνάτου-Καψαλιανών. Σ’ αυτά θα πρέπει να συμπεριληφθεί η περιοχή των Μαργαριτών, ως ένα ζωντανό κύτταρο διατήρησης της κεραμικής παράδοσης, υποστηριζόμενη με τη δημιουργία ενός μουσείου της Κρητικής Παραδοσιακής Κεραμικής. Τα ιστορικοπολιτιστικά πλεονεκτήματα των περιοχών αυτών σε συνδυασμό με το ιδιαίτερο φυσικό περιβάλλον τους θα αποτελέσουν πηγή ανάπτυξης του Δήμου Ρεθύμνης και μάλιστα με έντονα ποιοτικά χαρακτηριστικά.

 

Θα πρέπει όμως να αντιμετωπιστεί το θέμα του ΧΥΤΑ, ο οποίος λειτουργεί επιβαρυντικά για την περιοχή και τους κατοίκους της. Η πλέον ενδεδειγμένη λύση είναι η άμεση χωροθέτηση και δημιουργία ενός νέου χώρου διαχείρισης και επεξεργασίας απορριμμάτων, σε συνδυασμό με σύγχρονες μονάδες ανακύκλωσης, λιπασματοποίησης και παραγωγής ενέργειας, χωρίς επιβάρυνση του περιβάλλοντος. Ο πιο πρόσφορος χώρος είναι ίσως η δυτική πλευρά του Δήμου, όπου με την πλαισίωσή της με ένα θεματικό πάρκο ανακύκλωσης και την οργανωμένη πολεοδόμηση μέρους της ορισμένης από τον ΣΧΟΑΠ του πρώην δήμου Λαππαίων περιοχής ανάμεσα στον ποταμό Πετρέ και Μουσέλα, θα δημιουργηθούν προοπτικές ανάπτυξης.

 

9. Η Γιορτή Κρητικής Διατροφής και Παραδοσιακών Προϊόντων θα πρέπει να αναδιοργανωθεί, να διασυνδεθεί με το Κέντρο Κρητικής Γαστρονομίας, και να απεγκλωβιστεί από το αστικό περιβάλλον στο οποίο διεξάγεται. Το Κέντρο Κρητικής Γαστρονομίας, το οποίο στην παρούσα φάση είναι μη βιώσιμο, θα μπορέσει να λειτουργήσει μόνο ως μέρος μιας ολοκληρωμένης ανάδειξης της ευρύτερης περιοχής της Αργυρούπολης, αναλαμβάνοντας έναν επιτελικό ρόλο στη διάδοση της κρητικής διατροφής. Η Κρητική Διατροφή θα πρέπει να διαχυθεί στην ύπαιθρο ως εργαλείο ανάπτυξης και προώθησης τόσο των περιοχών όσο και των παραγόμενων προϊόντων τους (επισκέψιμα οινοποιεία, τυροκομεία, οργανωμένες καλλιέργειες, παραδοσιακές εκδηλώσεις όπως η Γιορτή του Βοσκού στα Ζωνιανά και η Γιορτή των Ψαράδων στην Αγία Γαλήνη κ.α.). Όλα αυτά θα πρέπει να αποτελέσουν ένα πλέγμα δράσεων σε ολόκληρο το νομό και να λειτουργήσουν συμπληρωματικά με άλλες εναλλακτικές μορφές τουρισμού. Μια πιο ολοκληρωμένη προσέγγιση, τέλος, θα ήταν η προώθησή τους ως «κρητικός τρόπος διαβίωσης», η οποία θα μπορούσε να ενσωματώσει και να δικαιολογήσει και πολλές άλλες δράσεις.

 

10.Το κυκλοφοριακό πρόβλημα και η στάθμευση, αποτελούν ήδη ένα από τα μεγαλύτερα αγκάθια της καθημερινότητας και βραχυκυκλώνουν τη ροή της πόλης. Η κατάργηση της δημοτικής αστυνομίας (για την οποία θα υπάρξει ξεχωριστή αναφορά) που παρά τα προβλήματά της διαφύλασσε την ελεγχόμενη στάθμευση και μέρος του δακτυλίου, καθώς και η οργανωμένη πεζοδρόμηση στο πλαίσιο της βιώσιμης κινητικότητας, αναδεικνύουν διάφορα θέματα, την έλλειψη θέσεων πάρκινγκ, την αδυναμία των πολιτών να σεβαστούν τους κυκλοφοριακούς κανόνες και τις κανονιστικές, την ανάγκη δημιουργίας ενός ευέλικτου συστήματος αστικής συγκοινωνίας και την χωροθέτηση «έξυπνων» χώρων στάθμευσης (όπως οι προτάσεις του Βαγγέλη Τσουρλάκη ήδη από το 1998 για την εκμετάλλευση των υψομετρικών διαφορών και την δημιουργία χώρων στάθμευσης κάτω από την αυλή του Πολυκλαδικού και της Σχολής Χωροφυλακής, όπως και την μεταστέγαση υπηρεσιών).

 

Τα περισσότερα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε σήμερα τόσο σε τοπικό όσο και σε εθνικό επίπεδο θα είχαν ήδη λυθεί και το πιθανότερο δεν θα είχαν δημιουργηθεί εάν οι εκάστοτε διοικούντες ήταν σε άμεση επαφή με την κοινωνία και τους πολίτες.

 

Στις επερχόμενες πολλαπλές εκλογές, ανεξάρτητα από το ποιος θα εκλεγεί, γνωρίζουμε ήδη τον νικητή. Είναι ο ενεργός πολίτης, ο απαλλαγμένος από την ρητορική των ξεπερασμένων πλέον κομμάτων και πολιτευτών, των οικογενειακών σχέσεων και σκοπιμοτήτων. Ο πολίτης που μπορεί πλέον να διακρίνει την πραγματική πολιτική, να την συνδιαμορφώσει, επωμιζόμενος το ρόλο και το βάρος που του αναλογεί.