Με ένα συνεργείο της Εφορείας Αρχαιοτήτων Ρεθύμνου συνεχίζονται πλέον οι εργασίες για την αποκατάσταση, συντήρηση και ανάδειξη του μνημείου του Τζαμί της Βαλιδέ Σουλτάνας, στην οδό Τομπάζη 17 στην καρδιά της παλιάς πόλης του Ρεθύμνου, με βασικό στόχο ο χώρος να ανοίξει για το κοινό και να καταστεί επισκέψιμος.
Οι εργασίες πραγματοποιούνται τα τελευταία δυόμιση χρόνια με ιδιαίτερη προσοχή από τα συνεργεία της Τοπικής Εφορείας Αρχαιοτήτων, τα οποία, παρά τις δυσκολίες, με σταθερά βήματα προσχωρούν στην διαμόρφωση του χώρου. Αυτή την περίοδο είναι σε εξέλιξη οι ανασκαφικές εργασίες στο δάπεδο του μνημείου.
Ήδη, σύμφωνα με την προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Ρεθύμνου, Αναστασία Τζιγκουνάκη, έχουν ολοκληρωθεί οι όψεις και οι θόλοι στο εσωτερικό τμήμα και πλέον οι εργασίες συνεχίζονται στο κάτω τμήμα του μνημείου στο χώρο του δαπέδου. Ωστόσο απαραίτητη προϋπόθεση για την επισκεψιμότητα του μνημείου είναι πέραν των εργασιών που υλοποιεί η Αρχαιολογία και η αναστήλωση του μιναρέ.
Σύμφωνα με την Αναστασία Τζιγκουνάκη, η σχετική μελέτη, έχει κατατεθεί στη Διεύθυνση Αναστήλωσης Μνημείων, ζητήθηκαν τροποποιήσεις, οι οποίες και έγιναν από την Εφορεία Αρχαιοτήτων και τώρα αναμένεται η αποστολή του σχετικού φακέλου για να μπορέσει στην συνέχεια το έργο να χρηματοδοτηθεί κατά πάσα πιθανότητα από το πρόγραμμα του υπουργείου.
Οι εργασίες έχουν ως στόχο την ανάδειξη του μνημείου και την πλήρη αξιοποίηση του χώρου με τη δημιουργία μιας συνεδριακής αίθουσας και ενός χώρου, ο οποίος θα μπορεί να φιλοξενεί πολιτιστικές εκδηλώσεις και εκθέσεις. Με τον τρόπο αυτό οι Ρεθεμνιώτες αλλά και οι επισκέπτες της πόλης θα μπορούν να γνωρίσουν το μνημείο, την ιστορία του αλλά και να συμμετέχουν σε πολιτιστικές δράσεις, που θα γίνονται σε αυτό, αφού ο στόχος είναι να αποτελέσει ένα ακόμα μνημείο ανοιχτό και διαθέσιμο στο κοινό.
Ο επιβλητικός μιναρές του μνημείου δεσπόζει στο κέντρο της πόλης-πλατεία Τεσσάρων Μαρτύρων, όμως εδώ και πολλά χρόνια ντόπιοι και επισκέπτες αδυνατούν να το δουν από κοντά, καθώς το τζαμί ήταν περίκλειστο από ιδιωτικές ιδιοκτησίες και σπίτια.
Εδώ και δυο και περίπου χρόνια η Αρχαιολογική Υπηρεσία του Ρεθύμνου με δικό της προσωπικό ξεκίνησε τις εργασίες, αρχικά με την κατεδάφιση του κτιρίου που εφαπτόταν στο τζαμί. Επρόκειτο για ένα κτίριο, το οποίο χρησιμοποιούνταν μέχρι πριν μερικά χρόνια ως εργαστήριο συντήρησης της Αρχαιολογίας και φιλοξενούσε και πολλές λάρνακες, από την ανασκαφή των Αρμένων. Όλα τα ευρήματα που υπήρχαν στο συγκεκριμένο κτίριο μεταφέρθηκαν σε αποθήκες της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας. Με την κατεδάφιση ξεκίνησε και η αποκατάσταση της εξωτερικής όψης.
Ήδη, από το χώρο έχουν απομακρυνθεί τα κτίσματα, που ήταν ουσιαστικά ενσωματωμένα στο τζαμί, νεωτερικών κτισμάτων και κτιρίων, που περιβάλλουν το τζαμί της Βαλιδέ Σουλτάνας και ανήκουν στην ιδιοκτησία της Εφορείας, ώστε να αναδειχθεί η είσοδός του από την οδό Τομπάζη, αφού τα συνεργεία τα κατεδάφισαν.
Σε σχετικές δηλώσεις της στα «Ρ.Ν.», η Αναστασία Τζιγκουνάκη, ανέφερε: «Οι εργασίες είναι σε εξέλιξη από συνεργεία δικά μας εδώ και δυόμιση περίπου χρόνια. Ήδη έχει ανασκαφεί το δάπεδο του ενός θόλου, που βγάζει ιδιαίτερα ευρήματα και ταφικές πλάκες. Ένας άλλος θόλος θα ανασκαφεί τον χειμώνα, όταν το επιτρέψουν οι συνθήκες, γιατί το ένα συνεργείο που έχουμε ανασκαφικό, τώρα βρίσκεται σε ανασκαφές ιδιωτών. Περιμένουμε να τελειώσει το δάπεδο για να δούμε πώς θα ενταχθούν οι ηλεκτρολογικές εγκαταστάσεις. Στη συνέχεια θα πρέπει να συνεδριάσει το Τοπικό Συμβούλιο της Αρχαιολογικής για την πλακόστρωση και έπειτα, αν τελειώσει η ανασκαφή και ολοκληρωθεί η αντικατάσταση του τσιμεντένιου σενάζ στο εσωτερικό του κτιρίου με λίθους, θα κατεβάσουμε και το εξωτερικό δάπεδο που είναι υπερυψωμένο και θα προχωρήσουμε σε διαμόρφωση του περιβάλλοντος χώρου.
Παράλληλα, μένει να δούμε τι θα γίνει με την μελέτη του Μιναρέ και την αναστήλωσή του. Εμείς είχαμε στείλει την εν λόγω μελέτη στην Διεύθυνση Αναστήλωσης, είχαν εξετάσει το αίτημα και ζήτησαν κάποιες τροποποιήσεις, τις οποίες και ολοκληρώσαμε. Προς το παρόν βρισκόμαστε εν αναμονή και περιμένουμε να μας την στείλουν και να δούμε πώς μπορεί να ενταχθεί το έργο. Κατά πάσα πιθανότητα η χρηματοδότηση θα γίνει μέσα από το Πρόγραμμα Δράσης Εφορίας ή ίσως το κόστος το αναλάβει η Διεύθυνση Αναστήλωσης, όπως είχε αναλάβει και τον μεγάλο Μιναρέ στο Ωδείο ή θα πρέπει εμείς οι ίδιοι να δημοπρατήσουμε. Το 2018 ξεκίνησαν οι εργασίες για το Τζαμί και ελπίζω ότι του χρόνου θα έχει τελειώσει. Μπορεί να καταστεί επισκέψιμο, όταν ολοκληρωθούν ο εργασίες του, ακόμα και πριν την αναστήλωση του Μιναρέ στον οποίο έχουμε ήδη κάνει μια ενίσχυση πάνω, μία σωστική στερεωτική επέμβαση για την κορυφή που έπεφταν».
