Ο π. Ανδρέας Μαμαγκάκης μας είναι γνωστός -για να περιοριστώ στα καθαρά λογοτεχνικά του βιβλία- από την αυτοβιογραφική τριλογία του: α) «Το Ρέθυμνο του Ονείρου και της Νοσταλγίας» (2013), που αναφέρεται στα παιδικά και εφηβικά του χρόνια β) «Στη σκιά του π. Ανυπόμονου (2015), που αναφέρεται στην ιερατική του ζωή και γ) το -με τον ιδιαίτερα ελκυστικό και αινιγματικό τίτλο- «Ο Οιδίποδας & οι Κλέφτες των Τριανταφύλλων» (2017), που αναφέρεται στο «βίο και την πολιτεία» του συγγραφέα ως εκπαιδευτικού. Τρία πολυσέλιδα βιβλία, που συνθέτουν το παζλ της ζωής του και της δυναμικής, δοτικής, υπερευαίσθητης και βαθιά φιλοσοφούσας προσωπικότητάς του. Και έχει ιδιαίτερη σημασία να τονιστεί η ειλικρίνεια του συγγραφέα, καθώς πρόκειται για αυτοβιογραφία, ένα βιογραφικό είδος που υπόκειται στον κίνδυνο της ασυνείδητης ή ενσυνείδητης παραποίησης των συμβάντων.
Μας είναι, επίσης, γνωστός από το ημιβιωματικό ιστορικό μυθιστόρημα «Οι τελευταίοι άγγελοι της Σμύρνης και οι κυρίες με τα μαύρα» (2019), που αναφέρεται στα πριν, κατά και μετά την Καταστροφή της Σμύρνης, παρακολουθώντας την πορεία μιας προσφυγικής ελληνικής οικογένειας. Με ανακοίνωση μάλιστα στον τοπικό τύπο είχε δώσει τη δυνατότητα σε κάθε ενδιαφερόμενο να προμηθευτεί το 558 σελίδων βιβλίο του εντελώς δωρεάν με ένα τηλεφώνημα.
Επιλογίζοντας τότε το βιβλίο του αυτό είχα σημειώσει: «Πιστεύω ότι στο εξής -πιο πλούσιος με όσα κέρδισε στο πρώτο του αυτό συγγραφικό ταξίδι στη θάλασσα του πολύ απαιτητικού λογοτεχνικού είδους του μυθιστορήματος- θα του είναι πολύ δύσκολο να αγνοήσει τις προκλήσεις του πιο… ανοιχτού πελάγους».
Και δεν διαψεύστηκα…
* * *
Το φετινό καλοκαίρι ο π. Ανδρέας Μαμαγκάκης ξαναδίνει το συγγραφικό «παρών» του με το νεογέννητο μυθιστόρημά του «Οι Κορυφαίοι του Μακρύ Στενού», απότοκο του χειμερινής καραντίνας1.
Θα έλεγα, μάλιστα, ότι όλα τα προηγούμενα βιβλία του σε μεγάλο βαθμό λειτούργησαν ως αναβαθμοί γι’ αυτό το πόνημά του ως σημαίνοντος.
Ο λόγος του συγγραφέα διακρίνεται από αυθορμητισμό, αμεσότητα – επικοινωνιακότητα, αποφθεγματικότητα, σοβαρό ύφος και, όταν χρειάζεται, χιουμοριστικό. Συμπλέκονται το εύθυμο με το σοβαρό ή το τραγικό, το χαρούμενο με το λυπηρό, προκαλώντας ανάμικτα συναισθήματα στον αναγνώστη.
Ο συγγραφέας παρουσιάζει εξαιρετική επιδεξιότητα στην απόδοση οπτικών και ακουστικών, οσφρητικών και γευστικών εικόνων σε μια ζωντανή αναπαράσταση του επαρχιακού ή αστικού περιβάλλοντος του Ρεθύμνου αλλά και του πολυπολιτισμικού, πολυάνθρωπου και «χαώδους» περιβάλλοντος της Νέας Υόρκης, όπου μεταφέρεται κάποιες φορές η δράση.
Είναι επίσης αξιοσημείωτη η γλαφυρότητά του στην περιγραφή προσώπων, στη σκιαγράφηση των χαρακτήρων, στους διαλόγους ή στην προφορικότητα του λόγου, όπου χρειάζεται.
* * *
Οι Τέσσερις κορυφαίοι του Μακρύ Στενού είναι: α) ο θρυλικός και τραγικός λυράρης Ανδρέας Ροδινός, β) ο Νίκος Πολλάκης, που μετά τις σπουδές του στην ιατρική Αθηνών εξελίχθηκε στο διάσημο πανεπιστημιακό μεγαλογιατρό Νικ Πόλλακ της Νέας Υόρκης γ) Ο Νίκος Μαμαγκάκης, ο γνωστός μουσικοσυνθέτης και δ) ο γνωστός μπασκεμπολίστας Δημήτρης Κοκολάκης.
Με εξαίρεση τον δεύτερο, τα επίθετα των υπολοίπων δεν αναφέρονται, αλλά φωτογραφίζονται και μάλιστα έγχρωμα και έντονα.
Και οι τέσσερις συνδέονται με συγγένεια διαφορετικού βαθμού αλλά και με βιώματά τους από το Μακρύ στενό, τον «κοινό τόπο» τους που σημάδεψε τόσο τη ψυχή τους, ώστε όσο μακριά κι αν βρίσκονταν να συνεχίζουν να περιπατούν σ’ αυτό νοερά. Σύμφωνα με το συγγραφέα: «Και οι τέσσερις υπήρξαν κορυφαίοι. Μεγάλα ονόματα. Και το ωραίο και παράδοξο απ’ αυτή την ιστορία ήταν ότι και οι τέσσερις υπήρξαν συγγενείς μεταξύ τους κι εμεγάλωσαν στο Μακρύ Στενό ή στη Νικηφόρου Φωκά. Και οι τέσσερις καμάρωναν γι’ αυτό. Πρώτα πρόβαλαν το Μακρύ στενό και το Ρέθυμνο και μετά την καταγωγή των γονιών τους. Ποτέ δεν ξέχασαν τα χωριά τους, Αρχοντοχώρι και Φραντζεσκοχώρι». (σελ. 47)
Η έκταση που διατίθεται στην κατανομή των ρόλων των τεσσάρων είναι ανισομερής, με τις αναφορές στους δύο τελευταίους να λειτουργούν συνεπικουρικά προς στον πληθυντικό του τίτλου, ίσως και προεξαγγελτικά για επόμενο σχετικό βιβλίο.
* * *
Μέσα από το βιβλίο αναδεικνύονται η μαγευτική κρητική φύση, η πλούσια κρητική παράδοση, η ανυπέρβλητη κρητική λεβεντιά, η αμίμητη κρητική φιλοξενία, και κυρίως η αρχοντική Παλιά πόλη του Ρεθύμνου, με τα γραφικά σοκάκια της και τα μνημεία της, στοιχεία που κάνουν ανυπόφορα επώδυνη τη νοσταλγία του ξενιτεμένου (όπως άλλωστε και του ίδιου του συγγραφέα), αλλά και αποτελούν ισχυρές έλξεις για τον ξένο (πράγμα που καθιστά το συγγραφέα… τουριστικό πρεσβευτή του γενέθλιου τόπου του).
Παράλληλα, αναδύονται πανανθρώπινες αξίες, όπως η αξιοκρατία, ο αγώνας για υπεροχή με υπέροχα μέσα, η ενσυναίσθηση, η ειλικρίνεια, το βαθύτερο νόημα της ζωής, η φιλοπατρία, η ανθρωπιά, η αδελφική αγάπη, και πάνω απ’ όλα η φιλία, κυρίως μέσα από τη σχέση των δύο βασικών πρωταγωνιστών, του Ανδρέα και του Νίκου (Πολλάκη), που παραπέμπει συνειρμικά στο Δάμωνα και το Φιντία.
Δεν παραλείπεται, βέβαια, η αντίστιξη όλων αυτών σε στοιχεία αλλοτριωτικά αλλά και υπονομευτικά, όπως ο ανερμάτιστος κοσμοπολιτισμός ή ο ξενιτεμός των νέων μας επιστημόνων, το λεγόμενο «διαφυγόν κέρδος», που σήμερα είναι από τα μεγαλύτερα προβλήματα της χώρας μας.
Το κυρίαρχο όμως μήνυμα του συγγραφέα είναι ελπιδοφόρο, στοιχείο σημαντικό στον απελπισμένο σύγχρονο κόσμο μας.
* * *
Για τον π. Α.Μ η συγγραφή είναι τρόπος ζωής. Γράφει γιατί δεν μπορεί να μην γράφει. Και δεν μπορεί να μην γράφει, γιατί το γράψιμο είναι ο δημιουργικός σύντροφος της μοναξιάς του. Και, ανεξάρτητα αν γράφει, επειδή είναι μόνος ή είναι μόνος για να γράφει, το αποτέλεσμα είναι ότι με τη γραφίδα του εξακολουθεί να ενημερώνει και να διδάσκει, προεκτείνοντας και παρατείνοντας το λειτούργημά του ως ιερωμένου και ως εκπαιδευτικού.
Εύχομαι στον παλιό συμμαθητή και πάντα φίλο συγγραφέα να είναι το νέο βιβλίο του καλοτάξιδο και να βρει στα αναγνωστικά… λιμάνια την υποδοχή που του αξίζει.
Του εύχομαι, επίσης, πλήρη υγεία για να μπορεί απρόσκοπτα να δημιουργεί και να δημοσιοποιεί τα τόσο ψυχοφελή και κοινωφελή έργα του και ως παλιός «Μακρυστενιώτης» κάποτε να συμπεριληφθεί στους «Κορυφαίους του Μακρύ Στενού» του!….
ΠΡΟΣΟΧΗ: Οι ενδιαφερόμενοι να προμηθευτούν το βιβλίο ΕΝΤΕΛΩΣ ΔΩΡΕΑΝ μπορούν να απευθύνονται στο συγγραφέα (τηλ.: 6945556373).
- Όπως και το αμέσως μετά εκδομένο μυθιστόρημά του: «Η Δασκάλα του Πειραιά», σελ. 250, στο οποίο «κεντρικό ρόλο παίζει η γυναίκα, η γυναίκα δασκάλα, ένα τραγικό πρόσωπο που ζει και κινείται στον Πειραιά στην εποχή του μεσοπολέμου. Τα γεγονότα θα δικαιώσουν τον τίτλο του μυθιστορήματος. Βαθύτατα συναισθηματικό με τους δύο ήρωές του, τη δασκάλα και το μαθητή της», όπως πληροφορούμαστε από τον Πρόλογο. Περισσότερα, σε επόμενο δημοσίευμά μου.
