Ο αιώνας που πέρασε θα μπορούσε να ονομαστεί αιώνας των δικαιωμάτων του παιδιού, με βάση τις σχετικές Διεθνείς Διακηρύξεις/Συμβάσεις, μίας από την Κοινωνία των Εθνών (ΚΤΕ) το 1924 και τρεις από τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ) τα έτη 1946, 1959 και 1989 αντίστοιχα.
Η τελευταία Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού, που αποτελεί εκτενέστερη έκδοση των τριών προηγουμένων, υιοθετήθηκε από τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ στις 20η Νοεμβρίου, ημερομηνία που επετειοποιήθηκε ως Παγκόσμια Ημέρα των Δικαιωμάτων του Παιδιού.
H Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού έχει επικυρωθεί σχεδόν από όλα τα κράτη του κόσμου (στη χώρα μας νομοθετήθηκε το 1992) και περιλαμβάνει 54 άρθρα, τα οποία καλύπτουν όλα τα δικαιώματα όλων των παιδιών και ταξινομούνται σε 4 κατηγορίες: δικαιώματα επιβίωσης, ανάπτυξης, προστασίας και συμμετοχής.
Το θέμα, όμως, είναι πόσο τα δικαιώματα του παιδιού εφαρμόζονται στην πράξη σε παγκόσμιο επίπεδο και δεν αποτελούν «κενό γράμμα».
* * *
Με την ευκαιρία της 30ης επετείου της Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Παιδιού πραγματοποιήθηκε παρέλαση στην έδρα του ΟΗΕ στην Νέα Υόρκη, όπου η έκταση και τα κτήριά του αποτελούν διεθνές έδαφος.
Οι θέσεις των επισήμων ήταν καλυμμένες από εκπροσώπους κάθε χρώματος και έθνους που άλλοι χαριεντίζονταν μεταξύ τους και αυτοφωτογραφίζονταν με τα iphone τους (κυρίως οι κύριοι της πρώτης σειράς) και άλλοι βρισκόταν σε βαθιά περίσκεψη. Μπροστά τους και στη θέση της τιμώμενης προσωπικότητας στεκόταν μια γυναικεία μορφή με ολόσωμη πολύπτυχη γκρίζα εσθήτα, που έμοιαζε με ζωντανή μινιατούρα του τεράστιου Αγάλματος της Ελευθερίας, με τη διαφορά ότι έφερε μια σατέν μοβ κορδέλα με τη χρυσοτυπία: Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού. Στο κεφάλι της με τα πλούσια χυτά μαλλιά έφερε στεφάνι από δάφνες και πικροδάφνες.
Απ’ το μεγάφωνο μεταδιδόταν θριαμβευτικά η πληροφορία ότι παρόμοιες παρελάσεις πραγματοποιούνταν και στις άλλες έδρες του ΟΗΕ: στην Γενεύη της Ελβετίας, στο Αμάν της Ιορδανίας, στην Αντίς Αμπέμπα της Αιθιοπίας, στην Μπανγκόκ της Ταϊλάνδης και στο Σαντιάγο της Χιλής.
Η παρέλαση ξεκίνησε με μια μεγάλη ομάδα, «ηλιοπρόσωπων» παιδιών σε κανονικό σχηματισμό, που έφεραν πλακάτ με τα άρθρα της Σύμβασης για τα δικαιώματα των παιδιών στις έξι επίσημες γλώσσες του ΟΗΕ: αγγλική, αραβική, γαλλική, ισπανική, κινεζική και ρωσική:
1. Ορισμός «παιδιών» 2. Απαγόρευση διακρίσεων 3. Φροντίδα 4. Μέτρα Πολιτείας 5. Γονική καθοδήγηση 6. Δικαίωμα στη ζωή 7. Όνομα και Εθνικότητα 8. Ταυτότητα 9. Ζωή με τους Γονείς 10. Οικογενειακή επανένωση 11. Προστασία από απαγωγή. 12. Ελευθερία Γνώμης 13. Ελευθερία Έκφρασης 14. Ελευθερία Σκέψης-Θρησκείας 15. Ελευθερία συνάντησης και ομαδικής συνεργασίας 16. Δικαίωμα ιδιωτική ζωής 17. Πρόσβαση στην πληροφόρηση 18. Γονική ευθύνη. 19. Προστασία από κάθε κακοκομεταχείριση 20. Προστασία ορφανών 21. Υιοθεσία 22. Παιδιά πρόσφυγες 23. Παιδιά ειδικών αναγκών 24. Υγεία και υγειονομικές υπηρεσίες 25. Επανεξέταση αναδοχής 26. Κοινωνική Πρόνοια 27. Αξιοπρεπές επίπεδο ζωής 28. Εκπαίδευση 29. Στόχοι εκπαίδευσης 30. Παιδιά μειονοτήτων 31. Ελεύθερος χρόνος – Ψυχαγωγία 32. Παιδική Εργασία-οικονομική εκμετάλλευση 33. Προστασία από ναρκωτικά 34. Προστασία από σεξουαλική εκμετάλλευση 35. Προστασία από την εμπορία 36. Άλλες μορφές εκμετάλλευσης 37. Προστασία από βασανιστήρια και ανελευθερία 38. Απαγόρευση συμμετοχής σε ένοπλες συγκρούσεις 39. Επανένταξη παιδιού θύματος-Αποκατάσταση 40. Δίκαιη ποινική μεταχείριση 41. Κατοχύρωση ευνοϊκότερων ρυθμίσεων 42 Γνωστοποίηση στα παιδιά των αρχών της Σύμβασης 43-54. Εφαρμογή- έλεγχος από ειδική Επιτροπή ΟΗΕ.
Η παρέλαση των παιδιών έγινε υπό τους ήχους εύθυμου και γοργού εμβατηρίου που έδινε το ρυθμό για ανάλογο βηματισμό.
Όταν έφταναν στο ύψος της τιμωμένης έστρεφαν την κεφαλή προς αυτή, που το πρόσωπό της αντανακλούσε τη λάμψη των προσώπων τους…
* * *
Ακολούθησε μια άλλη ομάδα σκυθρωπών και ταλαιπωρημένων, ρακένδυτων ή σκελετωμένων παιδιών που κρατούσαν από ένα πλακάτ με την επίσης πολύγλωσση ταυτότητά τους, που δεν ήταν άλλη από κάποια ή κάποιες παραβιάσεις της Σύμβασης για τα δικαιώματα των παιδιών. Παραβιάσεις άλλοτε άμεσες κι άλλοτε έμμεσες και συγκαλυμμένες.
Η όλη παρέλαση τώρα γινόταν υπό τους ήχους πένθιμου εμβατηρίου που παρέπεμπε σε πομπή Επιταφίου και έδινε το ρυθμό για ανάλογο βηματισμό ή κατά άλλη ανάγνωση ζωντανεύοντας «της γης τους κολασμένους» των παραμυθιών του Άντερσεν, Ντίκενς ή του Ουγκώ.
Τα πλακάτ έγραφαν:
Θύματα της φτώχιας, της πείνας της εξαθλίωσης. Θύματα του AIDS και άλλων ασθενειών. Θύματα του πολέμου (: προσφυγόπουλα, ανάπηρα, ορφανά, ασυνόδευτα κ.ά.). Θύματα βίας οικογενειακής, Θύματα σχολικού και εξωσχολικού μπούλινγκ σχολικής, κοινωνικής. Θύματα σεξουαλικής εκμετάλλευσης και εκπόρνευσης. Θύματα αναγκαστικής εργασίας. Θύματα αναγκαστικής στρατολόγησης (για πόλεμο, επαιτεία, κλοπή, διακίνηση ναρκωτικών κ.ά.). Θύματα εμπορίου οργάνων και ιατρικών πειραμάτων. Θύματα των διακρίσεων και του κοινωνικού αποκλεισμού. Θύματα της παράνομης διακίνησης, εμπορίας και υιοθεσίας. Θύματα οικογενειακής παραμέλησης. Θύματα απαγωγής-εξαφάνισης. Θύματα έλλειψης εκπαίδευσης και ιατρικής περίθαλψης. Θύματα εκμετάλλευσης, κακοποίησης. Θύματα μπούλινγκ. Θύματα απαιδευσίας και αμορφωσιάς. Θύματα έλλειψης ελεύθερου χρόνου και ψυχαγωγίας. Θύματα έλλειψης ελευθερίας έκφρασης. κ.ά.). Θύματα εμπορίου οργάνων και ιατρικών πειραμάτων. Θύματα της άγνοιας ή ημιμάθειας, Θύματα ακατάλληλων φορέων μόρφωσης και προστασίας. Θύματα κοινωνικής ανοχής και συνενοχής…
Κάτω από τις περισσότερες τερατώδεις παραβιάσεις της Σύμβασης φιγούραραν οι τεράστιοι αριθμοί των παιδιών θυμάτων, που φυσικά ήταν κατά προσέγγιση.
Εκτός από τα πλακάτ με τα θύματα, υπήρχαν και τεράστια πανό με συνθήματα. Το μικρότερο ήταν το «Ουστ!» κάτω από διάφορες μορφές, με άμεσα αναγνωρίσιμες κάποιων σύγχρονων πολεμοχαρών ηγετών. Το μεγαλύτερο, αλλά όχι και τη μεγαλύτερης δηκτικότητας, στις έξι γλώσσες σε διαφορετικά πανό έγραφε κάπως έτσι:
«Άκοσμε-κάκοσμε κόσμε, πάλι ανεξεταστέος
στα παιδαγωγικά,και με διαγωγή επίμεμπτη»
Όταν έφταναν στο ύψος της τιμωμένης έστρεφαν την κεφαλή προς την τιμωμένη Κυρία Σύμβαση, που το πρόσωπό της αντανακλούσε τη χλωμάδα και τη σκοτεινιά, την έκφραση πόνου και απογοήτευσης των προσώπων τους. (Λες και είχε το διπρόσωπο κεφάλι του Ιανού, μόνο που τα δύο διαφορετικά πρόσωπα εναλλάσσονταν στο πρόσθιο μέρος του κεφαλιού της).
Κάποια παρέα όμως έκανε έναν κλοουνίστικο και μάλλον περιπαικτικό προς την εξέδρα των επισήμων βηματισμό, προσελκύοντας βλέμματα συμπάθειας, απάθειας ή εμπάθειας.
Όλες οι προαναφερόμενες περιπτώσεις δεν εξάντλησαν βέβαια τη «λίστα», της καταλήστευσης της παιδικής ζωής. Όμως η «Κυρία Σύμβαση» δεν μπόρεσε να δει περισσότερες, καθώς τα μάτια της θόλωσαν από τον ιδρώτα και τα δάκρυα και χαμήλωσε το βλέμμα της από ντροπή. (Άλλωστε ήταν πια βέβαιο ότι το πλακάτ της δεύτερης ομάδας αναιρούσαν τα δικαιώματα της πρώτης και μικρότερης) Μετά χαμήλωσε και το ανάστημά της πέφτοντας στα γόνατα και υψώνοντας τα χέρια της σε στάση ικεσίας!
Τότε έφθασε μια άλλη γυναικεία μορφή με αρχαιοπρεπή ενδυμασία, της ψιθύρισε κάτι, τη βοήθησε να ανασηκωθεί και τη συνόδεψε προς τα παρασκήνια…
Καθώς έφευγε ακούστηκε να λέει:
– Πόση υπομονή να κάνω ακόμη, Αγία Υπομονή μου;
* * *
Αν παρακολούθησα την παραπάνω παρέλαση σε βίντεο, στην τηλεόραση, σε σχολική παράσταση, σε όνειρο ή ονειροφαντασία μου, δεν έχει πιστεύω σημασία. Σημασία έχουν άλλα πράγματα…
