ΣΚΟΥΠΙΔΙΑ

Tης ΕΛΠΙΔΑΣ ΑΡΙΣΤΕΙΔΟΥ

Αβέβαιη χαρακτηρίζεται η εξασφάλιση της απαιτούμενης χρηματοδότησης συνολικού ύψους 39 εκ. ευρώ για το έργο επέκτασης του ΧΥΤΑ Αμαρίου και δημιουργίας μονάδας ΧΥΤΥ στην περιοχή. Ένα έργο ζωτικής σημασίας για ολόκληρο το νομό Ρεθύμνου αφ’ ενός γιατί αφορά τη διαχείριση των απορριμμάτων και των πέντε δήμων της περιφερειακής ενότητας και αφ’ ετέρου διότι αποτελεί τον θεμέλιο λίθο για την εφαρμογή του νέου μοντέλου διαχείρισης στερεών αποβλήτων το οποίο έχει εξαγγείλει ο αρμόδιος υπουργός Παραγωγικής Ανασυγκρότησης, Περιβάλλοντος και Ενέργειας Γιάννης Τσιρώνης. Ωστόσο παρά τις κατά καιρούς δεσμεύσεις και διαβεβαιώσεις από την Περιφέρεια Κρήτης για δέσμευση των συγκεκριμένων κονδυλίων, προκειμένου να υλοποιηθεί το έργο αυτό, εν τούτοις φαίνεται πως αυτές παρέμειναν στα λόγια, μιας και το έργο δεν έχει καν συμβασιοποιηθεί και δεν υπάρχει σχετική υπογραφή ένταξης τους στο πρόγραμμα.

Το γεγονός αυτό προκαλεί εύλογη ανησυχία και προβληματισμό λόγω και των τελευταίων εξελίξεων με έργα του ΕΣΠΑ των οποίων η χρηματοδότηση σταματά λόγω έλλειψης πόρων στα κρατικά ταμεία.

Εν τω μεταξύ με βάση τον νέο νόμο για τα απορρίμματα αυτά εφ’ εξής ουσιαστικά θα τα διαχειρίζονται οι δήμοι, κάθε δήμος θα κάνει το δικό του σχέδιο διαχείρισης στερεών αποβλήτων -υπό τη σκέπη του περιφερειακού φορέα- στην προκειμένη περίπτωση Φορέα Διαχείρισης Απορριμμάτων Κρήτης.

Πρόκειται για τον φορέα εκείνο, ο οποίος ουσιαστικά θα επιβλέπει τον τρόπο λειτουργίας των δήμων που θα διαχειρίζονται τα απορρίμματα τους.

 Ο συγκεκριμένος φορέας σε επίπεδο Κρήτης έχει συγκροτηθεί σε σώμα και αποτελείται συνολικά από 49 μέλη ενώ μέχρι τον Σεπτέμβριο πρέπει να γίνουν και οι εκλογές για την επταμελή εκτελεστική επιτροπή, η οποία θα αποτελείται από εκπροσώπους όλων των νομών του νησιού, προκειμένου αυτή να έχει τον τελικό λόγο σε ότι αφορά τις αποφάσεις και τις εγκρίσεις για θέματα απορριμμάτων.

Η Περιφερειακή Ένωση Δήμων Κρήτης όπως έχει ήδη συμφωνήσει θα σεβαστεί τη διαμορφωμένη κατάσταση που υπάρχει στο νησί σε σχέση με τη διαχείριση των απορριμμάτων- βάσει του περιφερειακού σχεδιασμού- θα προχωρήσει ωστόσο σε απαραίτητες τροποποιήσεις-βελτιώσεις ανά περίπτωση. Επειδή στο νησί υπάρχει σχέδιο πρόγραμμα και μελέτες για τα απορρίμματα οι δήμαρχοι έχουν συμφωνήσει σε κοινή διαχείριση των απορριμμάτων σε επίπεδο νομού με τον ΧΥΤΑ Αμαρίου. Ωστόσο αυτό που χρειάζεται είναι η συνεργασία μεταξύ τους και η διευθέτηση επιμέρους ζητημάτων ανά δήμο σε ότι έχει να κάνει με τη  διαλογή, την ανακύκλωση, τους σταθμούς μεταφόρτωσης και άλλες παρεμβάσεις που προβλέπονται από το  νομοσχέδιο.

Σημειώνεται ότι βάσει του νέου νόμου η Περιφέρεια δεν θα έχει λόγο στον ΦΟΔΣΑ, αν και στην περίπτωση της Κρήτης σύμφωνα με καλά πληροφορημένες πηγές θα δοθεί η δυνατότητα συμμετοχής της περιφέρειας στις διαδικασίες.

Η εφαρμογή του Εθνικού Σχεδίου Διαχείρισης Απορριμμάτων του αρμόδιου υπουργείου Περιβάλλοντος για το νομό Ρεθύμνου σημαίνει ότι πρέπει να ξεκινήσει άμεσα το έργο κατασκευής του εργοστασίου στο Αμάρι ενώ παράλληλα να αναζητηθεί και να εξευρεθεί το συντομότερο δυνατό το νέο κύτταρο, με δεδομένο ότι ο ΧΥΤΑ Αμαρίου σε λίγα χρόνια θα είναι κορεσμένος και πρέπει εκ του προοιμίου να έχει σχεδιαστεί ο νέος χώρος που θα υποδεχτεί τα απορρίμματα. Παράλληλα, με βάση τον σχεδιασμό οφείλει ο κάθε δήμος να προχωρήσει στη δημιουργία σταθμού μεταφόρτωσης απορριμμάτων. Για τον δήμο Ρεθύμνου το πιθανότερο σημείο είναι αυτό που έχει προβλεφθεί σε παλαιότερη μελέτη -στην περιοχή Τρία Μοναστήρια όπου θα γίνεται η διαλογή των απορριμμάτων- ενδεχομένως και κάποιας ήπιας κλίμακας επεξεργασίας- συμπίεσης για να μεταφέρονται στη συνέχεια στο Αμάρι τα σύμμεικτα και στη ΔΕΔΙΣΑ τα ανακυκλώσιμα υλικά.

Ο στόχος του νέου μοντέλου διαχείρισης απορριμμάτων δεν είναι άλλος από τη μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος, την αύξηση της ανακύκλωσης, τη διαλογή στην πηγή και τη σωστή υγειονομική ταφή των απορριμμάτων έτσι ώστε να υπάρξει περιορισμός των σκουπιδιών, αύξηση της ανακύκλωσης και εξοικονόμηση πόρων.

 Ο στόχος που έχει θέσει το αρμόδιο υπουργείο είναι μέσα στην επόμενη πενταετία να υπάρξει μείωση τουλάχιστον 40% του όγκου των σύμμεικτων απορριμμάτων που θα παράγονται και για τα οποία επίσης πρέπει να εξευρεθεί λύση.

Οι δήμαρχοι του νομού στο σύνολο τους εμμένουν στον σχεδιασμό που έχει ήδη γίνει δίδοντας ιδιαίτερη έμφαση την αναγκαιότητα να δημοπρατηθεί και να προχωρήσει το έργο επέκτασης και κατασκευής του ΧΥΤΑ Αμαρίου και δημιουργίας μονάδας ΧΥΤΥ.

Σε σχετικές δηλώσεις του στα «Ρ.Ν.» σχολιάζοντας το νέο εθνικό σχέδιο διαχείρισης απορριμμάτων ο Γ. Μαρινάκης ανέφερε: «Εάν αποφασίσει ο οποιοσδήποτε δήμος να κάνει ατομική διαχείριση των δικών του απορριμμάτων σε επίπεδο δήμου, μόνο οι χωροθετήσεις, αδειοδοτήσεις, θέλουν πάνω από μια πενταετία. Εμένα πάντα ήταν η άποψή μου και παραμένει ότι σε επίπεδο νομού πρέπει να υπάρχει μία συλλογική διαχείριση με τη συνεργασία των τοπικών δήμων των απορριμμάτων. Εμείς έχουμε έτοιμο πρόγραμμα, έτοιμη μελέτη, έχουμε οικολογική διαχείριση δεν πάμε σε καύση και δεν κατανοώ γιατί πρέπει να κάνουμε πειράματα. Εάν μας αφήσουν να προκηρύξουμε το έργο του ΧΥΤΑ είμαστε σε θέση να διαχειριστούμε τα απορρίμματα σε επίπεδο νομού. Το έργο πρέπει άμεσα να δημοπρατηθεί ωστόσο δεν γνωρίζουμε εάν μπορέσει τελικά αυτό να γίνει».

«Σε επίπεδο περιφερειακής ένωσης δήμων Κρήτης έχουμε συμφωνήσει ότι θα γίνει απολύτως σεβαστή η διαμορφωμένη κατάσταση που υπάρχει για τα απορρίμματα γιατί το νησί στον περιφερειακό σχεδιασμό είχε λάβει υπ’ όψιν τα δεδομένα αυτά. Πρέπει όμως σε ότι αφορά το Ρέθυμνο το συντομότερο δυνατό να προχωρήσει το έργο επέκτασης του ΧΥΤΑ και της μονάδας ΧΥΤΥ και ταυτόχρονα να βρεθεί ένα νέο κύτταρο κοντά στο υπάρχον εργοστάσιο. Υπάρχουν διαβεβαιώσεις ότι τα χρήματα έχουν εξασφαλιστεί ωστόσο το σίγουρο είναι ότι δεν έχει υπογραφεί η σχετική σύμβαση» ανέφερε από την πλευρά του ο επικεφαλής της μείζονος αντιπολίτευσης του δήμου Ρεθύμνου και μέλος του Δ.Σ. του ΦΟΣΔΑ Κρήτης Θοδωρής Νίνος, εκφράζοντας την αγωνία του για τη χρηματοδότηση του έργου.       

Ο δήμαρχος Αμαρίου Παντελής Μουρτζανός μιλώντας στα «Ρ.Ν.» ανέφερε: «Εμείς συμφωνούμε με αυτό το σχέδιο του αρμόδιου υπουργείου. Επειδή στην Κρήτη είμαστε μικροί δήμοι ο σχεδιασμός θα γίνει σε επίπεδο νομού. Η υποδομή υπάρχει ήδη και οι δήμοι μπορούν να εξυπηρετηθούν από τον ΧΥΤΑ Αμαρίου. Το θέμα του Ρεθύμνου είναι να προχωρήσει το έργο του ΧΥΤΑ. Σε ότι αφορά τη χρηματοδότηση για την κατασκευή του εργοστασίου δεν έχω ενημέρωση. Έχουμε λάβει μόνο διαβεβαιώσεις ότι τα λεφτά είναι εξασφαλισμένα, από κει και πέρα δεν ξέρω κάτι παραπάνω και περιμένουμε να δούμε πότε θα μπορέσουμε να το δημοπρατήσουμε».

Ανάλογη είναι η άποψη και του δημάρχου Μυλοποτάμου, Δημήτρη Κόκκινου, ο οποίος ανέφερε: «Με το μοντέλο Τσιρώνη, από όσο ξέρω θα δίνεται και η δυνατότητα σε επίπεδο νομού εκτός από το επίπεδο δήμου να διαχειρίζεται τα απορρίμματα. Αλλά θεωρώ πως ο νομός Ρεθύμνου έχει τη δυνατότητα να το αντιμετωπίσει κοινά και η βούληση των δημαρχών από όσο ξέρω είναι για κοινή αντιμετώπιση. Αυτό που πρέπει να γίνει είναι να προχωρήσουν τα έργα που πρέπει να προχωρήσουν και αναφέρομαι στους σταθμούς μεταφόρτωσης. Ο δήμος Αμαρίου δεν χρειάζεται, όμως εμείς οι υπόλοιποι δήμοι για εξοικονόμηση καλό θα ήταν να έχουμε για να στέλνουμε ένα κοντέινερ αντί για τρία αμάξια. Βασική προϋπόθεση είναι να γίνει ο ΧΥΤΑ Αμαρίου το νέο κύτταρο και οι σταθμοί μεταφόρτωσης και όλο αυτό να είναι υπό την ομπρέλα του ΦΟΣΔΑ Κρήτης  και αν μπορεί να είναι και αυτοτελές με το Αμάρι να έχει τον πρώτο λόγο και να μπορεί να λειτουργεί και αυτόνομα ακόμα καλύτερα».

Ο δήμαρχος Ανωγείων Μανόλης Καλλέργης από την πλευρά του είπε: «Οι πέντε δήμοι του νομού έχουμε κοινή θέση για τα απορρίμματα μας μέσω του ΧΥΤΑ Αμαρίου και παράλληλα να αναζητήσουμε και να βρούμε ένα νέο κύτταρο. Πιστεύω ότι η καλύτερη λύση είναι με τον ΧΥΤΑ Αμαρίου με την ΑΜΑΡΙ ΑΕ  και εμείς οι υπόλοιποι δήμοι να συνεπικουρούμε».

Ο δήμαρχος Αγίου Βασιλείου Γιάννης Ταταράκης υποστήριξε πως «δεν γνωρίζουμε τι γίνεται με το έργο του ΧΥΤΑ Αμαρίου. Παρ’ ότι μάς έχουν πει ότι τα λεφτά υπάρχουν πραγματικά λόγω της κατάστασης δεν ξέρω τι μπορεί να συμβεί. Για το Ρέθυμνο το έργο αυτό είναι μονόδρομος σε ότι αφορά τη διαχείριση των απορριμμάτων του».

Ο Μιχάλης Τζινευράκης πρόεδρος της ΔΕΔΙΣΑ Χανίων (Διαδημοτικής Επιχείρησης Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΔΕΔΙΣΑ) αναφέρθηκε στην ιδιομορφία της Κρήτης σε σχέση με τον περιφερειακό σχεδιασμό τονίζοντας μεταξύ άλλων: «Είναι γεγονός ότι στην Κρήτη υπάρχει μια ιδιομορφία. Είχε κινηθεί πολύ γρήγορα η Περιφέρεια και είχε αναθεωρήσει τον περιφερειακό σχεδιασμό, όπου νομίζω ότι η συγκρότηση του νέου φορέα διαχείρισης απορριμμάτων  πρέπει να είναι η βάση για την επικαιροποίηση του περιφερειακού σχεδιασμού με βάση τον νέο εθνικό. Η σημαντική αλλαγή που προβλέπει ο νέος εθνικός σχεδιασμός είναι ότι δίνει όλη την άνεση και τον χώρο στους δήμους και τους καθιστά απολύτως διαχειριστές των στερεών απορριμμάτων που παράγονται σε αυτούς -από τη μεταφορά μέχρι ακόμα και την τελική διάθεση, δίδοντας τους τη δυνατότητα να εκπονήσουν τα τοπικά σχέδια διαχείρισης μέχρι 15 Σεπτεμβρίου. Αυτά θα πρέπει να ενσωματωθούν στον περιφερειακό σχεδιασμό, ο οποίος θα πρέπει να επικαιροποιηθεί μέχρι 30 Σεπτεμβρίου του 2015».

Ωστόσο ο κ. Τζινευράκης εξήγησε πως δράσεις όπως είναι η προδιαλογή των υλικών ή η επίτευξη των υψηλών στόχων της χωριστής συλλογής του οργανικού υπολείμματος, πρέπει να σχεδιαστούν σε επίπεδο δημοτικό υπογραμμίζοντας παράλληλα τις δυσκολίες που υπάρχουν λόγω έλλειψης πόρων. «Ο νέος νόμος ενθαρρύνει τις διαδημοτικές συνεργασίες. Η φιλοσοφία του είναι μια φιλοσοφία που δίνει μεγάλη ώθηση στην ευαισθητοποίηση της κοινωνίας και των πολιτών, ώστε από το μικρότερο επίπεδο της γειτονιάς, μέχρι και τον δήμο να εντείνονται οι δράσεις της προδιαλογής στην πηγή, η προετοιμασία για επαναχρησιμοποίηση και στη συνέχεια η ανακύκλωση και το υπόλειμμα να οδηγείται σε μεγαλύτερες μονάδες, τα εργοστάσια μηχανικής διαλογής και κομποστοποίησης. Έχει πολύ μεγαλύτερους ποσοστιαίους στόχους αναφορικά με την επόμενη εξαετία, γιατί έχει διάρκεια μέχρι το 2020. Δηλαδή δίνοντας έμφαση στις δράσεις πρόληψης, προτρέπει να κατά κεφαλήν παραγόμενα απόβλητα να μειωθούν δραστικά. Στη συνέχεια δίνει έμφαση στην προετοιμασία προς επαναχρησιμοποίηση και ανακύκλωση με χωριστή συλλογή ανακυκλώσιμων και του οργανικού υπολείμματος, προϋποθέτει να εφαρμόζεται στο 50% του συνόλου των στερεών απορριμμάτων. Η ανάκτηση ενέργειας, κάτι για το οποίο έχει γίνει πολύ λόγος τα προηγούμενα χρόνια στην Κρήτη, θα πρέπει να  αποτελέσει τη μοναδική μορφή διαχείρισης και να σημειωθεί ότι είναι στις ήπιες μορφές, χαμηλής όχλησης ενεργειακής αξιοποίησης, όπως είναι η αναερόβια χώνευση, η μετατροπή των χρησιμοποιούμενων ελαίων σε βιοκαύσιμα και η κομποστοποίηση.

 Νομίζω θα υπάρχει πρόβλημα στους πόρους και το στελεχιακό δυναμικό και υπάρχει και ο ασφυκτικός χρόνος που δείχνει πως είναι πολύ δύσκολο να επιτευχθούν οι στόχοι αυτοί. Πρέπει όμως να ξεκινήσει η διαδικασία γιατί υπάρχει το πλεονέκτημα ότι έχει γίνει ήδη μια προεργασία από την περιφέρεια, είναι η μοναδική περιφέρεια που έχει βραβευτεί και από την ευρωπαϊκή επιτροπή για την αναθεώρηση και τους υψηλούς ποσοστιαίους στόχους».