Τη βούληση του υπουργείου Πολιτισμού να στηρίξει και να ενισχύσει με κάθε τρόπο τα μνημεία του Ρεθύμνου, δίδοντας ιδιαίτερη έμφαση στην ανέγερση του νέου Αρχαιολογικού Μουσείου Ρεθύμνου στο οικόπεδο που σήμερα στεγάζονται τα ΚΤΕΛ, εξέφρασε ο αρμόδιος αναπληρωτής υπουργός Πολιτισμού Νίκος Ξυδάκης, που βρέθηκε το Σάββατο στο Ρέθυμνο.
Στη διάρκεια σύσκεψης που πραγματοποιήθηκε στο Δημαρχείο παρουσία της γενικής γραμματέως Πολιτισμού Μ. Βλαζάκη, του δημάρχου Γ. Μαρινάκη, του αναπληρωτή υπουργού Υγείας Α. Ξανθού, του βουλευτή Γ. Κεφαλογιάννη, του περιφερειακού συμβούλου Ν. Κακογιαννάκη, του περιφερειακού συμβούλου Γ. Σταθάκη των αντιδημάρχων Μ. Αλεφαντινού και Π. Μπιρλιράκη, του δημάρχου Ανωγείων Μ. Καλλέργη, της προϊσταμένης της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας Α. Τζιγκουνάκη, μελών του Συλλόγου Φίλων Αρχαιολογικού Μουσείου, του επικεφαλής της δημοτικής παράταξης Ρέθυμνο -Αλληλεγγύη -Ανατροπή Μ. Ανδρουλάκη και μελών του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και του μουσικοσυνθέτη Γ. Κουμεντάκη, οι φορείς έθεσαν υπ’ όψιν του υπουργού τα ζητήματα που έχουν να κάνουν με τα μνημεία.
Ειδικότερα, σε ό,τι αφορά το νέο Αρχαιολογικό Μουσείο ο αναπληρωτής υπουργός Πολιτισμού δεσμεύτηκε ότι θα συμβάλλει με κάθε τρόπο για να ξεπεραστούν οι γραφειοκρατικές διαδικασίες που απαιτούνται, ώστε το θέμα που αφορά στο ρυμοτομικό σχέδιο, το οποίο έχει εγκριθεί από το ΚΑΣ και βρίσκεται στο ΥΠΕΚΑ και στη συνέχεια όπως προβλέπουν οι διαδικασίες, πρέπει να πάρει το «πράσινο φως» από το ΣτΕ να επισπευτούν και να ελαχιστοποιηθούν, ώστε να μπορέσει να ξεκινήσει ο διεθνής διαγωνισμός για την αρχιτεκτονική μελέτη με χρήματα που έχει δεσμεύσει η Περιφέρεια Κρήτης, προϋπολογισμού 150,000 ευρώ.
Σύμφωνα με τον κ. Ξυδάκη το υπουργείο θα συμβάλλει στην επιτάχυνση των διαδικασιών, ώστε να μειωθούν στο ελάχιστο οι χρόνοι. Χαρακτηριστικά, σε σχετικές δηλώσεις του ο κ. Ξυδάκης, τόνισε: «Το έργο δεν είναι αρκετά ώριμο αυτή τη στιγμή σε επίπεδο μελετών, αλλά μπορεί να επιταχυνθεί εξαιρετικά, διότι μπορεί να βοηθήσει και η Περιφέρεια στην ωρίμανση της μελέτης και του αρχιτεκτονικού διαγωνισμού. Εμείς μπορούμε να ζητήσουμε την επίσπευση της χωροταξικής ρύθμισης από τον υπουργό Χωροταξίας Περιβάλλοντος και την επίσπευση στο Συμβούλιο της Επικρατείας. Είναι δηλαδή μία γραφειοκρατική αλυσίδα, η οποία από τους 6+6 μήνες που συζητείται, μπορεί να φτάσει και στο 1/2 και στο 1/3. Από εκεί και πέρα, υπάρχει η επιλογή ενός εξαιρετικού οικοπέδου στην καρδιά της πόλης, με πάρα πολύ μεγάλη προβολή. Νομίζω ότι η ανέγερση του μουσείου αυτού θα «απογειώσει» την πόλη του Ρεθύμνου, θα της δώσει μία προστιθέμενη πολιτιστική αξία πολύ μεγάλης σημασίας και για την αξία της ίδιας της πόλης και για τον τουρισμό και για την τοπική κοινωνία» και πρόσθεσε ότι σε συνδυασμό με το νέο μουσείο της Ελεύθερνας και την ανάδειξη του νεκροταφείου στους Αρμένους, θα προβληθεί η πλούσια πολιτιστική κληρονομιά του τόπου: «Είναι τόσο πλούσια σε αρχαιολογικά ευρήματα η περιοχή, που κι αυτό θα το δούμε σε συνδυασμό όχι μόνο με την Ελεύθερνα στην οποία έχει προχωρήσει πάρα πολύ η ανασκαφή και υπάρχει προγραμματισμός και για μουσειακή εγκατάσταση, αλλά και με το καταπληκτικό υστερομινωικό νεκροταφείο στους Αρμένους και το οποίο κι αυτό πρέπει να το εντάξουμε, να δοθεί μία βοήθεια να προχωρήσει η ανασκαφή, όπου -όπως έμαθα- υπάρχει κι ένας λειμώνας όπου φύεται η μοναδική ορχιδέα. Δηλαδή είναι πράγματα τεράστιου πολιτιστικού ενδιαφέροντος και φυσικού κάλλους, μοναδικότητας, τα οποία αυτά νομίζω ότι πρέπει να προβάλλει η Κρήτη, αυτή είναι η αξία της, αυτή είναι η ομορφιά της, η μοναδικότητά της και αυτό δίνει μία πλούσια αυτογνωσία στους κατοίκους και είναι ένα υπό όρους οικονομικό κεφάλαιο. Αυτά θα βοηθήσουμε όσο μπορούμε να τρέξουμε, να υπερνικήσουμε τα γραφειοκρατικά εμπόδια», είπε.
Σε ό,τι αφορά τη χρηματοδότηση του έργου ξεκαθάρισε πως εκτός από το νέο ΕΣΠΑ -για το οποίο, όπως εξήγησε οι προβλέψεις έργων δεν μπορούν να ξεπεράσουν τα 5 εκατ. ευρώ- μπορεί να χρηματοδοτηθεί, όπως είπε, από το πρόγραμμα Γιούνκερ ή και την Τράπεζα Επενδύσεων.
«Όσον αφορά τη χρηματοδότηση, ξέρουμε ότι υπάρχει ένα όριο στα έργα υποδομών στο καινούριο ΕΣΠΑ, στο ΣΕΣ, αλλά νομίζω ότι υπάρχουν δυνατότητες να αντλήσουμε/ να χρησιμοποιήσουμε χρηματοδοτικά εργαλεία από άλλες ευρωπαϊκές πηγές, είτε από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων είτε με συνάντληση ιδιωτικών κεφαλαίων από το πακέτο Γιούνκερ, το οποίο τώρα αρχίζει και συζητιέται για την Ελλάδα. Το νέο ΕΣΠΑ αρχίζει τυπικά το 2015, ουσιαστικά θα αρχίσει από το 2016 και θα φτάσει μέχρι το 2020 και μετά η διαδικασία ολοκλήρωσης είναι 2021-22, μπορεί να γίνει. Δηλαδή το Ρέθυμνο μπορεί να αποκτήσει κάτι πολύ σημαντικό την επόμενη πενταετία», ανέφερε.
Συνεργασία και στήριξη για την ανάδειξη των μνημείων ζήτησαν οι φορείς του Ρεθύμνου
Ο Γιώργος Μαρινάκης ανέφερε στον υπουργό τα ζητήματα που «καίνε» την πόλη και άπτονται των αρμοδιοτήτων του υπουργείου, ζητώντας ουσιαστικά συνεργασία και βοήθεια, ώστε να «ξεμπλοκάρουν» οι όποιες γραφειοκρατικές διαδικασίες και με βάση πάντα την οικονομική συγκυρία να ιεραρχηθούν τα ζητήματα και να επιλύονται σταδιακά. Ιδιαίτερη αναφορά έκανε για το Αρχαιολογικό Μουσείο και την αναγκαιότητα να επισπευτούν οι διαδικασίες, τονίζοντας μεταξύ άλλων: «Το Ρέθυμνο είναι η μοναδική πόλη της Κρήτης που δεν έχει ένα αρχαιολογικό μουσείο. Γίνεται προσωρινά μια προσπάθεια να λειτουργήσει στην αίθουσα του Αγ. Φραγκίσκου, όμως ο χώρος αυτός είναι πάρα πολύ μικρός για να «σηκώσει» τον αρχαιολογικό πλούτο του Ρεθύμνου. Εμείς μετά από 2,5 χρόνια γραφειοκρατίας παραχωρήσαμε ένα οικόπεδο 6 στρεμμάτων. Βρισκόμαστε εγκλωβισμένοι σε μια γραφειοκρατία, πρέπει να γίνουν οικοδομικά τετράγωνα και να πάρουν όρους δόμησης. Πέρασε από ΚΑΣ χρειάζεται όμως έγκριση ΥΠΕΚΑ, σας παρακαλούμε να ζητήσετε επιτάχυνση διαδικασιών».
Ο βουλευτής της Ν.Δ. Γ. Κεφαλογιάννης στην τοποθέτησή του, μεταξύ άλλων, στη διάρκεια της σύσκεψης υποστήριξε: «Το νέο μουσείο του Ρέθυμνου αποτελεί πάγιο και καθολικό αίτημα για τους φορείς και την τοπική κοινωνία. Αίτημα το οποίο δεν προέρχεται από τη γενικότερη ανάγκη για έργα στο νομό, αλλά συνδέεται άμεσα με την ιστορία και την παράδοση του τόπου μας στον πολιτισμό. Στόχος μας είναι να δημιουργηθεί ένα ολοκληρωμένο πλέγμα μουσείων, μνημείων και επισκέψιμων χώρων που να αναδεικνύει την ιστορία του Ρεθύμνου, δίνοντας στους επισκέπτες αλλά και στους συμπολίτες μας μια ολοκληρωμένη και συνεκτική απεικόνιση.
Η έγκριση της μουσειολογικής μελέτης του Κεντρικού Αρχαιολογικού Μουσείου Ρεθύμνου και η έγκριση τροποποίησης του Ρυμοτομικού σχεδίου της περιοχής «Σοχώρα», αποτέλεσαν τα πρώτα σημαντικά βήματα για τα οποία υπήρξε άριστη συνεργασία με την προηγούμενη ηγεσία του υπουργείου και τους εμπλεκόμενους φορείς. Παράλληλα, η βούληση της Περιφέρειας για τη χρηματοδότηση του πρώτου σταδίου της προμελέτης που αφορά το κτίριο, δείχνει πόσο ψηλά βρίσκεται στην ατζέντα το σημαντικό αυτό έργο για το Ρέθυμνο.
Είναι, λοιπόν, επιβεβλημένο να αποκτήσει το Ρέθυμνο μια στέγη για την ιστορία και τον πολιτισμό του. Επίσης, θα θέλαμε να συμβάλετε, έτσι ώστε να δρομολογηθούν δύο σημαντικά έργα: η ανάδειξη του Υστερομινωικού Νεκροταφείου Αρμένων, για το οποίο μάλιστα έχει ολοκληρωθεί η μελέτη, και η συντήρηση των τειχών της Φορτέτζας, έργο για το οποίο συνεργάζονται ο Δήμος και Τοπική Εφορία Αρχαιοτήτων».
Η κυρία Α. Τζιγκουνάκη, αναφέρθηκε στο θέμα του μουσείου, τονίζοντας τις χρονοβόρες διαδικασίες που απαιτούνται για την έγκρισή του στο ΥΠΕΚΑ και στη συνέχεια από το ΣτΕ, ενώ ως προς τις χρηματοδοτήσεις υποστήριξε πως πρέπει να γίνουν όλες οι διαδικασίες που απαιτούνται για να μπορέσει το Ρέθυμνο να εξασφαλίσει κονδύλια και για το νέο μουσείο και για το Υστερομινωικό Νεκροταφείο των Αρμένων. Ειδικότερα, είπε: «Λαμβάνοντας υπ’ όψιν τις ανάγκες του Ρεθύμνου και με τα όσα λέγεται ότι αναλογικά θα λάβει το Ρέθυμνο από το πρόγραμμα του ΕΣΠΑ, περίπου 5-6 εκατ. ευρώ, θα μπορούσαν να γίνουν τα βασικά έργα υποδομής του μουσείου. Όμως εμείς στην αρχαιολογική υπηρεσία, έχουμε κοπιάσει πάρα πολύ και για το Νεκροταφείο των Αρμένων, για να είναι η μελέτη πλήρης και έτοιμη και με όλες τις προδιαγραφές και θέλουμε να ενταχθεί όπως και δήποτε αυτή τη φορά στο νέο ΕΣΠΑ».
Ο αντιδήμαρχος Τεχνικών Έργων Μ. Αλεφαντινός, από την πλευρά του επεσήμανε στον υπουργό τη μελέτη που έχει γίνει για την προστασία των ύφαλων τμημάτων του ενετικού λιμανιού, ζητώντας την οικονομική ενίσχυση του υπουργείου Πολιτισμού από τομεακό πρόγραμμα για την άμεση χρηματοδότηση του έργου, συνολικού προϋπολογισμού 310.000 ευρώ, ώστε αυτό να υλοποιηθεί το συντομότερο δυνατό, υπογραμμίζοντας την σπουδαιότητά του για τη διαφύλαξη της περιοχής.
Εκ μέρους των Φίλων του Αρχαιολογικού Μουσείου ο κ. Τσουδερός αναφέρθηκε στο Υστερομινωικό Νεκροταφείο των Αρμένων, όπου υπάρχει το φυτώριο της κρητικής ορχιδέας, αλλά και γενικότερα στη σπουδαιότητα της αρχαιολογικής περιοχής, επισημαίνοντας την άμεση ανάγκη ένταξής του στο ευρωπαϊκό πρόγραμμα. Σε ό,τι αφορά το νέο μουσείο ζήτησε να επιταχυνθούν οι διαδικασίες, ώστε το μεγάλο αυτό έργο, να γίνει πραγματικότητα. Γι’ αυτό και «δώρισε» στον υπουργό ένα άρθρο για την ιστορία του μουσείου από το 1950, τότε που, όπως είπε, έγινε η πρώτη πρόταση για κατασκευή μουσείου.
Προγραμματισμός για την αναστήλωση του κτιρίου έξω από τη Φορτέτζα
Ιδιαίτερη αναφορά έκανε ο δήμαρχος στο κτίριο έξω από την Φορτέτζα, το οποίο αντιμετωπίζει σοβαρά στατικά προβλήματα, υποστηρίζοντας πως πρέπει άμεσα να υπάρξει μέριμνα για την αναστήλωσή του. Ειδικότερα, ο κ. Μαρινάκης ανέφερε: «Το παλιό κτίριο στη Φορτέτζα ήταν δημοτικό και το παραχωρήσαμε στο υπουργείο Πολιτισμού για να κάνει αρχαιολογικό μουσείο. Σήμερα όμως ειναι πολύ επικίνδυνο. Εμείς το διεκδικούμε σαν δήμος το χώρο αυτό. Το Ρέθυμνο είναι ένας τόπος, όπου δεν έχει κανένα χώρο πολιτιστικών δράσεων εξαιρούμενου του Σπιτιού του Πολιτισμού, που είναι για 200 καθήμενους, δηλαδή πολύ μικρό για την πνευματικότητα και τις ανάγκες της πόλης. Αυτός ο χώρος θα μπορούσε να σηματοδοτήσει ένα άλλο χώρο πολιτισμού, ένας πολυχώρος δράσεων που θα μπορούσαν να γίνουν πολλά πράγματα. Σήμερα όμως είναι πολύ επικίνδυνος».
Για το θέμα ο υπουργός δήλωσε ότι βρίσκεται στον προγραμματισμό του υπουργείου, τονίζοντας χαρακτηριστικά: «Το κτίριο έχει σοβαρά στατικά προβλήματα διαπιστωμένα εδώ και πολλά έτη. Νομίζω ότι εφόσον τώρα εκκενωθεί κιόλας από τη χρήση του αρχαιολογικού μουσείου, θα είναι ευκαιρία να το δούμε συνολικά, να γίνει ένας πολύ σοβαρός προγραμματισμός έργων αναστήλωσης στατικών».
Από την πλευρά της η γεν. γραμματέας Πολιτισμού Μαρία Βλαζάκη, ανέφερε: «Πρέπει σε συνεννόηση με τη Εφορία του Ρεθύμνου για τον προμαχώνα που πλέον δεν θα είναι μουσείο και όπου στην ουσία έχει διατηρηθεί μόνο το κέλυφος. Πρέπει η Εφορία η τοπικη να εξετασει το θεμα να διαπιστώσει αν εχει νοημα να χτιστει μεσα κατι καινουριο ή οχι. Γιατι παλαιοτηερα υπηρχε μια προταση να μεινει το κελυφος και να ειναι ενας χωρος επισκεψιμος χωρις να γινουν νεες κατασεκυες.Γιατι νομιζω οτι το υπαρχον δεν επισεκυαζεται και μια νεα κατασκευη θα ναι πολυδάπανη.Αν μπορουσαν να επισκευαστουν θα χε προχωρήσει η μελετη . Βεβαιως θα επισπευσουμε τη μελετη για τον καθαρισμο της βλαστησης απο τα τειχη της Φορτέτζας ωστε να ολοκληρωθουν οι συμπληρωματικες τροποποιησεις και να μπορεσει να υλοποιηθει το εργο.
«Προϋπόθεση η οδική πρόσβαση για τη φύλαξη του αρχαιολογικού χώρου της Ελεύθερνας»
Ερωτώμενος, για τη φύλαξη στον αρχαιολογικό χώρο της Ελεύθερνας, που αποτελεί βασική προϋπόθεση ώστε η περιοχή να είναι επισκέψιμη για το κοινό, ο αναπληρωτής υπουργός Πολιτισμού, ξεκαθάρισε πως το θέμα αυτό θα λυθεί εφόσον όμως πρώτα εξασφαλιστεί η οδική πρόσβαση στο χώρο.
«Φυσικά και είναι στον άμεσο σχεδιασμό του υπουργείου να μεριμνήσει γι’ αυτό το θέμα. Εφόσον όμως παραδοθεί ολοκληρωμένος ο χώρος, η φύλαξη – η παρουσία φυλάκων, είναι ένα από τις λειτουργίες, τις δράσεις που πρέπει να γίνουν. Πρέπει δηλαδή να είναι εξασφαλισμένη η οδική πρόσβαση, κάποιες εγκαταστάσεις ασφαλείας, όλα αυτά συνεξετάζονται. Φύλακες είναι σχετικά εύκολο μιας και είναι θερινή περίοδος να εξασφαλιστούν, αλλά δεν είναι μόνο αυτό», απάντησε χαρακτηριστικά ο κ. Ξυδάκης.
Ν. Ξυδάκης: «Πρέπει να συμβιώσουμε με αυτό τον μεγάλο πολιτισμό που έχουμε»
«Χρειάζονται συνεργασίες και πόροι», ανέφερε ο αναπληρωτής υπουργός Πολιτισμού, τονίζοντας πως το στοίχημα για ολόκληρη την Κρήτη «είναι αν ο τουρισμός θα γίνει κατάρα και θα κατακλείσει τον τόπο ή θα μπορέσουμε να τον τιθασεύουμε και να αξιοποιήσουμε το χρήμα που έρχεται, όχι για ατομικό πλουτισμό, αλλά για κοινωνική προκοπή».
Ο Νίκος Ξυδάκης στη διάρκεια της σύσκεψης μίλησε για το μοντέλο του τουρισμού που πρέπει να έχει η Κρήτη, αλλά και η Ελλάδα γενικότερα και αυτό θα πρέπει να είναι άμεσα συνδεδεμένο με τον πολιτισμό του κάθε τόπου.
Ειδικότερα, στην τοποθέτησή του υπογράμμισε: «Η Κρήτη, η Ρόδος, οι Κυκλάδες είναι τα σημεία στα οποία διακυβεύεται το μέλλον της Ελλάδας σε ό,τι αφορά τα μοντέλα ανάπτυξης και το τι χώρα θέλουμε να κατοικήσουμε. Αυτό που θα πρέπει να βάλουμε στο μυαλό μας όλο και βαθύτερα, είναι ότι ο τουρισμός στην Ελλάδα θα πρέπει να σημαίνει ότι πουλάμε πολιτισμό. Θα πρέπει εμείς, κάτι το οποίο αφήσαμε πίσω μας, να το ξαναδούμε. Δεν είναι μόνο ήλιος η Ελλάδα. Είναι μια αδιατάρακτη ιστορική και πολιτιστική συνέχεια ασύλληπτου διαρκούς πυκνότητας και πλούτου και πολυμορφίας. Η Κρήτη έχει από το μινωικό πολιτισμό που είναι ο μοναδικός σε όλη τη Μεσόγειο, μέχρι τα βενετσιάνικα, τα οθωμανικά και αυτά πρέπει να τα αφομοιώνουμε και να τα θεωρούμε δικά μας. Και την ιστορία του νεώτερου ελεύθερου κράτους μετά την επανάσταση της Κρήτη την απελευθέρωση. Αυτό προσφέρουμε στους ανθρώπους που έχουμε εδώ μαζί με όλες τις αρετές και τις ιδιομορφίες και τα συμπαθή ελαττώματα των ανθρώπων που είμαστε εμείς.
Πρέπει να συμβιώσουμε με αυτό τον μεγάλο πολιτισμό που έχουμε, πρέπει να έχουμε διαρκώς στο νου μας ότι ανάπτυξη δεν σημαίνει απληστία και βανδαλισμό αυτού που είμαστε, αλλά σημαίνει ότι διαρκώς φτιάχνουμε μια αειφορική ανάπτυξη, μια ανάπτυξη στα μέτρα του ανθρώπου και με σεβασμό στην κληρονομιά και μια ανάπτυξη που αφήνει χώρο για τις επόμενες γενιές».