Δεκατέσσερα είναι συνολικά τα μνημειακά ελαιόδεντρα του νησιού από το σύνολο των 100, τα οποία εξέτασε επιστημονική Επιτροπή του ΣΕΔΗΚ, με στόχο να προχωρήσει στην ανάπλασή τους. Ήδη η Περιφέρεια Κρήτης διέθεσε το πόσο των 10.000 ευρώ για να γίνει η σχετική μελέτη, όμως, το έργο δεν μπορεί να προχωρήσει, καθώς «σκοντάφτει» στο ιδιοκτησιακό καθεστώς. Ο ΣΕΔΗΚ καλεί τους ιδιοκτήτες των ελαιοδέντρων αυτών να αναγνωρίσουν τα δέντρα αυτά ως μνημείο της πολιτιστικής κληρονομιάς και να αντιληφτούν την αναγκαιότητα ανάδειξής τους.
Η μελέτη ουσιαστικά αφορά την ανάδειξη των δέντρων αυτών που μετρούν χιλιάδες χρόνια ζωής ως πολιτιστικό μνημείο και αξιοθέατο με την ανάπλαση του περιβάλλοντα χώρου, αλλά και την φροντίδα του ίδιου του δέντρου, με στόχο αυτά να αποτελέσουν σημεία επίσκεψης ντόπιων αλλά και ξένων, με στόχο την ενίσχυση του τουριστικού ρεύματος στην ενδοχώρα του νησιού.
Ωστόσο όπως επεσήμανε ο πρόεδρος του ΣΕΔΗΚ χωρίς τη συνεργασία των ιδιοκτητών η ανάδειξή τους δεν μπορεί να επιτευχθεί, γι’ αυτό και ζήτησε την κατανόηση και τη συνεργασία τους. Ειδικότερα ανέφερε:
«Δυστυχώς υπάρχει πρόβλημα στην ανάδειξή των μνημειακών ελαιόδεντρων. Παρότι καταφέραμε σε συνεργασία με την Περιφέρεια να εξοικονομήσουμε ένα ποσό για να κάνουμε μελέτες ανάδειξης των ελαιόδεντρων, προβάλλεται έντονα το ιδιοκτησιακό καθεστώς. Είτε για λόγους συναισθηματικούς, είτε ιστορικούς, δεν μπορούν εύκολα οι ιδιοκτήτες να συνηθίσουν την ιδέα ότι αυτό το δέντρο για να αναδειχθεί, δε μπορεί να είναι στην ιδιοκτησία τους ή τουλάχιστον πρέπει να κάνουν μια μακροχρόνια μίσθωση, διαφορετικά είναι αδύνατο να γίνει αυτή η αξιοποίηση. Θεωρώ λοιπόν, για να μην καταντήσουν αυτά τα δέντρα καυσόξυλα, είναι αμαρτία να μην αξιοποιήσουμε τα προγράμματα και τη διάθεση που υπάρχει και από την Περιφέρεια Κρήτης και από εμάς, αλλά και από τους δήμους. Νομίζω είναι τελείως εγωιστικό να πιστεύουμε ότι το ελαιόλαδο υποτίθεται μας ανήκει, αλλά μένει αναξιοποίητο και χαμένο, χωρίς καμία ανάδειξη. Είναι μια τεράστια διαφήμιση και μια υπεραξία που δυστυχώς σαν Κρήτη πάμε να τη χάσουμε. Γι’ αυτό βλέπουμε φέτος αυτή την ποιοτική μείωση του τουρισμού στην Κρήτη, και την ποσοτική, αλλά κυρίως την ποιοτική. Αυτή είναι που μας πληγώνει περισσότερο. Νομίζω λοιπόν ότι πρέπει να χρησιμοποιούμε όλα μας τα στρατηγικά πλεονεκτήματα, να καταλαβαίνουμε τι μας δίνει υπεραξία. Θεωρώ ότι μια αναπλασμένη ελιά ανήκει πλέον σε όλη την κοινωνία, είναι μια παγκόσμια κληρονομιά, ένα μνημειακό δέντρο και σαφώς ο ιδιοκτήτης της μπορεί να καμαρώνει, τον οποίο με πολλούς τρόπους μπορούμε και να τιμούμε και να μνημονεύουμε. Ζητάμε λοιπόν την κατανόηση και τη συνεργασία. Πρέπει να ξεπεραστεί το ιδιοκτησιακό πρόβλημα, είτε με παραχώρηση, είτε με δωρεάν παραχώρηση χρήσης».
Ο επιστημονικός συνεργάτης του ΣΕΔΗΚ Νίκος Μιχελάκης, από την πλευρά του ανέφερε: «Η ανάπλαση των ελαιόδεντρων αφορά τον καθαρισμό τους και το πώς θα αξιοποιηθεί ο χώρος γύρω από αυτά. Ακολούθως θα γίνει η ανάδειξη και η προβολή τους, δηλαδή να γίνουν άλλες προσπάθειες, ώστε να προβληθούν και από τα μέσα ενημέρωσης, και από άλλα μέσα και έτσι να γίνουν αξιοθέατα, τα οποία για εμάς εδώ στην Κρήτη είναι πολύ σημαντικά, διότι τελικά εκπληρώνουν δυο σκοπούς. Ο ένας είναι ότι διαφυλάσσονται ως στοιχεία της πατρογονικής μας κληρονομιάς, δεδομένου ότι μερικά από αυτά έχουν ηλικία πάνω από δυόμιση και τρεις χιλιάδες έτη, άρα ανάγονται στη μινωική εποχή, από την άλλη μεριά, τα ίδια μπορούν να αποτελέσουν αξιοθέατα τα οποία θα ενισχύσουν το σύνολο των άλλων αξιοθέατων που υπάρχουν στην ενδοχώρα και επομένως θα προσελκύσουν τον τουρισμό και στα σημεία αυτά και όχι μόνο στις παραλιακές ζώνες που σήμερα αναπτύσσονται. Αυτοί είναι οι δυο βασικοί στόχοι για τα μνημειακά δέντρα. Τώρα από κει και πέρα η προσπάθειά μας αυτή τη στιγμή είναι ότι αφού εξασφαλίστηκαν κάποια χρήματα από την Περιφέρεια Κρήτης για να ολοκληρωθούν καταρχήν οι μελέτες που χρειάζονται για την ανάπλαση, δυστυχώς «σκοντάφτουμε» στο θέμα του ότι οι ιδιόκτητες των δέντρων, που στις περισσότερες περιπτώσεις είναι ιδιώτες, δυστροπούν να παραχωρήσουν τα δέντρα αυτά με κάποια συμβολαιογραφική πράξη στο δημόσιο, είτε με μορφή εξαγοράς, είτε με μορφή δωρεάς, είτε με μορφή ενοικίασης, ώστε να μπορεί το δημόσιο να εκτελέσει κάποια μέτρα ανάπλασης πάνω σε αυτά. Εδώ λοιπόν χρειάζεται η κατανόηση από την πλευρά των ιδιοκτητών, ώστε με τον έναν ή τον άλλο τρόπο να μπορέσουν να παραχωρήσουν δέντρα αυτά και να προχωρήσουν οι παραπέρα ενέργειες».
Τεράστιες οικονομικές απώλειες στο νησί από την ελαιοπαραγωγή
Η ΓΡΑΦΕΙΟΚΡΑΤΙΑ «ΜΠΛΟΚΑΡΕΙ» ΤΗ ΔΑΚΟΚΟΚΤΟΝΙΑ
Τεράστιες αναμένεται να είναι οι οικονομικές απώλειες στο νησί λόγω της ελαιοπαραγωγής, αφού στα 75 εκ. ευρώ, όπως έχει εκτιμήσει ο Σύνδεσμος Ελαιοκομικών Δήμων Κρήτης, τις ζημιές που προκάλεσαν οι υψηλές θερμοκρασίες της περασμένης Άνοιξης στα ελαιόδεντρα του νησιού έρχονται να προστεθούν τώρα και οι ασθένειες από το δάκο. Από τη μια η απουσία αποζημίωσης των παραγωγών και από την άλλη η τεράστια καθυστέρηση εκτέλεσης του προγράμματος της δακοκτονίας, όπως καταγγέλλει ο ΣΕΔΗΚ, δημιουργούν μεγάλο πλήγμα στην παραγωγή του νησιού με ότι αυτό συνεπάγεται για την τοπική οικονομία, μεγάλο μέρος της οποίας στηρίζεται στο ελαιόλαδο.
Τα παραπάνω συζητήθηκαν στη διάρκεια της χθεσινής συνεδρίασης του ΣΕΔΗΚ που πραγματοποιήθηκε στο Ρέθυμνο. Όπως επισημάνθηκε οι γραφειοκρατικές διαδικασίες που ακολουθούνται για την καταπολέμηση του δάκου, που έχουν ως αποτέλεσμα ακόμα και σήμερα να είναι σε εξέλιξη διαδικασίες διαγωνισμών, έχουν τεράστιες επιπτώσεις στα ελαιόδεντρα. Ο ΣΕΔΗΚ ζητά την απλοποίηση των διαδικασιών και τη σύναψη μακροχρόνιων συμβάσεων (διάρκειας 2-3 ετών) με τους αναδόχους, ώστε να προγραμματίζεται και να εκτελείται στην ώρα της η δακοκτονία. Ζητά παράλληλα να υπάρχει καθολική αντιμετώπιση του προβλήματος και να μην εκτελείται το πρόγραμμα μόνο σε περιοχές που έχουν υψηλή παραγωγή ελαιολάδου, γεγονός που όπως τονίστηκε οδηγεί τους παραγωγούς στη χρήση φυτοφαρμάκων ακατάλληλων που καταστρέφουν τα ελαιόδεντρα.
Ο πρόεδρος του ΣΕΔΗΚ Γ. Μαρινάκης τόνισε: «Υπάρχει πρόβλημα με τη δακοκτονία και παρότι οι διαδικασίες ξεκίνησαν πολύ νωρίτερα φέτος από άλλες φορές, τελικά φαίνεται πως το «θηρίο» της γραφειοκρατίας είναι πολύ ισχυρότερο από την πολιτική βούληση και μιλάμε ότι αυτές τις μέρες γίνονται αυτοί οι διαγωνισμοί. Νομίζω ότι είναι δώρον άδωρον και το πρόβλημα που έχει δημιουργηθεί δε μπορεί να θεραπευτεί στο επόμενο διάστημα και έτσι, άλλος ένας λόγος για μείωση του εισοδήματος του ελαιοπαραγωγού στην Κρήτη προστίθεται στους ήδη άλλους, όπως έχουμε πει και άλλες φορές, τη μείωση των Κ.Α.Π. και η φοβερή ζημιά που ‘πεσαν οι καρποί των ελαιοδέντρων λόγω του καύσωνα. Νομίζω λοιπόν ότι πρέπει να επαναθεωρήσουμε το όλο σύστημα μέχρι να βρούμε τρόπους να είναι λιγότερο γραφειοκρατική και περισσότερο αποτελεσματική. Μια πρώτη πρόταση θα ήταν ίσως είναι οι συμβάσεις αυτές να είναι μακροχρόνιες, δύο ή τριών ετών, ώστε να μπορούμε με ασφάλεια να σχεδιάζουμε κάθε φορά τη δακοκτονία φτιάχνοντας τα σχετικά δελτία. Ένα άλλο θέμα που πρέπει να σημειώσουμε είναι το ότι θεωρούμε σαν ΣΕΔΗΚ λάθος ότι οι περιοχές που δεν έχουν υψηλή παραγωγή πέραν του ορίου που έχουμε θεσμοθετήσει, δεν γίνονται δολωματικοί ψεκασμοί. Αυτό είναι λάθος γιατί εκεί είναι οι εστίες που δημιουργούν το μεγάλο πρόβλημα. Αν δεν έχουμε μια καθολική αντιμετώπιση του φαινόμενου νομίζω ότι είναι δώρον άδωρον να πηγαίνουμε κατά περιοχές. Αυτή είναι η εκτίμησή μας. Ξέρουμε ότι πίσω από όλα αυτά κρύβονται και μικροσυμφέροντα και προβλήματα που αποπροσανατολίζουν τον κόσμο και όπως επίσης ξέρουμε ότι όταν δε γίνεται ψεκασμός με το κριτήριο της παραγωγής, οι ίδιοι οι παραγωγοί τον κάνουν, χρησιμοποιώντας ακατάλληλα φυτοφάρμακα και έτσι το οποιοδήποτε ισοζύγιο οικολογίας θέλουμε υποτίθεται να ενισχύσουμε με το να μη ψεκάζουμε, το επιβαρύνουμε, διότι τελικά οι ψεκασμοί γίνονται με βεβαρυμμένα φάρμακα. Νομίζω ότι η καταστροφή θα είναι πάρα πολύ μεγάλη, και βέβαια θα τη δούμε εκ των υστέρων, γιατί δεν έχουμε την πολυτέλεια να προσθέτουμε κι άλλους ζημιογόνους γόνους παράγοντες σε μια ήδη κακή χρονιά. Βέβαια εγώ το σημειώνω για να μην αποπροσανατολίζουμε κανέναν: η μεγάλη ζημιά, η οποία είναι μόνιμη δυστυχώς, είναι αυτό με τις ΚΑΠ. Δε το ‘χουν καταλάβει πολλοί, ούτε πολύ ακόμα, αλλά όταν το καταλάβουν θα είναι αργά. Νομίζω ότι διαχρονικά το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης αποφεύγει να απαντά στο ΣΕΔΥΚ, γιατί τα υπομνήματά του είναι τεκμηριωμένα και δεν αφήνουν πολλά περιθώρια για παρερμηνείες. Όπως π.χ. προσπάθησε το υπουργείο να εκμεταλλευτεί μια ατυχή διατύπωση κάποιων ερωτήσεων διαφόρων κοινοβουλευτικών ομάδων που μίλησαν περί μη δέσιμο του καρπού και έσπευσε το υπουργείο να πει ότι η ακαρπία δεν αποζημιούται. Ποτέ εμείς σαν ΣΕΔΥΚ δεν είπαμε για ακαρπία. Μιλήσαμε για καταστροφή του καρπού λόγω καύσωνα. Και ας μην υπεκφεύγουμε της ουσίας, διότι παρά τις καλές προθέσεις, κάποιοι ίσως δε μπορούν να διατυπώσουν εύστοχα τα αιτήματά τους».
«Η επόμενη ελαιοκομική περίοδος θα έχει τις επιπτώσεις από τις ζημιές του καύσωνα, οι οποίες αυτή τη στιγμή αποτιμώνται σε ένα ποσοστό, το οποίο καλύπτει το 25-30% της μέσης καρποφορίας, δηλαδή 25.000 χιλιάδες τόνοι, δηλαδή 75 εκατ. ευρώ. Από την άλλη μεριά αναμένεται να υπάρχουν επιπτώσεις και από τη μη σωστή εφαρμογή της δακοκτονίας, οι οποίες δε μπορούν να εκτιμηθούν από τώρα, αλλά θα είναι σημαντικές εάν δε ληφθούν μέτρα, που αυτή τη στιγμή είναι ήδη καθυστερημένα. Όταν ακούμε ότι ακόμα και σήμερα που είμαστε τέλος Ιουλίου αρχές Αυγούστου, γίνονται διαγωνισμοί για την ανάθεση δακοκτονίας, δηλαδή ότι καν δεν έχει αρχίσει σε κάποιες περιοχές η δακοκτονία, μας οδηγεί σε συμπεράσματα ότι τα αποτελέσματα δε θα είναι καλά. Και εκείνο το οποίο ίσως μας βοηθήσει μόνο, για άλλη μια φορά, είναι δυστυχώς ο καιρός και ο θεός» ανέφερε ο Νίκος Μιχελάκης
Δράσεις ευαισθητοποίησης νεολαίας για την ελιά
Μετά τις οκτώ εκδηλώσεις που διοργάνωσε ο ΣΕΔΗΚ σε όλη την Κρήτη στο πλαίσιο της ευαισθητοποίησης της νεολαίας για την ελιά και το ελαιόδεντρο και την έκδοση σχετικών βιβλίων σε ελληνικά και αγγλικά που απευθύνονται σε παιδιά όλων των ηλικιών, όπου αναλυτικά αναφέρεται η ιστορία της ελιάς με ενημερωτικά στοιχεία σχετικά με την ιστορία, τον πολιτισμό αλλά και με την διατροφική αξία του ελαιόλαδου. Παράλληλα σε 50 ξενοδοχεία του νησιού η πλειοψηφία των οποίων στο Ρέθυμνο διατίθενται δωρεάν τα παραπάνω βιβλία, με στόχο την ενημέρωση των τουριστών, ενώ στόχος του ΣΕΔΗΚ είναι με ιδίους πόρους να συνεχίσει αυτό το πρόγραμμα. «Παρότι το πρόγραμμα στο οποίο ήταν ενσωματωμένες οι σχετικές εκδηλώσεις ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης έχει λήξει με επιτυχία, στην σκέψη του ΣΕΔΗΚ είναι να το συνεχίσουμε με δική μας χρηματοδότηση και μάλιστα έχουμε σκεφτεί και έχουμε ξεκινήσει απ’ το Λασίθι περιηγητικές εκδηλώσεις, με στόχο την εκπαιδευτική δράση στους δρόμους της ελιάς. Με αυτόν τον τρόπο λοιπόν προσπαθούμε να φέρουμε τους μικρούς μαθητές κοντά σε μια αλήθεια, η οποία έχει και διατροφική αξία και έχει να κάνει και με τη δημόσια υγεία. Αυτό είναι το ένα κομμάτι. Όσο για το άλλο, ήδη σε πενήντα ξενοδοχεία της Κρήτης, εδώ οφείλω να πω ότι το Ρέθυμνο πάει πολύ καλύτερα από τις άλλες περιοχές, έχουν δημιουργηθεί ειδικά σταντ, όπου δίνονται αυτά τα εξαιρετικά βιβλία που έχει τυπώσει το ΣΕΔΗΚ, σχετικά με την ιστορία και την αξία του ελαιολάδου, και άλλα πάρα πολύ χρήσιμα στοιχεία. Είναι βιβλία αναλόγως της ηλικίας του κάθε παιδιού και τα παίρνει δωρεάν ο επισκέπτης με μόνη υποχρέωση να συμπληρώσει ένα ερωτηματολόγιο, το οποίο πρέπει να μας στείλει μετά το ξενοδοχείο. Αυτό ξεκίνησε και πάει καλά. Έτσι ερχόμαστε κοντά σε αυτό που εμείς θέλουμε να πούμε με πάρα πολύ μεγάλη έμφαση: ότι η κρητική διατροφή είναι ένας πάρα πολύ δυνατός άξονας για την ανάπτυξη του νησιού μας».