Δεύτερη πανευρωπαϊκά – μετά την Ισπανία – έρχεται η Ελλάδα με 24 ανοιχτές υποθέσεις παραβίασης του περιβαλλοντικού δικαίου. Το «αργυρό» παίρνει και για τη μη συμμόρφωση με πέντε αποφάσεις του δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΔΕΕ), γεγονός που συνεπάγεται πρόστιμα εκατομμυρίων ευρώ. Μόνο για τις «καμπάνες» που αφορούν στις χωματερές, μετά τη δεύτερη καταδίκη από το ΔΕΕ, η χώρα μας έχει καταβάλλει περισσότερα από 37,3 εκατ. ευρώ.
Επίσης, εν έτει 2017, κυρώσεις για περιβαλλοντικές παραβάσεις δεν εισπράττονται από το κράτος, οι «τακτοποιήσεις» αυθαιρέτων συνεχίζονται, ενώ γίνεται επανέναρξη των έργων εκτροπής του Αχελώου, αυτή τη φορά με νέα προσέγγιση: αποσπασματικά, ως δήθεν ανεξάρτητα μεταξύ τους, τα φράγματα Μεσοχώρας και Συκιάς.
Η 13η ετήσια έκθεση «Νόμος και περιβάλλον στην Ελλάδα 2017», του WWF Ελλάς παρουσιάζει τις εξελίξεις που συνθέτουν την εικόνα της περιβαλλοντικής νομοθεσίας.
Ένα από τα βασικά ευρήματα της έκθεσης είναι η αποδυνάμωση των επιθεωρητών περιβάλλοντος, η μείωση των ελέγχων και η αδιαφάνεια στην επιβολή των προστίμων για δεύτερη χρονιά. Επιπλέον, σύμφωνα με τους συντάκτες της, το κράτος εισπράττει μικρό ποσοστό από τα επιβαλλόμενα πρόστιμα για παραβιάσεις της περιβαλλοντικής νομοθεσίας. Χαρακτηριστικό είναι ότι το 2015, τα πρόστιμα μόνο για την αυθαίρετη δόμηση ανέρχονταν στα 183.440.155,84 ευρώ. Από αυτά, εισπράχθηκαν μόλις 3.173.548,76 ευρώ (περίπου 1,7%).
Όσο για τα κλιμάκια ελέγχων των περιφερειών, επιβλήθηκαν τουλάχιστον 1.6 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων τα περισσότερα αφορούσαν παράνομη διάθεση αποβλήτων, παράνομη λειτουργία ΧΥΤΑ και μπαζώματα.
Όσον αφορά στο ποσοστό των πόρων που καταλήγει στο Πράσινο Ταμείο και μπορεί ανά έτος να διοχετευθεί σε δράσεις προστασίας και αποκατάστασης του περιβάλλοντος, παραμένει περιορισμένο (ελέω μνημονίων) στο 2,5%. Ο προϋπολογισμός του Γαλάζιου Ταμείου (μέρος του Πράσινου Ταμείου που χρηματοδοτεί την αντιμετώπιση της θαλάσσιας ρύπανσης) για το 2017 ήταν 2.378.931 ευρώ, εκ των οποίων τα 783.538 αφορούν σε πλωτά μέσα αντιμετώπισης περιστατικών ρύπανσης. Είναι αξιοσημείωτο ότι η μίσθωση του αντιρρυπαντικού πλοίου του Ευρωπαϊκού Οργανισμού για την ασφάλεια στη θάλασσα (EMSA), το οποίο χρησιμοποιήθηκε για τον καθαρισμό της πετρελαιοκηλίδας στον Σαρωνικό, από πόρους του Γαλάζιου Ταμείου, κόστισε 340.000 ευρώ.
«Το περιβαλλοντικό δίκαιο δεν είναι μόνο υποχρέωση, αλλά πρωτίστως ασπίδα προστασίας για το δικαίωμα όλων, συμπεριλαμβανομένων και των επόμενων γενεών για καλή ποιότητα ζωής, σε αρμονία με τη φύση», δήλωσε ο διευθυντής του WWF Ελλάς κ. Δημήτρης Καραβέλλας, κατά την παρουσίαση της έκθεσης. «Μέσα από αυτές τις ετήσιες εκθέσεις γινόμαστε μάρτυρες μιας συνεχούς προσπάθειας από πολλές κυβερνήσεις για παράκαμψη της περιβαλλοντικής νομοθεσίας, ώστε να εξυπηρετηθούν συγκεκριμένες επιχειρηματικές επιλογές και να τακτοποιηθούν παρανομίες. Όμως έχει αποδειχθεί πέρα από κάθε αμφιβολία πως η σωστή και χωρίς εξαιρέσεις εφαρμογή της περιβαλλοντικής νομοθεσίας αποτελεί κέρδος για όλους. Δυστυχώς, μέσα από το σοβαρό έλλειμμα εφαρμογής του περιβαλλοντικού δικαίου, η Ελλάδα χάνει συνεχώς ευκαιρίες για πραγματικά βιώσιμη ανάπτυξη, αλλά και χρήματα, μέσα από την υποχρέωση καταβολής προστίμων».
Στις θετικές εξελίξεις που καταγράφει η έκθεση περιλαμβάνονται η δημιουργία του ηλεκτρονικού «ευρετηρίου αιγιαλών», το οποίο όμως ακόμα δεν είναι πλήρες, η πρόοδος στην ανάρτηση δασικών χαρτών (με πολλούς …αστερίσκους λόγω των εξαιρέσεων και των προσπαθειών τακτοποίησης παρανομιών μέσω των οικιστικών πυκνώσεων), η κύρωση της συμφωνίας για το Πάρκο Πρεσπών, η υιοθέτηση νέων αυστηρών ορίων εκπομπών για μεγάλες μονάδες καύσης κ.λπ.