Του ΝΙΚΟΛΕΟΝΤΑ Ι. ΤΣΟΥΠΑΚΗ*
«Για μια ολόκληρη ζωή, τα ίχνη κυνηγούσε
και τα ‘βαζε σε μια σειρά και τα διατηρούσε»
θα μας πει για τον Μανό Αστρινό ο γνωστός μαντιναδολόγος και δάσκαλος Μανώλης Παπουτσιδάκης.
Εκ των ουκ άνευ ήταν η εκδήλωση για τον πιο οργανωμένο και συστηματικό αρχειοθέτη που γνώρισε το Ρέθυμνο κ. Μανό Αστρινό. Η όλη παρουσίαση ήταν αντάξια του επιπέδου, της ζωής και του έργου, του «άρχοντα Μανού», από την άψογη περιποίηση, την ποιοτική μουσική και τα τραγούδια μιας άλλης πιο όμορφης και ρομαντικής εποχής, μέχρι τους εκλεκτούς ομιλητές που ανέδυαν με απλότητα και συναίσθημα τα στοιχεία της προσωπικότητός του και τους αγαπημένους φίλους του, Ρεθεμνιώτες που κυριολεκτικά κατέκλυσαν τον αύλειο χώρο και τον κήπο του Λαογραφικού Μουσείου που αποτελεί το διαμάντι της πόλεώς μας.
Για τη συγκινητική αυτή εκδήλωση προς τιμήν του κ. Αστρινού με τίτλο «Άρχων Αρχειοφύλαξ τεκμηρίων της ιστορίας του Ρεθύμνου», στον χώρο που ο ίδιος είχε κάνει αξιόλογη δωρεά, αλλά και για όλες τις προηγούμενες αξιόλογες εκδηλώσεις του είδους, πρωτίστως οφείλουμε ευγνωμοσύνη ως Ρεθυμνιώτες στην κ. Φαλή Βογιατζάκη, η οποία επανειλημμένως έχει αποδείξει ότι εκτιμά και τιμά τα άτομα που έχουν προσφέρει και προσφέρουν στον τόπο μας. Στην ίδια Ρεθυμνία αρχόντισσα χρωστάμε πολλά διότι όχι μόνο έφτιαξε, με τη συμβολή και άλλων συνιδρυτών, ένα από τα καλύτερα λαογραφικά μουσεία της χώρας, αλλά επειδή διατηρεί τον χώρο ανοιχτό «κοινό κτήμα των Ρεθυμνίων», τον οποίο μπορούν να χαίρονται και να καμαρώνουν αφενός μεν για τα θαυμάσια εκθέματα και την αρχιτεκτονική του, αφετέρου δε για να γνωρίζουν τη διά βίου μάθηση με χρήσιμες δράσεις που πραγματοποιούνται στον ιερό τούτο χώρο της Λαογραφίας της Ιστορίας, του Πολιτισμού. Σε αυτό συμβάλει ασφαλώς και το δεξί χέρι της κ. Φαλής η Αναστασία Πλατυρράχου με την εργατικότητα, την προθυμία την κοινωνικότητά της. Όσο για τις εκδηλώσεις τιμής που γίνονται στο μουσείο ουσιαστική είναι η συμβολή του πολυγραφότατου ιστοριοδίφου Χάρη Στρατιδάκη και άλλων συνεργατών του μουσείου.
Θα ήθελα κλείνοντας να παρουσιάσω την αντιφώνηση της οικογένειας Αστρινού που θεωρώ πολύ ενδιαφέρουσα και έγινε κατά το πέρας της όμορφης εσπερίδος για τον κ. Μανό, το έργο του οποίου θεωρείται ανεκτίμητο για την ιστορία και τον πολιτισμό του τόπου. Κι επειδή όπως λέει ο λαός πίσω από έναν επιτυχημένο άνδρα κρύβεται μια επιτυχημένη σύζυγος, αξίζει να αναφερθεί ότι η γυναίκα του και κορυφαία Φιλόλογος κ. Πόπη Τσάκωνα με τον τρόπο, την εργατικότητα και τη συμπεριφορά της, συνέβαλε τα μάλα στο να έχει ο άοκνος άνδρας της, το πεδίο ελεύθερο και να ασχολείται με το δύσκολο έργο της συγγραφής, της ταξινόμησης και της αρχειοθέτησης, έχοντας και η ίδια βαθιά επίγνωση της χρησιμότητος του έργου που επιτελούσε. Ας δούμε όμως τι ανέφερε εκ μέρους της οικογένειας ο υιός του τιμώντος, ο οπτικός Βασίλης Αστρινός:
«Επιτρέψτε μου καταρχάς να ευχαριστήσω από τους ομιλητές. Την κυρία Κατερίνα Τσακάλη. Την φίλη μου την Κατερίνα για την ανάπτυξη του βιογραφικού του πατέρα μου. Μεστή περιεκτική, δωρική, όπως του ταίριαζε. Τον κύριο Δημήτρη Αρχοντάκη. Τον άνθρωπο που ως δήμαρχος της πόλης, έβαλε τα θεμέλια για να πατήσει το σύγχρονο Ρέθυμνο. Όλοι μας του οφείλουμε πολλά. Με τον πατέρα μου εμπνεύστηκαν και συνεργάστηκαν για μία ζωή. Μία ολόκληρη Ζωή. Ειλικρινά Σας ευχαριστώ!
Τον κύριο Βαγγέλη Στεφανάκη, για τις μνήμες που μου ξύπνησε αφηγούμενος το δικό του κομμάτι. Προσωπικά, από όλα όσα ανέφερε, κρατώ ως πιο ακριβό το κομμάτι της χορωδίας, την οποία θυμάμαι να τραγουδά στο Χίλτον και στην Κεφαλονιά και μία βραδιά αυγουστιάτικης πανσελήνου στο παλιό λιμανάκι μας. Ο Μάνος Αστρινός έβρισκε στη μουσική την πεμπτουσία έκφρασης της τέχνης. Λίγο έλειψε, βέβαια, κύριε Βαγγέλη, να επισκιάσει την αφήγηση σας, η βαθιά, στεντόρια, γεμάτη βιμπράτο φωνή σας, την οποία ο πατέρας μου λάτρευε.
Τον κύριο Χάρη Στρατιδάκη, για την εμπεριστατωμένη έρευνα και η αναφορά του στο κεφάλαιο της συλλογής και αρχειοθέτησης. Ο πατέρας μου είχε μανία με τα ίχνη του παρελθόντος. Συνέλεγε τα πάντα. Έτσι κατέλειπε τεράστιο αριθμό φωτογραφιών, σημαντικό αριθμό αντικειμένων, αφιερώσεων, σχολίων. Αγωνιούσε για το ανθρώπινο στίγμα.
Τέλος. θέλω να ευχαριστήσω την κυρία Φαλή Βογιατζάκη, εσάς, κ. Βογιατζάκη, θέλω να σας ευχαριστήσω πιο πολύ για τη δημιουργία του ιστορικού και λαογραφικού Μουσείου. Ο Μαλρώ, στον περίφημο λόγο του στην Πνύκα, είχε, μεταξύ άλλων, πει: τον πολιτισμό τον κληρονομείς και μετά τον κατακτάς εκθέτοντάς τον σωστά. Κεφάλαιο μεγάλο του ρεθυμνιώτικου πολιτισμού είναι το Λαογραφικό Μουσείο. Εκθέτει το παρελθόν, που είναι οι ρίζες μας. Χώροι όπως αυτό το μουσείο, είναι ανάγκη να λειτουργούν. Για να μας βοηθήσουν να συνειδητοποιήσουμε το παρόν μας ερχόμενοι σε επαφή με το παρελθόν. Για να μας θωρακίζουν, να μας συντηρούν, να γονιμοποιούν τη σκέψη μας. Να μας δίνουν κλειδιά, για να ανοίγουμε τις πόρτες προς το αύριο.
Θα ήθελα, σε αυτό το σημείο, να ευχαριστήσω την κυρία Αναστασία Πλατύρραχου, που, με τις ικανότητες και το χαμόγελό της, μετέτρεψε την ημέρα παράδοσης των συλλογών στο μουσείο από τον πατέρα μου, σε ήμερα χαράς αντί θλίψης και αποχωρισμού.
Κύριοι ομιλητές. Άνθρωποι όπως εσείς, μεθοδικοί, ευγενείς και ευγνώμονες, μας διαβεβαιώνουν πως όλα, τελικά θα πάνε καλά σε αυτόν τον τόπο.
Η τελευταία ανάμνηση που έχω από τον πατέρα μου, είναι τη μέρα της κηδείας του, όταν, κοιτώντας τον, σκέφτηκα πόσο ευγενικά έχει χαϊδέψει ο χρόνος στο πρόσωπό του. Αυτή την αριστοκρατική φυσιογνωμία του, με το διαυγές βλέμμα και την έμφυτη ευγένεια.
Ο Μανός Αστρινός, που έφυγε πριν 5 χρόνια, άφησε όντως ένα μεγάλο κενό. Γιατί το καλούπι που τον δημιούργησε είχε σπάσει. Μιλώ για εκείνη τη μήτρα μιας αστικής τάξης που διαμόρφωνε χαρακτήρες με αγάπη για τον τόπο τους, ανυπόκριτη έγνοια για την κοινωνία, για τον κόσμο που μας περιβάλλει, καθήκον προς την πνευματική καλλιέργεια.
Ο Μανός ήταν τέκνο ενός παλιού Ρεθύμνου, στο οποίο η καλή καταγωγή σήμαινε υποχρέωση. Εκείνος το γνώριζε και δεν το παρέβλεψε ούτε μία μέρα της μακράς ζωής.
Σας ευχαριστώ».
* O Νικολέων Ι. Τσουπάκης, είναι φιλόλογος, δάσκαλος, δημοσιογράφος