Την πολεοδομική ανασυγκρότηση της χώρας σχεδιάζουν τα υπουργεία Περιβάλλοντος και Οικονομίας με την εκπόνηση 325 Τοπικών Χωρικών Σχεδίων, ένα για κάθε δήμο.
Στο πλαίσιο αυτό σχεδιάζεται η ανάθεση τους μέσω διαγωνισμού, στο πρότυπο των διαγωνισμών κτηματογράφηση της εκπόνησης των σχεδίων.
Μάλιστα η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ) έχει κατ’ αρχήν συμφωνήσει να χρηματοδοτήσει το έργο, το κόστος του οποίου εκτιμάται στα 300-350 εκατ. ευρώ και το υπουργείο Περιβάλλοντος έχει ξεκινήσει την προεργασία για τον πρώτο διαγωνισμό.
Σημειώνεται ότι στη χώρα μας ο πολεοδομικός σχεδιασμός και οι χρήσεις γης σε κάθε περιοχή καθορίζονται μέσα από τα πολεοδομικά σχέδια και οι πολίτες μπορούν να γνωρίζουν τι επιτρέπεται σε κάθε περιοχή, σε ποιες υπάρχουν περιορισμοί, κοκ.
Τονίζεται ότι με δύο νόμους (Ν. 4269/14 και 4447/16) η πυραμίδα του πολεοδομικού σχεδιασμού τροποποιήθηκε και πλέον το κατώτατο επίπεδο του πολεοδομικού σχεδιασμού ονομάζεται Τοπικό Χωρικό Σχέδιο, όπως αναφέρεται σε δημοσίευμα της εφημερίδας «Καθημερινή» και εξειδικεύεται με πολεοδομικά σχέδια εφαρμογής .
Το πρόβλημα του πολεοδομικού σχεδιασμού στη χώρα μας, όπως σημειώνεται στο δημοσίευμα, είναι ότι αυτός είναι ατελής. Στα 17 χρόνια που ίσχυσε το προηγούμενο νομικό πλαίσιο για την εκπόνηση των γενικών πολεοδομικών σχεδίων (1997-2014) ολοκληρώθηκε μόλις το 16% των μελετών που ανατέθηκαν, ενώ ακόμα 31% βρίσκεται σε εξέλιξη. Χαρακτηριστικό είναι ότι το πρώτο γενικό πολεοδομικό σχέδιο εγκρίθηκε 10 χρόνια μετά την ψήφιση του νόμου! Πρόσφατη μελέτη υπολόγισε ότι το 53% της χώρας, δηλαδή 481 δημοτικές ενότητες, παραμένει χωρίς κανένα ειδικό χωρικό σχεδιασμό, δηλαδή η οικιστική/πολεοδομική εξέλιξη των περιοχών αυτών απλά προχωρεί με βάση τους γενικούς κανόνες της νομοθεσίας, χωρίς συγκεκριμένο σχέδιο, ανάλογα με τις ανάγκες της κάθε περιοχής (βλ. «Κ» 19.12.2016).
Το υπουργείο Περιβάλλοντος φιλοδοξεί να δρομολογήσει την ολοκλήρωση του πολεοδομικού σχεδιασμού στο σύνολο της χώρας. Ήδη τον Ιούλιο το Πράσινο Ταμείο ενέκρινε τη διάθεση 60.000 ευρώ για τη χρηματοδότηση μελέτης, μέσω της οποίας θα καταγραφεί η υφιστάμενη κατάσταση «ως προς τον βαθμό ολοκλήρωσης του χωρικού σχεδιασμού σε εθνικό επίπεδο (εγκεκριμένα και υπό εκπόνηση Γενικά Πολεοδομικά Σχέδια-ΓΠΣ, Σχέδια Χωρικής και Οικιστικής Οργάνωσης Ανοικτών Πόλεων-ΣΧΟΟΑΠ, κλπ.)». Επίσης θα προταθεί μια κατηγοριοποίηση και προτεραιοποίηση περιοχών και δήμων «με κριτήρια τον βαθμό ολοκλήρωσης σχεδιασμού (ανάγκη επικαιροποίησης, συμπλήρωσης ή εξαρχής νέου σχεδιασμού), την πιθανή ύπαρξη οικιστικών ή αναπτυξιακών πιέσεων, τη θέση στο σύστημα των αστικών κέντρων της χώρας, πιθανές περιβαλλοντικές πιέσεις, διαφαινόμενες συγκρούσεις χρήσεων γης κλπ.».
Το υπουργείο Περιβάλλοντος φαίνεται πως θα καταλήξει στην πραγματοποίηση δύο διαγωνισμών: έναν άμεσα, με τις περιοχές πρώτης προτεραιότητας και έναν δεύτερο για τα υπόλοιπα. Ο πρώτος διαγωνισμός θα πραγματοποιηθεί από το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας κεντρικά ενώ σε δεύτερη φάση θα μπορούν δήμοι που διαθέτουν τεχνική επάρκεια να χρηματοδοτηθούν για να αναθέσουν οι ίδιοι την απαραίτητη μελέτη. Το ΥΠΕΝ πρόκειται να προσλάβει με τη βοήθεια του Πράσινου Ταμείου και ειδικό σύμβουλο, για να βοηθήσει στην προετοιμασία των σχεδίων προεδρικών διαταγμάτων, με τα οποία εγκρίνονται τα Τοπικά Χωρικά Σχέδια. Ως προς τη χρηματοδότηση, ο διαγωνισμός θα καλυφθεί αρχικά (μέχρι να υπογραφεί νέο δάνειο) μέσω της επέκτασης δανείου που έχει ήδη λάβει από την ΕΤΕπ το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων για τους δήμους. Μια πρώτη εκτίμηση τοποθετεί το εγχείρημα στα 300-350 εκατ. ευρώ. Πάντως, πρέπει να σημειωθεί ότι το κόστος θα μπορούσε να αναληφθεί από το Πράσινο Ταμείο (που έχει πάνω από 2,5 δισ. ευρώ αποθεματικό), χωρίς τη σύναψη νέου δανείου, αν δεν υπήρχε ο μνημονιακός περιορισμός της διάθεσης μόλις του 2,5% του αποθεματικού του ετησίως.