Σε προβληματισμό μεγάλο έβαλε
τους μαθητές του ο Σωκράτης
με το γνωστό επιτύμβιο επίγραμμα1
που ’γραψε για τον εαυτό του ο Αισχύλος.
Ούτε μια λέξη για τα εκατό του δράματα
και τις μεγάλες νίκες του σε τραγικούς αγώνες!
Μονάχα για τον τόπο της ταφής του και
την ανδρεία του στην κατά των Περσών
μάχη του Μαραθώνα! Γιατί άραγε;
* * *
Και άρχισαν να πιθανολογούν:
-Ίσως το επίγραμμα αυτό
να ήταν ψευδεπίγραφο.
-Ίσως να το ’γραψε
μετά από αποτυχία του
σε κάποιο αγώνα τραγικό.
-ίσως να είχε απογοητευτεί
από τη συμπεριφορά κάποιων
απάνθρωπων θεατραθρώπων.
-Ίσως και για να μη «θαφτεί»
η «ευδόκιμος ανδρεία» του
απ’ την ηρωική θανή
του αδελφού του,
του Κυνέγειρου,
στην ίδια εκείνη Μάχη.
-Ίσως να είχε σίγουρη του
τραγωδού την υστεροφημία
κι ήθελε και του πολεμάρχου.
-Ίσως και για αντιπαραβολή του
με τους νεότερούς του ομοτέχνους,
που δε βιώσανε μια τέτοια εμπειρία.
-Ίσως για να υπερτονίσει πως η πράξη
είναι από τις θεωρίες πιο σημαντική,
πως η διακινδύνευση υπέρ πατρίδος
όλα τα άλλα δευτερεύοντα τα κάνει.
-Ίσως για να προβάλει τον αγώνα
για τη δημοκρατία και ελευθερία,
που δίχως τους δεν θα υπήρχε
τέχνη αληθινή ούτε «ευ ζην».
* * *
Χάρηκε ο Σωκράτης
με τις πιθανολογίες τους,
τους συγχάρηκε και πρόσθεσε:
Μια είναι η αλήθεια, μα και αυτή
θαμμένη στο κεφάλι του Αισχύλου.
Μπορεί βεβαίως ένας μεγαλόσχημος
στο χώρο του θεάτρου ή όπου αλλού
κάποτε να αποδειχθεί ένας μικρός,
ένας ανούσιος, ένας.υπάνθρωπος!
Μα όποιος έδειξε ευδόκιμον ανδρείαν
για τις «μεγάλες ουσίες» της ζωής
θα είναι πάντα του Μεγάλος
δίχως «μπορεί» και «ίσως»!
- 1. Αισχύλον Ευφορίωνος Αθηναίον τόδε κεύθει
μνήμα καταφθίμενον πυροφόροιο Γέλας·
αλκήν δ’ ευδόκιμον Μαραθώνιον άλσος αν είποι
και βαθυχαιτήεις Μήδος επιστάμενος.
(:Τον Αθηναίο Αισχύλο, το γιο του Ευφορίωνα,
που πέθανε στη σιτοφόρα Γέλα,
τούτο το μνήμα κλείνει·
για την ευδόκιμη ανδρεία του μπορεί να πει
το Μαραθώνιο άλσος
κι ο πυκνομάλλης Μήδος που καλά την ξέρει)
