Της ΕΥΑΣ ΠΕΡΠΥΡΑΚΗ*
Τον τελευταίο καιρό ιδιαίτερα, πολύς θόρυβος γίνεται αναφορικά με την Σημαία του Κριαρά με δημοσιεύματα και αναρτήσεις στα Μ.Κ.Δ. Μάλιστα επιχειρείται η καθιέρωσή της ως Λάβαρον της Επανάστασης στην Κρήτη το 1821. Επειδή οι γνώσεις οι δικές μου και πολλών άλλων είναι διαφορετικές, παρακαλώ να προβείτε στη δημοσίευση της παρούσας. Ίσως έτσι οι μελετητές, οδηγηθούν στην εν τω βάθει έρευνα του θέματος.
Ο χατζη-Ανδρέας Κριαράς ήταν όντως μέλος της καγκελαρίας και γενναίος πολεμιστής. Η σημαία του όμως, κατά τη γνώμη μου και άλλων μελετητών του θέματος, ήταν δική του γιατί όπως συνηθιζόταν οι αρχηγοί οικογενειών, χωριών ή και περιοχών, ύψωναν το μπαϊράκι τους και ακολουθούμενοι από τους άνδρες τους συμμετείχαν στις επιχειρήσεις. Έτσι, δεν αμφιβάλλω ότι υψώθηκε και η Σημαία Κριαρά, είχε όμως τοπικό χαρακτήρα.
Στις 6/06/21, έχει προγραμματιστεί να γίνει επίσημη τελετή στην Παναγία τη Θυμιανή, στην οποία είχε προσκληθεί και ο κάτοχος του μοναδικού σωζόμενου Λαβάρου της Κρήτης που υψώθηκε εκεί, την 29η Μαΐου 1821. Την ύπαρξή του, την γνωρίζουν και οι Σφακιανοί και αρκετός κόσμος. Δεν κρατήθηκε μυστική 200 χρόνια τώρα. Το εν λόγω «Ιερόν Λάβαρον», είχε παραδοθεί στον Οπλαρχηγό Στρατηγό-Πεντακοσίαρχο παπα-Ιωάννη Σκορδίλη και διαφυλάσσεται, έχοντας υποστεί εργασίες συντήρησης, σε κατάλληλο χώρο.
Ως εκ τούτου, η μεταφορά και έκθεσή του οπουδήποτε, είναι αδύνατη (στο χώρο φύλαξης επικρατούν οι κατάλληλες συνθήκες θερμοκρασίας, υγρασίας και φωτισμού). Υπάρχει όμως ακριβέστατο αντίγραφό του, σε τύπο σημαίας με υψηλό ιστό και τελαμόνα, ώστε να είναι ορατό από τους πάντες. Το ότι πρόκειται περί Λαβάρου συμφωνεί απόλυτα με τη χρήση της λέξης λόγω της εικονογραφίας του. Άλλωστε, εστάλησαν τρία για την Κρήτη, σε Μονές, προκειμένου να δοθούν σε ισάριθμους οπλαρχηγούς: Ι.Μ. Τοπλού, Ι.Μ. Αρκαδίου και Ι.Μ. Παναγίας Θυμιανής.
Το Λάβαρο του Σκορδίλη, δόθηκε σε αυτόν «επί σκοπώ», καθώς αυτός ως μέγας οπλαρχηγός χαρακτηρίστηκε στρατηγός πεντακοσίαρχος. Και ήταν και παπάς και Σφακιανός!
Δεν υποτιμώ κάτι. Την Ιστορική αλήθεια μόνο θέλω να κοινοποιήσω και να καλέσω την Πολιτεία και τους ιστορικούς να σκύψουν πάνω στα συγκεκριμένα ιστορικά στοιχεία και να τα ερευνήσουν. Το γεγονός ότι αναγράφεται ως Λάβαρον Ατσιποπούλου, οφείλεται στα εξής:
1) ο α’ εξάδελφος και συνονόματος του παπα-Γιάννη που το παρέλαβε, αφού ο Στρατηγός παπα-Γιάννης Σκορδίλης σκοτώθηκε στη μάχη του Μουσέλα, κατέφυγε στο Ατσιπόπουλο για να σωθεί από τους Τούρκους. Εκεί είχε φίλους αδελφοκτούς. Έζησε λοιπόν από τότε στο Ατσιπόπουλο δημιουργώντας και οικογένεια.
2) στην προσπάθεια υφαρπαγής του Λαβάρου το 1963 που πλήθος Ατσιπουλιανών μετέβη εκεί για την επέτειο. Μεταξύ αυτών και ο αείμνηστος Ιωάννης Δαλέντζας γνωστός Ατσιπουλιανός συγγραφέας.
Είναι ένα ένθετο κεντημένο ύφασμα, πάνω στο ύφασμα του Λαβάρου, το οποίο όμως δεν συνάδει με την ιστορική αλήθεια.
Το λάβαρο του Ιωάννη Σκορδίλη κυμάτιζε περήφανα σε όλες τις μάχες που έδωσε κατά των Τούρκων, οι οποίοι αναγνώριζαν την αξία του λέγοντας ότι «άλλο μπαϊράκι δεν ήτο σαν του Σκορδίλη».
Ο γιος του Νικόλαος Σκορδίλης παρέλαβε τη σκυτάλη από τον πατέρα του και τίμησε το ιερό λάβαρο με τις ηρωικές πράξεις του. Σε μια περίπτωση, επικεφαλής Τμήματος Ατσιπουλιανών και Σφακιανών επαναστατών, επιτέθηκε κατά των Τούρκων και τους ανάγκασε να οπισθοχωρήσουν και να κλειστούν μέσα στο Φρούριο του Ρεθύμνου. Έφτασε μέχρι τη Μεγάλη Πόρτα και άδειασε το καριοφίλι του πάνω της. Τα σημάδια από τις μπάλες του φαίνονταν για πολλά χρόνια, μέχρι που αφαιρέθηκαν τα φύλλα της πόρτας.
Τη σημαία του την έστησε στο ύψωμα «Μεγάλη Σπηλιάρα» στη θέση Μεσκινιά. Λίγο πριν τη σύλληψή του από τους Τούρκους, που τον είχαν καταδικάσει εις τον δι’ αγχόνης θάνατον, άφησε στη σύζυγό του Ανεζίνα την παρακάτω ιερή πατριωτική παρακαταθήκη: «Γυναίκα! Σου αφήνω την σημαία μου, που την έχω κρύψει εις την κουφάλα τση ελές του Σταματινού. Να την πάρεις και να την φυλάξεις καλά».
«Την κατάρα του Χριστού να έχει, όποιος ακούσει πως η Κρήτη έχει επανάσταση και δεν σηκώνονται τα μαλλιά της κεφαλής του μια-μια τρίχα όρθια και δεν πάει στον πόλεμο. Την κατάρα του Χριστού να έχει, όποιος ξεδιπλώσει την σημαία μου και δεν την καρφώσει μέσα στη Σωχώρα του Ρεθύμνου νικητής».
Πράγματι, η σημαία αυτή στήθηκε με μεγάλες τιμές το 1889, από τον εγγονό της αδελφής του Νικόλαο Αγγελάκη, όχι στη Σωχώρα αλλά στο Φρούριο της Φορτέτζας του Ρεθύμνου.
Να επισημάνω ακόμα ότι στις εκδηλώσεις της εκαντονταετηρίδας, το Λάβαρο συμμετείχε φερόμενο από απόγονο του παπα-Γιάννη Σκορδίλη, του Στρατηγού. Η ύπαρξή του ήταν γνωστή. Προφυλασσόταν μεν, αλλά δεν κρατήθηκε μυστικό και μάλιστα για τόσα χρόνια.
Απεναντίας, προβλήθηκε, δόθηκε αντίγραφο σε φορείς και ιδιώτες, και παρουσιάζεται ως αντίγραφο εννοείται, όπου και αν ζητηθεί.
Συμπερασματικά, άλλο σημαίες και άλλο λάβαρο. Σημαίες πολεμιστών υπήρχαν πολλές, Λάβαρα όμως τρία εκ των οποίων διασώζεται αυτό.
Κατά τη γνώμη μου το θέμα χρήζει έρευνας από ειδικούς η οποία πρέπει να γίνει για αποκατάσταση της ιστορικής αλήθειας, όποια και αν είναι αυτή.
* Η Εύα Περπυράκη είναι φυσικός
Πηγές:
1) προφορική παράδοση από γενιά σε γενιά
2) Έρευνα Στρατηγού Νικολάου Σαμψών
3) Ιστορία των Επαναστάσεων της Κρήτης, Ζαμπελίου και Κριτοβουλίδου, συμπληρωθείσα υπό Ιωάννου Δ. Κονδυλάκη
4) Ιστορία των Σφακίων, Γρηγορίου Παπαδοπετράκη
5) «Σκορδίληδες του λόγου της Τέχνης και των αρμάτων», Εύα Λαδιά, «Ρ.Ν.» 30/03/2021
6 ) «Ατσιπόπουλο, Ιστορία – Οικονομία – Πολιτισμός» του Γεωργίου Εμμ. Περπιράκη.
7) Κρητική Επιθεώρηση, 14 Νοε. 2014. Άρθρο της καθηγήτριας Φυσικής Εύας Περπυράκη.
8) Παντέρμη Κρήτη, του Παντελή Πρεβελάκη σελ. 64.
9) Infognomon politics 08/04/2021
10) Real news 11/04/2021
