«Η μουσική είναι η ζωγραφική των αυτιών και η ζωγραφική είναι η μουσική των ματιών. Η καθεμία με διεκδικεί ολόκληρο». Λουδοβίκος των Ανωγείων
Το Ινστιτούτο Μεσογειακών Σπουδών/ΙΤΕ επιθυμώντας να ανοίξει τις πόρτες του στο ευρύ κοινό του Ρεθύμνου, εγκαινιάζει ένα νέο τρόπο συνεργασίας με ανθρώπους της τέχνης και του πολιτισμού. Στο πλαίσιο αυτό, φιλοξενεί έκθεση ζωγραφικής του Λουδοβίκου των Ανωγείων, η οποία εγκαινιάστηκε το απόγευμα της Κυριακής και συνδυάστηκε με μουσική εκδήλωση, με θέμα «Γκρεμό δεν έχουν τα πουλιά», στην οποία τραγούδησε ο καλλιτέχνης και οι αδελφές Ελένη και Σουζάνα Βουγιουκλή.
Γνωρίζουμε τον Λουδοβίκο των Ανωγείων περισσότερο ως μουσικό και τραγουδοποιό και λιγότερο ως ζωγράφο. Όμως αγαπά εξ ίσου και τις δυο τέχνες, μουσική και ζωγραφική. Και όπως ο ίδιος λέει, πρώτα ξεκίνησε να ζωγραφίζει, όταν ήταν ακόμα παιδί, μαθητής στα Ανώγεια τότε που εμπνεύστηκε από τους ήρωες του 1821 και σχεδίαζε μοτίβα πάνω στις υφαντές πετσέτες των Ανωγειανών γυναικών για να τις κεντήσουν εκείνες στην συνέχεια.
Το ταλέντο του Λουδοβίκου των Ανωγείων στην ζωγραφική, στην δημιουργία προσωπογραφιών συγκεκριμένα, μπορούν να θαυμάσουν οι Ρεθεμνιώτες στην πρώτη έκθεση έργων του στο Ρέθυμνο, στον χώρο του Ινστιτούτου Μεσογειακών Σπουδών, που θα διαρκέσει έως τις 6 Δεκεμβρίου.
Στην έκθεση, ο καλλιτέχνης παρουσιάζει διάφορες προσωπογραφίες εμβληματικών μορφών μεταξύ των οποίων και την προσωπογραφία του Ψαραντώνη .
H Τζελίνα Χαρλαύτη, διευθύντρια του Ινστιτούτου Μεσογειακών Σπουδών του ΙΤΕ και καθηγήτρια στο Τμήμα Ιστορίας του Πανεπιστημίου Κρήτης, εξηγεί στα «Ρ.Ν.» για τη συνεργασία αυτή του Ινστιτούτου με τον Λουδοβίκο των Ανωγείων, σημειώνοντας ότι:
«Το Ινστιτούτο Μεσογειακών Σπουδών, είναι το Ινστιτούτο των ανθρωπιστικών σπουδών στο οποίο συνυπάρχουν ιστορία και πολιτισμός.
Ένας από τους στόχους μας είναι να φέρουμε την επιστήμη με την τέχνη μαζί. Έχουμε ιστορία τέχνης, το Κέντρο Ελ Γκρέκο, έχουμε ένα πολύ ωραίο αρχείο του καθηγητή Αμοργιανάκη (έκανε εθνομουσικολογία), με κρητική μουσική και αυτό θέλουμε να συνεχίσουμε στο χώρο της έρευνας της μουσικής.
Έτσι συναντηθήκαμε με τον Λουδοβίκο και είπαμε να συνδυάσουμε τις τέχνες μας και να το κάνουμε μέσα από το Ρέθυμνο. Διότι ένας από τους στόχους του Πανεπιστημίου και των Κέντρων Έρευνας, είναι να μην κάνουν την έρευνα μόνο για τον εαυτό τους αλλά να την ανοίγουν στο κοινό.
Ο Λουδοβίκος των Ανωγείων έχει μια ιδιαίτερη σκέψη, μια ιδιαίτερη ευαισθησία και αισθητική είτε πρόκειται για την μουσική είτε πρόκειται για την ζωγραφική και νομίζω ότι μπορούμε να κάνουμε αρκετά πράγματα μαζί. Η εκδήλωση αυτή είναι μια προσφορά του Λουδοβίκου και των αδερφών Βουγιουκλή και τους ευχαριστώ πολύ».
Σε ενημερωτικό σημείωμα σχετικά με τον μουσικό και ζωγράφο Λουδοβίκο των Ανωγείων, αναφέρονται τα εξής:
«Ο Λουδοβίκος των Ανωγείων (Γιώργης Δραμουντάνης) είναι γνωστός για του μουσικό του έργο, λίγοι όμως γνωρίζουν την αγάπη του για την ζωγραφική: «Από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου, ήθελα να γίνω ζωγράφος και άρχισα με τον πιο κατάλληλο τρόπο: σπουδάζοντας οικονομικά στην ΑΣΟΕΕ».
Ήδη από την Α’ γυμνασίου στα Ανώγεια ζωγράφιζε με μολύβι τους ήρωες του ’21 και σχεδίαζε μοτίβα πάνω στις υφαντές πετσέτες για να κεντήσουν οι γυναίκες.
Κατά τη διάρκεια των πανεπιστημιακών σπουδών του αναλαμβάνει τη ζωγραφική διακόσμηση κυρίως σε κρητικά μαγαζιά. Τότε τον ανακάλυψε η Μαρίνα Λαμπράκη-Πλάκα, μέσω της οποίας μπήκε ως ακροατής στη Σχολή Καλών Τεχνών και συγκεκριμένα στο εργαστήριο του Δημοσθένη Κοκκινίδη. Παρακολουθούσε μαθήματα για δύο χρόνια ασχολούμενος κυρίως με το σχέδιο. Παράλληλα, παρακολουθούσε εκθέσεις και θαύμαζε το έργο των Γιάννη Τσαρούχη, Γιάννη Μόραλη, Νίκου Χατζηκυριάκου-Γκίκα και τον γοήτευε το χρώμα του Γιώργου Σταθόπουλου. Στα ταξίδια που πραγματοποίησε στην Ευρώπη, γνώρισε το έργο των μεγάλων δασκάλων της ζωγραφικής και τον κέρδισαν η εκφραστικότητα του Ρέμπραντ και η πινελιά και κυρίως το χρώμα των ιμπρεσιονιστών. Η γνωριμία του με το Μάνο Χατζηδάκη το 1979 και η εμφάνισή του στο μουσικό στερέωμα το 1985 με το δίσκο «Μοιρολόγια», τον έφεραν σε νέα μονοπάτια. Ποτέ δεν εγκατέλειψε όμως τη ζωγραφική, καθώς η εκφραστική της δύναμης συνέχισε να τον συνεπαίρνει όσο και εκείνη της μουσικής: «Η μουσική είναι η ζωγραφική των αυτιών και η ζωγραφική είναι η μουσική των ματιών, η καθεμία με διεκδικεί ολόκληρο». Η εικαστική του παραγωγή αφορά πρωτίστως το είδος της προσωπογραφίας και δευτερευόντως της τοπιογραφίας, ενώ το κύριο υλικό που τον εκφράζει και χρησιμοποιεί είναι το ξηρό παστέλ. Έχει πραγματοποιήσει εκθέσεις στο Ηράκλειο και τη Ρόδο. Η έκθεση είναι η πρώτη στο Ρέθυμνο και περιλαμβάνει μια σειρά προσωπογραφιών εμπνευσμένων από τη μορφή του Ψαραντώνη που φιλοτέχνησε το 2018 και το 2019».
«Η ζωγραφική πάντα ήταν στο πίσω μέρος του μυαλού μου, ζωγράφιζα από παιδί»
Τα «Ρ.Ν.» συνάντησαν το απόγευμα των εγκαινίων τον Λουδοβίκο των Ανωγείων, καλλιτέχνη ο οποίος μίλησε για τις δυο μεγάλες του αγάπες, την ζωγραφική και τη μουσική. Δυο αγάπες που θέλουν ωστόσο αφοσίωση, όπως εξηγεί.
Μιλώντας μας για την έναρξη της ενασχόλησής του με την ζωγραφική ήδη από την παιδική του ηλικία, μας λέει με τον δικό του χαρακτηριστικό τρόπο:
«Όταν μια φορά με μάλωσε ο πατέρας μου στο φαγητό, εγώ σηκώθηκα μουτρωμένος με την πλάτη στο τραπέζι. Ήταν ένα χάρτινο πιάτο μπροστά μου, με μια μπορντούρα κόκκινη, είχα τον καθρέφτη μπροστά και ζωγράφισα το πρόσωπό μου όπως το έβλεπα. Όταν τελείωσα, με ρώτησε η μάνα μου «Τι είναι αυτό; Ποιος το έκανε;». Λέω εγώ. Και μου απαντά η μάνα μου «μα είσαι ίδιος». Έτσι, πήρα τα πρώτα μου εύσημα σε ηλικία δέκα ετών.
Από ‘κει και πέρα, εγώ έπαιζα μαντολίνο, όπως έπαιζαν όλοι και αργότερα στην Ανωτάτη Εμπορική, την οποία δεν τελείωσα ποτέ βεβαία. Αγαπούσα όμως τη ζωγραφική, μάζευα χρήματα και πήγαινα ταξίδια για να επισκέπτομαι εκθέσεις ζωγραφικής.
Συμμετείχα σε ένα εργαστήριο ζωγραφικής, του Κοκκίνη, για δυο χρόνια. Μου έλεγε τότε ότι οι τόνοι μου στη ζωγραφική είναι όπως και η φωνή μου.
Το 1979 γνώρισα το Χατζηδάκη. Τότε εγώ έκανα προσωπογραφίες σαν φοιτητής στην Αθήνα για διακόσμηση κρητικών κέντρων και ζούσα απ’ αυτό. Ο Χατζηδάκης με άκουσε να παίζω μαντολίνο και μου λέει «από δω πάει ο δρόμος σου». Το είπα στην καθηγήτριά μου και εκείνη μου είπε: «Κοίταξε, καλός είσαι στη ζωγραφική όμως εγώ στην θέση σου θα επέλεγα την ευκαιρία του Χατζηδάκη». Και έτσι πήγα προς τη μουσική.
Κάναμε ένα δίσκο με το Χατζηδάκη «Το μοιρολόι». Ούτε που κατάλαβα πως έγινε. Ο Χατζηδάκης για να μην υποψιαστώ κάτι, με έβαλε σε ένα στούντιο να τραγουδήσω .Έπαιζα με χαρτοπετσέτα «πένα» κα κάποια στιγμή πιάστηκε το πόδι μου στο στούντιο και ντρεπόμουν να ζητήσω να σηκωθώ λίγο. Ντρεπόμουν γιατί ήμουν άσχετος. Δεν είχα εμπειρία. Γίνεται ο δίσκος το 1985, ο οποίος προκάλεσε μεγάλη εντύπωση, γιατί για πρώτη φορά στην Κρήτη πήρε κάποιος το θρήνο να τον διηγηθεί με ένα μαντολίνο. Και αυτό έγινε από τύχη.
Είχα αίσθηση ότι για ένα μοιρολόι που έχει τόσο πυκνό λόγο και ουσιαστικό, δηλαδή φέρει φορτίο συναισθηματικό, δεν χρειάζεται να υπερβάλλω. Ίσα ίσα, πρέπει να πω κάτι χωρίς να αφαιρέσω. Δεν πρέπει δηλαδή να τραγουδήσεις και να εκθειάζεις το συναίσθημα στον άλλο να ακούσει. Το ‘χεις χάσει. Τραγούδησα όσο πιο δωρικά γίνεται και τα λόγια κάνουν τη δουλειά τους. Προέκυψε ένα αποτέλεσμα που είναι δωρικό, απλό. Έτσι ακολούθησε ο δεύτερος δίσκος και υπήρξε μια πορεία προς τη μουσική. Ωστόσο πάντα ζωγράφιζα και το ‘χα στο πίσω μέρος του μυαλού μου. Έλεγα ότι κάποια στιγμή θέλω να κάνω κάτι με την ζωγραφική, κι έτσι έγινε.
Βέβαια αρχικά νόμιζα ότι θα πάνε και τα δυο μαζί. Όμως δεν πάνε. Η κάθε τέχνη σε διεκδικεί ολόκληρο».
Στην ερώτησή μας για το πως επέλεξε τη μορφή του Ψαραντώνη για να δημιουργήσει τη σειρά προσωπογραφίων που παρουσιάζει στην έκθεση, απαντά:
«Εμένα πάντα μου άρεσαν τα πρόσωπα. Παρακολουθούσα Ρέμπραντ, Ντα Βίντσι. Πάντα προσπαθούσα να βρω τα συναισθήματα στα μάτια. Όταν ξέρεις ότι τα ζώα σε κοιτάζουν στα μάτια και όχι στα χέρια, άρα και εμείς εκεί πρέπει να κοιτάμε.
Πάντα ζωγράφιζα μάτια και βρήκα ότι η έκφραση του ματιού μπορεί να δώσει έξω μια πληροφορία συναισθηματική.
Κάνω πολύ παρέα με τον Ψαραντώνη. Τον επέλεξα επειδή είναι μορφή που εμπνέει, μπορείς δηλαδή να την βάλεις σαν βάση και να ζωγραφίσεις πολλά πρόσωπα. Έτσι έκανα 23 πορτρέτα διαφορετικά με τον Ψαραντώνη ως κεντρικό πρόσωπο. Αυτό άρεσε πολύ σαν ιδέα. Να πάρεις ένα πρόσωπο και να κάνεις πολλά. Τον Μάρτιο έκανα την έκθεση στην Βικελαία Βιβλιοθήκη στο Ηράκλειο και ήταν πολύ ωραία. Τώρα, σε συνεργασία με την κ. Χαρλαύτη, παρουσιάζουμε την έκθεση στο Ρέθυμνο, στο Ινστιτούτο Μεσογειακών Σπουδών».
