Το κείμενο γνωμοδότησης του Περιφερειακού Συμβουλίου επί της Μ.Π.Ε. του νέου ΒΟΑΚ

Στα υπουργεία Περιβάλλοντος και Ενέργειας και Υποδομών και Μεταφορών βρίσκεται από τις 10 Φεβρουαρίου η γνωμοδότηση του Περιφερειακού Συμβουλίου Κρήτης επί της Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων για το έργο «Κατασκευή, Χρηματοδότηση, Λειτουργία, Συντήρηση και Εκμετάλλευση του ΒΟΑΚ στο τμήμα Χανιά – Ηράκλειο».

Της συνεδρίασης του Π.Σ. και της απόφασης του, προηγήθηκε εκ μέρους της διεύθυνσης Περιβάλλοντος και Χωρικού Σχεδιασμού της Περιφέρειας Κρήτης αναλυτική εξέταση της Μ.Π.Ε. και συγγραφή εμπεριστατωμένου κειμένου παρατηρήσεων, προτάσεων και διορθώσεων που τέθηκαν ως προϋποθέσεις για την κατασκευή του έργου.

Το κείμενο γνωμοδότησης είναι πολυσέλιδο, όπου η Περιφέρεια Κρήτης έχει ενσωματώσει δεκάδες εκθέσεις, ενστάσεις – προτάσεις – διορθώσεις, τόσο θεσμικών φορέων, όπως των ΤΕΕ Δυτικής και Ανατολικής Κρήτης, δήμων, Τοπικών Κοινοτήτων όσο και επαγγελματικών και κοινωνικών φορέων, αλλά και μεμονωμένων πολιτών.

Το Περιφερειακό Συμβούλιο, ύστερα από μια μαραθώνια συνεδρίαση στις επτά του περασμένου Δεκεμβρίου, γνωμοδότησε θετικά επί της Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων κατά πλειοψηφία, καθώς αρνητικά γνωμοδότησαν οι περιφερειακοί σύμβουλοι: Νικόλαος Μανουσάκης, Αλέξανδρος Μαρινάκης, Μιχαήλ Κριτσωτάκης και Γεώργιος Πιαγκαλάκης.

Υπενθυμίζεται ότι, το 58% του μήκους του νέου οδικού άξονα κατασκευάζεται με ενσωμάτωση του υφιστάμενου ΒΟΑΚ, ενώ το 42% χωροθετείται εκτός και ανεξάρτητα αυτού. Όπως διαβάζουμε στο κείμενο γνωμοδότησης:

Για το τμήμα Βρύσες – Ατσιπόπουλο, η χάραξη στο μεγαλύτερο μήκος αυτού χωροθετείται εκτός και νοτίως του υφιστάμενου ΒΟΑΚ, ενώ μόνο η αρχή και το πέρας του τμήματος συμπίπτουν με την χάραξή του.

Για το τμήμα Αμάρι – Σκαλέτα προβλέπεται νέα χάραξη, η οποία απομακρύνεται από την πορεία του υφιστάμενου ΒΟΑΚ προς τα νότια και στη συνέχεια ελίσσεται μεταξύ Άδελε – Πηγής και Πηγιανού Κάμπου. Στη συνέχεια, μετά τον οικισμό Σκαλέτα, η χάραξη στρέφεται βορειοανατολικά και μετά το ρέμα Τσαλκρή ακολουθεί την πορεία του υφιστάμενου ΒΟΑΚ.

Για το τμήμα Σκαλέτα – Λινοπεράματα η χάραξη του νέου αυτοκινητόδρομου, κατά τμήματα είτε συμπίπτει είτε κινείται παράλληλα και σε εγγύτητα με τη χάραξη του υφιστάμενου ΒΟΑΚ, είτε χωροθετείται εκτός του υφιστάμενου ΒΟΑΚ, με σκοπό αφενός να περιορισθούν οι απαλλοτριώσεις και αφετέρου να μειωθούν οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις από την κατασκευή του έργου.

Σε ότι αφορά την κατάληψη επιφάνειας του εδάφους και χρήσεις γης: Η συνολική επιφάνεια του εδάφους που θα καταληφθεί από το έργο ανέρχεται σε περίπου 5.030 στρέμματα. Για τον υπολογισμό ελήφθησαν υπόψη ο οδικός άξονας, οι παράπλευρες οδοί (συμπεριλαμβανομένης της προβολής των πλευρικών πρανών των ορυγμάτων/ επιχωμάτων) και τα λοιπά συνοδά έργα, χωρίς τις σήραγγες. Βάσει των ανωτέρω προκύπτει η επιφάνεια κατάληψης στα επιμέρους τμήματα θα είναι:

– Για το τμήμα Σούδα – Βρύσες (2Ν) της τάξης των 1.340 στρεμμάτων.

– Για το τμήμα Βρύσες – Ατσιπόπουλο (3Ν) της τάξης των 1.100 στρεμμάτων.

– Για το τμήμα Αμάρι – Σκαλέτα (5Ν) της τάξης των 620 στρεμμάτων. Και

– Για το τμήμα Σκαλέτα – Λινοπεράματα (6Ν & 7Ν) της τάξης των 1.970 στρεμμάτων.

Οι γεωργικές εκτάσεις αποτελούν την κυρίαρχη χρήση γης κατά μήκος της περιοχής μελέτης (61%) και χαρακτηρίζουν την πλειονότητα της διαδρομής του οδικού άξονα. Ακολουθούν τα δάση και οι ημιφυσικές περιοχές (32,4%) και οι τεχνητές επιφάνειες αντιπροσωπεύουν το (6,65%) της έκτασης.

Οι βασικές προτάσεις

 Συνοπτικά, στο κείμενο της γνωμοδότησης, έχουν ενσωματωθεί ανά τμήμα του έργου, οι παρακάτω προτάσεις κάθε μία εκ των οποίων συνοδεύεται με αντίστοιχες αιτιολογικές εκθέσεις και σχεδιαγράμματα αρμόδιων οργάνων όπως της διεύθυνσης Περιβάλλοντος και Χωρικού Σχεδιασμού της Περιφέρειας Κρήτης, του ΤΕΕ, των δήμων:

Τμήμα Σούδα – Βρύσες:

– Ως θέμα πρώτης προτεραιότητας επισημαίνεται η σύνδεση του ΒΟΑΚ με το αεροδρόμιο Χανίων και το λιμάνι Σούδας, χρονικά παράλληλα ή και προγενέστερα με την υλοποίηση της σύμβασης παραχώρησης Χανιά – Ηράκλειο ) (ΤΕΕ).

– Για το Τμήμα Σούδα – Πλατάνι, όπου δεν υπάρχει μέριμνα περί πρόσβασης σε πλήθος τοπικών χρήσεων (στον κόμβο Πλατανίου αποκόπτονται πλήρως ιδιοκτησίες δήμου Χανίων, Τράπεζας Χανίων κ.ά.), επισημαίνεται η ανάγκη διερεύνησης κατασκευής παράπλευρης οδού.

– Στη θέση του προτεινόμενου Α/Κ Δυτικού Απτέρων (ημικόμβου), όπου σχεδιάζεται μόνο ο κλάδος εξόδου (προς Άπτερα), απαιτείται μελέτη και κατασκευή, επίσης όσον αφορά στον κλάδου εισόδου (πλήρης ημικόμβος) (προς Ρέθυμνο) (ΤΕΕ).

– Στη θέση του Η/Κ Κοιλιάρη (περί τη Χ.Θ. 17+000), κρίνεται αναγκαία η διερεύνηση σχεδιασμού του κόμβου, ώστε να εξυπηρετείται επίσης η σύνδεση της δευτερεύουσας οδού με την ΠΕΟ (ΤΕΕ).

– Στο τμήμα Κοιλιάρης – Δυτ. Καλύβες, στην περιοχή του οικισμού των Καλυβών, με στόχο την ελαχιστοποίηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων και της όχλησης των περιοίκων, εκτιμάται ως αναγκαία o η αλλαγή της χάραξης όπως προτείνεται από το ΤΕΕ (TEE_Παρουσίαση, σελ.17) ή

– Η διερεύνηση της δυνατότητας υπογειοποίησης της χάραξης (σήραγγα ή Cut&Cover), χωρίς οριζοντιογραφική τροποποίηση της χάραξης (Τεχνική Έκθεση Χατζηβασίλη – Δυτικές Καλύβες).

– Να εξεταστεί η δυνατότητα τοπικής τροποποίησης σύμφωνα με τη συναφή Τεχνική Έκθεση (Χατζηβασίλης – Κτήμα Ρωξάνη), που υποβλήθηκε στο πλαίσιο της παρούσας Διαβούλευσης, προς διαφύλαξη παραγωγικής γης και μικρότερη όχληση σε θέσεις περιουσιακών στοιχείων.

– Στο τμήμα Αν. Καλύβες – Αρμένοι, από τη θέση που η νέα χάραξη συναντά την υφιστάμενη οδό και έπειτα, προτείνεται να αξιοποιηθεί η υφιστάμενη χάραξη στο μεγαλύτερο δυνατό τμήμα, ώστε να περιοριστούν οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις. – Στη θέση περί τη Χ.Θ. 20+000, για την καλύτερη αντιμετώπιση των προβλημάτων, προτείνεται τροποποίηση του κόμβου με μορφή τρομπέτας (ΤΕΕ), που καταλαμβάνει και έχει μικρότερες επιπτώσεις σε κατοίκους και επιχειρήσεις.

– Να εξεταστεί η μείωση ανθρωπογενών επιπτώσεων επί υφιστάμενων ιδιοκτησιών στη Θέση «Κονταρός» (περί τη Χ.Θ. 30+820).

Τμήμα Βρύσες – Ατσιπόπουλο:

– Στο τμήμα Α/Κ Γεωργιούπολης, αντί της προτεινόμενης θέσης του Α/Κ Γεωργιούπολης (Χ.Θ. 38+800), προτείνεται η διερεύνηση δημιουργίας δύο κόμβων πριν και μετά, ήτοι ένας Η/Κ στη Χ.Θ. 36+500 περίπου και ένας Α/Κ στη Χ.Θ. 39+500 περίπου, προς ελαχιστοποίηση οχλήσεων και ορθότερη διανομή του κυκλοφοριακού φόρτου (ΤΕΕ-Κοινή Επιστολή).

– Στο ενδιάμεσο τμήμα της περιοχής Ασπρουλιάνων (Χ.Θ. 37+500 – 40+000 περίπου) επιτακτική κρίνεται η αλλαγή της χάραξης με δύο μικρές σήραγγες, με στόχο την ελαχιστοποίηση των επιπτώσεων στη ζώνη Natura 2000, στους περίοικους, στο τοπίο και στην τουριστική περιοχή (ΤΕΕ και Ενδιαφερόμενοι πολίτες περιοχής Ασπρουλιανων).

– Στο τμήμα Γεωργιούπολη – Γεράνι, δεδομένου ότι υπάρχει μεγάλο κενό διάστημα νοτίως του οικισμού Μεταμόρφωσης και Δραμίων, κρίνεται απαραίτητο να μελετηθεί η μετατόπιση του άξονα της οδού περί τα 600m προς νοτιότερα (διέλευση νοτίως της δεξαμενής των Δραμίων) στο σύνολο του τμήματος από τη Χ.Θ. 42+000 έως τη Χ.Θ. 52+000 περίπου (μήκος τμήματος της τάξης των 10 km), με στόχο τη μείωση περιβαλλοντικών επιπτώσεων, όχλησης και επιπτώσεων επί της τουριστικής ζώνης.

– Ενδεικτική προμέτρηση του οικονομικού κόστους της προτεινόμενης λύσης περί νότιας μετατόπισης, η οποία έχει πραγματοποιηθεί από το ΤΕΕ Ανατολικής και Δυτικής Κρήτης, αναφέρει τη λύση αυτή ως ελαφρώς οικονομικότερη του προτεινόμενου σχεδιασμού. Επιπροσθέτως, απαιτείται η διερεύνηση μετατόπισης της χωροθέτησης του νέου κόμβου Επισκοπής ανατολικότερα, ώστε να προσαρμόζεται στην υφιστάμενη οδό (ΒΟΑΚ-Επισκοπή).

Τμήμα Αμάρι-Σκαλέτα

– Στα τμήματα βόρεια οικισμών Άδελε και Πηγής, επισημαίνεται η ανάγκη υποβιβασμού της ερυθράς της χάραξης στις θέσεις που προβλέπονται ιδιαίτερα υψηλά επιχώματα, προς ελαχιστοποίηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων (ΤΕΕ και δήμος Ρεθύμνης).

– Για την περιοχή της Σκαλέτας, επισημαίνεται η ανάγκη διερεύνησης νότιας μετάθεσης και υπογειοποίησης (2 Cut&Cover και γέφυρα στη θέση ρέματος) της χάραξης, σύμφωνα με την πρόσφατη απόφαση του δήμου Ρεθύμνης.

Τμήμα Σκαλέτα – Λινοπεράματα

Υποτμήμα Σκαλέτα – Όρια Νομών

– Στο τμήμα Λατζιμά – Πάνορμο (Χ.Θ. 77+400 – 78+400 περίπου), όπου λειτουργούν μεγάλες ξενοδοχειακές μονάδες, απαιτείται η διερεύνηση κατασκευής δύο Η/Κ προς εξυπηρέτηση της κυκλοφορίας. Η δημιουργία των εν λόγω Η/Κ διευκολύνει επίσης την μη αναγκαιότητα κατασκευής γέφυρας, η οποία απαιτείται για την διασφάλιση των μετακινήσεων των τουριστικών μονάδων της περιοχής, που σύμφωνα με τον υφιστάμενο σχεδιασμό οδηγούνται σε περιπορεία 600 m μέσω στενής μισγάγγειας. (ΤΕΕ και Δήμος Μυλοποτάμου).

– Επισημαίνεται η μεγάλη αναγκαιότητα κατασκευής πλήρους Α/Κ Πανόρμου, σύμφωνα με τους όρους γνωμοδότησης της Υπηρεσίας. Στην περίπτωση πλήρους Α/Κ Πανόρμου, ο Η/Κ Σκεπαστής δεν κρίνεται ως απολύτως απαραίτητος. (ΤΕΕ και δήμος Μυλοποτάμου)

Υποτμήμα Όρια Νομών – Λινοπεράματα

– Για την περιοχή του Φόδελε, επισημαίνεται η μέριμνα περί διέλευσης καλωδίου διασύνδεσης ΑΔΜΗΕ (ΤΕΕ).

– Για την περιοχή Αγίας Πελαγίας – Φόδελε, με δεδομένη την κατάργηση του υφιστάμενου Α/Κ Αχλάδας, επισημαίνεται η ανάγκη σύνδεσης της περιοχής, σύμφωνα με τους όρους γνωμοδότησης της υπηρεσίας (ΤΕΕ και δήμος Μαλεβιζίου).

– Την περιοχή της Παντάνασσας, επισημαίνεται η ανάγκη σύνδεσης της περιοχής (ΤΕΕ και δήμος Μαλεβιζίου).

Στο κείμενο γνωμοδότησης επισημαίνεται ότι:

«Με δεδομένο ότι οι παραπάνω παρατηρήσεις – προτάσεις δεν έχουν το ίδιο ειδικό βάρος, θα θέλαμε να επιστήσουμε την προσοχή σας στις ακόλουθες, οι οποίες αν υιοθετηθούν στην οριστική μελέτη, θα την καταστήσουν κατά την άποψή μας πιο λειτουργική και βιώσιμη, με μικρότερο περιβαλλοντικό αποτύπωμα από την εξεταζόμενη, ενώ τυγχάνει καθολικής αποδοχής από φορείς και ιδιώτες, γεγονός που διασφαλίζει την απρόσκοπτη υλοποίησή της.

Α. Στην αναγκαιότητα διασφάλισης σύνδεσης νέου ΒΟΑΚ με διεθνή αερολιμένα Χανίων (τμήμα Σούδας – Βρύσες).

Β. Να εξεταστεί με προσοχή η λύση που προτείνεται από το ΤΕΕ, τους δήμους Ρεθύμνου και Αποκορώνου και άλλους φορείς και ιδιώτες για αλλαγές στο Υποτμήμα Γεωργιούπολη – Γεράνι.

Γ. Να διερευνηθεί η προτεινόμενη λύση στο Τμήμα Αμάρι – Σκαλέτα.

Δ. Ομοίως στο Τμήμα Σκαλέτα – Λινοπεράματα, και συγκεκριμένα στο Υποτμήμα Σκαλέτα – Όρια Νομών.

Ε. Να εξεταστεί η ανάγκη σύνδεσης με τον ΒΟΑΚ της περιοχής της Δυτ. Αγίας Πελαγίας με την κατάργηση του υφιστάμενου Α/Κ Αχλάδας και η σύνδεση του υφιστάμενου εθνικού δρόμου στην περιοχή της Παντάνασσας

Ας επισημανθεί και εδώ ότι, οι προτεινόμενες επιλογές προς εξέταση, είναι εντός των αυστηρών προδιαγραφών ταχύτητας και ασφάλειας, που έχουν τεθεί για το έργο».

 Η παράκαμψη Ρεθύμνου

Στο κείμενο γνωμοδότησης του Π.Σ.έχει ενσωματωθεί η θέση του Δήμου Ρεθύμνης συνολικά και το τμήμα του ΒΟΑΚ αλλά και η ειδική του θέση για την παράκαμψη Ρεθύμνου.

Όπως αναφέρεται:«Η θέση του Δήμου Ρεθύμνου σχετικά με την περιοχή ενδιαφέροντος του, είναι πως συμφωνεί με την πρόταση του ΤΕΕ Ανατολικής και Δυτικής Κρήτης στο τμήμα Γεωργιούπολη – Επισκοπή – Γεράνι. Στη συνέχεια θα έπρεπε να εξεταστεί λύση Ευρείας Παράκαμψης Ρεθύμνου. Μια τέτοια λύση θα έδινε ανάσα στην κυκλοφορία του Δήμου και θα απάλλασσε την περιοχή από την βέβαιη μελλοντική ανάπτυξη μιας νέας περιφερειακής οδού.

Η Ευρεία Παράκαμψη Ρεθύμνου παρουσιάζεται ως εναλλακτική πρόταση του Δήμου μας στις οριζοντιογραφίες Ο1 και Ο2 με αφετηρία τον οικισμό Γερανίου, ως συνέχεια της προτεινόμενης παραλλαγής του ΤΕΕ στο προηγούμενο τμήμα. Διέρχεται νότια του οικισμού Ατσιπόπουλου και κατόπιν κινείται παράλληλα με τον υφιστάμενο ΒΟΑΚ. Ως πέρας της Ευρείας Παράκαμψης Ρεθύμνου μπορεί να οριστεί η χιλιομετρική θέση 9+700 όπου και ταυτίζεται με την προτεινόμενη λύση της ΜΠΕ. Η Ευρείαα Παράκαμψη θα μπορούσε να έχει και εναλλακτική αφετηρία στην περιοχή του Ατσιπόπουλου, επί του υφιστάμενου ΒΟΑΚ, όπως παρουσιάζεται στο φύλλο οριζοντιογραφίας Ο2».

 Επισημάνσεις της Δ/νσης Περιβάλλοντος- Χωρικού Σχεδιασμού

Σε επιμέρους ζητήματα,σημαντική είναι οι παρεμβάσεις-επισημάνσεις της Δ/νσης Περιβάλλοντος- Χωρικού Σχεδιασμού της Περιφέρειας Κρήτης που περιλαμβάνονται στην γνωμοδότηση.Μεταξύ άλλων παραθέτουμε τις παρακάτω:

• Εναλλακτικές προτάσεις χάραξης σε τμήματα της προτεινόμενης

Στα πλαίσια της διαβούλευσης και των απόψεων που λάβαμε από Φορείς και Πολίτες αλλά και επιπρόσθετα των πολλαπλών συσκέψεων που οργάνωσε η Υπηρεσία μας υπό τον Θεματικό Αντιπεριφερειάρχη Περιβάλλοντος, μας κοινοποιήθηκαν προτάσεις με ιδιαίτερη έμφαση σε αλλαγές της χάραξης σε σημεία (κόμβοι) ή και σε τμήματα του έργου.

Τριες σημαντικές προτάσεις χάραξης αφορούν:

α) την πρόταση του Δήμου Ρεθύμνου που προτείνει τη μετάθεση του άξονα της περιοχή Πλατανιανού ποταμού- Άδελε- Λατζιμά (Χ.Θ. 62+700 -66+000 ) νοτιότερα

β) την πρόταση του ΤΕΕ (Ανατολικής και Δυτικής ) Κρήτης που προτείνει τη μετάθεση του άξονα της περιοχής Γεωργιούπολη – Γεράνι (Χ.Θ. 42+000-52+000) νοτιότερα

 γ) τη πρόταση του Δήμου Αποκορώνου που προτείνει την μετατόπιση του άξονα στην περιοχή δυτικές Καλύβες (Χ.Θ 17+728-19+206).

• Οι σημαντικότερες επιπτώσεις στο φυσικό περιβάλλον εντοπίζονται στις παρακάτω προστατευόμενες περιοχές στις οποίες έχει εκπονηθεί Ειδική Οικολογική Αξιολόγηση:

1) Η διέλευση του Τμήματος Βρύσες – Ατσιπόπουλο από την προστατευόμενη περιοχή ΕΖΔ GR4330004 «Πρασσανό Φαράγγι – Πατσός – Σφακορύακο ρέμα – Παραλία Ρεθύμνου και εκβολή Γεροπόταμου, Ακρ. Λιανός Κάβος – Περιβόλια» του Δικτύου NATURA 2000 που περιλαμβάνει συνεχές υψηλό επίχωμα, παράπλευρες και κάθετες οδούς, και επηρεάζει τους τύπους οικοτόπων «Κοίτη ποταμών χωρίς βλάστηση», και «Δάση ελιάς και χαρουπιάς», φρυγανικούς θαμνοτόπους και καλλιεργούμενες εκτάσεις.

2) Η διέλευση του Τμήματος Βρύσες- Ατσιπόπουλο- από την περιοχή ΕΖΔ-ΤΚΣ GR 4340010 «Δράπανο (βορειοανατολικές ακτές) – Παραλία Γεωργιούπολης – Λίμνη Κουρνά – Σπήλαιο Ψιμάκι».

• Σημαντικές επιπτώσεις στο ανθρωπογενές περιβάλλον,σε ότι αφορά το Ρέθυμνο, εντοπίζονται:
• α) Στην περιοχή Πανόρμου – Περάματος η οποία εξυπηρετείται σήμερα από τον κόμβο Πανόρμου. Στην νέα χάραξη θα εξυπηρετείται από δυο ημικόμβους δυτικός (ΗΚ Πανόρμου) και ανατολικός (ΗΚ Σκεπαστής ). Ο ανατολικός δημιουργεί πλήθος προβλημάτων καθώς το επαρχιακό δίκτυο είναι σε υποτυπώδη κατάσταση και αδυνατεί να απορροφήσει τον κυκλοφοριακό φόρτο. Προτείνεται να κατασκευασθεί ένας (πλήρης) κόμβος ο δυτικός στη θέση του υφιστάμενου και να καταργηθεί ο ανατολικός.
• β)Στην περιοχή Σκαλέτας (Ρεθύμνου) στο τμήμα από περίπου Χ.Θ.71+600 έως Χ.Θ. 72+400 , λόγω της άμεσης γειτονίας με τουριστικές εγκαταστάσεις προτείνεται η υπογειοποίηση του ΒΟΑΚ με κατασκευή ανοικτού ορύγματος (cut and cover).