Το κορυφαίο βιβλίο του φιλόπονου Παρασκευά Συριανόγλου

Εκ των ουκ άνευ ήταν οι βιβλιοπαρουσίαση που έγινε το απόγευμα της Κυριακής 13 Οκτωβρίου στο Σπίτι του Πολιτισμού. Μιλάμε για τη «Μετοικεσία», το ποιοτικό βιβλίο του συγγραφέως και ιστοριοδίφη Παρασκευά Συριανόγλου, που πραγματεύεται την «εγκατάσταση των Μικρασιατών προσφύγων στο Ρέθυμνο».

Το βιβλίο παρουσίασαν εκλεκτοί επιστήμονες όπως ο κ. Νικόλαος Παπαδογιαννάκης και ο κ. Γεώργιος Νικολακάκης, οι οποίοι ανέφεραν τα καλύτερα για τον συγγραφέα και το έργο που προσφέρει, στην τοπική ιστορία. Από την εκδήλωση δεν έλειψαν ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Ρεθύμνης και Αυλοποτάμου κκ Ευγένιος, ο οποίος έλκει την καταγωγή του από τη Σμύρνη, η αντιπεριφερειάρχης κ. Μαίρη Λιονή, η αντιδήμαρχος της πόλεως Ρεθύμνης κ. Άννα Γκίκα και πλήθος Ρεθεμνιωτών που κετέκλυσαν την αίθουσα.

Την οργάνωση, που ήταν άψογη, είχε αναλάβει η καρναβαλική ομάδα «Μπουμπούνες», που απαρτίζεται κυρίως από Μικρασιάτες, ενώ ηχηρό ήταν το παρόν του Συλλόγου και της Χορωδίας Ρεθυμνίων Μικρασιατών και του γνωστού δασκάλου τους κ. Ανδρέα Γιακουμάκη.

Το κοινό καλωσόρισε ο κ. Καψαλάκης πρόεδρος του «Συλλόγου Ρεθυμνίων Μικρασιατών», εκ μέρους της ομάδος «Μπουμπούνες» χαιρέτισε ο κ. Αντώνης Αραμπατζόγλου, που παρουσίασε και το πρόγραμμα της εκδήλωσης, ενώ αναφορά στο βιβλίο και τον τρόπο συγγραφής κι εκτυπώσεώς του, έκανε η κα Έλενα Νταντή.

Ζωντάνια και γλυκύτητα στην εκδήλωση έδωσαν τρία κορίτσια με καθάριες φωνές η Λυδία, Εβελίνα και Πελαγία Αραμπατζόγλου, αποδεικνύοντας ότι η φωνή είναι κληρονομικό χάρισμα και εν προκειμένω από τον παππού τους Κυριάκο Αραμπατζόγλου. Τραγούδησαν όμορφα, νοσταλγικά αλλά συνάμα συγκινητικά τραγούδια της μάνας Ιωνίας, της πρέσβειρας της φιλοσοφικής σκέψης και του ελληνικού πολιτισμού, τραγούδια όπως «Στου Βοσπόρου τ’ Αγιονέρια», «Σμύρνη πατρίδα μου γλυκιά», «Το προσφυγάκι». Στο μπεντίρ (ή νταϊρέ ή νταβά), το κρουστό όργανο που δίνει τόνο και ρυθμό στα τραγούδια, τα συνόδευε η Μαρία Μοσχονά, η ταλαντούχος μουσικός που λόγω της ωραίας φωνή της ερμηνεύει υπέροχα σόλα στις εκδηλώσεις της Χορωδίας Μικρασιατών.

Ο «πρωταγωνιστής και αίτιος» της εξαιρετικής βραδιάς, ο Παρασκευάς Συριανόγλου, αφού αναφέρθηκε στον αγώνα που έκανε αλλά και τον τρόπο με τον οποίο συνέλεξε, κατέγραψε κι επεξεργάστηκε το πολύτιμο υλικό του μοναδικού αυτού βιβλίου, ευχαρίστησε συγκινημένος, άπαντες και ιδιαίτερα τη σύζυγό του Δέσποινα και τους παρόντες για την συμπαράσταση και την ενθάρρυνση τους στη συνέχιση του έργου του.

To τελευταίο αυτό βιβλίο της πολυσχιδούς προσωπικότητος που καλείται Παρασκευάς και αποτελεί σημείο αναφοράς της μικρασιατικής ιστοριογραφίας θεωρώ ότι είναι το καλύτερο και πιο ενδιαφέρον από όλα αυτά που έχει γράψει, τα οποία, ας σημειωθεί δεν είναι υποδεέστερα. Περιέχει πολλά στοιχεία ανέκδοτα μέχρι σήμερα και χρήσιμα όχι μόνο για την ιστορία των Ρεθυμνίων Μικρασιατών αλλά και ολόκληρο το νομό Ρεθύμνης, καθώς οι νέοι ελληνικοί πληθυσμοί που έφθασαν από την Ιωνική γαία, με την ενσωμάτωσή τους και τα δικά τους πολιτιστικά στοιχεία συνέπλασαν με τους αυτόχθονες Κρήτες, αυτό που αποκαλούμε σύγχρονο Ρέθυμνο, συνεπώς μιλάμε για ένα πολύ ενδιαφέρον «ιστορικοφιλολογικό» βιβλίο που αφορά στο Ρέθυμνο και την Κρήτη γενικότερα.

Από την άλλη, το γλαφυρό ύφος του συγγραφέως, η αριστοτεχνική πλοκή του κειμένου και τις φωτογραφίες εποχής, προκαλεί συναισθήματα λύπης μεν για τα τραγικά γεγονότα της Καταστροφής αλλά και νοσταλγίας για το «Παντέρμο Ρέθεμνος», που πάλευε τότε να βγει από τους πολέμους, την κρίση και τη μιζέρια. Το Ρέθυμνο αυτό με τη συμβολή όλων, Κρητών τε και Μικρασιατών κατάφερε να γίνει το «Ρέθυμνο της ανάπτυξης» χάρις στην ανθρωπιά, την εργατικότητα, τη συνοχή, την αλληλοϋποστήριξη, την ευθύτητα και τον σεβασμό στην παράδοση και στον πολιτισμό και στην Ιστορία.

Στο αφηγηματικό χρονικό που φέρει τον εύηχο και εύστοχο τίτλο «Μετοικεσία», καταγράφονται και αποτυπώνονται για πρώτη φορά επίσημα κι εμπεριστατωμένα οι συνθήκες εγκατάστασης των προσφύγων εκ Μικράς Ασίας στη Ρέθυμνα, έπειτα από προσεκτική μελέτη. Γίνεται ζωντανή περιγραφή της πόλεως και των κατοίκων της οι οποίοι, αν και φτωχοί, σύμφωνα με κοινωνιολογική μελέτη ήταν εκείνοι που συνέτρεξαν και αγκάλιασαν του Μικρασιάτες περισσότερο από κάθε άλλη πόλη της Κρήτης. Επίσης γίνεται αναφορά στους υπεράνθρωπους αγώνες των κατατρεγμένων Ελλήνων της Ανατολής να ριζώσουν να επιβιώσουν και να ενσωματωθούν στον τόπο μας. Σημαντικό κεφάλαιο της «Μετοικεσίας» είναι και το τελευταίο, στο οποίο παρουσιάζεται πλήρης κατάλογος περιέχων τα ονόματα των προσφύγων που εγκαταστάθηκαν μόνιμα ή προσωρινά στο νομό Ρεθύμνης.

Οφείλω να ομολογήσω ότι ο Παρασκευάς Συριανόγλου προσφέρει πολλά στην τοπική Ιστορία και την Παράδοση με το πλούσιο και ποιοτικό συγγραφικό του έργο. Αξίζει να αναφέρομε τα βιβλία που έχει γράψει και κοσμούν τη Ρεθυμνία Βιβλιοθήκη:

«Θεμέλια του Πολιτισμού μας», «Λαϊκός Πολιτισμός – Λαογραφικά Νέας Φώκαιας Μικράς Ασίας», «Όσα δεν έγραψε η Ιστορία – Νέα Φώκαια Μικράς Ασίας», «Η Δύσης της Ανατολής», «Μία Αγάπη, Δύο Θεοί», «Μνήμες Γεύσης – Συνταγές μαγειρικής και Ζαχαροπλαστικής από τα Δυτικά παράλια της Μικράς Ασίας».