«Εμείς από το μέλλον για μια στιγμούλα ας σκεφτούμε το παρελθόν» («Nous de l’avenir pour un petit moment pensons au passé», Paul Éluard -A peine une part de souffle). Ο λόγος που εκφέρεται, με όποιον τρόπο, διαχρονικά για το παρελθόν υπογραμμίζει τον ενοποιητικό αλλά και ανανεωτικό χαρακτήρα του. Το παρελθόν παρέχει τα εχέγγυα της γνώσης των επιτευγμάτων, της ανθρώπινης εμπειρίας και συμπεριφοράς και αποτελεί, έτσι, τη στέρεη βάση για συλλογική αυτογνωσία και τον προσδιορισμό του εαυτού μας μέσα στον σύγχρονο κόσμο, αναγνωρίζοντας τη συνέχεια του ιστορικού και κοινωνικού γίγνεσθαι. Υπ’ αυτή την έννοια δεν μπορεί παρά να λειτουργεί ως αφετηρία αυτό-ανανέωσης και κινητήρια δύναμη αλλαγών, που άπτονται κάθε πτυχής της ανθρώπινης δραστηριότητας.
Η διαδικτυακή εφαρμογή «Ρέθυμνο, Οίκηση 53 αιώνων» (http://historicalcrete.ims.forth.gr/), όπως και όλος ο ιστότοπος που τη φιλοξενεί –Ψηφιακή Κρήτη (http://digitalcrete.ims.forth.gr/index.php?l=2)- επιβεβαιώνει τον διττό αυτό ρόλο που μπορεί να επιτελέσει το παρελθόν ως κέντρο αναφοράς. Ενέπνευσε την εθελοντική συνένωση δυνάμεων ανθρώπων με διαφορετικές επιστημονικές καταβολές με σκοπό να αναδείξει με τρόπο έγκυρο αλλά και προσαρμοσμένο στα δεδομένα της εποχής, ευέλικτο και ελκυστικό την ιστορική συνέχεια του τόπου. Η διεπιστημονική αυτή προσέγγιση, που συμβαδίζει με τις σύγχρονες επιστημολογικές και κοινωνικές αντιλήψεις για την παραγωγή γνώσης, δημιούργησε ένα υλικό, αξιοποιήσιμο και από το ευρύ κοινό κάθε ηλικίας επιμορφωτικά-παιδαγωγικά και από φορείς ως συνιστώσα προβολής του τόπου με τις όποιες κοινωνικό-πολιτισμικές-οικονομικές προεκτάσεις συνεπάγεται.
Η φιλολογική και ιστορική σκευή των Θεόδωρου Πελαντάκη, Φιλολόγου, που είχε την ιδέα και τον συντονισμό και Κωστή Παπαδάκη, Φιλολόγου-Θεολόγου, που κατόπιν πρωτογενούς έρευνας συνέλεξε, κατέταξε και ερμήνευσε συνοικίες και τοπωνύμια, συνταίριαξε αρμονικά με τις εξειδικευμένες γνώσεις αποτύπωσης χωρικών δεδομένων του Νίκου Δασκαλάκη, Πολιτικού Μηχανικού με master GiS του Ε.Μ.Π. και του Νίκου Σταγάκη, Πολιτικού Μηχανικού. Το αποτέλεσμα της επίπονης και χρονοβόρας δουλειάς και της επιστημονικής μεθοδολογίας, που απαιτεί η έρευνα, η συγκέντρωση διάσπαρτων στη βιβλιογραφία και ο εμπλουτισμός στοιχείων που φωτίζουν 53 αιώνες παρουσίας και ιστορίας της πόλης. Η αποτύπωση του φυσικού παράλληλα με το ανθρωπογενές περιβάλλον επιβεβαιώνει την αλληλεξάρτηση και ενισχύει την έννοια της αειφορίας.
Η θελκτική πολυτροπική και διαδραστική παρουσίαση των στοιχείων αυτών οφείλεται στη συνεισφορά της πολυετούς πείρας στον χώρο της καινοτόμου εφαρμοσμένης έρευνας του Δρ. Απόστολου Σαρρή, Διευθυντή Ερευνών Εργαστηρίου Γεωφυσικής και Δορυφορικής Τηλεπισκόπησης και Αρχαιοπεριβάλλοντος -Αναπληρωτή Διευθυντή Ινστιτούτου Μεσογειακών Σπουδών (ΙΜΣ) και την επιστημονική υποστήριξη των συνεργαζόμενων με το ΙΜΣ ερευνητών, Άγγελου Χλιαουτάκη, Μηχανικού Η/Υ και Άρη Κυδωνάκη, Μηχανικού Λογισμικού.
Τρεις πίνακες -χάρτες, ένας για το Φυσικό περιβάλλον και δύο ψηφιακοί- διαδραστικοί για το Τοπωνυμικό και για τα Μνημεία-Ίχνη ζωής αντίστοιχα, συστήνονται, μέσα από μια προσωποποιημένη παρουσίαση, με οικειότητα στον επισκέπτη, ο οποίος έχει τη δυνατότητα της εικονικής περιήγησης αλλά και της αναζήτησης ονοματολογικών, ιστορικών, αρχαιολογικών, εδαφολογικών πληροφοριών για την περιοχή από τη μινωική εποχή μέχρι σήμερα. Η ψηφιακή μορφή δημιουργεί έναν ανοικτό πόρο, που προ(σ)καλεί να διορθώνεται, να εμπλουτίζεται, να τροφοδοτείται και να διαμοιράζεται ελεύθερα.
Το έργο φιλοξενείται στον διαδικτυακό χώρο Ψηφιακή Κρήτη, που αποτελεί ένα χώρο συνάντησης της τεχνολογίας, της ιστορίας, της αρχαιολογίας και του πολιτισμού και δημιουργήθηκε από το Εργαστήριο Γεωφυσικής – Δορυφορικής Τηλεπισκόπησης και Αρχαιοπεριβάλλοντος του Ινστιτούτου Μεσογειακών Σπουδών (Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας), που εδρεύει στο Ρέθυμνο.
Ως πολιτισμικό προϊόν, που διαπερνά όλα τα στοιχεία του δυναμικού της τοπικής κοινωνίας, αυτοδίκαια τίθεται υπό την αιγίδα του Δήμου, που συνδιοργάνωσε μαζί με το Ινστιτούτο Μεσογειακών Σπουδών του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας την παρουσίαση της Διαδικτυακής Εφαρμογής τη Δευτέρα 12 Δεκεμβρίου 2016 στο Σπίτι του Πολιτισμού, στην Παλιά Πόλη του Ρεθύμνου.
Σύμφωνη με το πνεύμα των ημερών η ευχή το έργο να είναι καλοτάξιδο, με μεγάλη επισκεψιμότητα και ανανεωτικό της σχέσης των πολιτών με την πόλη και τον πολιτισμό της.
* Η Ειρήνη Βογιατζή, είναι φιλόλογος
