Το φοινικέλαιο πρόκειται για ένα φυτικό έλαιο που προέρχεται από τον καρπό του ελαιοφίνικα (Elaeis guinnensis) που ευδοκιμεί στη παράκτια Δυτική και Νοτιοδυτική Αφρική, Ασία και Νότια Αμερική όπου καταναλώνεται εδώ και χιλιάδες χρόνια για περισσότερο 5000, ως τρόφιμο.
Το φοινικέλαιο είναι από τα οικονομικότερα και πιο δημοφιλή λάδια παγκοσμίως αντιπροσωπεύοντας το ένα τρίτο της παγκόσμιας παραγωγής φυτικών ελαίων, σε δεύτερη δε είναι το σογιέλαιο.
Όπως το πυρηνέλαιο είναι διαφορετικό από το ελαιόλαδο και μάλιστα πολύ κατώτερης ποιότητας, έτσι και το φοινικοπυρηνέλαιο τελείως διαφορετικό από το φοινικέλαιο. Συγκεκριμένα, τα πρώτα προέρχονται από τον πυρήνα του καρπού τον σπόρο, δια κατεργασίας με διαλύτη και τα δεύτερα με απλή εν θερμώ συμπίεση του κυρίως καρπού.
Το φοινικέλαιο πρέπει να εφαρμόζει τις γενικές Δ/ξεις των σπορέλαιων που αναφέρονται στο άρθρο 73 του Κώδικα Τροφίμων – Ποτών της Ελληνικής Νομοθεσίας και των σχετικών Δ/ξεων της Ευρωπαϊκής Νομοθεσίας.
Το φοινικέλαιο έχει κοκκινωπό χρώμα με ξεχωριστή οσμή και γεύση, χρησιμοποιείται κυρίως στην παραδοσιακή μαγειρική σε χώρες της Δυτικής Αφρικής, όπως Κένυα, Νιγηρία και Ασία όπου ταιριάζει σε πιάτα με κάρυ και άλλα μπαχαρικά.
Στις Δυτικές χώρες Ευρώπη και Αμερική χρησιμοποιείται με την μορφή μαργαρίνης σε βιομηχανίες τροφίμων (Σοκολατοποιΐες, Μπισκοτοποιίες, Μαγιονέζας κ.λπ.).
Συγκριτικά με τα άλλα γνωστά φυτικά έλαια, είναι το ανθεκτικότερο στις υψηλές θερμοκρασίες και φυσικά στο τηγάνι, αλλά το φοινικέλαιο περιέχει περίπου 50% κορεσμένα λιπαρά, σε αντίθεση με το ελαιόλαδο που περιέχει πολύ μικρή περιεκτικότητα περίπου 13%.
Το έλαιο της καρύδας περιέχει ακόμα περισσότερα κορεσμένα λιπαρά που ξεπερνούν το 80%.
Αυτός είναι και ένας από τους σπουδαιότερους λόγους που τα τελευταία χρόνια οι βιομηχανίες τροφίμων έχουν αφαιρέσει πλήρως το φοινικέλαιο από τα προϊόντα τους, όπως για παράδειγμα, ορισμένα δημητριακά πρωινού ολικής άλεσης και μπάρες δημητριακών, προκειμένου να μειωθούν τα λιπαρά.
Ποιες οι σχέσεις με την υγεία
Το φοινικέλαιο λόγω της υψηλής του περιεκτικότητας σε κορεσμένα λιπαρά, έχει αποκτήσει κακή φήμη σχετικά με τη θρεπτική του αξία. Ως γνωστό τα κορεσμένα λιπαρά σχετίζονται με τις καρδιαγγειακές παθήσεις, καθώς είναι γνωστό ότι αυξάνουν τα επίπεδα της κακής LDL χοληστερόλης και των τριγλυκεριδίων.
Φοινικέλαιο και παιδικές τροφές
Ως γνωστό στις παιδικές τροφές υπάρχουν κάποια standards ως προς τα περιεχόμενα συστατικά, δηλαδή ανώτερα όρια αυτών και φυσικά και για το φοινικέλαιο λόγω των μεγάλων ποσοστών κεκορεσμένων λιπαρών που περιέχονται σε αυτό και όχι μόνο, λόγω της επεξεργασίας που υποβάλλεται σε μεγάλες θερμοκρασίες προκειμένου να διαυγασθεί, η αρμόδια Ευρωπαϊκή Αρχή για την ασφάλεια των τροφίμων, συνιστά αυστηρότερα όρια για τα βρέφη και μικρά παιδιά.
Δεν συνιστώνται σε παιδιά με αυξημένο βάρος.
Επιπτώσεις στο περιβάλλον από την παραγωγή φοινικέλαιου
Εκτός από τις αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία, η ίδια η καλλιέργεια του φοινικόδενδρου έχει εξελιχθεί σε οικολογικό και κοινωνικό εφιάλτη, λόγω της υψηλής ζήτησης του. Συγκεκριμένα, η παραγωγή του φοινικέλαιου στις χώρες που παράγεται, έχει υψηλό περιβαλλοντολογικό κόστος, καθώς σύμφωνα με την WWF, καταστρέφονται μεγάλες τροπικές δασικές εκτάσεις, προκειμένου να επεκταθούν οι καλλιέργειες φοινικόδεντρων, με αποτέλεσμα να εξαφανίζονται άγρια ζώα και μικρότεροι οργανισμοί.
Συμπερασματικά
Προκειμένου να αποφύγουμε κατανάλωση του φοινικέλαιου περιορίζουμε το δυνατό περισσότερο τα τυποποιημένα προϊόντα του εμπορίου που περιέχουν αυτό, όπως σοκολάτες, μπισκότα, μαγιονέζες κ.ά.
Στη μαγειρική του σπιτιού χρησιμοποιούμε ελαιόλαδο ή ηλιέλαιο και για τα γλυκά χρησιμοποιούμε φυσικό βούτυρο αντί για μαργαρίνες και άλλες λιπαρές ουσίες.
