Να ξέρουν άραγε οι θεατρικές ομάδες που αναζητούν σενάρια μεγάλων επιτυχιών του ελληνικού κινηματογράφου ότι όλα τα κείμενα των κλασικών ταινιών της Finos Film υπάρχουν στο Σπήλι;
Αποτελεί και αυτή η συλλογή μια προσφορά του Παντελή Παλιεράκη στη γενέτειρά του.
Ο αξέχαστος αυτός συμπολίτης δεν νομίζουμε να θέλει ιδιαίτερη παρουσίαση. Ήταν από τους βασικούς συνεργάτες του Φίνου και το όνομά του υπάρχει σε όλους τους τίτλους των ταινιών που επαναλαμβάνονται στην τηλεόραση κι όμως πάντα τις βλέπουμε ευχαρίστως.
Ο Παντελής Παλιεράκης αν και είχε συνεργαστεί με όλα τα κορυφαία ονόματα του ελληνικού κινηματογράφου, όποτε ερχόταν στο Ρέθυμνο κι αυτό γινόταν συχνά, ήταν πάντα ο απλός και καλοσυνάτος συνομιλητής.
Στις πολύωρες συζητήσεις μας και στις ραδιοφωνικές μου εκπομπές που συμμετείχε μου έλεγε πολλές λεπτομέρειες από την προσωπική ζωή των καλλιτεχνών. Σε μια εποχή δηλαδή που ήταν εντελώς άγνωστος ο σχολιασμός όπως μας συνήθισαν πλέον τα τηλεοπτικά «πρωινάδικα» ο Παντελής μας είχε δώσει μια εικόνα των ειδώλων της καλλιτεχνικής ζωής στην προσωπική τους ζωή.
Ξέραμε για την τακτική του Ορέστη Μακρή να δανείζει διαπαιδαγωγώντας τους συνεργάτες του. Συγκεκριμένα πήγαινε ένας ηθοποιός και ζητούσε από τον μεγάλο καλλιτέχνη μερικά δανεικά. Εκείνος του έδινε. Αν επαναλαμβανόταν το αίτημα άλλη στιγμή ο Μακρής παρέπεμπε τον αιτούντα σε ένα κουτί. Αν ήταν άδειο τότε ο πάντα πρόθυμος να βοηθά καλλιτέχνης εξηγούσε στον απογοητευμένο συνάδελφό του ότι αφού δεν επέστρεψε τα δανεικά φυσικό ήταν να μη βρει τίποτα στο επόμενο αίτημά του.
Μας μιλούσε με θαυμασμό για τον Κατράκη που είχε μια μεγάλη άνεση να ερμηνεύει και το δυσκολότερο ρόλο κι όμως πάντα ήθελε μια δεύτερη γνώμη για να ξέρει αν το αποτέλεσμα δικαίωνε την προσπάθειά του. Έτρεφε μεγάλο θαυμασμό στη Τζένη Καρέζη που την αποκαλούσε Κυρία με κεφαλαίο το κάπα.
Για όλους είχε έναν καλό λόγο κι ας τον είχαν πικράνει εκούσια είτε και ακούσια.
Ποιος ήταν όμως ο συντοπίτης μας αυτός που κρατούσε την τύχη κάθε ταινίας, αφού αυτός έπρεπε να οργανώσει κάθε στιγμή. Αυτός έπρεπε να βρει το πλοίο που γυρίστηκε «Η Αλίκη στο Ναυτικό» εξασφαλίζοντας και τη σχετική άδεια. Και κανένας δεν μπορούσε να αρνηθεί στον τόσο ευγενικό αυτό άνθρωπο που σε υποχρέωνε με τους λεπτούς τρόπους του.
Ούτε και ο Ανδρέας Παπανδρέου που ευχαρίστως έδωσε το αυτοκίνητο που μόλις είχε φέρει από την Αμερική, για τις ανάγκες της ταινίας «Υπάρχει και φιλότιμο». Ήταν το περίφημο αυτοκίνητο που θα οδηγούσε τον Μαυρογιαλούρο (Λάμπρο Κωνσταντάρα) και την «κόρη» του (Νίκη Λινάρδου) στην Πλατανιά, αλλά η νεαρά που επέμενε να το οδηγήσει το «έριξε» σε ένα ελαιόδεντρο.
Γεννήθηκε στο Σπήλι
Ο Παντελής Παλιεράκης γεννήθηκε το 1922 στο Σπήλι. Από μικρός κατάλαβε ότι κάθε τι που αφορούσε την τέχνη τον ενδιέφερε. Έφυγε να αναζητήσει καλύτερη τύχη στην Αθήνα.
Αρχικά ξεκίνησε να εργάζεται ως αστυνομικός αλλά η αγάπη του για τον κινηματογράφο τον έπεισε σύντομα να βγάλει τη στολή και να φορέσει τη φόρμα του φροντιστή κοντά στο Φίνο.
Ήταν από τους ανθρώπους που εκτίμησε τη συνέπεια και το πάθος για τελειότητα του νεαρού Ρεθεμνιώτη. Σύντομα όμως κέρδισε την εμπιστοσύνη και άλλων σπουδαίων σκηνοθετών όπως ο Αλέκος Σακελλάριος και ο Γιάννης Δαλιανίδης.
Ήταν ο άνθρωπος της άμεσης ανταπόκρισης για όλους αυτούς. Ο πιο αφοσιωμένος τους φίλος. Και η φιλία αυτή κράτησε για χρόνια.
Η πρώτη του ταινία
Η πρώτη ταινία που ανέλαβε να φροντίσει ο Παντελής Παλιεράκης ήταν «Θανασάκης ο πολιτευόμενος» το 1954.
Ακολούθησαν οι ταινίες
- Είμαι παιδί σου μανούλα (Όλα για το παιδί της) (1958)
- Ο θησαυρός του μακαρίτη (1959)
- Ναυάγια της ζωής (1959)
- Έρωτας… με δόσεις (1959)
Σε τρεις ταινίες κατάφερε να εκπληρώσει το όνειρό του και να παίξει κι ο ίδιος. Ήταν στις ταινίες:
- «Οι δοσατζήδες»/ Περιπλανώμενοι Ιουδαίοι (1959)
- Τα κίτρινα γάντια (1960)
- Η χαρτοπαίχτρα (ταινία) (1964)
Στην πασίγνωστη αυτή ταινία με τη Ρένα Βλαχοπουλου, το Λάμπρο Κωνσταντάρα και άλλους μεγάλους ηθοποιούς υπεδύετο τον αστυνόμο με πολιτικά κατά την έφοδο στο χώρο που έπαιζαν χαρτιά.
Ασχολήθηκε και με την παραγωγή κάποτε. Ήταν στην ταινία θρύλος «Της κακομοίρας» το 1963 με τον Κώστα Χατζηχρήστο, τον αμίμητο «Ζήκο».
Το παρασκήνιο της καλλιτεχνικής ζωής
Ο Παντελής Παλιεράκης είναι από τους ανθρώπους που μας γνώρισε το παρασκήνιο της καλλιτεχνικής ζωής.
Σε δυο από τα σημαντικότερα γεγονότα θα σταθούμε όπως εκείνος τα ανέδειξε. Ήταν το περίφημο χαστούκι που έδωσε ο Φίνος στη Ζωή Λάσκαρη και το τσιγάρο που έσβησε στο πρόσωπό του η Αλίκη Βουγιουκλάκη.
Αναφέρουν τα μέσα της εποχής για το πρώτο περιστατικό.
«Δεν υποφέρεσαι»
Ο Παντελής Παλιεράκης αποτέλεσε τον υπεύθυνο τεχνικό στα στούντιο της Φίνος Φιλμ. Ο συγκεκριμένος τεχνικός προχώρησε σε συνέντευξη, την οποία παραχώρησε σε γνωστό περιοδικό της εποχής του. Το περιοδικό έφερε την ονομασία «Πρόσωπα», ενώ η συνέντευξη του παραχωρήθηκε το 1989. Πάντως, προσφάτως η προαναφερθείσα συνέντευξη προβλήθηκε και από το σύγχρονο γνωστό περιοδικό, «Down Town».
«Δεν θέλω ούτε να σκέφτομαι τι περάσαμε με τη Ζωή. Ο Φίνος της νοίκιασε ένα διαμέρισμα και μετά της το επίπλωσε. Σε εκείνο το διαμέρισμα στεκόμουν κάθε πρωί και την περίμενα να κατέβει να την πάω στο γύρισμα, αλλά εκείνη δεν εμφανιζόταν ποτέ. Κοιμόταν, γιατί η Ζωίτσα όλο το βράδυ γλένταγε και χόρευε. Και που να καταλάβει ότι ένα ολόκληρο συνεργείο καθόταν και την περίμενε.
Μια μέρα έσπασα την πόρτα του διαμερίσματος για να μπω μέσα γιατί δεν άνοιγε και άρχισα να την ψάχνω. Βλέπω τη Ζωή ξαπλωμένη σε μια πολυθρόνα. «Τι με ξυπνάς τέτοια ώρα;» μου λέει. Την πήρα κοιμισμένη, την έβαλα στο sport μου αμάξι, την τύλιξα με μια κουβέρτα και την πήγα στο γύρισμα που γινόταν στην Πάρνηθα.
Ο Φίνος κάποια στιγμή δεν άντεξε. Τη χαστούκισε φωνάζοντας έξαλλος: «Δεν υποφέρεσαι!». Η Ζωή έβαλε τα κλάματα κι έπεσε στην αγκαλιά της γυναίκας του, Τζέλλας και ύστερα από λίγο ήρθε ο Φίνος και της ζήτησε συγγνώμη. Άπειρα τέτοια περιστατικά είχαν συμβεί με τη Ζωή. Αλλά πάντα ο Φίνος και η Τζέλλα τη συγχωρούσαν. Την είχαν σαν παιδί τους και μάλιστα κάποια στιγμή ήθελαν να την υιοθετήσουν».
Το «στακτοδοχείο» της Αλίκης
Αλλά το σημαντικότερο ήταν αυτό που συνέβη με την Αλίκη Βουγιουκλάκη.
Το 1971, ξεκίνησαν τα γυρίσματα της ταινίας «Αλίκη Δικτάτωρ» της Φίνος Φιλμς με πρωταγωνιστές την Αλίκη Βουγιουκλάκη και το Νίκο Γαλανό. Εκείνη την περίοδο, φροντιστής της εταιρείας παραγωγής ήταν ο Παντελής Παλιεράκης. Οι σχέσεις του ωστόσο με τη Βουγιουκλάκη ήταν τεταμένες. Προσπαθούσαν από κοινού να τηρούν τα προσχήματα και να έχουν μια ομαλή συνεργασία, αλλά η κακιά στιγμή δεν άργησε να έρθει….
Σε ένα προγραμματισμένο γύρισμα στα δικαστήρια στην Αθήνα, η Βουγιουκλάκη είχε αργοπορήσει. Το συνεργείο είχε στήσει τις κάμερες και την περίμενε με τις ώρες. Ο Παλιεράκης έγινε έξαλλος και επικοινώνησε με τον Φιλοποίμενα Φίνο για να τον ενημερώσει για την απουσία της πρωταγωνίστριας και τα καμώματά της. Λίγη ώρα αργότερα, η ηθοποιός έφτασε με το αυτοκίνητό της στον τόπο του γυρίσματος φανερά εκνευρισμένη, επειδή ο φροντιστής την είχε «καρφώσει» στο Φίνο.
Στο χέρι της κρατούσε ένα τσιγάρο, παρά το γεγονός ότι δεν κάπνιζε. Κατέβηκε από το αμάξι, πλησίασε τον Παλιεράκη και του το έσβησε στο πρόσωπο. «Πήγα αμέσως και υπέβαλα μήνυση εναντίον της. Ο κύριος Φίνος δεν ήθελε να το τραβήξω το θέμα, γιατί της είχε δώσει προκαταβολές για 5 ταινίες που επρόκειτο να γυρίσει», αποκάλυψε ο φροντιστής σε συνέντευξή του. Η ιστορία είχε πάρει μεγάλες διαστάσεις. Ένα βράδυ που ο Παλιεράκης βρέθηκε σε μια ταβέρνα με φίλους, άκουσε κάτι γνωστούς να του φωνάζουν: «Καλώς το σταχτοδοχείο της Βουγιουκλάκη». Η ρετσινιά αυτή τον προβλημάτισε. Ωστόσο, αποφάσισε να μην προχωρήσει τελικά το θέμα δικαστικά, ύστερα από την επιμονή του Φίνου.
Η δικαστική διαμάχη
Για να αποσύρει τη μήνυση ο Παλιεράκης, ζήτησε μέσω του δικηγόρου του το ποσό των 150 χιλιάδων δραχμών. «Πήγε ο δικηγόρος ένα βράδυ στο θέατρο «Αλίκη» για να τους συναντήσει από κοντά και για να πάρει τα χρήματα. Τον είχαν «ψήσει» ότι θα του δώσουν 150 χιλιάδες για μένα και 50 για εκείνον. Μόλις ήταν έτοιμος να πάρει τις επιταγές, παρουσιάστηκαν δύο αστυνομικοί και τον συνέλαβαν με το αιτιολογικό του εκβιασμού. Είχαν σκηνοθετήσει έτσι τη δουλειά για να βγούνε κι από πάνω. Ποιος εκβιασμός όμως; Αυτοί θέλαν από μόνοι τους να δώσουν τα χρήματα»…
Η Βουγιουκλάκη έκανε μήνυση στον Παλιεράκη για εκβιασμό, η οποία αρχικά απορρίφθηκε από τον εισαγγελέα. Τελικά, δόθηκε εντολή να εκδικαστεί μαζί με τη μήνυση του φροντιστή. Η ηθοποιός καταδικάστηκε σε πέντε μήνες εφέσιμη ποινή, ενώ η δική της μήνυση θεωρήθηκε αβάσιμη, διότι δεν υπήρξε θέμα εκβιασμού.
Το εφετείο
Στη συνέχεια, οι αντίδικοι οδηγήθηκαν στο εφετείο. Στην αίθουσα επικρατούσε πανικός. «Μια Αλίκη Βουγιουκλάκη που αυτή τη στιγμή δικάζεται, θα έπρεπε να την έχουμε γραμματόσημο», αγόρευε ο δικηγόρος της, ενώ το ακροατήριο φώναζε «για ποιο λόγο; Για να τη φτύνουμε;». Για να λήξει η ιστορία, ο Παλιεράκης υποχώρησε. Ζήτησε να πληρωθούν μόνο τα έξοδα του δικηγόρου του, που ανέρχονταν σε 50 χιλιάδες δραχμές, ποσό που τελικά αποπλήρωσε ο Φίνος…
Η λήξη της παρεξήγησης…
Μετά την «υπόθεση του τσιγάρου» πέρασαν αρκετά χρόνια που Παλιεράκης και Βουγιουκλάκη δεν ξανασυναντήθηκαν. Κάποια στιγμή, ειδώθηκαν στο νυχτερινό κέντρο «Ζυγός». Μόλις τον αντίκρισε, πήρε ένα τσιγάρο και κατευθύνθηκε προς το μέρος του. «Μην έρθεις, γιατί αυτή τη φορά θα στο σβήσω εγώ στο πρόσωπο το δικό σου», της είπε, ενώ εκείνη του απάντησε «άντε βρε σαχλαμάρα». Αγκαλιάστηκαν και η παρεξήγηση έληξε οριστικά.
Ένα και μοναδικό βιβλίο
Ο Παντελής Παλιεράκης όλες τις μνήμες του σκέφτηκε να τις αφήσει. Έτσι με τη βοήθεια του Αλκίνοου Μπουνιά που ανέλαβε την συγγραφή κυκλοφόρησε το 1987 ένα βιβλίο με τίτλο «30 χρόνια πίσω από την κάμερα της φινος φιλμ».
Όταν είχε πια αποσυρθεί συγκέντρωσε όλα του τα σενάρια και τα παρέδωσε το Πνευματικό Κέντρο της Ιεράς Μητρόπολης Λάμπης Συβρίτου και Σφακίων. Είχε γίνει επίσημη τελετή τότε κι ο Παντελής ήταν πολύ συγκινημένος που άφησε αυτή τη δωρεά στη γενέτειρά του.
Πέθανε στην Αθήνα, το 2005.
Ειλικρινά δεν γνωρίζουμε την τύχη των σεναρίων. Ούτε και το γεγονός αυτό αναδεικνύεται κάπου. Ελπίζουμε να έχει διατηρηθεί ο καλλιτεχνικός αυτός πλούτος που με τις σημειώσεις του Παντελή σε κάθε σκηνή που θα φρόντιζε αποκτούν και ιδιαίτερη καλλιτεχνική αξία.
Για όποιον δηλαδή μπορεί να το καταλάβει αυτό και να το αξιολογήσει ανάλογα.
Πηγές: Μαρτυρίες του Παντελή Παλιεράκη
Μηχανή του Χρόνου
Αντλήθηκε υλικό από το βιβλίο «Η Αλίκη και οι άλλοι» του Αλκίνοου Μπουνιά, εκδόσεις «ΕΥΡΩΠΡΕΣ»…
