Με ιδιαίτερη χαρά διάβασα τις εξελίξεις και τα αποτελέσματα μακροχρόνιων προσπαθειών του καθηγητή κ. Σταμπολίδη για την Αρχαία Ελεύθερνα, που χωρίς υπερβολή είναι ένα έργο ζωής και δίνει πνοή και σφραγίδα στον τόπο.
Είχα μια ιδιαίτερη σύγκρουση με το καθεστώς διοίκησης και το κατεστημένο της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας και με το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο από την οποία αποκόμισα πλούσια εμπειρία και διδάγματα.
Αυτό που έκανε εντύπωση είναι αφενός η εγκληματική έλλειψη θεσμικών υποδομών ενημέρωσης και προστασίας των ανθρώπων κι αφετέρου ο τεράστιος πλούτος ιστορίας και πολιτισμού που βρίσκεται κάτω από τα πόδια μας κρυμμένος.
Παρ’ όλη την ταραχή μου για ότι αντιμετώπισα δεν μπόρεσα να μην θαυμάσω κι να εκτιμήσω τα στοιχεία που ανάφερε η αρχαιολογική υπηρεσία στην απορριπτική εισήγηση για αίτημά μου. Κατόπιν επεισοδίων κι εκτεταμένων επεξηγήσεων και κατανόησης εγκρίθηκε τελικά με τη συμβολή των έγκριτων μελών της ανώτατης επιτροπής με πρόεδρο τον κ. Σταμπολίδη.
Στην ευρύτερη περιοχή είχα την τύχη να μείνω για αρκετό χρόνο, αφουγκραζόμενος τη μαγική αύρα της φύσης με τη μεταφυσική αφήγηση της μνήμης και την αρχέγονη αίσθηση ανθρώπινου πολιτισμού.
Εκεί κανείς εκτιμά το ανεκτίμητο και είναι πραγματικά παρηγοριά στη σημερινή κατάσταση να υπάρχουν τέτοιες ευδόκιμες προσπάθειες, όπως του κ. Σταμπολίδη με όλους τους εμπλεκόμενους αρχαιολόγους που κόπιασαν και μελέτησαν και αγωνίστηκαν για την ανάδειξη των ευρημάτων.
Τέτοια οράματα και τέτοιους ανθρώπους χρειάζεται επειγόντως η χώρα μας για να λάμψει και να φωτιστεί στην εξαιρετικά δύσκολη συγκυρία που η Ελλάδα πνίγεται στη μιζέρια και ματαιότητα.
Η μοναδική ελπίδα είναι η ανάδειξη των αρχαιολογικών χώρων με όλες τις παρεπόμενες υπηρεσίες επιμόρφωσης και τουρισμού, όπου κατέχουμε το συγκριτικό πλεονέκτημα και χωρίς υπερβολή αποτελούμε μια πολιτιστική υπερδύναμη σε λανθάνουσα τριτοκοσμική μορφή. Ο πλούτος ο αληθινός της διαχρονικότατης ύπαρξης είναι εγκλωβισμένος στην αδιαφορία και έλλειψη παιδείας που χαρακτηρίζει τα υποανάπτυκτα κράτη.
Είναι αδιανόητο να μην υπάρχει ένα εθνικό σχέδιο αξιοποίησης των αρχαιολογικών χώρων σε ενιαία θεσμική βάση. Ο κ. Σταμπολίδης με τις ενέργειές του μπορεί να συμβάλει αλλά δεν έρχεται η ανάπτυξη χωρίς ευρεία συλλογικότητα με υψηλή αίσθηση καθήκοντος και υποχρέωσης απέναντι στο περιβάλλον και τον πολιτισμό.
Η χειραφέτηση των ανθρώπων διαμορφώνεται από το υπαρκτό πλαίσιο κανόνων και νόμων καταγεγραμμένων κι άγραφων που εφαρμόζονται σε μια κοινωνία.
Όταν ο κόσμος ασφυκτιά από την πίεση βασικών αναγκών και υποφέρει από την κοροϊδία κι αμέλεια δημόσιας διοίκηση είναι βέβαιο ότι δεν θα νοιαστεί για τον προγενέστερο πολιτισμό απλά θα αγανακτεί για όλα χωρίς να μπορεί να εκτιμήσει την αξία ενός επισκέψιμου αρχαιολογικού χώρου και τη δύναμη που εκπέμπει.
Καταλήγοντας εύχομαι η προσπάθεια να ευοδώσει τα μέγιστα και να ανταποκριθεί στις προσδοκίες των δημιουργών και θα τολμήσω να θέσω μια προσωπική άποψη.
Οι αρχαιολογικοί χώροι της Ελλάδας πρέπει να υπαχθούν σε μια ευρύτερη έννοια παγκόσμιας κληρονομιάς κι οικουμενικότητας όπου ανήκει σε όλη την ανθρωπότητα και δεν έχει καμία απολύτως σχέση με επικίνδυνες ιδεολογίες και εθνικιστικές αντιλήψεις ιδιοποίησης του ελληνικού πολιτισμού. Αυτή είναι η πραγματική υπεραξία, ώστε να θεμελιωθεί ένα σύστημα οργάνωσης και καταγραφής που θα δώσει οικονομικούς πόρους ανάπτυξης και πολιτιστικές ανάσες.
