Μια νέα οικονομική δραστηριότητα έχει αρχίσει να αναπτύσσεται στο Ρέθυμνο τα τελευταία χρόνια και παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον.
Ο λόγος για τη λειτουργία μικρών βιοτεχνικών μονάδων με αντικείμενο τον σχεδιασμό και την κατασκευή αποκριάτικων κοστουμιών για τις ομάδες που συμμετέχουν στο Ρεθεμνιώτικο Καρναβάλι.
Πρόκειται για ακόμα μία οικονομική παράμετρο, που απορρέει από την καθιέρωση και την ανάπτυξη των αποκριάτικων εκδηλώσεων στην πόλη μας, γεγονός ενθαρρυντικό, καθώς υπολογίζονται σε πολλές χιλιάδες ευρώ, τα χρήματα που δαπανούνται για τις στολές των ομάδων και εκρέουν εκτός Ρεθύμνου.
Η ανάγκη «να ντυθούν» οι καρναβαλιστές διαμόρφωσε ευοίωνες συνθήκες για την ίδρυση και λειτουργία τέτοιων μονάδων, οι οποίες ξεκίνησαν και συνεχίζουν με συνέπεια το έργο τους, παρά τις αντίξοες οικονομικά συνθήκες και παρά του ότι οι περισσότερες των ομάδων προτιμούν μεγάλες βιοτεχνίες της πρωτεύουσας, της Θεσσαλονίκης και της Πάτρας.
Αν και η συγκεκριμένη επαγγελματική δραστηριότητα είναι σχετικά καινούργια στο Ρέθυμνο, ήδη από το 1993 υπήρξαν πρωτοπόροι στον τομέα αυτό με την οικογένεια Ανυφαντάκη στην παλιά πόλη «να ντύνει» μασκαράδες από την πρώτη χρονιά αναβίωσης του Ρεθεμνιώτικου Καρναβαλιού, αλλά και τον μόδιστρο Τάκη Χάσικο να δίνει με τα δικά του σχέδια και την τέχνη του χρώμα και φαντασία στην εμφάνιση των ομάδων κατά την μεγάλη τελική παρέλαση, διαμορφώνοντας μάλιστα τάσεις και καθιερώνοντας «μόδα» με τις βελόνες, τις κλωστές και την αξιοποίηση των υφασμάτων.
Επίσης από το 1994 ξεκίνησε αντίστοιχη δραστηριότητα η συμπολίτισσα Πόπη Τσιμπισκάκη, η οποία ίδρυσε δική της βιοτεχνία και συνεχίζει έως σήμερα με σεβασμό στη δουλειά και την τέχνη της.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που μας έδωσε το Γραφείο Καρναβαλικών Εκδηλώσεων του Δήμου Ρεθύμνου, σήμερα δραστηριοποιούνται συνολικά έξι βιοτεχνίες με τον σχεδιασμό και την κατασκευή κοστουμιών για το καρναβάλι, τις οποίες και επισκεφθήκαμε.
Μιλώντας με τους ιδιοκτήτες τους γίνεται αμέσως αντιληπτό, ότι κατά κύριο λόγο πρόκειται για ανθρώπους που καρναβαλιστές οι ίδιοι, γνωρίζουν το αντικείμενο και δουλεύουν με μεράκι.
«Κοινός τόπος» όλων τους είναι η ανάπτυξη αυτής της δραστηριότητας στην πόλη για την καλύτερη και αρτιότερη οργάνωση του Καρναβαλιού.
Θα πρέπει δε να τονιστεί, ότι παράλληλα με τις μικρές βιοτεχνίες, υπάρχουν και μεμονωμένες μοδίστρες που αναλαμβάνουν το ράψιμο των στολών ομάδων στο Ρέθυμνο, αλλά και σε γειτονικές πόλεις, όπως το Ηράκλειο και από την πλευρά τους η συνεισφορά είναι σημαντική.
Σε κάθε περίπτωση πάντως η μεγάλη πλειοψηφία των ρεθυμνιώτικων ομάδων δεν «ντύνεται» στο Ρέθυμνο.
Επιλέγει μεγάλες βιοτεχνίες μαζικής παραγωγής που λειτουργούν εκτός Κρήτης. Αυτό είναι ένα από τα ζητούμενα και από την πλευρά των τοπικών επαγγελματιών, που απευθύνονται στις ομάδες και προσφέρουν τη δουλειά τους αλλά και από τις ομάδες, κάποιες εκ των οποίων φαίνεται να θέτουν κυρίως οικονομικά ζητήματα αλλά και ταχύτητα στην εξυπηρέτησή τους.
Ράβοντας στο Ρέθυμνο
Μιλώντας με τους Ρεθεμνιώτες βιοτέχνες αποκριάτικων στολών διαπιστώσαμε συγκεκριμένα ζητήματα, τα οποία τίθενται από όλους.
Στο σύνολό τους δηλώνουν, ότι οι τιμές των κοστουμιών που κατασκευάζουν είναι ίδιες ή χαμηλότερες σε σχέση με αυτές της μαζικής παραγωγής.
Θεωρούν επίσης πλεονέκτημα, ότι μπορούν να ανταποκριθούν στις ανάγκες των ομάδων έως και την τελευταία στιγμή εφόσον χρειαστούν είτε κάποιες διορθώσεις είτε κάποιες στολές για καρναβαλιστές, οι οποίοι θα ζητήσουν κοστούμι… στο παρά πέντε!
Επισημαίνουν ακόμα το γεγονός, ότι τα χρήματα παραμένουν στο Ρέθυμνο και μέσα από αυτή τη δραστηριότητα βρίσκουν δουλειά δεκάδες ντόπιες μοδίστρες και μόδιστροι, που εργάζονται σε αυτούς.
Για το αν έχουν τη δυνατότητα να εξυπηρετήσουν πολλές ομάδες ταυτόχρονα, απαντούν, ότι αν οι ομάδες έγκαιρα αποφασίσουν να απευθυνθούν σε αυτούς, έγκαιρα θα είναι και εκείνοι έτοιμοι να ανταποκριθούν. Είναι «κοινός τόπος» και των έξι επαγγελματιών που μιλήσαμε, ότι είναι λάθος να ψάχνουν θέμα και σχέδιο οι ομάδες τον τελευταίο ενάμιση μήνα πριν την παρέλαση και τις παροτρύνουν, αμέσως μετά το καρναβάλι να ξεκινούν τον σχεδιασμό τους για το επόμενο.
Χαρακτηριστικά ο Στέλιος Ρουκουνάκης, ο οποίος διατηρεί τη βιοτεχνία του στην παλιά πόλη, τόνισε, ότι εφόσον οι ομάδες ενεργοποιηθούν σε σωστό χρόνο, όχι μόνο θα έχουν όσες στολές θέλουν αλλά κυρίως θα έχουν τα δικά τους πρωτότυπα σχέδια. Η βιοτεχνία του λειτουργεί τα τελευταία πέντε χρόνια και φέτος ανέλαβε τρεις ομάδες. Θέτει επιτακτικά το ζήτημα της καλύτερης οργάνωσης των ομάδων ως προς το χρόνο που αποφασίζουν το θέμα τους και δηλώνει, ότι «Κακώς δεν ράβονται όλες οι ομάδες στο Ρέθυμνο. Υπάρχουν αξιόπιστοι στο χώρο μας, υπάρχει σχολή, υπάρχουν άνθρωποι επαγγελματίες». Ο ίδιος τόνισε ότι «Είναι καλύτερο να μας καταθέτουν οι ομάδες τις ιδέες τους και να δημιουργούμε δικές μας πρωτότυπες στολές και κυρίως να σταματήσουν να αντιγράφουν από το ίντερνετ ή όπου άλλου δουν κοστούμια. Να αποκτήσει δηλαδή το καρναβάλι μας πρωτοτυπία σε όλα τα επίπεδα».
Στην παλιά πόλη δραστηριοποιείται και ο Νίκος Ανυφαντάκης, ο οποίος έχει κατάστημα υφασμάτων και στολών, ενώ η αδελφή του Δέσποινα έχει την σχετική βιοτεχνία. Τα δύο αδέλφια συνεχίζουν την τέχνη της μητέρας τους και είναι απόφασή τους να αναλαμβάνουν μόνο μία ομάδα του Ρεθεμνιώτικου Καρναβαλιού κάθε χρόνο ή το πολύ δύο. Φέτος ράβουν για μία ομάδα. Χαρακτηριστικά ο Νίκος Ανυφαντάκης δήλωσε, ότι «Δεν είναι ζητούμενο για μας να ράβουμε πολλές ομάδες. Ζητούμενο είναι να μπορούν πολλοί βιοτέχνες να δουλέψουν. Για μένα το θέμα είναι να μπει ως όρος από την Καρναβαλική Επιτροπή να ράβονται όλες οι ομάδες στο Ρέθυμνο και να δημιουργηθούν πολλές μικρές βιοτεχνίες για να τις εξυπηρετούν. Να υπάρχει δουλειά για πολλούς. Δεν χρειάζεται να πλουτίσει κάποιος από το καρναβάλι, είναι όμως καλό να μένουν τα λεφτά αυτά στο Ρέθυμνο».
Η Πόπη Τσιμπισκάκη διατηρεί τη βιοτεχνία «Ανεμώνη» στην οδό Μοάτσου. Εργάζεται στον τομέα αυτό από το 1994 και φέτος έχει αναλάβει τρεις ομάδες του Καρναβαλιού. Μιλώντας για το θέμα επισήμανε μεταξύ άλλων, ότι «Παλιότερα οι περισσότεροι ραβόταν στο Ρέθυμνο. Όταν το Καρναβάλι άρχισε να διογκώνεται, οι ομάδες ίσως βρήκαν καλύτερες τιμές και εμπειρία στην κατασκευή στολών σε μεγάλες βιοτεχνίες που έραβαν εκτός Κρήτης. Με τον καιρό όμως και την εμπειρία αποκτήσαμε, και οι τιμές μας είναι καλύτερες και κυρίως έχουμε την αγάπη για την καρναβαλική δημιουργία. Πιστεύω, ότι σήμερα όσοι δουλεύουμε σε αυτό το αντικείμενο έχουμε προσπαθήσει πολύ, έχουμε αποκτήσει τεχνογνωσία και δεν έχουμε τίποτα να ζηλέψουμε από τις εκτός Κρήτης βιοτεχνίες».
Η ίδια πιστεύει, ότι οι τοπικές βιοτεχνίες, θα πρέπει να οργανωθούν μεταξύ τους και να αναπτύξουν συνεργασία σε διάφορα επίπεδα χωρίς να τίθεται θέμα ως προς την αυτοτέλεια ενός εκάστου, αλλά μόνο για να ανταποκριθούν καλύτερα στο αντικείμενό τους. Παράλληλα καλεί τις ομάδες να οργανώνονται πιο γρήγορα και να εμπιστευθούν τους Ρεθυμνιώτες επαγγελματίες.
Η Έλενα Βενιεράκη μπήκε στο χώρο αυτό το 2009 και διατηρεί το εργαστήριό της στο κέντρο της πόλης. Φέτος ανέλαβε εννέα ομάδες, στις απαιτήσεις των οποίων ανταποκρίθηκε με επιτυχία. Μιλώντας στην εφημερίδα μας επισήμανε, ότι υπάρχει σιγά – σιγά στροφή των ομάδων στους ντόπιους βιοτέχνες και στα πλεονεκτήματα επισημαίνει την αμεσότητα μεταξύ ομάδας και βιοτεχνίας για την έγκαιρη αντιμετώπιση οποιουδήποτε ζητήματος προκύψει.
Από την πλευρά της η κα Ιωάννα Πανταλού δημιούργησε την βιοτεχνία της στην περιοχή της Καλλιθέας. Ξεκίνησε πριν επτά χρόνια και ανέλαβε φέτος τρεις ομάδες, δήλωσε, ότι «Όλοι όσοι ράβουμε στολές, το πρόβλημα που έχουμε είναι ο χρόνος που οι ομάδες αποφασίζουν να ραφτούν. Θεωρώ, ότι πρέπει να οργανωθεί αυτό το ζήτημα και οι ομάδες νωρίτερα να ξεκινούν την προετοιμασία τους».
Ο Παναγιώτης Δρόλαπας έχει οργανωμένο ατελιέ στον Κόμβο Ατσιποπούλου εδώ και δύο χρόνια. Φέτος ανέλαβε τέσσερις ομάδες και ο ίδιος πιστεύει ότι ο τομέας αυτός έχει προοπτική για το Ρέθυμνο. Όπως είπε «Είναι πλεονέκτημα που τα λεφτά μένουν στο Ρέθυμνο, σε ανθρώπους εργαζόμενους και στις οικογένειές τους. Δεν βοηθά κανένα να διώχνουμε τα λεφτά αλλού. Επίσης είναι πολύ σημαντικό που είμαστε εδώ! Ό,τι πρόβλημα και να υπάρχει είμαστε εδώ για να το αντιμετωπίσουμε. Όταν έρχεται μια κούτα από εκτός Κρήτης, είναι ό,τι έχει μέσα. Τέλος». Ο ίδιος δήλωσε ότι «Πρέπει να αλλάξει η νοοτροπία των ομάδων ως προς το χρόνο προετοιμασίας και να είναι βέβαιοι ότι θα επιτύχουν καλύτερο οικονομικό και ποιοτικό αποτέλεσμα».
Γίνεται λοιπόν αντιληπτό, ότι η επαγγελματική δραστηριότητα και σε αυτόν τον τομέα έχει αρχίσει να παρουσιάζει το δικό της ιδιαίτερο ενδιαφέρον.
Μέσα στις συνθήκες της οικονομικής κρίσης που βιώνουμε, μία ακόμα πρόταση είναι και αυτή. Μια πρόταση, που όμως αφορά χιλιάδες καρναβαλιστές, των οποίων τα χρήματα, είναι δυνατόν να «επιστρέφουν» στην μικρή τοπική μας κοινωνία.
