Ακατάλληλες υποδομές για την προετοιμασία των οδηγών – Απαραίτητη η διαφάνεια στις εξετάσεις
Υποστελεχωμένη η αρμόδια υπηρεσία του Ρεθύμνου – Αναμονές ολόκληρων μηνών για την παραλαβή του διπλώματος
Η εκπαίδευση οδηγών αποκτά ολοένα και μεγαλύτερη σημασία, όχι μόνο ως μέσο απόκτησης των διπλωμάτων για τα οχήματα, αλλά και ως βασικός πυλώνας για την ασφάλεια στο δρόμο
Παραπάνω από ανησυχητική είναι η κατάσταση με τα τροχαία ατυχήματα στην Κρήτη και την υπόλοιπη Ελλάδα, ένα πολυπαραγοντικό φαινόμενο, το οποίο δεν οφείλεται μόνο στο απαρχαιωμένο και ακατάλληλο σε κάποια σημεία οδικό δίκτυο, αλλά και στην έλλειψη κυκλοφοριακής αγωγής από πλευράς οδηγών. Ως φυσικό επακόλουθο, λοιπόν, αναδεικνύεται η μεγάλη σημασία των αλλαγών που πρέπει να γίνουν από την κεντρική διοίκηση της χώρας, σε συνεργασία με τους φορείς εκπαίδευσης οδηγών, τόσο στην εξεταστική διαδικασία, όσο και στην ευρύτερη εκπαίδευση και προετοιμασία των υποψηφίων οδηγών, προκειμένου να προάγεται η κυκλοφοριακή αγωγή και η σωστή οδηγική συμπεριφορά και όχι μόνο η ανάπτυξη πρακτικών οδηγικών δεξιοτήτων. Το τυποποιημένο σύστημα εξέτασης σε θεωρητικό και πρακτικό επίπεδο, η αντιμετώπιση του κάθε υποψηφίου με οριζόντιους όρους και η έλλειψη κατάλληλων υποδομών, ακόμα και σε τοπικό επίπεδο, συμβάλλουν στη διαμόρφωση ενός προφίλ οδηγού, που δεν είναι προετοιμασμένος να ανταπεξέλθει στις απαιτήσεις των δρόμων και δεν υιοθετεί σωστές συμπεριφορές όταν βρίσκεται πίσω από τιμόνι. Οι πρωτοβουλίες του εκάστοτε εκπαιδευτή δεν επαρκούν προκειμένου να καλυφθούν τα κενά που αφήνει το σύστημα στην προετοιμασία των μελλοντικών οδηγών, με αποτέλεσμα να απαιτείται ένα ολιστικό σχέδιο αναμόρφωσης του συνόλου των διαδικασιών, από την εκπαίδευση, μέχρι την παραλαβή του σχετικού διπλώματος, η οποία μπορεί μονάχα να εισηγηθεί από το κράτος και τα αρμόδια θεσμικά όργανα.
Η ανάγκη για μεγαλύτερη διαφάνεια στη διαδικασία των θεωρητικών και πρακτικών εξετάσεων είναι επίσης μεγάλη, προκειμένου να αυστηροποιηθούν οι όροι διεξαγωγής της και να αντιληφθεί ο υποψήφιος την αξία της. Σε αυτό το πλαίσιο και σύμφωνα με όσα ανέφερε στα «Ρ.Ν.» ο Ζαχαρίας Τσουπάκης, πρώην πρόεδρος του Σωματείου εκπαιδευτών οδήγησης Ρεθύμνου (δεν έχουν γίνει ακόμα εκλογές για την ανάδειξη νέου Δ.Σ) και ιδιοκτήτης σχολής οδηγών στην πόλη, γίνεται πιλοτικά μία πολύ σημαντική προσπάθεια σε επίπεδο Περιφερειακής Ενότητας Κρήτης σε συνεργασία με το υπουργείο, προκειμένου να ψηφιοποιηθούν όλες οι διαδικασίες που αφορούν την εκπαίδευση, την εξέταση και την έκδοση των διπλωμάτων: «Εννοείται ότι εξοικονομεί χρόνο και θα βοηθήσει και στο κομμάτι της διαφάνειας, όταν όλα είναι ψηφιακά μπορούν να ελεγχθούν και πολύ πιο εύκολα».
Οι ολιστικές αλλαγές που οφείλουν να γίνουν , κινούνται σε έναν άξονα ενίσχυσης του επαγγέλματος του εκπαιδευτή και μετατροπής του σε έναν επαγγελματία με πολυδιάστατη εξειδίκευση, ο οποίος θα συνδυάζει την ιδιότητα του ως επιστήμονας κυκλοφοριακής αγωγής με την εκμάθηση πρακτικών δεξιοτήτων οδήγησης. Όπως επεσήμανε ο κ. Τσουπάκης: «Δεν χρειάζεται να εφεύρουμε τον τροχό», προκειμένου να βελτιώσουμε το υπάρχον σύστημα, αλλά υπάρχει η δυνατότητα παρακολούθησης και αξιολόγησης των πιο αποτελεσματικών ευρωπαϊκών πρακτικών, προσαρμόζοντάς τες στα ελληνικά δεδομένα. Ωστόσο, αυτό πρόκειται για μία θεσμική πρωτοβουλία που καλείται να πάρει η κεντρική διοίκηση, καθώς τα περιθώρια για ατομικούς ελιγμούς του εκάστοτε εκπαιδευτή και της εκάστοτε σχολής είναι στενά και ουσιαστικά ήδη εφαρμόζονται σε πολλές περιπτώσεις, για την βέλτιστη δυνατή προετοιμασία των υποψηφίων.
«Άλλες ώρες εκπαίδευσης έχει ανάγκη ένας μαθητής και άλλες κάποιος άλλος»
Λιγότερες από 10 σχολές οδηγών διαθέτει το Ρέθυμνο, ενώ οι εκπαιδευτές είναι περισσότεροι, ξεπερνώντας τους 20. Όπως υπογράμμισε ο κ. Τσουπάκης, το ενδιαφέρον για απόκτηση διπλώματος για αυτοκίνητο και μηχανή παραμένει αμείωτο σε τοπικό επίπεδο, κυρίως στους νέους, με σημείο αναφοράς τους 17χρονους, οι οποίοι πλέον δικαιούνται να βγάλουν δίπλωμα, πριν από την ενηλικίωσή τους, με την προϋπόθεση ότι η οδήγηση στο αυτοκίνητο γίνεται με τη συνοδεία ενηλίκου και στη μηχανή μέχρι τα 50 κυβικά. Ωστόσο, σύμφωνα με τον κ. Τσουπάκη, το πρόβλημα είναι ότι ο κόσμος ζητάει συγκεκριμένα συνδυαστικά πακέτα για έκδοση διπλώματος για μηχανή και αυτοκίνητο, αλλά οι υποψήφιοι διαφέρουν μεταξύ τους: «Πώς μπορεί να ξέρει ο εκπαιδευτής, όταν έρχεσαι εσύ να βγάλεις το δίπλωμα, ότι στο συγκεκριμένο χρονικό διάστημα που προβλέπεται για την προετοιμασία, θα είσαι έτοιμος να μάθεις να οδηγείς; Άλλες ώρες έχει ανάγκη να κάνει ένας μαθητής και άλλες κάποιος άλλος», σημείωσε.
Εκτός από διαφορετικές για τις ανάγκες του καθένα, ανεπαρκείς είναι επίσης οι προβλεπόμενες ώρες της εκπαίδευσης, για την αποτελεσματική προετοιμασία ενός οδηγού, όπως ανέφερε ο κ. Τσουπάκης.
«Οι θεωρητικές ώρες δεν επαρκούν, η οδήγηση είναι κάτι στο οποίο ο κάθε υποψήφιος διαρκώς εξελίσσεται. Πέρα από το να μάθεις να λειτουργείς και να χειρίζεσαι σωστά το όχημα και να συμπεριφέρεσαι σωστά στο δρόμο, με βάση τον ΚΟΚ, ο υποψήφιος παίρνει ένα μόνο μέρος της γνώσης σε μία σχολή οδηγών. Η οδήγηση είναι κάτι εμπειρικό. Μαθαίνεις, προχωράς και συνεχίζεις να μαθαίνεις», συμπληρώνοντας ότι η εκάστοτε σχολή δεν μπορεί να προσομοιάσει όλα τα περιστατικά που μπορούν να σου συμβούν στο δρόμο κατά τη διάρκεια της ζωής σου. «Αυτό είναι κάτι που πρέπει να το δει το Υπουργείο, ο εκπαιδευτής από την πλευρά του κάνει ό,τι μπορεί, με βάση αυτά που μπορεί και τα μέσα που διαθέτει. Η δουλειά μου είναι να προσπαθώ να εκπαιδεύσω τον πελάτη μου», πρόσθεσε.
«Πρέπει να αλλάξει και να βελτιωθεί το σύστημα»
Σημαντικές αλλαγές σε όλες τις πτυχές του συστήματος έκρινε ο κ. Τσουπάκης ότι πρέπει να εισηγηθούν από το κράτος, ωστόσο μεγάλα είναι τα ερωτήματα για «το τι αλλαγές πρέπει να γίνουν και σε τι βάθος χρόνου θα μπορέσουν να εφαρμοστούν και να είναι και λειτουργικές». Σε πρώτο χρόνο, ο κ. Τσουπάκης εντοπίζει το πρόβλημα ότι δεν μπορεί να επιτελέσει έναν παιδαγωγικό ρόλο, γιατί δεν έχει σχέση με τις βαθμίδες εκπαίδευσης, ενώ ταυτόχρονα ο παιδαγωγός δεν μπορεί κάνοντας σεμινάρια οδήγησης, να διδάξει κυκλοφοριακή αγωγή στους υποψηφίους. «Πρέπει να αλλάξει και βελτιωθεί το σύστημα και είναι πολύ σημαντικό να αλλάξει η διαδικασία. Η κυκλοφοριακή αγωγή δεν έχει να κάνει μόνο με το οδηγώ, αλλά και με το πώς θα βαδίσεις στο δρόμο, πώς θα κυκλοφορήσεις στο δρόμο με το ποδήλατό σου, πώς ακόμα θα κυκλοφορήσεις κρατώντας το χεράκι του παιδιού σου». Σε αυτό το πνεύμα, σε μία πρόταση τομή στην «Κοινωνία της κυκλοφορίας», έχουν προχωρήσει οι εκπαιδευτές οδήγησης, προτείνοντας την ίδρυση Σχολής Ανώτατης Εκπαίδευσης, μέσα από την οποία θα βγαίνουν δάσκαλοι οδηγών και θα μπορούν να εξυπηρετούν τους παραπάνω ρόλους.
Η ενίσχυση της διαφάνειας στις εξετάσεις είναι ένα σημαντικό βήμα για να μεταμορφωθεί το σύστημα, την ώρα που το ζήτημα των υποδομών προβληματίζει. Όπως επεσήμανε ο κ. Τσουπάκης, υπάρχουν ελλείψεις σε αυτοκινητόδρομους, σημάνσεις, οριζόντιες διαγραμμίσεις, ακόμα και φανάρια, με αποτέλεσμα η προετοιμασία των οδηγών να γίνεται ανεπαρκώς. «Ο οδηγός παίρνει Ευρωπαϊκό δίπλωμα οδήγησης, που σημαίνει ότι μπορεί να πάει να οδηγήσει σε όλη την Ευρώπη, αλλά είναι ερωτηματικό αν μπορεί να το κάνει». Παράλληλα, ο κ. Τσουπάκης ανέφερε «Το να προσδώσουμε διαφάνεια στην εξεταστική διαδικασία είναι ένας τρόπος, αλλά δεν είναι ο μοναδικός. Στο Ρέθυμνο, το πρακτικό κομμάτι, λόγω και της διαμόρφωσης της πόλης είναι από τα πιο δύσκολα. Οι συνθήκες εκπαίδευσης στο Ρέθυμνο διαφέρουν από τις υπόλοιπες πόλεις, είναι διαφορετικό να μαθαίνει κανείς να οδηγεί έχοντας τις ανηφόρες στη Σαρακίνα, στο Μασταμπά, σε σχέση με κάποιον που βγάζει το δίπλωμα στο Μεσολόγγι ή ένας που βγάζει το δίπλωμα στις Μοίρες. Στο Ρέθυμνο ο οδηγός εκπαιδεύεται σωστά στον χειρισμό του αυτοκίνητου».
Την ίδια ώρα, με μεγαλύτερη αυστηρότητα διεξάγονται οι θεωρητικές εξετάσεις των υποψήφιων οδηγών πλέον, καθώς όπως τόνισε ο κ. Τσουπάκης: «Στη διαδικασία εξέτασης των υποψηφίων στο θεωρητικό κομμάτι έχουν γίνει πιο αυστηρά τα πράγματα όσον αφορά την ταυτοπροσωπία. Προφανώς κάποιος αντιλήφθηκε ότι γίνονταν εύκολα λάθη, με αποτέλεσμα να είναι ισχυρός ο έλεγχος της ταυτοπροσωπίας και έχει πλέον τα εργαλεία η υπηρεσία για να εντοπίσει τις ηλεκτρονικές συσκευές που θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει κάποιος για να περάσει τα σήματα», τονίζοντας ωστόσο ότι δεν έχει αλλάξει καθόλου το πρακτικό κομμάτι στην εξεταστική διαδικασία, ούτε και το κομμάτι της εκπαίδευσης. «Θα μπορούσε η θεωρητική εξέταση να γίνει πιο δύσκολη, να μην μαθαίνουν οι υποψήφιοι παπαγαλία τα σήματα, να χρειάζεται να χρησιμοποιήσεις το μυαλό και να έχεις λίγο κρίση», συμπλήρωσε ο κ. Τσουπάκης, αναφέροντας επίσης την ενημέρωση που έχουν λάβει οι σχολές οδηγών είναι ότι στο τέλος του χρόνου αναμένονται αλλαγές στην ύλη των βιβλίων και στον τρόπο που θα διεξάγεται η θεωρητική εξέταση.
Επιπλέον, η στροφή προς τα ευρωπαϊκά συστήματα και η προσπάθεια να εξετάσουμε τι κάνουν καλύτερα από εμάς, προκειμένου εν τέλει να προχωρήσουμε σε αντίστοιχες προσαρμογές, είναι μία πρόταση που σύμφωνα με τον κ. Τσουπάκη, θα μπορούσε να ενισχύσει το υπάρχων σύστημα. «Το άλλο που θα μπορούσαν να κάνουν είναι να υιοθετήσουν ευρωπαϊκά συστήματα, εφόσον αξιολογηθούν ως καλύτερα από αυτά που έχω εγώ. Δεν χρειάζεται να ανακαλύψουμε τον τροχό, πρέπει να δούμε τι συμβαίνει γύρω και αν αυτό που συμβαίνει δουλεύει και λειτουργεί, μπορούμε να κάνουμε σχετικές αλλαγές», ενώ όπως τόνισε μεταξύ άλλων, «Γίνονται βήματα, αλλά είναι πολύ πολύ αργά».
Την ιδιά στιγμή προβληματισμό και δυσφορία δημιουργεί παράλληλα η υποστελέχωση της αρμόδιας υπηρεσίας του Ρεθύμνου, που είναι υπεύθυνη για την έκδοση διπλωμάτων και την εκπόνηση των γραφειοκρατικών διαδικασιών που προβλέπονται, η οποία προκαλεί καθυστερήσεις ολόκληρων μηνών και στερεί από τους υποψήφιους οδηγούς τη δυνατότητα να αποκτήσουν το δίπλωμά τους σε σύντομο χρονικό διάστημα.
«Ένας άνθρωπος που περιμένει να πάρει το δίπλωμά του, η αναμονή μπορεί να φτάσει και τους πέντε με έξι μήνες. Αυτό έχει να κάνει με την υπηρεσία, η οποία είναι υποστελεχωμένη και μάλλον δεν προλαβαίνει να διαχειριστεί τον όγκο εργασίας», ανέφερε ο κ. Τσουπάκης.
