Το τουριστικό προϊόν της Κρήτης «πέταξε» στους… επτά ουρανούς το φετινό καλοκαίρι, όπως μαρτυρούν και οι αριθμοί απ’ τα αεροδρόμια του νησιού! Το πρώτο στοίχημα κερδήθηκε με σχετική άνεση, αφού τα επίπεδα του 2019 ισοφαρίστηκαν και ξεπεράστηκαν.
Οι υψηλές …πτήσεις των αφίξεων απ’ το εξωτερικό αναμένεται να συνεχιστούν και το φθινόπωρο. Ο Σεπτέμβριος και ο Οκτώβριος δείχνουν να έχουν δυναμική, ενώ οι προσδοκίες που υπάρχουν και για το πρώτο δεκαήμερο του Νοέμβρη διατηρούν ψηλά τη συζήτηση για επέκταση της σεζόν από εφέτος.
Το υπουργείου Τουρισμού εξάλλου προτίθεται να παρουσιάσει το επόμενο διάστημα σχέδιο για την επιμήκυνση της περιόδου, σε συνέχεια των ανακοινώσεων που έκανε από το Ρέθυμνο ο Βασίλης Κικίλιας και της επιστολής που απέστειλε προ ημερών ο ίδιος στις ενώσεις ξενοδόχων των μεγάλων τουριστικών περιοχών της χώρας.
Ντόπιοι παράγοντες του τουρισμού διατηρούν κι εκφράζουν τις επιφυλάξεις τους. Αποφεύγουν να πετάξουν… στα σύννεφα. Αφουγκράζονται τις καλές προθέσεις του αρμόδιου υπουργείου, θεωρούν όμως για την αποφυγή ανώμαλης… προσγείωσης, απαιτούνται συγκεκριμένα βήματα, αργά και σταθερά. Περιμένουν εξειδικεύσεις των εξαγγελιών και ανάλογη (υπο)στήριξη από την πολιτεία για τη βιώσιμη εφαρμογή του μεγαλεπήβολου σχεδίου. Τα «φτερά» της πιο βαριάς βιομηχανίας μας, όσο βιαστικά και πρόχειρα «ανοίξουν», τόσο εύκολα θα «κοπούν».
Ο πρόεδρος του συνδέσμου τουριστικών πρακτόρων Κρήτης, Μιχάλης Βλατάκης από νωρίς διείδε ότι ο Αύγουστος θα έκλεινε με πιο χαμηλούς αριθμούς απ’ τον Ιούλιο. Και επιβεβαιώθηκε. «Είναι κάτι που το προβλέψαμε, ότι μετά τις 20 Αυγούστου θα είχαμε μία κάμψη. Αυτό γίνεται πάντα. Άλλωστε, μία εβδομάδα περίπου πριν ανοίξουν τα σχολεία αρχίζουν και πέφτουν οι κρατήσεις γιατί αλλάζει ο τύπος των πελατών: Από οικογένειες με παιδιά που πάνε σχολείο, πάμε σε οικογένειες που έχουν μωρά παιδιά ή αποτελούνται από άτομα μεγαλύτερης ηλικίας που δεν έχουν πρόβλημα να έρθουν διακοπές τον Σεπτέμβριο, που δεν έχουν σχολικές οικογενειακές υποχρεώσεις» εξηγεί ο ίδιος, μιλώντας στα «Ρ.Ν.».
«Είθισται και παρατηρείται για εμάς που γνωρίζουμε τόσα πολλά χρόνια πώς κινείται η σεζόν, πάντα μετά τις 20 Αυγούστου να υπάρχει μία κάμψη. Οπότε αυτή την κάμψη την είδαμε και κλείσαμε τον Αύγουστο με τα εξής αριθμητικά δεδομένα: 960.000 σε επίπεδο Κρήτης, ενώ ο Ιούλιος είχε 1.040.000, μερικές δεκάδες χιλιάδες τουρίστες παραπάνω».
Ο Σεπτέμβριος έχει μία δυναμική, σύμφωνα με τον κ. Βλατάκη. «Υπάρχουν κρατήσεις. Δεν θα είναι όπως το προηγούμενο δίμηνο, αλλά νομίζω συγκριτικά με άλλες χρονιές προ πανδημίας θα είναι στα ίδια επίπεδα». Για τον Οκτώβρη, θα πει: «Υπάρχει ενδιαφέρον, σίγουρα για το πρώτο δεκαπενθήμερο. Δυναμική φαίνεται να έχει και το δεύτερο δεκαπενθήμερο. Ελπίζουμε να καταφέρουμε να έχουμε έναν Οκτώβριο ανάλογο μ’ εκείνους προ covid. Και δουλεύουμε γι’ αυτό».
Το δίμηνο Ιουλίου κι Αυγούστου κινήθηκε πάνω κάτω στα επίπεδα του 2019 – οριακά τα ξεπέρασε.
Ο πρόεδρος του Παγκρήτιου συλλόγου Διευθυντών Ξενοδοχείων Γιώργος Σφακιανάκης θα παρατηρήσει ότι «Μέχρι τώρα, η σεζόν έχει κυλήσει πάρα πολύ καλά. Το ξεκίνημά μας ήταν χαλαρό, όμως από τον Ιούνιο και μετά οι πληρότητες ήταν πάρα πολύ υψηλές, κάτι που συνεχίστηκε έως και το τέλος Αυγούστου. Οι αεροπορικές αφίξεις έχουν ξεπεράσει ήδη τον αντίστοιχο αριθμό του 2019. Τέλος Ιουλίου ήταν συν 3% και με βάση τα στοιχεία του Αυγούστου αναμένεται να πάει συν 4% – μπορεί και παραπάνω. Η σεζόν έχει πολύ καλή ροή: Ο Σεπτέμβριος αναμένεται να είναι πολύ καλός για την πλειονότητα των ξενοδοχείων. Ο Οκτώβριος, παρότι δεν έχουν μπει ακόμα οι κρατήσεις, αναμένεται να είναι κι αυτός θετικός μήνας».
Επέκταση της σεζόν: Δεν αρκεί η καλή διάθεση!
Ο πρόεδρος του συνδέσμου τουριστικών πρακτόρων Κρήτης μάς σχολίασε την επιστολή του υπουργού Τουρισμού Βασίλη Κικίλια, για τον τουριστικό χειμώνα στο νησί μας: «Όλοι οι υπουργοί που έχουν περάσει έχουν αγαπήσει το αντικείμενο. Και βέβαια, όσοι αγαπούν τον τουρισμό έχουν στο μυαλό τους να καταφέρουν να εγκαθιδρύσουν στους τουριστικούς προορισμούς μεγαλύτερη σε διάρκεια σεζόν, και γιατί όχι 12μηνη. Δεν σας κρύβω ότι όλοι είχαν καλή διάθεση. Αλλά από εκεί και πέρα, για να γίνει πραγματικότητα αυτό το σχέδιο, δεν αρκούν οι επιστολές και η καλή διάθεση μόνο. Πρέπει να γίνουν πολλά πράγματα. Έχουμε αρκετούς όμορφους προορισμούς στη Μεσόγειο που διεκδικούν δωδεκάμηνη σεζόν. Αυτοί οι προορισμοί έχουν εγκαθιδρύσει πριν αρκετά χρόνια τη 12μηνη σεζόν, έχουν μπει στα προγράμματα και στο μυαλό των εν δυνάμει τουριστών σαν προορισμοί που μπορεί να πάει κανείς και τον χειμώνα. Αυτό έγινε με μεγάλη προσπάθεια και συγκεκριμένες δράσεις για την υλοποίηση του συγκεκριμένου στόχου».
Το κυριότερο για τον κ. Βλατάκη είναι η τιμή: «Να έχεις ελκυστικά – φθηνά – πακέτα, ούτως ώστε να κινητοποιήσεις τους μεγαλύτερους σε ηλικία ανθρώπους, τους αθλητές, τους περιπατητές που δεν τους ενδιαφέρει να έρθουν να κάτσουν και να λιάζονται στην παραλία· ούτε να φέρουν τα παιδάκια τους να πλατσουρίζουν στην πισίνα. Αντίθετα, τους ενδιαφέρει να πάνε σε έναν προορισμό με καλύτερο κλίμα για προετοιμαστούν αθλητικά, για να κάνουν το χόμπι τους, για να ξεχειμωνιάσουν οι ηλικιωμένοι σε πιο ζεστά κλίματα. Το ενδιαφέρον τους, σε δεύτερο χρόνο, επικεντρώνεται στην τιμή. Για να είναι ελκυστικό και φθηνό ένα πακέτο, όπως είναι οι ανταγωνιστικοί προορισμοί, θα πρέπει να μπορούμε να πουλάμε φθηνά. Για να μπορούμε να πουλάμε φθηνά, πρέπει να έχουμε χαμηλά έξοδα. Για να μπορέσουμε να έχουμε χαμηλά έξοδα με την ενέργεια εκεί που έχει πάει, με τους μισθούς, τις ασφαλιστικές εισφορές και με όλα αυτά τα λειτουργικά έξοδα που έχουν οι τουριστικές επιχειρήσεις – ακόμα κι ένα εστιατόριο που πρέπει να μείνει ανοικτό για να έχει ενδιαφέρον να έρθει κάποιος στην Κρήτη το χειμώνα, καταλαβαίνετε ότι χρειάζεται υποστήριξη».
Συνεχίζοντας θα σταχυολογήσει κάποιες βασικές προϋποθέσεις: «Η υποστήριξη αυτή με επιστολές, δεν γίνεται! Θα πρέπει να παρθούν σοβαρές αποφάσεις και θα πρέπει να γίνουν πραγματικότητα αυτές οι αποφάσεις: Δηλαδή, να υπάρχει επιδότηση εργασίας και όχι ανεργίας, να υπάρχει επιδότηση των ασφαλιστικών εισφορών, όπως έγινε και κατά τη διάρκεια της πανδημίας· να υπάρχει επιδότηση της ενέργειας για να μπορούν να ζεσταίνονται τα καταλύματα και να μπορούν να μένουν ανοικτές οι τουριστικές επιχειρήσεις. Να υπάρχει επιδότηση στο πετρέλαιο κίνησης για να μπορούν τα τουριστικά λεωφορεία να κινηθούν και να κάνουν εκδρομές, φθηνά, προκειμένου να είμαστε ανταγωνιστικοί έναντι των άλλων προορισμών. Και πολλά ακόμα που πρέπει να γίνουν: Να μην υπάρχουν δημοτικά τέλη, να μην υπάρχουν φόροι αεροδρομίων, να υπάρχει κίνητρο για τις αεροπορικές εταιρείες να βάλουν πτήσεις και τον χειμώνα. Να υπάρχει κίνητρο για τους tour operators ούτως ώστε να εντάξουν στα προγράμματά τους την Κρήτη σαν χειμερινό προορισμό.
Όλα αυτά δεν γίνονται μόνο με επιστολές. Υποστηρίζουμε τη διάθεση του υπουργού Τουρισμού αναφανδόν, κι από εκεί και πέρα λέμε «ναι μεν, αλλά».
Προαπαιτούμενα και συγκριτικά πλεονεκτήματα
Διατυπώνοντας την άποψή του για τη διάθεση επιμήκυνσης της σεζόν από πλευράς του υπουργείου, ο κ. Σφακιανάκης θα αναπτύξει τις ακόλουθες σκέψεις – προτάσεις: «Χρειάζονται συγκεκριμένα μέτρα δράσης που πρέπει να γίνουν για να επιτευχθεί αυτό το σχέδιο. Δεν είναι τόσο απλό. Χρόνια προσπαθούμε να το πετύχουμε, αλλά δεν έχουμε κάνει ακόμα κάτι οργανωμένο με στρατηγικό πλάνο, να επιμείνουμε και να εφαρμόσουμε κάποια μέτρα. Για να πετύχουμε αυτό το σκοπό, θα πρέπει:
1) Να προσελκύσουμε αεροπορικές εταιρείες για απευθείας πτήσεις στην Κρήτη, με χαμηλό κόστος.
2) Χρειάζεται να δοθούν κάποια κίνητρα σε επιχειρήσεις που θα πρέπει να μείνουν ανοικτές καθ’ όλη τη διάρκεια του χειμώνα, ώστε να μπορούν να ανταπεξέλθουν στο υψηλό κόστος.
3) Φυσικά, επειδή η κερδοφορία αναμένεται να μην είναι σημαντική, θα πρέπει τουλάχιστον για τα πρώτα χρόνια να υπάρχει μία στήριξη από την πολιτεία: Είτε στο κομμάτι των εργαζομένων, είτε σε κάποιους χώρους. Είναι απαραίτητο αυτό και
4) Χρειάζεται να οργανωθούμε κι εμείς ως τοπική κοινωνία με όλους τους φορείς, την τοπική αυτοδιοίκηση, για να μπορούμε να προσφέρουμε κατάλληλες δράσεις και να οργανώσουμε εκδηλώσεις, πολιτιστικά και αθλητικά γεγονότα κ.λπ., προκειμένου να παρέχουμε κίνητρα στους υποψήφιους ταξιδιώτες να έρθουν στην Κρήτη.
Όλα αυτά θέλουν προετοιμασία. Συν ότι θα πρέπει να γίνει μία διαφημιστική εκστρατεία, που είναι και το πιο εύκολο βεβαίως. Όσο δεν τα κάνουμε αυτά, δεν μπορούμε να μιλάμε για επέκταση της σεζόν τον χειμώνα».
Ο κ. Σφακιανάκης θα εξάρει τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της Κρήτης: «Έχουμε έναν πολύ ήπιο χειμώνα. Είναι πάρα πολλές οι δραστηριότητες που μπορούν να γίνουν στο νησί μας. Διαθέτει όλες τις προϋποθέσεις. Αρκετές μεγάλες πόλεις έχουν δομές κι υποδομές για να στηρίξουν το προϊόν και τον χειμώνα. Υπάρχουν τα ξενοδοχεία, τα εστιατόρια, τα μπαρ και τα αξιοθέατα, που θα μπορούσαν να είναι το πρώτο διάστημα το εφαλτήριο για να επεκταθεί η σεζόν. Οφείλουμε να κινηθούμε προς αυτή την κατεύθυνση και σιγά-σιγά μεγαλώσει η περίοδος, ανάλογα με την προετοιμασία και τις υποδομές που θα έχουμε φτιάξει».
Όλα τα παραπάνω είναι εφαρμόσιμα, αν γίνουν μικρά-μικρά βήματα.
«Δεν γίνεται από τη μια μέρα στην άλλη να δούμε εντυπωσιακή πρόοδο και δεν περιμένουμε να έχουμε οφέλη από τις πρώτες χρονιές. Ο πρώτος στόχος θα πρέπει να είναι αντί να κλείνουμε μέσα ή τέλη Οκτωβρίου, να κλείνουμε ένα μήνα μετά. Να κερδίσουμε ένα μήνα. Κι αντί για μετά το Πάσχα, να ανοίγουμε αρχές Απριλίου ή τέλη Μαρτίου. Αυτό θα δείξει τον δρόμο για να πάμε παραπέρα. Είναι και μικτές περίοδο τότε: Δεν είναι μόνο για παραθεριστικές διακοπές, με ήλιο και θάλασσα. Πρέπει να συνδυαστούν και με άλλες δραστηριότητες που χρειάζεται να αναπτυχθούν για να τραβήξουμε ένα ποσοστό επισκεπτών».
Κάποιες απ’ αυτές τις δραστηριότητες περνούν κι απ’ το… στομάχι: «Η γαστρονομία είναι ένα μεγάλο διαβατήριο για την Κρήτη, γιατί έχουμε προϊόντα υψηλής διατροφικής αξίας και πολύ γευστικά. Έχουμε το κρασί μας, που είναι ανερχόμενη δύναμη στον χώρο της οινοπαραγωγής. Διαθέτουμε γεύσεις και πιάτα για όλα τα γούστα: Ακόμα και για τις νέες τάσεις που αφορούν την υγιεινή διατροφή. Και ο τρόπος ζωής μας είναι θελκτικός.
Το λιομάζωμα, οι αγροτικές εργασίες, τα ρακοκάζανα, όλα αυτά συγκαταλέγονται στα πλεονεκτήματά μας. Δεν είναι μικρό πράγμα να πάει ένας τουρίστας σε χωριά και να δει πώς γίνονται διάφορα παραδοσιακά πράγματα.
Είμαστε επιπλέον ένας ασφαλής προορισμός. Ένας τουρίστας μπορεί να πάρει το αυτοκίνητό του και να γυρίσει την Κρήτη χωρίς να έχει κανένα πρόβλημα».
Χειμερινός τουρισμός: Γιατί το Ρέθυμνο είναι ιδανικός προορισμός
Ο πρόεδρος του συνδέσμου Τουριστικών Πρακτόρων Ρεθύμνου Στράτος Μπερέτης θα σταθεί στα στοιχεία που δείχνουν «Ότι έχουμε αύξηση σε σχέση με το 2019. Είμαστε παραπάνω στις διεθνείς αφίξεις: 7% πάνω στο Ηράκλειο και πάνω από 10% στα Χανιά μέχρι και τον Αύγουστο. Είναι μία πολύ χρονιά. Επιβεβαιώνονται οι προσδοκίες μας, αφού όχι μόνο πιάσαμε το 2019, αλλά το ξεπεράσαμε κιόλας! Αντίστοιχα κι οι αφίξεις απόδημων Κρητών που ήρθαν στην ιδιαίτερή τους πατρίδα για διακοπές ήταν πολύ περισσότερες εφέτος – ήταν μεγάλες οι πληρότητες στα καράβια, κι αυτό φάνηκε απ’ την κίνηση στους δρόμους και στα μαγαζιά».
Εκτιμά ότι «Η χρονιά θα κλείσει παραπάνω από το 2019, με εξαιρετική επιτυχία. Ο Σεπτέμβριος δείχνει καλά στοιχεία, όπως και ο Οκτώβριος. Μετά τις 20 Οκτωβρίου δεν θα βλέπουμε τόσο πολύ κόσμο. Σταδιακά θα αρχίσουν να κλείνουν τα καταλύματα. Θα είναι μικρά τα νούμερα. Πολλοί tour operators που έχουν βγάλει πρόγραμμα για τον χειμώνα, δεν συμπεριλαμβάνουν μέσα την Κρήτη. Μετά τις 5 Νοεμβρίου θα μείνουν λίγα ξενοδοχεία και λίγα καταλύματα ανοικτά».
Παραμένει φειδωλός εν όψει της επόμενης χρονιάς: «Θα δούμε πώς θα κεφαλοποιηθεί η σεζόν, γιατί υπάρχει μία αβεβαιότητα για το τι θα γίνει τον χειμώνα με όλη αυτή την κατάσταση που επικρατεί με το ενεργειακό, τις πληθωριστικές τάσεις και γενικότερα το αυξημένο κόστος ζωής στην Ευρώπη. Αν τα πράγματα εξομαλυνθούν, από τον προγραμματισμό που κάνουμε – και στις πτήσεις και στα συμβόλαια που υπογράφονται – φαίνεται ότι θα είμαστε όπως εφέτος» ξεκαθαρίζει.
Η επιστολή του υπουργού, όπως αναφέρει ο κ. Μπερέτης, περιγράφει την κεντρική ιδέα: «Τι σκοπεύει να κάνει, ποιες επαφές θα έχει. Ζήτησε κάποια νούμερα από εμάς και το ποιες είναι οι υποδομές για τον χειμώνα. Εμείς ως τουριστική επιτροπή απαντήσαμε, στέλνοντας τα στοιχεία που θέλει: Τον αριθμό κλινών που είναι άμεσα διαθέσιμες, τα γραφεία που μένουν σχεδόν όλα ανοικτά, τις εκδρομές που μπορούν να γίνουν. Γενικότερα, είπαμε ότι είμαστε έτοιμοι να υλοποιήσουμε αυτό το σχέδιο. Το θέμα είναι ότι δεν έχει διευκρινιστεί ακόμα πόσοι και πώς θα έρχονται – αν π.χ. θα είναι σε οργανωμένα γκρουπ. Δεν ξέρουμε, βέβαια, τί συζητήσεις έχουν κάνει (από το υπουργείο) με tour operators και ασφαλιστικά ταμεία στη Γερμανία. Περιμένουμε ορισμένες βασικές διευκρινίσεις για να γίνουμε κι εμείς πιο συγκεκριμένοι στις προτάσεις μας».
Πάντως, ο πρόεδρος του τοπικού συνδέσμου Τουριστικών Πρακτόρων θα τονίσει: «Αν κάποιος προορισμός μπορεί να έχει και να υποστηρίξει τον χειμερινό τουρισμό, αυτός είναι το Ρέθυμνο!
Είναι μία πόλη που έχει ζωή, έχει ανοικτά πολλά πράγματα. Δεν είναι ένας προορισμός που νεκρώνει τον χειμώνα. Έχουμε και τον ορεινό όγκο, που προσφέρεται για εκδρομές! Το Ρέθυμνο είναι ένας προορισμός που έχει ζωή και μετά το καλοκαίρι, έχει την παλιά πόλη, μπορεί κάποιος να κάνει πράγματα εδώ».
«Δεν αρκούν οι καλοί λόγοι»
Ο πρόεδρος του συλλόγου Ξενοδόχων Ρεθύμνου Μανόλης Τσακαλάκης σημειώνει ότι «Οι δύο μήνες, Ιούλιος και Αύγουστος, πήγαν καλά με πληρότητες γνώριμες όπως ήταν την περίοδο του 2019. Από το τέλος Αυγούστου μέχρι το πρώτο δεκαήμερο του Σεπτεμβρίου υπάρχει μία κοιλιά – πάντα υπήρχε. Αλλάζουν οι τιμές και οι ημερομηνίες των πρακτορείων. Αλλά θεωρώ ότι θα κινηθεί σε καλά επίπεδα. Όμως, οι τιμές είναι διαφορετικές. Όπως επίσης κι ο Οκτώβρης έχει πάρα πολλές χαμηλές τιμές σε σχέση με την αύξηση στις πρώτες ύλες και στην ενέργεια».
Όπως θα διευκρινίσει, «Μεσοσταθμικά η αύξησή μας είναι από 25-35% ανάλογα με την κατηγορία του ξενοδοχείου, ανάλογα με την περιοχή του, την πληρότητά του και τί προσφέρει: Αν είναι μόνο με πρωινό, αν είναι με ημιδιατροφή ή αν είναι με all inclusive. Οι τιμές μας τον Οκτώβριο δεν αφήνουν τέτοια κέρδη 25-30-35% για να εφησυχάσουμε και να είμαστε ευχαριστημένοι».
Για την επόμενη σεζόν, είναι σε θέση να γνωρίζει ότι διαπιστώνεται μία ανησυχία στις μεγάλες χώρες του εξωτερικού απ’ όπου τροφοδοτούμαστε με επισκέπτες.
«Οι Ευρωπαίοι πελάτες μας θα περάσουν ένα δύσκολο χειμώνα. Το θέμα της ενέργειας τούς ταλαιπωρεί πάρα πολύ κι αυτούς» παραδέχεται ο κ. Τσακαλάκης.
«Δεν αρκούν οι καλοί λόγοι» θα σχολιάσει ο κ. Τσακαλάκης, αναφερόμενος στα πλάνα που επεξεργάζεται το αρμόδιο υπουργείο ώστε να δούμε τουρίστες και τον χειμώνα στην Κρήτη. «Χρειάζονται κι άλλα, πολλά πράγματα που πρέπει να γίνουν, για να μπορέσουμε να βγούμε: Διότι, δεν πρόκειται να ανοίξει κάποιος για να μπαίνει…μέσα! Υπάρχουν πολλά πράγματα που θα μπορούσε η πολιτεία να ξαναδεί. Έχουμε κάνει τις προτάσεις μας. Εάν αυτές ικανοποιηθούν, ανοίγουμε» διαμηνύει στον επίλογό του.
