Πρόσφατο ρεπορτάζ εφημερίδας πανελλαδικής κυκλοφορίας (Καθημερινή 6/11/2023) με τίτλο «Ενέργεια: Ο νέος χάρτης για τις ΑΠΕ», παρουσίασε χάρτη με τις δημοτικές ενότητες που θα φιλοξενήσουν Περιοχές Αιολικής Προτεραιότητας (ΠΑΠ) σύμφωνα με το νέο ειδικό χωροταξικό πλαίσιο. Στον συγκεκριμένο χάρτη εμφανιζόταν και περιοχές εντός της έκτασης του Γεωπάρκου Ψηλορείτη, παρότι το ίδιο δημοσίευμα ανέφερε ότι στο νέο ειδικό χωροταξικό προβλέπεται ότι θα απαγορεύεται η εγκατάσταση ΑΠΕ, σε περιοχές όπως είναι τα τοπία ιδιαίτερου φυσικού κάλλους, τα απάτητα βουνά και τα γεωπάρκα Unesco. Το δημοσίευμα προκάλεσε έντονη ανησυχία στον Φορέα Διαχείρησης του Γεωπάρκου Ψηλορείτη «Δίκτυο Ιδαίων» και στάθηκε αφορμή για να αποσταλεί από το Δ.Σ. του φορέα επιστολή προς τον υπουργό Ενέργειας και Περιβάλλοντος, με την οποίο ζητά να ενημερωθεί εάν αποκλείεται ή όχι η εγκατάσταση ΑΠΕ σε περιοχές των Γεωπάρκων Unesco μεταξύ των οποίων είναι και το Γεωπάρκο Ψηλορείτη, το ανακηρυγμένο ως Παγκόσμιο Γεωπάρκο της Unesco.
Αναλυτικά, στην επιστολή η οποία κοινοποιήθηκε σε βουλευτές και φορείς της Τοπικής Αυτοδιοίκησης της Κρήτης, αναφέρονται τα παρακάτω:
«Το Γεωπάρκο του Ψηλορείτη είναι μια από τις οκτώ αναγνωρισμένες περιοχές της χώρας μας ως «Παγκόσμιο Γεωπάρκο Unesco». Βρίσκεται στην κεντρική Κρήτη με μια έκταση 1270 Km2 που κατανέμεται σε οκτώ δήμους. Περιλαμβάνει το σύνολο των δήμων Αμαρίου, Ανωγείων και Μυλοποτάμου, το μεγαλύτερο τμήμα του δήμου Μαλεβιζίου, καθώς και δημοτικές ενότητες των δήμων Ρεθύμνου (περιοχή Αρκαδίου), Φαιστού (ΔΕ Ζαρού), Γόρτυνας (ΔΕ Ρούβα και Αγίας Βαρβάρας), και Ηρακλείου (περιοχή Ασιτών).
Το 56% περίπου της έκτασης του γεωπάρκου συμπεριλαμβάνεται στο Δίκτυο Φύση 2000. Από το 2020 τη διαχείριση του γεωπάρκου έχει αναλάβει το Δίκτυο Δήμων του Ψηλορείτη (Δίκτυο Ιδαίων), μια ΑΜΚΕ που ίδρυσαν οι δήμοι της περιοχής με την Περιφέρεια Κρήτης, ενώ από τις 25/5/2021 έχει υπογράψει Μνημόνιο Συνεργασίας (όπως και όλα τα Ελληνικά Γεωπάρκα) με το ΥΠΕΝ και τον ΟΦΥΠΕΚΑ.
Το διοικητικό συμβούλιο του Δικτύου Ιδαίων συζήτησε σε πρόσφατη συνεδρίασή του τις πληροφορίες που δημοσιεύθηκαν σε άρθρο της «Καθημερινής» στις 6/11/2023 με τίτλο «Ενέργεια: Ο νέος χάρτης για τις ΑΠΕ». Μέσα στο άρθρο αυτό περιγράφονται οι γενικές αρχές και προτάσεις των μελετητών για το Νέο Ειδικό Χωροταξικό Πλαίσιο για τις ΑΠΕ.
Στις γενικές κατευθύνσεις αυτού του σχεδίου προτείνεται ότι η εγκατάσταση ΑΠΕ θα απαγορεύεται σε περιοχές όπως είναι τα τοπία ιδιαίτερου φυσικού κάλλους, τα απάτητα βουνά και τα γεωπάρκα Unesco. Όμως στο σχετικό χάρτη όπου αποτυπώνονται οι δημοτικές ενότητες που θα φιλοξενήσουν Περιοχές Αιολικής Προτεραιότητας (ΠΑΠ) φαίνεται ότι τόσο το Γεωπάρκο του Ψηλορείτη όσο και το Γεωπάρκο της Σητείας, προτείνεται να φιλοξενήσουν αρκετές από αυτές τις ΠΑΠ.
Το ΔΣ του Δικτύου Ιδαίων αναγνωρίζει την εθνική προτεραιότητα για μείωση της εξάρτησης της χώρας μας από τα ορυκτά καύσιμα, όπως και για το μετριασμό των επιπτώσεων από την κλιματική αλλαγή. Αναγνωρίζει επίσης και το γεγονός ότι, από όλες τις εγκαταστάσεις ΑΠΕ, η εγκατάσταση αιολικών πάρκων είναι αυτή που έχει τις μεγαλύτερες οχλήσεις και επιπτώσεις στο περιβάλλον και το τοπίο, με τις μεγάλες διανοίξεις δρόμων, τις θεμελιώσεις και τις άλλες υποδομές για διασύνδεση με τα ηλεκτρικά δίκτυα που απαιτούνται.
Δεν αντιλαμβάνεται συνεπώς πώς είναι δυνατόν να προτείνεται η χωροθέτηση ΠΑΠ μέσα σε περιοχές που η Unesco έχει αναγνωρίσει για την ιδιαίτερη και σημαντική αξία του τοπίου και του περιβάλλοντός τους, όπως είναι τα Παγκόσμια Γεωπάρκα Unesco της χώρας μας. Να σας ενημερώσουμε επιπλέον ότι οι περιοχές των Γεωπάρκων χαρακτηρίζονται από το Ειδικό Χωροταξικό του Τουρισμού της Περιφέρειας Κρήτης ως περιοχές «ενδεικνυόμενες για την ανάπτυξη ειδικών – εναλλακτικών μορφών τουρισμού», ενώ η ίδια η Περιφέρεια Κρήτης έχει χρηματοδοτήσει την προηγούμενη προγραμματική περίοδο έργα ύψους 11 εκατομμυρίων ευρώ μέσα από μια βραβευμένη από την Ε.Ε. ΟΧΕ για τη δημιουργία ενός νέου τουριστικού προϊόντος που ονομάζεται «Περιοχές Unesco Κρήτης». Παράλληλα, για τη νέα προγραμματική περίοδο, έχει ξεκινήσει ο σχεδιασμός μιας νέας ΟΧΕ βασισμένης στις περιοχές Unesco Κρήτης με επενδύσεις ύψους 17 εκατ. ευρώ. Κάθε νέα εγκατάσταση αιολικών πάρκων μέσα στις περιοχές Unesco υποβαθμίζει συνεπώς την αξία του φυσικού τους περιβάλλοντος και του τοπίου, υποσκάπτει τις υφιστάμενες προσπάθειες για δημιουργία προϊόντων βιώσιμου και υπεύθυνου τουρισμού και θέτει επιπλέον σε κίνδυνο το ίδιο το καθεστώς αναγνώρισής τους από την Unesco.
Θα θέλαμε λοιπόν να μας ενημερώσετε εάν είναι στις προθέσεις του υπουργείου σας ο αποκλεισμός των ΑΠΕ από τις περιοχές των Γεωπάρκων Unesco της χώρας μας και εάν όντως σε αυτές περιλαμβάνονται και οι περιοχές των Γεωπάρκων Unesco της Κρήτης. Θεωρούμε, όπως προκύπτει και από το Μνημόνιο Συνεργασίας που έχουμε υπογράψει, ότι το υπουργείο σας αναγνωρίζει την αξία των περιοχών αυτών και θα κάνει ό,τι είναι δυνατόν για να τις προστατεύσει και να τις διατηρήσει και μέσα από το νέο Ειδικό Χωροταξικό των ΑΠΕ».
