Δημαρχείο Κουρήτων (1907-1911), στον Άγιο Ιωάννη Αμαρίου

Υποστηρίζω και το έχω γράψει αρκετές φορές ότι, όλοι όσοι ασχολούνται και δημοσιοποιούνε ιστορικά γεγονότα στα κείμενά τους, πρέπει να αναζητούνε και να στηρίζονται κυρίως σε γραφτά ντοκουμέντα, γιατί αυτά είναι τα πειστικότερα στοιχεία της ιστορίας. Βεβαίως και οι παραδόσεις των παππούδων και προπαππούδων έχουνε την αξία τους, αλλά πολλές φορές δεν είναι αξιόπιστες. Οι παραδόσεις – ιστορίες είναι ενδεχόμενο να διακατέχονται από στοιχεία υποκειμενικότητας και υπερβολής, αλλά και να μεταβάλλονται κάθε φορά με τις επαναλαμβανόμενες εξιστορήσεις των γεγονότων.

Με αυτές τις σκέψεις, πριν από πολλά χρόνια, άρχισα να αναζητώ και να συγκεντρώνω, κυρίως γραπτά στοιχεία ντοκουμέντα, για το χωριό μου τον Άγιο Ιωάννη Αμαρίου, με σκοπό να αξιοποιηθούνε και να αναδειχτούνε. Από τις έρευνές μου είχα εντοπίσει τότε αρκετά άγνωστα στοιχεία μεταξύ των οποίων και το παρακάτω σημαντικό έγγραφο, που τιτλοφορείται ως δημοψήφισμα, ενώ στην ουσία είναι ένα ψήφισμα του τότε δημοτικού συμβουλίου του δήμου Κουρήτων της περιοχής Αμαρίου, με ημερομηνία 25 Σεπτεμβρίου 1908, που είχε δημοσιευτεί στον ΤΑΛΩ, Περιοδική έκδοση του Ινστιτούτου Κρητικού Δικαίου, στον τόμο ΣΤ’ (1996)¹ . Το ψήφισμα αυτό έχει ιδιαίτερη ιστορική σημασία και αξία, αφού πρόκειται για απόφαση του τότε δήμου Κουρήτων, που αποφασίζει παμψηφεί και κηρύσσει την ανεξαρτησία της Κρήτης και την ένωσή της με την Ελλάδα. Η απόφαση αυτή πάρθηκε στον Άγιο Ιωάννη, στον οποίο ήταν τότε η έδρα του δήμου Κουρήτων, από το έτος 1907 έως το έτος 1911, στο δημοτικό συμβούλιο του οποίου συμμετείχε και ο Ευθύμιος Ζαχαριουδάκης από τον Άγιο Ιωάννη. Το ιστορικό αυτό ντοκουμέντο περιλαμβάνεται στα εκδοθέντα βιβλία μου: ^{2, 3}.

Μς’

ΔΗΜΟΨΗΦΙΣΜΑ

Το Δημοτικόν Συμβούλιον του Δήμου Κουρήτων της Επαρχίας Αμαρίου συγκείμενον από τον πρόεδρον αυτού Ιωάννην Μελιδονιώτην, τα μέλη Αλέξανδρον Πλατύραχον, Αντώνιον Μπικάκην, Δράκοντα Δανδουλάκην, Εμμ. Φωτάκην, Γεώργιον Εμμ. Παττακόν, Ευθύμιον Ζαχαριουδάκην και Γεώργιον Λινοξυλάκην,

Συνελθόν εν πλήρει αυτού απαρτία σήμερον την 25 Σεπτεμβρίου 1908 εν τη έδρα του Δήμου,αποφασίζει παμψηφεί

Κηρύσσει εν ονόματι στις Ομοουσίου και Αδιαιρέτου Τριάδος.

Την ανεξαρτησίαν της Κρήτης και την ένωσιν αυτής μετά της μητρός Ελλάδος, όπως μετά ταύτης αποτελέση εν αναπόσπαστον και αδιαίρετον Βασίλειον.

Προσκαλεί τον Βασιλέα των Ελλήνων Γεώργιον τον Α’ να αναλάβη την διακυβέρνησιν του τόπου.

Επιδοκιμάζει τας εθνικάς ενεργείας της Κυβερνήσεως του τόπου και προσκαλεί αυτήν να διοική την Νήσον εν ονόματι του Βασιλέως των Ελλήνων, μέχρις ου ονομάση αντιπρόσωπόν Του.

Συνιστά δε επιτροπήν αποτελουμένην από τους κ. κ. νομάρχην Ρεθύμνης, τον δήμαρχον του ημετέρου Δήμου, τον πρόεδρον του Δημοτικού Συμβουλίου, τον Εμμανουήλ Φωτάκην, Ιωάννην Ψαρουδάκην και Αλέξανδρον Τσουπάκην, ίνα επιδώση αντίγραφον του παρόντος προς τους εν Ρεθύμνη αξιοτίμους αντιπροσώπους των Μεγάλων Δυνάμεων, προς την Κυβέρνησιν ίνα το διαβιβάση προς την Α. Μεγαλειότητα τον Βασιλέα των Ελλήνων και την Κυβέρνησίν Του.

Εν Αγίω Ιωάννη τη 25 Σεπτεμβρίου 1908.

Ο Πρόεδρος Ι.Α. Μελιδονιώτης

Τα Μέλη

Δρ. Δανδουλάκης, Αντ. Μπικάκης, Εμμ. Μ. Φωτάκης, Γεώργ. Ε. Παττακός, Αλέξ. Πλατύραχος, Γεώργ. Λινοξυλάκης, Ευθύμιος Ζαχαριουδάκης.

Ότι ακριβές αντίγραφον

Εν Αγίω Ιωάννη τη 25 Σεπτεμβρίου 1908

Ο Δήμαρχος, Ζαχαρ. Κατσαντώνης

Συνεχίζοντας τις έρευνές μου εντόπισα πρόσφατα και το συνημμένο Χρηματικό Ένταλμα του δήμου Κουρήτων⁴ σύμφωνα με το οποίο ο τότε δήμος Κουρήτων πλήρωσε «Δι ενοίκιον του Δημαρχ. Καταστήματος των μηνών Ιουλίου-Αυγούστου του έτους 1907 δρχ. 12» εις τον Συμεών Καπαρόν. Το χρηματικό αυτό ένταλμα φέρει ημερομηνία 30 Σεπτεμβρίου 1907 και υπογράφεται από τον δήμαρχο Ζαχαρ. Κατσαντώνη και τον δικαιούχο Συμεών Καπαρό.

Συμεών-Δέσποινα Καπαρού, με παιδιά κι εγγόνια (Αρχείο Μπριλλάκης Μανούσος)

Ο Συμεών Καπαρός υπήρξε εξέχουσα προσωπικότητα, προοδευτικό και δραστήριο πρόσωπο, αντιπρόσωπος του χωριού Αγίου Ιωάννη και της ευρύτερης περιοχής Αμαρίου κατά της περίοδο της Τουρκοκρατίας. Με την ιδιότητά του αυτή, ως αντιπρόσωπος του χωριού και του τότε δήμου Αποδούλου, υπέγραψε στις 8-3-1890, σχετικό υπόμνημα διαμαρτυρίας, για τα παθήματα των χριστιανών από τους Τούρκους στρατιώτες, τους φυγόδικους, τους Αλβανούς χωροφύλακες και τους ντόπιους Μουσουλμάνους. Το παραπάνω υπόμνημα διαμαρτυρίας υπέγραψε μαζί με τον αδελφό του Τίτο Καπαρό και άλλους συνολικά 334 Αμαριώτες, από τα 14 χωριά του τότε δήμου Αποδούλου (Αποδούλου (έδρα του δήμου), Αγία Παρασκευή, Άγιος Ιωάννης, Άνω Μέρος, Άρδακτος, Βαθιακό, Δρυγιές, Κουρούτες, Λοχριά, Νίθαυρη, Πλάτανος, Ρίζικας, Σάτα και Χωρδάκι)⁵ . Το σπίτι του ήτανε στην Κάτω Ρούγα, αυτό που κληρονόμησε και κατοίκησε στη συνέχεια η κόρη του Φωτεινή, γυναίκα του Ιάκωβου Μαριδάκη (Γεροδιάκωβου). Σ’ αυτό το οίκημα επομένως του Συμεών Καπαρού είναι ξεκάθαρο ότι εστεγάζετο το δημαρχείο Κουρήτων, που είχε έδρα του τον Άγιο Ιωάννη Αμαρίου, κατά τα έτη 1907-1911 και εκεί το πιθανότερο συντάχθηκε και υπογράφηκε στις 25 Σεπτεμβρίου του 1908 το παραπάνω ψήφισμα, για την ανεξαρτησία και ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα.

Για όσους δεν ξέρουνε ο Συμεών Καπαρός γεννήθηκε το έτος 1853 στον Άγιο Ιωάννη. Με τη γυναίκα του Δέσποινα αποχτήσανε οχτώ παιδιά: τον Νικόλαο (Κουφονικολή, τον Μιχαήλ (Καπαράκη), τον Εμμανουήλ (έζησε στην Ελευσίνα), την Καλλιόπη (παντρεύτηκε τον Φραγκουλάκη), τη Φωτεινή (γυναίκα του Γεροδιάκωβου), τη Διαμάντα (πρώτη γυναίκα του Κορωνογιώργη), τη Χαρίκλεια (παντρεύτηκε στο Πετροχώρι) και τη Χρυσούλα (παντρεύτηκε στο Μέρωνα). Στην επισυναπτόμενη παλιά φωτογραφία, από το αρχείο του αείμνηστου Μανούσο Μπριλλάκη, εγγονού του Συμεών Καπαρού διακρίνονται: Συμεών-Δέσποινα Καπαρού, με παιδιά τους όρθια από δεξιά Φωτεινή-Νικόλαος (Κουφονικολής) – πιθανόν Χαρίκλεια και Χρυσούλα και εγγόνια τους Σίμος – Γιάννης και Ανδρονίκη παιδιά του γιού τους Μιχαήλ Καπαρού (Καπαράκη). Στις νεότερες φωτογραφίες από το Αρχείο του Νίκο Μπριλλάκη, δισέγγονου του Συμεών Καπαρού, τον οποίο ευχαριστώ ιδιαίτερα, απεικονίζεται το οίκημα, όπως είναι σήμερα εγκαταλειμμένο, του τότε Δημαρχείου Κουρήτων, όπως ελέγετο τότε και όχι Κουρητών.

Αιωνία η μνήμη του Συμεών Καπαρού και όλων των αποβιωσάντων απογόνων του.

Πηγές:

1.ΤΑΛΩΣ, Ινστιτούτο Κρητικού Δικαίου, Τόμ. ΣΤ’, 1996(Κρητικός Κώδιξ ΙΙΙ, Σ. 1590).