Εκδόσεις Γκοβόστη, Αθήνα, 2023, σ/ς 543
Ο Λιβαδίτης συγγραφέας Δημήτρης Ηλ. Ρεντίφης, δημιουργός του πολυσέλιδου βιβλίου με τον «ελκυστικό» τίτλο «Bαθυσκαφής ολκός ριζωμάτων», εφαρμόζοντας – ως άριστος φιλόλογος και διδάσκαλος – τη σύσταση του κυνικού φιλοσόφου Αντισθένη «Αρχή σοφίας, ονομάτων επίσκεψις» (:Αρχή σοφίας η έρευνα των λέξεων, ετυμολογική και εννοιολογική) και την παρόμοια του στωικού φιλοσόφου Επίκτητου (:«Αρχή παιδεύσεως, η των ονομάτων επίσκεψις»), μας επεξηγεί τις δύο βασικές λέξεις του τίτλου: α) ολκός = (από το ρ. έλκω) αυλάκι (Πρβλ. Ξενοφ. Κυν. 9,18, ολκός ξύλου) και β) ριζώματα = πρώτιστα τα τέσσερα βασικά εμπεδόκλεια στοιχεία (χώμα, αέρας, νερό, φωτιά) και ευρύτερα, συμβολικά, όλα τα θαυμαστά του πολιτισμού των αιώνων.
Αν, βέβαια, πριν μπούμε στο εσωτερικό του βιβλίου, διαβάζαμε την περίληψη του του οπισθόφυλλου, θα πληροφορούμαστε μεταξύ των άλλων και τα εξής: «Bαθυσκαφής ολκός ριζωμάτων, ένα βαθύ μακρύ αυλάκι στον χωροχρόνο, όπου σπάρθηκαν οι σπόροι των ελπίδων των ανθρώπων, που φύτρωσαν, δέντρωσαν και κάρπισαν προσπορίζοντας στους αιώνες δημήτρια χορτάσματα, θαλήτειες υγρασίες, αναξιμένειες πνοές και ηφαίστειους θεσμούς, αναδεικνύοντας επιπρόσθετα και σημασιοδοτώντας ευρύτερα τις άφθιτες* κρηπίδες, τα θαυμαστά θέμεθλα* του πολιτισμού».
Οι τέσσερις επιθετικοί προσδιορισμοί δημήτρια, θαλήτειες, αναξιμένειες ηφαίστειους, που παραπέμπουν σε μυθικά ή ιστορικά πρόσωπα και τις βασικές ιδιότητές τους: στη Δήμητρα (Θεά της γης και της γεωργίας), στο φιλόσοφο Θαλή (που θεωρούσε αρχή του σύμπαντος το νερό), το φιλόσοφο Αναξιμένη (που θεωρούσε ως βασική αρχή του σύμπαντος τον αέρα) και τον Ήφαιστο (το Θεό της φωτιάς), φωτίζουν τα προσδιοριζόμενα ουσιαστικά αλλά και αντιστοιχούν στα μέρη της προαναφερόμενης τετράδας των βασικών στοιχείων που θεωρούσε ο Εμπεδοκλής ως αρχή του σύμπαντος.
Έτσι, αντιλαμβανόμαστε πλήρως πόσο σφιχτά «δένουν» ο τίτλος και η φωτογραφία του εξωφύλλου με το πήλινο ειδώλιο του γεωργού με το άροτρο (570-570 π.Χ.) που προέρχεται από τη Θήβα και βρίσκεται στο Μουσείο του Λούβρου, όπως μας πληροφορεί ο συγγραφέας εσωτερικά.
[Άλλο ένα έκθεμα σε ξένο μουσείο, που εκθέτει τους εκθέτες του, ίσως σκεφτεί ο αναγνώστης αυθόρμητα, αλλά και ίσως ότι η όλη εμφάνιση του εξωφύλλου λειτουργεί προτρεπτικά-«ομοιοενεργητικά» προς αυτόν ως ένα εν δυνάμει υποκείμενο «βαθυσκαφούς ολκού ριζωμάτων» -απλοελληνικά: που κάνει βαθιά άροση στο χωράφι του πολιτισμού]…
Προχωρώντας στα προκαταρκτικά του βιβλίου συναντούμε μια 16στιχη περίτεχνη αφιέρωση στα ΑΚΡΟΘΙΝΙΑ, τα κορυφαία-ανώτερα-σημαντικότερα στοιχεία από τη δημιουργία του κόσμου και της ζωής (: Στην ευπορία του ήλιου-στη χλωροφύλλη της ζωής) μέχρι τη δημιουργία του πολιτισμού (:Στο σέβας και το φόβο των αστών του κάθε τόπου).
Στη συνέχεια ο συγγραφέας παραθέτει σε μετάφραση ένα απόσπασμα από το Κάντο Χενεράλ του Πάβλο Νερούδα, με την υποσημείωση: «Ο Πάβλο Νερούδα στήνει το πραγματικό αντικείμενο του τραγουδιού του: τον άνθρωπο. Τον άνθρωπο τότε, τώρα, πάντα». Επισήμανση, που παραπέμπει συνειρμικά στο βιογραφικό του συγγραφέα στο «αυτί» του εξώφυλλου, όπου αναφέρεται: «Πιστεύει αμετακίνητα στον άνθρωπο και στη ζωή με την αξία τους, με το ανακρεόντειο, το αυρηλιανό, το αριστοτελικό και το πλατωνικό φωτογόνο νόημά τους». (Δεν είναι όμως τώρα ώρα να κολλήσουμε στις ορολογίες).
Διαβάζοντας και τους τίτλους των Ενοτήτων, σου εδραιώνεται η αρχική σκέψη ότι δεν πρόκειται για ένα βιβλίο από εκείνα που διαβάζονται «απνευστί» ή «μονορούφι», όπως συχνά αναφέρεται σε βιβλιοπαρουσιάσεις, αλλά από εκείνα που σε προκαλούν και προσκαλούν σε μια «βαθυσκαφή» όχι ρηχή ανάγνωση. Μια ανάγνωση που απαιτεί πολλές στάσεις σκέψης και περίσκεψης, πολλές ανάσες και πολύ νερό…
Αλλά ούτε εδώ σε αφήνει «ακάλυπτο» ο συγγραφέας και διδάσκαλος ως προς τις βασικές έννοιες των επιγραμματικών τίτλων τους, που η κάθετη τοποθέτησή τους παραπέμπει σε ποιητική σύνθεση:
Ο Όνειρος κανοναρχεί
Η Κυρα-Κάλλω αυγάζει
Η Μήτις καταδύεται
Ο Ίακχος ορχείται
Οι Εσπερίδες αγρυπνούν
Οι Πιερίδες μέλπουν.
Έτσι, στον Πρόλογό του επεξηγεί αναλυτικά τους βασικούς όρους Όνειρος, Κυρα-Κάλλω, Μήτις, Ίακχος, Εσπερίδες, Πιερίδες αυτόνομα, ως υποκείμενα των συγκεκριμένων ρημάτων των τίτλων, αλλά και σε συμβολικό συσχετισμό με τη θεματολογία των αντίστοιχων υποενοτήτων.
Μεσολαβώ για περιληπτική-αποσπασματική απόδοση:
Όνειρος: «…Δυναμική προσωποποίηση της υπνικής εμπειρίας» (…), που ο συγγραφέας «θεωρεί κανόναρχο, αποδίδοντάς του πολύτιμες δημιουργικές ιδιότητες, ανάμεσά τους και την εμπνοή, την έμπνευση -μαγνήτιν λίθον της ταλασιουργίας* και της ιστουργίας*» και υποκλίνεται με σέβας στο φάσμα του, σηματωρό του και φρυκτωρό του».
Κυρα-Κάλλω: «…Η Νεραϊδοκρατόρισσα, η αρχόντισσα στις νεράΙδες (…), που συνιστά την ενσάρκωση της Παράδοσής μας, που μέσα από την ποικιλότητα της θεματικής της και την υλοποίηση των ρυθμών της από τους μύστες της πάντοτε σελαγίζει* αδιάκοπα αυγάζει*».
Μήτις: Μυθολογικά η κόρη του Ωκεανού και της Τιθύος, σύζυγος του Δία και η σοφότερη Θεών και ανθρώπων και μητέρα της Αθηνάς (με παρένθετο πατέρα το Δία). Συμβολικά, «η σοφία, η σκέψη, η σύνεση που είχε καταδυθεί στους βυθούς του Δία και από εκεί, ανιχνεύοντας τις ατραπούς του αγνώστου και ανακαλύπτοντας πού μαρμαίρει* το καλό και πού μελανουργεί το κακό, αποκάλυπτε στον κυρίαρχο του σύμπαντος με δικαιοκρισία το χρεών. Έτσι και ο συγγραφέας με την απλή τη δική του νόηση, την «μήτιν» που του χάρισε, όπως σε όλους η φύση, σε αυτή την ενότητα καταδύεται στο βυθό της γραφής των άλλων και αποφαίνεται τι βλέπει».
Ίακχος: Εμβληματικό προσωνύμιο του Θεού Διονύσου (όπως και το Βάκχος), που «μεταρσίωνε με τη μέθη, τον οίστρο και το χορό τους πιστούς του σε κάθε τόπο λατρείας του, με το θέατρο ξεχωριστό ιερουργικό χώρο της όρχησης (…), χώρο κάθαρσης των θεατών. Στα θέματα του κεφαλαίου, που είναι θέματα παραστασιολογίας, ο Ίακχος πρώτιστα ορχείται και όλα τα άλλα έπονται».
Εσπερίδες: «…Οι Εσπερίδες (με το συμβολισμό που παίρνουν ως προστάτιδες του θαυμαστού κήπου με τα χρυσά μήλα) και οι δημιουργοί έργων με προβολή σε όλο τον κόσμο, προπάντων όμως στην Εσπερία καταξιώνονται με την αγρύπνια τους».
Πιερίδες: «…Οι ταμένοι των Μουσών, των Πιερίδων, οι μεμουσωμένοι, μέλπουν* υπό την ευλογία τους και οι δημιουργοί της ενότητας αυτής δωρίζουν την τελείωση της στη γηθοσύνη* των αναγνωστών.
Όλα αυτά, όπως αναφέρει στο οπισθόφυλλο ο συγγραφέας «ισχυροποιούν τη φαντασία και τη λογική και καταξιώνουν την απόφαση των διψασμένων να πορευτούν σε άγνωστους γι’ αυτούς τόπους, όπου ίσως θα ανακαλύψουν αν όχι μια ιθακήσια Αρέθουσα*, τουλάχιστον κάποιες μικρές εστίες υγρής έρσης*».
Εδώ τελειώνει η πρώτη φάση, αυτή των προκαταρτικών ή αλλιώς του προθάλαμου προετοιμασίας του αναγνώστη. Η επόμενη φάση είναι ο κύριος θάλαμος του εσωτερικού των θεματικών ενοτήτων με τις υποενότητές τους.
Ο-Ο-Ο-Ο-Ο
Ο αναγνώστης του παρόντος μπορεί να χρησιμοποιεί τα παραπάνω ως εισαγωγικά των αντίστοιχων ενοτήτων που ακολουθούν, με τις απαραίτητες σύντομες πληροφορίες που πρόσθεσα με βάση το περιεχόμενό των υποενοτήτων τους.
A Ο ΌΝΕΙΡΟΣ ΚΑΝΟΝΑΡΧΕΙ:1. Το άφθιτο (:άφθαρτο) και αριστόκαρπο κλέος των Μουσών (Ο συγγραφέας κάνει, ως άλλος Όμηρος, επίκληση στις Ελικωνιάδες Μούσες για να τον βοηθήσουν στο βαθυσκαφές έργο που ξεκινά). 2. Δυο πολύτιμα κάδρα (:«Η Αγνώριστη Γυναίκα των περιπλανήσεών μας και το Θείο Βρέφος της Φάτνης», που μας προσφέρονται δωρεάν από την Ιστορία και προτείνει να τα προμηθευτούμε). 3. Έτσι μίλησε η Γκρέτα (Θίγει το θέμα της Κλιματικής Αλλαγής μέσα από το στόμα της παγκόσμιας γνωστής ακτιβίστριας Greta Thunberg). 4. Ρίτσα αγάπη μου! Liebste Ritsa! (Ρίτσα είναι γατούλα που περιέθαλψε με παραδειγματική φιλοζωική ευαισθησία) 5. Αμφίβια Αφήγηση [Θίγει καυτά διεθνή θέματα, όπως η πολιτική των Μεγάλων, η «Αραβική Άνοιξη», το μεταναστευτικό, οι επιδημίες ή η οικονομική κρίση, και τις συνέπειές τους). 6. Ένα υπερρεαλιστικό παλίμψηστο (Προβάλλει διαδοχικές εμβληματικές εικόνες από την πολιτισμική και πολιτική-πολεμική ιστορία και τους εκάστοτε πρωταγωνιστές τους).
Β΄ Η Κυρά-Κάλλω αυγάζει: 1. Η διαχρονικότητα και η μεταφορικότητα του δημοτικού τραγουδιού 2. Κορύβαντες* στην Πεντέλη (ομιλία για το δημοτικό τραγούδι που διάβασε σε γλεντοκόπους στενούς φίλους του σε ταβέρνα της Πεντέλης, όπου απόλαυσαν και ζωντανή δημοτική μουσική). 3. Η Παράδοση και η Δωτώ* Λαογράφος Ντίνα Μήτσου-Παπαλάμπρου (Αναφέρεται στο λεπτό θέμα της ανανέωσης της λαϊκής παράδοσης, τον αγώνα του πολιτιστικού συλλόγου του χωριού του για τη διατήρηση της σαρακατσάνικης παράδοσης και στο έργο της σημαντικής Βοιωτής Λαογράφου και δωρήτριας σπουδαίου λαογραφικού υλικού στον σύλλογο). 4.Τρία δημοτικά τραγούδια-μοιρολόγια, ένα αριστουργηματικό ποιητικό τρίπτυχο (Το ένα μοιρολόι ανήκει στο συγγραφέα του βιβλίου Δημήτρη Ρεντίφη). 5.Ένα κορυφαίο δημοτικό μας ποίημα-τραγούδι: Η παραλογή «Του νεκρού αδελφού».
Γ΄ Η Μήτις καταδύεται: 1. Η ποιητική συλλογή του Στέλιου Μαφρέδα «Βήμα Πριν», ένα απαράμιλλο νεωτερικό τεχνούργημα 2. Η εύγλωττη πολυσημία του έργου του Ηλία Τσιμπλή 3. Η ποίηση του Χρήστου Πλακονούρη πέρα από τους λυγμούς, τις λυγαριές, μια άνοιξη με αλλιώτικες λιακάδες στις καρδιές μας [Ο συγγραφέας σ’ αυτές τις τρεις υποενότητες προβάλλει το αξιόλογο έργο των τριών αυτών ποιητών της Περιφέρειας και τη συμβολή αυτών – και κατ’ επέκταση των άλλων περιφερειακών – στο γενικό νεοελληνικό πνευματικό πολιτισμό]. 4.Παναγιώτης Στάμος, ο πνευματικός άνθρωπος που ίδρυσε φως και τεχνούργησε μεγαλείο 5. Τα διηγήματα του Πέτρου Χουτζούμη «Ο βράχος του Ντουρή», ριζιμιές λογοτεχνικές μινιατούρες 6. Επιστροφή στις απαρχές (με αφορμή το υπό έκδοση βιβλίο του Γιώργου Αρ. Βούλγαρη για το ιστορικό Οκτατάξιο Ιδιωτικό Γυμνάσιο του Ορχομενού) (όπου πρωτοδίδαξε ο συγγραφέας) 7. Θα είναι ολόχλωρη η μνήμη του Γιάννη Δάλλα
Δ΄ Ο Ίακχος ορχείται (Και οι έξι υποενότητες αναφέρονται στο θέατρο διαχρονικά. Με την ευκαιρία, θυμίζω τις ευρωπαϊκές μεταπτυχιακές σπουδές του συγγραφέα στην αρχαία τραγωδία αλλά και τη διδακτορική διατριβή του στον ίδιο τομέα, σύμφωνα με το βιογραφικό του): 1. Θάλεια Αργυρίου: α.«Παλαμήδης», ποιητικό δράμα β.«Τράφοι», ποιητικό δράμα. 2. Γιάννης Σταματίου: Η «Αντιγόνη» του Σοφοκλή από το «Θέατρο Εκστάν» 3. Χρύσα Ευστ. Αλεξοπούλου: «Ευριπίδης, ο ποιητής του πάθους και των παθημάτων» 4. Ο Ορέστης και ο Άμλετ, δυο συγγενείς αλλά και ετερόκλητοι τραγικοί ήρωες 5. Ζαν-Πολ Ντενιζόν: «Η Περαστική» από το «Θέατρο Εκστάν». 6. Λάμπρος Τσάγκας και Χρήστος Τσάγκας: «Κοσμάς ο Αιτωλός» από το «Θέατρο Κνωσός».
Ε΄ Οι Εσπερίδες αγρυπνούν: (Τα 5 κεφάλαια αναφέρονται σε εμβληματικούς θεατρικούς συγγραφείς του παγκόσμιου θεατρικού ρεπερτορίου και στα αντιπροσωπευτικά έργα τους]: 1.Ερρίκος Ίψεν: «Τζον Γαβριήλ Μπόρκμαν» 2. Αύγουστος Στρίντμπεργκ: «Ο Πατέρας» 3. Αντόν Τσέχοφ: «Ο Γλάρος» 4. Σάμουελ Μπέκετ: «Περιμένοντας τον Γκοντό» 5. Ευγένιος Ο’ Νιλ: «Το πένθος ταιριάζει στην Ηλέκτρα».
ΣΤ΄ Οι Πιερίδες μέλπουν: 1. Τόμας Στερνς Έλιοτ: «The Waste Land, Η Έρημη Χώρα – Η Άγονη Γη» 2. Γιάννης Ρίτσος: «Σονάτα του Σεληνόφωτος»
Με την ευκαιρία των δύο τελευταίων ενοτήτων, θυμίζω ότι ως «Ιδιαίτερες προτιμήσεις του» στο βιογραφικό του αναφέρονται «η παρακολούθηση (…) θεατρικών έργων, η μελέτη της ελληνικής και ξένης λογοτεχνίας, οι περιπλανήσεις στα ηχοχρώματα της μουσικής και οι αποδράσεις στις υποσχέσεις της φύσης».
Σημειώνω εδώ ότι οι ενότητες συνοδεύονται από πλούσιες υποσημειώσεις, που μαρτυρούν όχι μόνο τη «βαθυσκαφή» αλλά και την… πλατυσκαφή αναζήτηση του συγγραφέα.
«Αντί Επιλόγου» και για τελευταία εντύπωση, ο συγγραφέας επανέρχεται στην προσφιλή του γεωργική εικόνα της «βαθυσκαφούς» άροσης από ένα γεωργό με το αλέτρι και τα δυο του άλογα -με την προσθήκη από κάτω της προτροπής «Οδήγησε το αλέτρι σου πάνω από τα οστά των νεκρών». (Όλα, του Άγγλου ποιητή και ζωγράφου William Blake)
Ο-Ο-Ο-Ο-Ο
Μέσα από τους τρόπους διαπραγμάτευσης των ποικίλων θεμάτων του αναδεικνύεται ως ένας πολύτροπoς συγγραφέας. Αναδεικνύεται ως ένας βαθύς γνώστης και χρήστης της Αρχαίας Γραμματείας, της Ιστορίας, της Μυθολογίας, της Αρχαιολογίας, της Λαογραφίας, της Παράδοσης. Όχι ως ξερής γνώσης, αλλά ως λειτουργικής-δυναμογόνας-φωτογόνας πρώτης ύλης για την υλοποίηση των ποιοτικών στόχων. Αναδεικνύεται ως ένας άνθρωπος φιλόλαος και όχι λαϊκιστής, πολίτης του κόσμου και όχι του ξενομανούς κοσμοπολιτισμού, του εθνισμού και όχι εθνικισμού, της προόδου και όχι της προοδοπληξίας, της ανανέωσης και όχι της νεομανίας, της παράδοσης αλλά όχι της παλαιομανίας και του μισονεϊσμού.
Κυρίως αναδεικνύεται ως βαθύς γνώστης της ελληνικής γλώσσας -και μάλιστα σ’ όλες της φάσεις της ιστορικής της πορείας- αλλά και ένας, επιδέξιος και ευρηματικός γλωσσοπλάστης. (Κάποτε το δηλώνει παρενθετικά ό ίδιος: πλάθω τη λέξη). Γενικά παραπέμπει στην τέχνη ενός καλού ζωγράφου, που ανακατεύει στην παλέτα του τα χρώματα δημιουργώντας πρωτόγνωρα όμορφες μορφές.
Παρά την πιθανή αρχική εντύπωση, δεν πρόκειται για ένα ναρκισσευόμενο της γλώσσας και της γνώσης. Απλώς οι «βαθυσκαφείς ολκοί» του φέρνουν στην επιφάνεια σημαντικά σημαίνοντα και σημαινόμενα που κάποιες φορές δοκιμάζουν τα γνωστικά και γλωσσικά όρια του αναγνώστη. Η όλη του έγνοια, προσπάθεια και προσφορά ως πνευματικού ανθρώπου (και μάλιστα Διδασκάλου-Καθηγητή της τάξης, Γυμνασιάρχη, Λυκειάρχη, και Σχολικού Συμβούλου Φιλολόγων κατά το βιογραφικό)
υποκινείται και κατευθύνεται από την πεποίθηση ότι οι αποθησαυρισμένες γνώσεις του πρέπει να διασπείρονται, να ευδοκιμούν, να πολυκλαδίζουν, να ευκαρπίζουν και να πολυκαρπίζουν – ίσως και από την επίγνωση ότι κάποιες γνώσεις του θα χάνονταν, αν τις κατείχε μόνο αυτός.
Ιδιαίτερα η γλώσσα του πιστεύω ότι αποτελεί αυθ-όρμητο εκφραστικό του «εκ-χείλισμα», γνήσιο – ταυτοτικό, θα έλεγα- στοιχείο της γραφίδας του, γεγονός που στοιχειοθετεί αυτοδίκαια το χαρακτηρισμό της ως «ρεντίφειας γλώσσας». Το ότι στο ένα τέταρτο των υποενοτήτων υποσημειώνεται η ένδειξη: «Απομαγνητοφωνημένη εισήγηση (ή διάλεξη) που εκφωνήθηκε ζωντανά χωρίς χειρόγραφο» συνηγορεί υπέρ αυτού. Άλλωστε, και στις επεξηγήσεις που δίνει, όλο και κάποια λέξη αντιστέκεται στην άμεση πρόσληψή της, επειδή θεωρείται από το συγγραφέα αυτονόητη.
Η γλωσσική «στάση» του συγγραφέα προφανώς εντάσσεται στη πρόθεσή του να εμπλουτίσει τη σύγχρονη γλώσσα μας με κάποιες αρχαίες ή αρχαιοπρεπείς λέξεις που έχουν παραδοθεί στη Λήθη αλλά αποτελεί και μια μορφή αντίστασης κατά του ασύδοτου ξενολεξο-ϊού, του γκρικλισ-μού, της γλωσσικής «ευκολίας»…
Γενικά, η όλη στάση του -σταθερά απρόσβλητη από κάθε ξενοφοβικό ιό- συνιστά μια αδιάλλακτη αντίσταση στον πολιτιστικό ιμπεριαλισμό που άμεσα ή με τους «δούρειους ίππους» του απειλεί τα πάντα με μετάλλαξη.
Καταληκτικά και ανεπιφύλακτα, θα έλεγα ότι το βιβλίο «Bαθυσκαφής ολκός ριζωμάτων» του βαθυσκαφέα συγγραφέα Δημήτρη Ηλ. Ρεντίφη ανήκει σε κείνα που βοηθούν τον αναγνώστη στην προσπάθειά του: να ρυθμίσει όσο πιο σωστά/ τη φόρα του και τη φορά του / προς το πραγματικά «εμπρός»/και το πραγματικά «επάνω»!…
(Καλού-κακού, φίλε αναγνώστη, και μεταξύ μας, έχε δίπλα σου και κανα λεξικό ή κανα λάπτοπ. Έτσι, …διά παν ενδεχόμενον).
Μερικές σημειώσεις μου (διά… παν ενδεχόμενον):
Αρέθουσα: Νηρηίδα νύμφη με τη γνωστή μυθολογική. περιπέτεια, που κατέληξε στη μεταμόρφωσή της σε πηγή με γάργαρο νερό στη νήσο Ορτυγία παρά τις Συρακούσες. Με τον προσδιορισμό «ιθακίσια» ο συμβολισμός παίρνει τη χροιά της καβαφικής «Ιθάκης». αυγάζει: ακτινοβλεί, λάμπει άφθιτες: άφθαρτες γηθοσύνη: βαθιά και ήρεμη χαρά/ευχαρίστηση Δωτώ: μια από τις 50 Νηρηίδες. Εδώ, ως επιθ. Προσδιορισμός = δωρήτρια. έρση: δροσιά θέμεθλα: θεμέλια, βάσεις ιστουργία: υφαντική Κορύβαντες: οι εννέα (ή τρείς) μυθικοί «πρωτάνθρωποι», που συνδέονται με το χορό και κατ’ επέκταση με τις Μούσες (Αναφέρονται ως γιοι της Θάλειας και του Απόλλωνα ή της Καλλιόπης και του Δία). μαρμαίρει: ακτινοβολεί, αστράφτει, σπινθηροβολεί μέλπουν: τραγουδούν σελαγίζει: λάμπει, ακτινοβoλεί ταλασιουργία: επεξεργασία τού μαλλιού.
