Στο περιθώριο του εορτασμού του Παιδομάρτυρα Αγίου Μάμα στο ομώνυμο χωριό του Μυλοποτάμου ,χτες το πρωί πραγματοποιήθηκαν τα εγκαίνια της επέκτασης του σχολείου, της αναμόρφωσης της παιδικής χαράς και του περιβάλλοντα χώρου.
Την επέκταση του έργου χρηματοδότησε η Αντιπεριφέρεια Ρεθύμνου με το ποσό των 140.000 ευρώ.
Ο Πρόεδρος του Πολιτιστικού Συλλόγου κ. Μιχάλης Σαρρής καλωσόρισε τους παραβρισκόμενους ενώ απηύθυναν χαιρετισμό ο Σεβασμιώτατος κ.κ. Πρόδρομος, η Αντιπεριφερειάρχης κ. Μαίρη Λιονή, ο Δήμαρχος Μυλοποτάμου κ. Δημήτρης Κόκκινος, ο Πρόεδρος της κοινότητας κ. Στέλιος Φακιδάρης και η αντιδήμαρχος Δήμου Ελληνικού – Αργυρούπολης κ. Χαρά Λαμπρινού. Επίσης ομιλία με θέμα «Το σχολείο του Αγίου Μάμα μέσα στο χρόνο» εκφώνησε ο φιλόλογος- δάσκαλος- παιδαγωγός Msc κ. Κωνσταντίνος Ομαλιανάκης.
Το σχολείο του Αγίου Μάμα μέσα στο χρόνο
Ο Φιλόλογος-Δάσκαλος -Παιδαγωγός Msc Ομαλιανάκης Κωνσταντίνος, στην ομιλία του για το σχολείο του Αγίου Μάμα ,ανέφερε: «αισθάνομαι πραγματικά μεγάλη χαρά που βρίσκομαι μαζί σας στα σημερινά εγκαίνια του νηπιαγωγείου, ανήμερα του πολιούχου του χωριού μας : Αγίου Μάμα, για να αναφερθώ στην πορεία του σχολείου μας μέσα από το πέρασμα ενάμιση και πλέον αιώνα.
Δεν ξέρω αν είμαι ο καταλληλότερος γι΄ αυτή την παρουσίαση, όμως, μέσα από την διπλή μου ιδιότητα – του δασκάλου και φιλολόγου – και καθώς μετράω πάνω από 25 χρόνια στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση χαίρομαι που βρίσκομαι ανάμεσά σας ως αρωγός και υποστηρικτής, στο βαθμό που μου αναλογεί, αυτής της προσπάθειας. Συγχωρέστε μου επίσης την όποια αμηχανία και συγκίνηση καθώς από αυτό το σχολείο αποφοίτησα και ο ίδιος πριν από αρκετά χρόνια.
Συμπόρευση, αλληλεγγύη και αγάπη ήταν το μήνυμα του σεβασμιότατου πριν από λίγο στον ιερό ναό του Αγίου Μάμα. Λόγω και έργω μας προέτρεψε επίσης. Νομίζω ότι τα λόγια του αυτά βρήκαν την απόλυτη εφαρμογή τους στην περίστασή μας.
Θα επιχειρήσω να προσεγγίσω, όσο μπορώ πιο σύντομα, την πορεία και το σημαντικό ρόλο του σχολείου του τόπου μας καθώς και κάποιες γενικότερες σκέψεις για το σύγχρονο σχολείο και γιατί προσπάθειες όπως τη σημερινή είναι άξιες συγχαρητηρίων.
Αρκετά ιστορικά στοιχεία απ’ όσα θα αναφερθούν μπορέσαμε να εντοπίσουμε στη διατριβή του αξιόλογου και ακούραστου συναδέλφου Χάρη Στρατηδάκη. Τον ευχαριστούμε ιδιαιτέρως γι’ αυτό.
Το σχολείο του Αγίου Μάμα έχει μία μακρά ιστορική πορεία καθώς σύμφωνα με τις πηγές η ίδρυσή του χρονολογείται λίγο πριν από το 1850, (πάμε δηλαδή πολύ πίσω) και, ενώ ακόμα συνεχιζόταν παρουσία του τουρκικού ζυγού στο νησί μας.
Το πρώτο αυτό σχολείο του Αγίου Μάμα είχε δάσκαλο τον Κ. Κυριάκο και ήταν αλληλοδιδακτικό. Δηλαδή, ελλείψει δασκάλων, οι μαθητές των μεγαλύτερων τάξεων βοηθούσαν, έκαναν μάθημα στους μικρότερους συμμαθητές τους. Ήταν μία συνήθης πρακτική για εκείνα τα χρόνια.
Για παραπάνω από μισό αιώνα (δηλαδή από το 1850 έως το 1911) το σχολείο στεγαζόταν σε διάφορες ιδιωτικές κατοικίες του χωριού, πράγμα σύνηθες για την πλειοψηφία των σχολείων του νομού καθώς: η έλλειψη χρηματοδότησης, η τουρκική παρουσία άρα και η έλλειψη οργανωμένης διοίκησης, δεν βοηθούσε εκείνη την εποχή στην ανοικοδόμηση σχολείων.
Από τα πρώτα του βήματα το σχολείο του Αγίου Μάμα εξυπηρετούσε και τα παιδιά των όμορων οικισμών πιο συγκεκριμένα τα παιδιά των οικισμών: Αβδελάς, Άγιος Ιωάννης, Αργουλιό, Καστρί, Μούντρος και σε κάποιες περιόδους Κεφάλι καί Αβδανίτες. Εξυπακούεται ότι η μεταφορά των παιδιών γινόταν με τα πόδια.
Από την ίδρυσή του, ως το 1911, πέρασε από διάφορες αξιολογικές διακυμάνσεις, καθώς, άλλοτε, -ανάλογα με τις συνθήκες και το μαθητικό δυναμικό του- υποβαθμιζόταν σε τριτοβάθμιο σχολείο (όπως έγινε το 1889 με δάσκαλο τον Ιωάννη Σαρρή) και άλλοτε αναβαθμιζόταν σε δευτεροβάθμιο.
Επίσης άλλοτε λειτούργησε ως ημιημερήσιο Αγίου Μάμα – Αγίου Ιωάννη, άλλοτε ως αδιαίρετο, ενώ το 1922 συγχωνεύθηκε με το σχολείο του Αβδέλλα ως διτάξιο, μεικτό σχολείο με έδρα -πάντα- τον Άγιο Μάμα. Το 1936 διαιρέθηκαν και πάλι σε δύο μονοτάξια.
Σε κάθε περίπτωση, κοινή διαπίστωση και συνισταμένη από όλες τις αναφορές που υπάρχουν είναι ότι το σχολείο του Αγίου Μάμα, από την πρώτη στιγμή της ίδρυσής του, έως και σήμερα (θα έρθω αργότερα και στο σήμερα) έπαιξε τον πρωτεύοντα και κυρίαρχο ρόλο στην εκπαίδευση των μαθητών όχι μόνο στα στενά πλαίσια του χωριού αλλά και της ευρύτερης ορεινής περιοχής του Μυλοποτάμου.
Ας συνεχίσουμε όμως με μερικά ακόμα ιστορικά στοιχεία.
Όπως προαναφέρθηκε, ως το 1911 το σχολείο στεγαζόταν σε ιδιωτικές κατοικίες. Το έτος αυτό (δηλαδή το 1911) ανεγέρθηκε στον Άγιο Μάμα διδακτήριο, διαστάσεων 16 Χ 4 μέτρων, για τη στέγαση του αρρεναγωγείο και αργότερα (1916) του παρθεναγωγείου. Το κτίριο αυτό οικοδομήθηκε με προσωπική εργασία των κατοίκων και κοινοτική βοήθεια. Το σχολείο εκείνο δεν ήταν αυτό που βρισκόμαστε τώρα αλλά είχε οικοδομηθεί στην πλατεία του Αγίου Γεωργίου και έχει σήμερα κατεδαφιστεί.
Αξίζει να τονίσουμε ότι το πρώτο αυτό σχολείο αποδείχτηκε οριακά ανεπαρκές σε χωρητικότητα καθώς μπορούσε να εξυπηρετήσει 50 έως 70 το πολύ μαθητές και στέγαζε ως το 1959 κατά μέσο όρο 70 μαθητές. Άρα υπήρχαν περίοδοι που ο αριθμός των μαθητών ξεπερνούσε τη χωρητικότητα του. Μιλάμε λοιπόν για ένα ακμαίο και ζωντανό σχολείο που χρειαζόταν μεγαλύτερο χώρο για να καλύψει τις ανάγκες του χωριού αλλά και των γύρω οικισμών.
Το 1959 (πριν δηλαδή από 60 περίπου χρόνια), ολοκληρώθηκε η ανέγερση του νεότερου διδακτηρίου στο χώρο αυτό που βρισκόμαστε με τις 2 σχολικές αίθουσες. Από τότε η δυναμικότητα του σχολείου αυξομειώνεται (υπήρξαν περίοδοι που λειτούργησε ως μονοθέσιο αλλά κατά βάση της τελευταίες δεκαετίας λειτουργεί ως διθέσιο)
Μάλιστα τη δεκαετία του ’80 ιδρύθηκε και νηπιαγωγείο στον ίδιο χώρο.
Είναι σημαντικό να αναφέρουμε ότι η δωρεά του οικοπέδου που βρισκόμαστε τώρα έγινε από την Γαλάτεια Σακά – Αρχοντάκη εις μνήμη του πατέρα της Μιχαήλ Αρχοντάκη, ο οποίος συνελήφθη στο σπίτι του, στους Αμπελόκηπους, κατά τα μαύρα επεισόδια του Δεκεμβρίου του ’44, στην Αθήνα και εξαφανίστηκε κάτω από αδιευκρίνιστες συνθήκες.
[Παρά τα περιορισμένα ιστορικά στοιχεία για τους δασκάλους που θήτευσαν στο συγκεκριμένο σχολείο θα προσπαθήσω να αναφέρω ενδεικτικά μερικούς απ’ αυτούς:
Κ Κυριάκος
Ι. Σαρρής
Ξεκαλάκης
Βαρδάκη Αικατερίνη
Λιανέρης
Μεταξάκης Γεώργιος με τη σύζυγό του
Μαρκάκης Ελεύθερος με τη σύζυγό του
Βουλγαράκης Εμμανουήλ]
Φτάνουμε λοιπόν στο σήμερα.
Είμαστε πολύ χαρούμενοι και συγκινημένοι που σ’ αυτόν τον περήφανο και φιλόξενο τόπο μας, έγινε μια τόσο φιλότιμη προσπάθεια για την ανέγερση του όμορφου αυτού νηπιαγωγείου αλλά και τον ευπρεπισμό του παλιού κτηρίου και τη διαμόρφωση του χώρου που το περιβάλλει.
Η ίδρυση του νέου νηπιαγωγείου μας δεν ήταν εύκολη υπόθεση. Το πιο δύσκολο όμως, δυστυχώς, ήταν να διατηρήσουμε ανοικτό το σχολείο του Αγίου Μάμα.
Χρειάστηκε να παλέψουμε, να έρθουμε αντιμέτωποι με κοντόφθαλμες αντιλήψεις και τοπικά – προσωπικά συμφέροντα που προσπάθησαν με κάθε τρόπο να κλείσει το σχολείο μας. Προσπαθήσαμε να αντιτάξουμε τα επιχειρήματά μας και τον ορθό λόγο που δεν ήταν άλλος από την απόλυτη αναγκαιότητα να συνεχίσει το σχολείο μας την σημαντική του πορεία .
Έτσι, μέσα σ’ ένα δύσκολο περιβάλλον όπου κλείνει το ένα μετά το άλλο περιφερειακό σχολείο καθώς συχνά το πρώτο δυστυχώς θύμα της οικονομικής δυσπραγίας είναι το κλείσιμο σχολείων, μπορέσαμε να ανανεώσουμε και να αναβαθμίσουμε αυτό το χώρο.
Μέσα σ’ αυτό το πλαίσιο, αξίζει να αναφέρουμε στην καθοριστική συμβολή του Μιχάλη Σαρρή, ως αντιδημάρχου τότε, που μαζί με τους τοπικούς φορείς (εκκλησία, τοπική κοινότητα και σύλλογο) με τη συνδρομή του δημάρχου αλλά και την αρωγή της περιφέρειας μπόρεσαν να αναβαθμίσουν το σχολείο μας σημαντικά καθώς έγιναν έργα αξίας άνω των 250.000 ευρώ. Έτσι, το σχολείο μας συνεχίζει να επιτελεί τον πρωτεύοντα ρόλο που του αξίζει.
Επικροτούμε λοιπόν και υποστηρίζουμε με όλες μας τις δυνάμεις την αξιέπαινη αυτή προσπάθεια της τοπικής κονωνίας που παρά τις αντίξοες συγκυρίες και συνθήκες δίνει πρωταρχικό ρόλο στην εκπαίδευση των παιδιών μας.
«Όπου ανοίγει ένα σχολείο κλείνει μια φυλακή» είπε ο Βίκτωρ Ουγκώ.
Το σχολείο και η εκπαίδευση είναι το απαραίτητο εκείνο στοιχείο κάθε κοινωνίας που θέλει να ζει ειρηνικά, χωρίς βία, χωρίς παρεκκλίνουσες συμπεριφορές.
Χαιρόμαστε λοιπόν βλέποντας τις σημερινές προσπάθειες που καταβάλλετε να δημιουργήσετε ένα όμορφο και άνετο σχολικό περιβάλλον που θα φιλοξενεί τα παιδιά του τόπου μας. Μεριμνείτε για να είναι το σχολικό περιβάλλον τόσο άνετο και φιλικό ώστε τα παιδιά μας να νιώθουν σημαντικά και ασφαλή, σε ένα χώρο μάθησης που προνοεί για τις ανάγκες τους.
Ο ίδιος, κουβαλάω μέσα μου, με τιμή, τις βαθιές αξίες που κληρονόμησα από αυτόν τον τόπο και που προσπάθησα να εξελίξω αλλά και να προσαρμόσω στις ανάγκες της εποχής μας. Το ίδιο ελπίζω και για τους σημερινούς μαθητές. Βαρύ το χρέος μιας κληρονομιάς και μιας παράδοσης που το σχολείο καλείται να μεταδώσει αλλά και να εξελίξει.
Σε αυτή τη ζωή-ταξίδι καλούμαστε να κουβαλάμε μία βαλίτσα με μνήμες-όνειρα και αξίες που θέλουμε να έχουμε στη ζωή μας αλλά και ένα μπαούλο μέσα στο οποίο έχουμε φυλαγμένες όλες τις παραδοσιακές αξίες και στάσεις αλλά και αγκυλώσεις που έχουν αποβεί δυσλειτουργικές και καμιά φορά καταλήγουν εις βάρος της ευτυχίας ή της ψυχικής μας ισορροπίας.
Προσδοκούμε η πολιτεία και οι δάσκαλοι σε αυτό το σχολείο να τολμήσουν να αγγίξουν ότι πρέπει πια να αλλάξει. Δεν ορθολογικό να θεωρούμε
Δεν επιθυμούμε ένα στενά γνωσιοκεντρικό σχολείο που θα μεταδίδει στείρες γνώσεις. Θέλουμε να μεταδίδει με όλους τους τρόπους εμπειρίες, να γνωρίσουν τα παιδιά μας πολλούς πολιτισμούς και πολλές παραδόσεις.
Να αποδέχονται το διαφορετικό…
Να γνωρίσουν και να σέβονται τον εαυτό τους.
Να μάθουν να έχουν όρια, από μας τους δασκάλους, που καλούμαστε πρωτίστως να μεριμνούμε για τη δική μας ισορροπία και οριοθέτηση.
Να μάθουν ότι όλα τα συναισθήματα είναι αποδεκτά και σεβαστά.
Θα υπάρχει χώρος για να ακούγονται όλες οι απόψεις τους.
Τα παιδιά σήμερα δεν χρειάζονται κριτική, επίκριση και συμβουλές γιατί έτσι γεννιέται η παθητικότητα είτε στο μέλλον μία επιθετικότητα που δεν τη θέλουμε πια στον τόπο μας.
Κυρίως, ας μάθουμε να ακούμε τα παιδιά μας. Είναι σοφά. Και πολλές φορές, ακόμα και με ένα ατίθασο τρόπο μας λένε μεγάλες αλήθειες, μας φωνάζουν δυνατά μηνύματα για μας και για μία καλύτερη ζωή.
Σε αυτή την όμορφη φύση, το χωριό μας, τα παιδιά μας έχουν τη δυνατότητα να εκφράζονται, να απελευθερώνονται.
Μεγαλώνουν κοντά στον παππού και τη γιαγιά και σοφούς γέροντες που οι ιστορίες και τα παραμύθια τους είναι καμιά φορά γιατρικό και διδάσκουν μεγάλες αλήθειες της ζωής.
Όλα τα παραπάνω αποτελούν βασικές προϋποθέσεις για ήρεμα και ισορροπημένα παιδιά που ξέρουν να επικοινωνούν και να λύνουν τις συγκρούσεις τους με το λόγο. Τολμούν να μπουν στη θέση του άλλου και να τον καταλάβουν.
Για αυτό,
Ας ανοίξουμε αυτό το σχολείο στην κοινωνία. Ας σταθούμε κοντά στους δασκάλους των παιδιών μας.
Άς τους καλοδεχτούμε -σίγουρα προσπαθούν για το καλό τους- Ακόμα και με διαφορετικό τρόπο από εσάς τους γονείς.
Ας τους μάθουμε να έχουν νόημα ζωής- την απαραίτητη προϋπόθεση για την ευτυχία, την ψυχική και σωματική ισορροπία.
Ας τους επιτρέψουμε σε αυτόν εδώ το χώρο να ονειρεύονται για ένα καλύτερο αύριο και να πιστέψουν ότι τους ανήκει, γιατί το αξίζουν».
