Με επιτυχία πραγματοποιήθηκε την περασμένη Κυριακή 9 Οκτωβρίου, στα πλαίσια των «Ημερών Ρεθύμνου 2022», ο περίπατος στην εκπαιδευτική ιστορία του Αμαρίου. Συμμετείχε μια εικοσάδα ενδιαφερόμενων, μεταξύ των οποίων αρκετοί εκπαιδευτικοί.
Ο περίπατος ξεκίνησε από το παλιό διδακτήριο του Μέρωνα, που δεσπόζει πάνω από το χωριό. Εκεί περίμεναν τους περιηγητές ο πρόεδρος του πολιτιστικού συλλόγου Κωστής Αγγελάκης, μαζί μες τον αδελφό του και τον πρόεδρο του τοπικού συμβουλίου Μανόλη Καλοειδά. Στον όμορφο χώρο της αυλής, με την πανοραμική θέα του Ψηλορείτη, τους ενημέρωσαν για τον εκπαιδευτική ιστορία του χωριού τους, το οποίο στο παρελθόν είχε διατελέσει όχι μόνο έδρα δήμου αλλά και Επαρχείου. Στο χωριό τους μάλιστα είχαν λειτουργήσει όχι μόνο χριστιανικά σχολεία αλλά και μουσουλμανικά, πρωτοβάθμιο και δευτεροβάθμιο. Στη συνέχεια στο εσωτερικό του διδακτηρίου τους έδειξαν την προσπάθεια που έχουν κάνει για ανασύσταση μιας σχολικής αίθουσας, τους φιλοδώρησαν με το φετινό ημερολόγιο του συλλόγου, το οποίο έχει αυτό ακριβώς το θέμα και συνοδεύεται από ένα μικρό βιβλίο και τους φιλοδώρησαν με παραδοσιακό αμαριώτικο κέρασμα.
Ο περίπατος συνεχίστηκε στις Ελένες, όπου δίπλα στην προτομή του δωρητή του διδακτηρίου ομογενούς Στυλιανού Μαρκαντώνη οι συμμετέχοντες ενημερώθηκαν για την προσφορά του όχι μόνο στην εκπαίδευση αλλά συνολικά σε έργα ευποιίας στο χωριό καταγωγής του. Την ενημέρωση έκανε ο ανιψιός του, επίτιμος σχολικός σύμβουλος Νικόλαος Μαρκαντώνη, ο οποίος συμμετείχε με τη σύζυγό του σε όλον τον ιστορικό περίπατο. Στις Ελένες όλοι είχαν την ευκαιρία να περπατήσουν και να γνωρίσουν και το σχολικό αγροκήπιο και να χαρούν όχι μόνο τα αιωνόβια πεύκα του αλλά και την καστανιά του, ακόμη και κουμαριές διαμορφωμένες σε δέντρα.
Η επόμενη στάση πραγματοποιήθηκε στο Γερακάρι, κοντά στο νεότερο διδακτήριο, το οποίο σήμερα στεγάζει νηπιαγωγείο. Το προηγούμενο απ’ αυτό είχε ανατιναχθεί από τα γερμανικά στρατεύματα κατοχής στα πλαίσια του ολοκαυτώματος των χωριών του Κέντρους. Εκεί, δίπλα στην προτομή του επιφανέστερου τέκνου του χωριού, του γυμνασιάρχη και συμβούλου της Παιδείας επί Κρητικής Πολιτείας Εμμανουήλ Γενεράλι, όσοι συμμετείχαν είχαν την ευκαιρία να ενημερωθούν για την προσφορά του στην εκπαίδευση, από τον Νικόλαο Μαρκαντώνη και πάλι.
Η επόμενη στάση πραγματοποιήθηκε στις Βρύσες, μπροστά στο νεότερο διδακτήριο, αφού το προηγούμενο είχε κι αυτό ανατιναχθεί το 1944. Εδώ η συζήτηση περιστράφηκε γύρω από το επιφανές τέκνο του χωριού Εμμανουήλ Βυβιλάκη, ο οποίος, ως κινητήριος μοχλός τον 19ο αιώνα της επιτροπής επί των σχολείων της Κρήτης είχε προσφέρει τα μέγιστα στην εκπαίδευση της Κρήτης και του Ρεθύμνου ακόμα περισσότερο. Η συζήτηση επεκτάθηκε και στο αλληλοδιδακτικό σύστημα διδασκαλίας και στα υπέρ και τα κατά του, όπως και στην αξιολόγηση των εκπαιδευτικών, θέμα πολύ επίκαιρο σήμερα για τον εκπαιδευτικό κόσμο.
Ακολούθησε πέρασμα από το Άνω Μέρος, με το επίσης μεταπολεμικό διδακτήριό του, και στάση στη Μονή Καλοείδαινας, σε σημείο πανοραμικής θέας, ψηλά στο όρος Κέντρος. Η Μονή οικοδομήθηκε τον 13ο ή 14ο αιώνα και το καθολικό της με τον χαρακτηριστικό τρούλο είναι αφιερωμένο στην Μεταμόρφωση του Σωτήρα. Κατά τη διάρκεια της επανάστασης του 1821, το έτος 1823, η Μονή κάηκε από τα οθωμανικά στρατεύματα και έκτοτε έπαψε να λειτουργεί. Τα εισοδήματα από την περιουσία της αφιερώθηκαν στην εκπαίδευση, ενώ αργότερα εκποιήθηκαν για τον σκοπό αυτό. Στη συνέχεια όλοι κάθισαν κάτω από τον πλάτανο με τα «σταυρωμένα» κλαδιά και συνεστιάστηκαν, βάζοντας στη μέση ότι κρατούσε ο καθένας. Εδώ ενημέρωσε τους συμμετέχοντες για την εκπαιδευτική ιστορία των Λαμπιωτών η συνταξιούχος καθηγήτρια Καδιανή Τζουλάκη, η οποία μάλιστα έχει συγγράψει και βιβλίο ιστορίας για το χωριό της. Στη συζήτηση πήρε μέρος και το ζεύγος παλαίμαχων εκπαιδευτικών Γιώργου και Μαρίκας Καλογεράκη, οι οποίοι μετέφεραν στην ομήγυρη αρκετές από τις σχετικές εμπειρίες τους.
Η επόμενη στάση πραγματοποιήθηκε στο νεότερο διδακτήριο του Μοναστηρακιού, κλειστό κι αυτό από χρόνια, αφού σ’ ολόκληρο το Αμάρι λειτουργούν σήμερα μόλις τρία από τα 39 δημοτικά σχολεία που λειτουργούσαν μεταπολεμικά. Το διδακτήριο είναι από τα σημαντικότερα από αρχιτεκτονική άποψη στην επαρχία του Ρεθύμνου, ενώ πολύ σημαντικό είναι και το εναπομείναν από το Ελληνικό Σχολείο (Σχολαρχείο) του χωριού. Εκείνο είχε λειτουργήσει αμέσως μετά την επανάσταση του 1866 και έδωσε τη δυνατότητα σε δεκάδες Αμαριωτόπουλα να προχωρήσουν στα γράμματα και να αναδειχθούν σε σημαντικά πρόσωπα για τον τόπο τους και όχι μόνο.
Ο ιστορικός περίπατος κατέληξε αργά το απόγευμα στο πάντα φιλόξενο Νεφς Αμάρι. Εδώ τους περιηγούμενους περίμεναν μέλη του συλλόγου Γυναικών και του πολιτιστικού συλλόγου Νεφς Αμαρίου, οι οποίοι τους μίλησαν για την ιστορία του σχολείου και του παρθεναγωγείου τους και τις ευεργεσίες που είχαν δεχτεί από ντόπιους μετανάστες στην Αφρική (Περαντωνάκης και Κασιμάτης). Τους ξενάγησαν στη μία από τις δύο αίθουσες του διδακτηρίου τους, η οποία προσομοιάζει την παλιότερη λειτουργία του με αυθεντικά έπιπλα, βιβλία, όργανα φυσικοχημείας, χάρτες, εικόνες κ.λπ. Στη συνέχεια στη διπλανή αίθουσα, που σήμερα χρησιμοποιείται για εκδηλώσεις, οι περιηγούμενοι είχαν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν μια προβολή του υπεύθυνου της ξενάγησης Χάρη Στρατιδάκη με την σύνοψη της εκπαιδευτικής ιστορίας του Αμαρίου, η οποία οπωσδήποτε είναι βαθύτερη από κάθε άλλης περιοχής της υπαίθρου του Ρεθύμνου. Να σημειώσουμε ότι εισήγηση για τα μουσουλμανικά σχολεία είχε ετοιμάσει ο Κώστας Ράλλης, ο οποίος λόγω της προχωρημένης ώρας επιφυλάχθηκε για άλλη περίσταση.
Ακολούθησε αβραμιαία φιλοξενία από τους Νεφς Αμαριώτες στους συμμετέχοντες στον ιστορικό περίπατο, οι οποίοι τους ευχαρίστησαν θερμά για όλα και τους επιθυμούν να τους ευχαριστήσουν και από τη θέση αυτή. Οι Αμαριώτες έδειξαν για μια ακόμα φορά ότι ξέρουν να εκτιμούν τον τόπο τους και αγαπούν τα ιδρύματα που τους έδωσαν την ευκαιρία να μορφωθούν. Το παλιότερο «Αμαριώτες για τα γράμματα» έχει και σήμερα, παρόλη την πληθυσμιακή συρρίκνωση του τόπου τους, πλήρη ισχύ!
Ο περίπατος στο Αμάρι ήταν ο πέμπτος της σειράς στην εκπαιδευτική ιστορία του Ρεθύμνου, από τις «Ημέρες Ρεθύμνου». Οι προηγούμενοι αναφέρονταν στο σχολείο της Αμαλίας Μανουσάκη, στην εκπαιδευτική ιστορία του Ρεθύμνου σε δύο φάσεις, 1795-1925 και 1925-2000, και σ’ εκείνην του Αγίου Βασιλείου. Όλες πραγματοποιήθηκαν στα πλαίσια της Διεθνούς Ημέρας Εκπαιδευτικών. Οι διοργανωτές τους υπόσχονται συνέχεια τα επόμενα χρόνια, με αρκετές ακόμα περιηγήσεις, στην εκπαιδευτική ιστορία τόσο του Μυλοποτάμου όσου και του Δυτικού Ρεθύμνου.
Η φετινές διοργανώσεις συνεχίζονται με ξενάγηση την προσεχή Τετάρτη 12 Οκτωβρίου από τον Χάρη Στρατιδάκη, με θέμα «Μικρές ιστορίες σε απρόσιτες γωνιές του Ρεθύμνου». Οι ενδιαφερόμενοι γι’ αυτήν παίρνουν τηλεφωνικά σειρά προτεραιότητας, ενώ δηλώσαντες και μη μπορούν να παρακολουθήσουν την σχετική προβολή το ίδιο απόγευμα 7.30-8.30 μ.μ. στο φιλόξενο συνεδριακό κέντρο του ξενοδοχείου «Ιδαίον».
Σύλλογος Κατοίκων Παλιάς Πόλης
Ήμερες Ρεθύμνου 2022
