Οι εννέα μετεωρολογικοί σταθμοί και τα δύο σταθμήμετρα στο Ρέθυμνο παρέχουν πολύτιμα στοιχεία για την παρακολούθηση των βροχοπτώσεων δημιουργώντας μία σημαντική βάση δεδομένων που θα οδηγήσει μελλοντικά στην καταγραφή τοπικών κλιματικών αλλαγών και στη διαχείριση των υδάτινων πόρων της Κρήτης
Με απώτερο, μελλοντικό στόχο την καταγραφή κλιματικών στοιχείων, δηλαδή χρόνιων, αξιόπιστων και ολοκληρωμένων δεδομένων που αφορούν την Κρήτη και τις αλλαγές στις κλιματικές συνθήκες που επικρατούν στο νησί, οι εννέα μετεωρολογικοί σταθμοί εντός του Ρεθύμνου και τα δύο σταθμήμετρα που έχουν τοποθετηθεί στους ποταμούς του Αρκαδιώτη και του Πλατανιά συνεχίζουν με επιτυχία τη λειτουργία τους, προειδοποιώντας τους φορείς πολιτικής προστασίας της πόλης, του δήμου και της Περιφέρειας και προχωρώντας σε έγκυρες προγνώσεις καιρικών φαινομένων. Με την έναρξη της χειμερινής περιόδου, αναμένοντας ενδεχομένως ακραία καιρικά και πλημμυρικά φαινόμενα, η εγκατάσταση των συγκεκριμένων σταθμών, εξυπηρετεί τη διεξαγωγή καθημερινών μετρήσεων της θερμοκρασίας, του ανέμου και της στάθμης του νερού και θεωρείται ένα καθοριστικό εργαλείο για την πρόληψη στα ζητήματα πολιτικής προστασίας, αλλά και για την κατανόηση του τρόπου και του μεγέθους που έχει επηρεαστεί η περιοχή από τις μεταβολές της κλιματικής κρίσης. «Ειδικά όσον αφορά τις βροχές βλέπουμε ότι υπάρχει σημαντική διαφορά μεταξύ των ακτών, με βάση τα δεδομένα από τους δύο σταθμούς που είχαμε ήδη και των περιοχών του εσωτερικού, όπως προκύπτει από τους μετεωρολογικούς σταθμούς στο εσωτερικό του δήμου Ρεθύμνου», είναι ένα από τα πρώτα δείγματα που έχει εντοπιστεί, σύμφωνα με όσα είπε στα «Ρ.Ν.» ο κ. Κώστας Λαγουβάρδος, διευθυντής Ερευνών του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών.
Την ώρα που η έκθεση Copernicus ανακήρυξε το 2024 ως το θερμότερο έτος που έχει καταγραφεί ποτέ για τον πλανήτη, η ανάγκη για λήψη μέτρων για τον περιορισμό των εκπομπών των θερμοκηπικών αερίων κρίνεται πιο σημαντική από ποτέ. «Η κατάργηση των ορυκτών καυσίμων και η επένδυση στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας είναι οι μοναδικές λύσεις», ανέφερε μεταξύ άλλων ο κ. Λαγουβάρδος, επισημαίνοντας παράλληλα τη σημασία για επενδύσεις ακόμα και σε τοπικό επίπεδο. Μία περιοχή όπως η Κρήτη, όπου πέφτει κάθε χρόνο στα τουριστικά «βάθη», για μεγάλα χρονικά διαστήματα, οφείλει να υιοθετήσει πράσινα, υγιή, αναπτυξιακά μοντέλα και τακτικές, προκειμένου να εξασφαλίσει ένα στοιχειώδη μετριασμό των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής.
«Συλλέξαμε δεδομένα που δεν παίρνουμε συχνά»
Ο κ. Λαγουβάρδος μιλώντας στα «Ρ.Ν.», αναφέρθηκε στον τρόπο λειτουργίας των σταθμών, οι οποίοι στέλνουν αυτοματοποιημένα ενημερωτικά σήματα στα όργανα πολιτικής προστασίας του δήμου: «Όλοι οι σταθμοί βρίσκονται σε λειτουργία και παρακολουθούνται διαρκώς, όπως το ίδιο ισχύει και για τα σταθμήμετρα στους ποταμούς. Το σημαντικό είναι ότι λειτουργούν σωστά. Μέσα στο Σαββατοκύριακο στέλνουμε αυτόματα κάποια μηνύματα σε αποδέκτες από την πολιτική προστασία του δήμου, της Περιφέρειας και της ομάδας «Ένα». Όταν ξεπεραστούν κάποια όρια σε κάποιο σταθμό, τότε στέλνονται αυτόματα μηνύματα, όπως έγινε στο σταθμό Αργυρούπολης, όπου ξεπεράστηκαν τα 30 χιλιοστά, για να είναι όλοι σε εγρήγορση».
Οι πρόσφατες βροχές αποτυπώνουν μία ικανοποίηση, τόσο για την αποφυγή καταστροφών, όσο και για τη συχνότητα και την ποσότητά τους, ωστόσο χρειάζεται συνέπεια και διάρκεια προκειμένου να εξασφαλίσουμε την ασφάλεια σε επίπεδο πολιτικής προστασίας. Ο κ. Λαγουβάρδος σημείωσε: «Μέσα στο Σαββατοκύριακο είχαμε αρκετές βροχές, κυρίως στο εσωτερικό του Ρεθύμνου και αυτό είναι καλό, γιατί μας επέτρεψαν να συλλέξουμε δεδομένα που δεν παίρνουμε συχνά, από τους σταθμούς στην Αργυρούπολη και στους Αρμένους, όπου καταγράφηκαν αρκετά μεγάλα ύψη βροχής. Οι βροχές των τελευταίων ημερών έχουν θετικό πρόσημο και δεν δημιούργησαν προβλήματα. Για τις πρώτες ημέρες του μήνα, οι βροχές ήταν αρκετά ικανοποιητικές, στην Αργυρούπολη έχουμε ήδη 81 χιλιοστά εκ των οποίων τα 42 έπεσαν την Κυριακή, ενώ στους Αρμένους υπάρχουν 76 χιλιοστά, εκ των οποίων τα 32 προέκυψαν χθες και το Ρέθυμνο έχει 39 χιλιοστά, εκ των οποίων τα 12 ήταν από χθες. Βλέπουμε ότι υπάρχει μία σημαντική διαφορά μεταξύ των ακτών και το εσωτερικό του νησιού. Έχουμε ξεκινήσει καλά, με βροχές που δεν δημιούργησαν καθόλου προβλήματα, αλλά πρέπει να συνεχίσουμε σταθερά ανοδικά για να πούμε ότι βαδίζουμε σε καλό δρόμο. Η πρόγνωση μας δείχνει ότι την επόμενη εβδομάδα δεν έχουμε βροχές στην Κρήτη».
«Χτίζεται μία πολύτιμη γνώση για την περιοχή»
Η καταγραφή δεδομένων θεωρείται βέβαιο ότι θα βοηθήσει στη διαχείριση των υδάτινων πόρων, η οποία αποτελεί ένα μεγάλο πρόβλημα που αντιμετωπίζει συνολικά το νησί της Κρήτης. Με μέσους όρους μεγάλης διάρκειας και με δεδομένα μεγαλύτερης ακρίβειας, η περισυλλογή κλιματικών στοιχείων μέσω των δεδομένων καταγραφής των σταθμών βρίσκεται προσεχώς στον ορίζοντα, όπως σημείωσε ο κ. Λαγουβάρδος: «Με την πάροδο των ετών που θα λειτουργούν αυτοί οι σταθμοί θα αρχίσουμε να έχουμε και κάποια κλιματικά στοιχεία, τα οποία είναι μέσοι όροι μεγάλης διάρκειας, στους οποίους δεν είχαμε πρόσβαση μέχρι τώρα, γιατί δεν υπήρχαν σταθμοί σε αυτές τις περιοχές. Σιγά σιγά χτίζεται μία πολύτιμη γνώση για την περιοχή, η οποία είναι απαραίτητη για να ξέρουμε πότε και πόσο βρέχει, ακόμα για τον σχεδιασμό έργων υπάρχει μεγάλη σημασία σε αυτά τα δεδομένα. Η Κρήτη έχει πρόβλημα με τη διαχείριση των υδάτων, αν όμως δεν έχει πυκνά δεδομένα δεν θα μπορείς να κάνεις σωστές εκτιμήσεις».
«Έχουμε πλέον μία ευρύτερη αποτύπωση των βροχών στον δήμο»
Υπολογισμοί σε πραγματικό χρόνο και πρόβλεψη υπερχείλισης είναι ανάμεσα στις δυνατότητες που προσφέρουν τα δύο σταθμήμετρα που είναι τοποθετημένα στους δύο ανατολικούς ποταμούς του Ρεθύμνου, σύμφωνα με τον κ. Λαγουβάρδο: «Τα σταθμήμετρα των δύο ποταμών έχουν τοποθετηθεί και τα δύο στα Ανατολικά, στον Αρκαδιώτη και τον Πλατανιά. Από αυτό το σύστημα προκύπτουν στοιχεία όταν βρεθεί αρκετά και ανεβαίνει η στάθμη του νερού. Αυτόν τον καιρό δεν είχαμε έντονη άνοδο, της στάθμης, υπάρχει μία μικρή ροή στον Αρκαδιώτη, που βρίσκεται στα 13 εκατοστά, δηλαδή όχι ανησυχητική. Τα σταθμήμετρα είναι χρήσιμα στις ακραίες καιρικές καταστάσεις, όπως είχαμε τις μεγάλες πλημμύρες το 2019. Ουσιαστικά μπορείς σε πραγματικό χρόνο να παρακολουθήσεις τη στάθμη του νερού».
Ο κ. Λαγουβάρδος επίσης τόνισε: «Οι νέοι επτά μετεωρολογικοί σταθμοί που έχουν μπει στο εσωτερικό του δήμου έχουν μία τελείως διαφορετική συμπεριφορά, όσον αφορά τη βροχή, από τους παραλιακούς σταθμούς, γεγονός που αναμέναμε. Οι ημιορεινές περιοχές στην Κρήτη είναι αυτές στις οποίες βρέχει περισσότερο, δείγμα το οποίο παρότι γνωστό, δεν ήταν καταγεγραμμένο. Έχουμε πλέον μία ευρύτερη αποτύπωση των βροχών στον δήμο, ο οποίος είναι αρκετά μεγάλος. Αυτές οι καταγραφές έχουν αξία για να μπορείς να εξετάσεις τι συνέβη τις προηγούμενες ημέρες, αλλά η μεγάλη τους αξία θα προκύψει στα 5-10 χρόνια με συλλογή δεδομένων, όταν και θα υπάρχει μία κλιματική βάση για την περιοχή. Πρέπει να βγουν σωστοί μέσοι όροι, γιατί υπάρχουν χρονιές που είναι καλές και άλλες που είναι κακές, άρα χρειαζόμαστε ένα μεγάλο χρονικό διάστημα για να πούμε ότι υπάρχει ακρίβεια και αξιοπιστία».
«Να μπουν καινούργιοι σταθμοί σε κάποιες περιοχές της Κρήτης»
Η πρωτοβουλία του Ρεθύμνου με τους μετεωρολογικούς σταθμούς είναι σίγουρα σημαντική, ωστόσο προκειμένου να σχηματιστεί ένα μοντέλο οικονομίας κλίμακας, πρέπει να γίνουν ενέργειες σε Περιφερειακό επίπεδο, όπως τόνισε ο κ. Λαγουβάρδος στα «Ρ.Ν.»: «Γίνεται μία συζήτηση για νέα σταθμήμετρα που πρέπει να τοποθετηθούν στο νησί. Σκοπός είναι να δούμε πως μπορούμε να επεκτείνουμε το ήδη υπάρχον δίκτυο και σε άλλες περιοχές της Κρήτης, με σταθμούς και ειδοποιήσεις σε άλλα μέρη. Είναι πολύ θετικό που ο δήμος Ρεθύμνου έχει αυτήν την πρωτοβουλία, αλλά το σωστότερο και αυτό που κάνει την οικονομία κλίμακας είναι να γίνεται αυτό σε επίπεδο Περιφέρειας, να αξιοποιηθούν δηλαδή οι 65 σταθμοί που έχουμε ήδη στο νησί και να μπουν καινούργιοι σε κάποιες περιοχές. Για παράδειγμα στο παραλιακό μέτωπο Ρεθύμνου-Ηρακλείου δεν υπάρχουν σταθμοί, αλλά είναι μέρη που βρέχει έντονα. Χρειαζόμαστε σταθμούς για να προειδοποιήσουμε για μία πλημμύρα, αλλά κυρίως για να μπορούμε να κάνουμε μία αποτίμηση του υδατικού δυναμικού του νησιού».
«Πρωτοβουλίες σε τοπικό επίπεδο και ενέργειες προσαρμογής»
Τέλος, σχολιάζοντας τα αποτελέσματα της έκθεσης Copernicus, που αναφέρει ότι το 2024 θα είναι το θερμότερο έτος όλων των εποχών, ο κ. Λαγουβάρδος κατέγραψε τις ενέργειες που πρέπει να γίνουν σε παγκόσμιο και τοπικό επίπεδο, προκειμένου να αντιστραφεί η κλιματική κρίση: «Πρέπει σε παγκόσμιο επίπεδο να γίνει περιορισμός των εκπομπών των θερμοκηπικών αερίων. Δυστυχώς δεν παίρνουμε τα μέτρα που θέλουμε και τελικά τρέχουμε πίσω από την κλιματική αλλαγή, δεν κινείται με τους ρυθμούς περιμέναμε. Η κατάργηση των ορυκτών καυσίμων και η επένδυση στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας είναι οι μοναδικές λύσεις. Αυτό που μπορούμε να κάνουμε σε τοπικό επίπεδο είναι να περιορίσουμε τη ζήτηση για ενέργεια, να γίνεται καλύτερη εξοικονόμηση ενέργειας στα κτίρια, καλύτερα καύσιμα στη ναυτιλία, ηλεκτροκίνηση στα αυτοκίνητα, ενεργειακές αναβαθμίσεις σε οικοδομές, καλύτερες μονώσεις, χρήση εναλλακτικών πηγών για θέρμανση, όλα αυτά έχουν μεγάλα κόστη. Οι πρωτοβουλίες σε τοπικό επίπεδο λοιπόν προφανώς έχουν αξία, όπως μεγάλη σημασία έχουν και οι ενέργειες προσαρμογής. Το θέμα είναι να προσαρμοστούμε καλύτερα σε πλημμύρες και υψηλές θερμοκρασίες. Προφανώς το Ρέθυμνο δεν μπορεί να αντιστρέψει την κλιματική αλλαγή, αλλά μπορεί να πάρει μέτρα μετριασμού των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής, ώστε να είναι πιο βιώσιμη για τους ανθρώπους».
