Ο εθελοντισμός στο Ρέθυμνο κάνει συνεχώς αισθητή την παρουσία του. Ομάδες και Σύλλογοι με γνώμονα την ανιδιοτέλεια, προσφέρουν τη βοήθειά τους όπου υπάρχει ανάγκη, ο καθένας στο πεδίο που έχει επιλέξει να δραστηριοποιείται. Στο Ρέθυμνο, συναντάμε εθελοντικές ομάδες που σχετίζονται με την Πολιτική Προστασία, την κοινωνική προσφορά, την αιμοδοσία, μέχρι τη φιλοζωία, την προστασία του περιβάλλοντος ακόμα και με τα σημαντικά πολιτιστικά δρώμενα της πόλης. Με δράσεις που προσανατολίζονται είτε στην πρόληψη και ενημέρωση των πολιτών αλλά και με έμπρακτη ουσιαστική βοήθεια σε κρίσιμες στιγμές, συμβάλλουν καθοριστικά στην εύρυθμη λειτουργία της πόλης και την αναβάθμιση της ποιότητας ζωής των Ρεθεμνιωτών.
Τα «Ρ.Ν.» ήρθαν σε επαφή με κάποιες εξ’ αυτών και η διαπίστωση είναι μια: πως ανεξάρτητα αν αναλαμβάνουν οι ομάδες αυτές να καλύψουν κενά του κρατικού μηχανισμού ή των επίσημων αρχών και φορέων, όλοι οι εθελοντές δρουν με αγάπη, αφοσίωση και υψηλό αίσθημα ευθύνης, αποτελώντας τελικά παραδείγματα προς μίμηση και δείχνοντας, όπως χαρακτηριστικά ανέφεραν κάποιοι εκπρόσωποι, τον «πολιτισμό του Ρεθύμνου».
Η ενίσχυση της Πολιτικής Προστασίας του Ρεθύμνου
Σημαντικές εθελοντικές ομάδες για το Ρέθυμνο, αποτελούν η Ομάδα «ΕΝΑ», καθώς και το Περιφερειακό Τμήμα Ρεθύμνου του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού (Ε.Ε.Σ). Με δράσεις πρόληψης και άμεσης επέμβασης σε κρίσιμες καταστάσεις, στηρίζουν έμπρακτα την τοπική κοινωνία.
Ο Μιχάλης Καπετανάκης, μέλος της συντονιστικής επιτροπής Ομάδας «ΕΝΑ», αναφέρει πως η ομάδα συστάθηκε εξαιτίας του κενού που διαπιστώθηκε στον κρατικό μηχανισμό με τη φωτιά στον Μασταμπά, τον Οκτώβριο του 2019. Σήμερα, τη βρίσκουμε παρούσα σε όλες τις κρίσιμες στιγμές όπως είναι διάφορες φυσικές καταστροφές αλλά και σε πολλές αντιπυρικές δράσεις όπως οι περιπολίες. Η ομάδα, όπως δηλώνει, μετράει 40 ενεργά μέλη και ο ίδιος τονίζει πως: «Για εμάς ο εθελοντισμός είναι τρόπος ζωής γιατί το νιώθουμε, το αγαπάμε, το αισθανόμαστε αυτό που κάνουμε. Μας ανακουφίζει, μας κάνει να νιώθουμε ικανοποίηση για το αποτέλεσμα όταν πετύχουμε. Όταν δηλαδή προλάβουμε μια φωτιά ή βοηθήσουμε κάποιον συνάνθρωπο που έχει αποκλειστεί στα χιόνια, ή στις πλημμύρες που τρέχουμε να προλάβουμε καταστάσεις».
Από την άλλη, ο Γιώργος Κακλαμάνος, υπεύθυνος του Σώματος Σαμαρειτών – Διασωστών – Ναυαγοσωστών του Π.Τ. Ρεθύμνου του Ε.Ε.Σ., αναφέρει ότι – εκτός από το δικό του- υπάρχουν άλλα δύο Τμήματα στον Ε.Ε.Σ: της Πρόνοιας και της Υγείας. Εξηγεί ότι αυτά έχουν να κάνουν με εθελοντικές δράσεις που σχετίζονται με την παροχή βοήθειας σε κοινωνικές δομές όπως γηροκομεία αλλά και νοσοκομειακές δομές, αντίστοιχα.
Για το δικό του Σώμα, δηλώνει: «Οι Σαμαρείτες είμαστε το διασωστικό κομμάτι του Ε.Ε.Σ, θα μας δείτε σχεδόν παντού: σε οποιαδήποτε εκδήλωση και σε όλα τα μικρά ή μεγάλα γεγονότα που έχουν να κάνουν με καταστροφές είτε είναι πυρκαγιά, σεισμός, πλημμύρα ή έρευνα αγνοουμένου. Ανήκουμε στην Πολιτική Προστασία γενικά και συνδράμουμε τις υπηρεσίες του κράτους». Ο ίδιος σημειώνει ότι και τα τρία Σώματα μετράνε παραπάνω από 250 μέλη από ηλικίες που ξεκινούν 18 – 20 ετών, ενώ στο Σώμα Υγείας δραστηριοποιούνται μέχρι και άτομα 70 -75 ετών. Ο κ. Κακλαμάνος τονίζει πως χωρίς τη δράση τους «το έργο των Αρχών θα ήταν πιο δύσκολο» και επισημαίνει πως οι εθελοντές μόνο θετικά στοιχεία μπορούν να αποκομίσουν, καθώς όπως λέει «μπορεί να είσαι κουρασμένος, εξουθενωμένος, μπορεί να κρυώνεις, να πεινάς, με το ευχαριστώ όμως ενός απλού πολίτη, αυτόματα τα ξεχνάς όλα αυτά, γεμίζουν οι μπαταρίες σου και έχεις περισσότερη διάθεση για προσφορά».
Πάντως οι προκλήσεις δε λείπουν, με τον κ. Καπετανάκη να αναφέρει: «Χρειαζόμαστε βοήθεια γενικά, οι ανάγκες μας είναι αυξημένες. Χρειαζόμαστε εξοπλισμό, καύσιμα για τις περιπολίες που κάνουμε – τώρα σιγά σιγά που μπαίνουμε στην αντιπυρική περίοδο θα είναι αυξημένα τα έξοδά μας – και σε δεύτερο χρόνο έχουμε κάποιες ανάγκες για ένα δεύτερο αυτοκίνητο επιπλέον».
Επισημαίνεται, ακόμα, ότι στο πεδίο της Πολιτικής Προστασίας σημαντική είναι και η δράση της εθελοντικής ομάδας του δήμου Αγίου Βασιλείου η οποία συνδράμει πάντα σε κρίσιμες στιγμές και έχοντας μακρά εμπειρία από τις μεγάλες πυρκαγιές που πλήττουν τα τελευταία χρόνια το νότιο Ρέθυμνο.
Οι «Δότες Ζωής» του Ρεθύμνου
Η δράση του Συλλόγου εθελοντών αιμοδοτών Ν. Ρεθύμνου «Δότες Ζωής» είναι γνωστή: με αδιάκοπη παρουσία, προωθεί την εθελοντική αιμοδοσία και τη δωρεά μυελού των οστών μέσω δράσεων που πραγματοποιούνται με μεγάλη συχνότητα σε όλη την Περιφέρεια, προσφέροντας πολύτιμη βοήθεια όταν προκύπτει ανάγκη για αίμα.
Ο Γεώργιος Σπετσωτάκης, μέλος των «Δοτών Ζωής» αναφέρει χαρακτηριστικά πως στόχος του Συλλόγου είναι η καλλιέργεια της εθελοντικής κουλτούρας στους Ρεθεμνιώτες σε ό,τι αφορά την αιμοδοσία: «Οι «Δότες Ζωής» δραστηριοποιούνται πάνω από δέκα χρόνια στο Ρέθυμνο. Ξεκίνησαν από μια ευαισθητοποιημένη παρέα Ρεθεμνιωτών που έπρεπε να καλύψουν – με τη βοήθεια βέβαια της κοινωνίας- ένα απίστευτο κενό όσον αφορά την αιμοδοσία. Και εμείς το πήγαμε ένα ακόμα βήμα παρακάτω γιατί δεν θέλουμε ως «Δότες Ζωής» να έρθει κάποιος να δώσει αίμα για κάποιον συγγενή ή γνωστό του. Εμείς θέλουμε να έχουμε τακτικούς εθελοντές αιμοδότες».
Πάντως, όπως ο ίδιος τονίζει, το αλκοόλ παραμένει μια μεγάλη δυσκολία για την εθελοντική αιμοδοσία, μιας και όπως εξηγεί: «Ο εθελοντής αιμοδότης δεν πρέπει να έχει πιει αλκοόλ, γιατί το αίμα του πρέπει να είναι καθαρό. Τον κόσμο τον κερδίζει το αλκοόλ – και ειδικά στα χωριά, ειδικά τα καλοκαίρια που έχουμε τα πανηγύρια. Εκεί κάνουμε άλλες διαδικασίες για να καλύψουμε το κενό του καλοκαιριού που είναι η χειρότερη περίοδος για εμάς, όπως το να συνεργαζόμαστε με μεγάλες τουριστικές επιχειρήσεις κάνοντας κάποιες μαζικές αιμοδοσίες».
Η φιλοζωική δράση στην πόλη
H Νέλλη Ζησιμοπούλου είναι πρόεδρος του Φιλοζωικού Συλλόγου Ρεθύμνου «Ζωόφιλοι Ρεθύμνης», κι όπως εξήγησε στα «Ρ.Ν.» ο Σύλλογος δραστηριοποιείται στην πόλη από το 2000. Οι δράσεις του Συλλόγου, σύμφωνα με την ίδια, έχουν τόσο ενημερωτικό χαρακτήρα σχετικά με την προστασία των ζώων, αλλά περιλαμβάνουν και στειρώσεις, φιλοξενίες ζώων και βοήθεια στην υιοθεσία τους. Όπως τονίζει, χάρις τις ενέργειες του Συλλόγου, τα αδέσποτα στο Ρέθυμνο έχουν σχεδόν μηδενική παρουσία: «Έχουμε κάνει πάρα πολλές στειρώσεις σε γατιά και σε σκυλιά. Με τη βοήθεια ενός Γερμανικού Συλλόγου εθελοντών κτηνιάτρων, εμείς κάνουμε την περισυλλογή και εκείνοι στειρώνουν τα ζώα δωρεάν. Επίσης, έχουμε κάνει σύμβαση με κάποιο κτηνιατρείο για να στειρώνουν οι ιδιώτες τα ζώα τους. Μπορεί όποιος έχει σκυλί να στειρώσει τον σκύλο του δίνοντας ένα ποσό, και το υπόλοιπο το καλύπτει ο Σύλλογός μας. Για μας είναι πολύ σημαντικό να στειρώνονται τα ιδιόκτητα ζώα γιατί από εκεί ξεκινάνε τα αδέσποτα. Έχουν στειρωθεί με αυτό το πρόγραμμα πολλά ζώα».
Την ίδια ώρα, στην πόλη δραστηριοποιείται και η εθελοντική φιλοζωική ομάδα «Νοιάζομαι» από τον Μάιο του 2013, όπως εξηγεί στα «Ρ.Ν.» η Καλλιόπη Κυρμανίδου, μέλος του Δ.Σ. Οι δράσεις της ομάδας περιλαμβάνουν από φιλοξενία μέχρι ενημερωτικά προγράμματα σε σχολεία, όπως επισημαίνει η ίδια: «Εκτός από τον χώρο φιλοξενίας που έχουμε για ένα μεγάλο αριθμό σκυλιών, διοργανώνουμε διάφορα Bazaar και γιορτές υιοθεσίας συνήθως στην Πλατεία Αγνώστους Στρατιώτη. Ακόμη, κάνουμε ενημερωτικές επισκέψεις και προγράμματα σε σχολεία ιδιωτικά και δημόσια, σε διάφορες άλλες δομές όπως οικοτροφία και ΚΔΑΠ, όπου κάνουμε ένα πρόγραμμα που περιέχει παιχνίδια γνωριμίας και επαφής των παιδιών με τον σκύλο, παραμύθια και μουσική, ούτως ώστε τα παιδιά να αρχίσουν να αντιλαμβάνονται τις ανάγκες ενός ζώου, πως φροντίζουμε ένα αδέσποτο, τι χρειάζεται να κάνουμε και αυτό να εμφυσήσει μια καλύτερη νοοτροπία και έναν σεβασμό για όλα τα όντα».
«Ο εθελοντισμός είναι πολιτισμός»
Σημαντική εθελοντική δράση για το Ρέθυμνο είναι και αυτή του Οργανισμού του Ρεθεμνιώτικου Καρναβαλιου (ΟΡΚ), του φορέα που εκπροσωπεί τις ομάδες που συμμετέχουν στο καρναβάλι, αναλαμβάνοντας όχι μόνο τη συνδιοργάνωση με τον δήμο, αλλά και την υποστήριξη των ομάδων με διάφορους τρόπους. Εκτός από τις καρναβαλικές δράσεις του, ο οργανισμός πραγματοποιεί και δωρεές, όπως αναφέρει στα «Ρ.Ν.», ο Μιχάλης Πετρακάκης, πρόεδρος του ΟΡΚ, προσφέροντας βοήθεια όπου χρειάζεται. Όπως αναφέρει, επιπλέον, για τα μέλη του οργανισμού – που αυτή τη στιγμή είναι 33 – το καρναβάλι «είναι τρόπος ζωής, κάτι που αγαπάμε και στηρίζουμε εθελοντικά με όλη μας την καρδιά. Είμαστε περήφανοι για όσα έχουμε πετύχει όλα αυτά τα χρόνια και συνεχίζουμε να προσπαθούμε για το καλύτερο».
Την ίδια ώρα, στην πόλη δραστηριοποιείται και το «Ρεθελοντώ», ένα δίκτυο εθελοντών του δήμου Ρεθύμνης, το οποίο συνεργάζεται τόσο με οργανωμένους εθελοντικούς φορείς όσο και μεμονωμένους πολίτες, με σκοπό την υλοποίηση δράσεων που προσανατολίζονται κυρίως στην προστασία του περιβάλλοντος όπως δεντροφυτεύσεις και καθαρισμούς.
Όπως δηλώνει στα «Ρ.Ν» ο κ. Γεώργιος Παπαδόσηφος, εντεταλμένος δημοτικός σύμβουλος πρασίνου, εθελοντισμού και αδέσποτων ζώων, στις δράσεις του δικτύου κάθε φορά συμμετέχουν 40-50 άτομα και μάλιστα το αποτύπωμά τους είναι τόσο μεγάλο που όπως αναφέρει: «Πέρυσι με είχαν πάρει τηλέφωνο από ένα ΕΠΑΛ της Αθήνας – κάνανε μια εκδρομή περιβαλλοντικού χαρακτήρα στο Ρέθυμνο- μας βρήκαν στο ίντερνετ και ήρθαν τα παιδιά με τους καθηγητές και τους συνοδούς τους και καθαρίσαμε το φαράγγι των Μύλων. Αλλά και καθημερινώς μας παίρνουν τηλέφωνο από τοπικούς Συλλόγους και φορείς για θέματα περιβαλλοντικά», σημειώνει και συμπληρώνει: «Ο εθελοντισμός έχει μπει βαθιά στο DNA του Ρεθεμνιώτη και όλο και περισσότεροι εντάσσονται στο κίνημα και αυτό είναι πολύ παρήγορο. Ο εθελοντισμός είναι πολιτισμός», καταλήγει και όπως αναφέρει στα «Ρ.Ν.» το «Ρεθελοντώ» σχεδιάζει για τον Δεκέμβριο του 2025 μια ειδική εκδήλωση για να τιμήσει όλους τους εθελοντές του Ρεθύμνου.
Την ίδια ώρα ο κ. Παπαδόσηφος προεδρεύει και στον εθελοντικό «Σύλλογο Ενεργών Πολιτών Ρεθύμνου – Σύνπολις» ο οποίος λειτουργεί από το 2012. Οι δράσεις του έχουν κοινωνικό, πολιτιστικό και περιβαλλοντικό χαρακτήρα και στοχεύουν στη θορύβηση της πολιτείας για όλα τα σημαντικά ζητήματα ενώ, όπως ανέφερε, κατά καιρούς κατατίθενται από τον Σύλλογο προτάσεις στον δήμο και στον δημόσιο διάλογο, για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των Ρεθεμνιωτών.
Επιπλέον, στο Ρέθυμνο σπουδαία είναι και η δράση της εθελοντικής ομάδας «Τροχοπρόληψη» η οποία δραστηριοποιείται στο πεδίο ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης για τα τροχαία, ένα ζήτημα που «πληγώνει» ιδιαίτερα την Κρήτη. Με τις καμπάνιες ενημέρωσης που πραγματοποιεί η ομάδα, τόσο στα σχολεία όσο και ευρύτερα στην κοινωνία προωθείται η κουλτούρα της σωστής οδηγικής συμπεριφοράς.
Ακόμα, ο Σύλλογος Οικογενειών και Φίλων για την Ψυχική Υγεία (Σ.Ο.Φ.Ψ.Υ) Νομού Ρεθύμνου, που δραστηριοποιείται στην πόλη εθελοντικά, συμβάλει με τις δράσεις του στην ενημέρωση και ευαισθητοποίηση της τοπικής κοινωνίας, στοχεύει στην αποστιγματοποίηση της ψυχικής νόσου και διεκδικεί από την πολιτεία και την κοινωνία την προάσπιση των ηθικών, κοινωνικών και νομικών δικαιωμάτων των ατόμων με ψυχική νόσο και των οικογενειών τους.
Κλείνοντας, σημαντικό είναι να σημειωθεί πως επίσημη καταγραφή όλων των εθελοντικών ομάδων και δραστηριοτήτων στην πόλη δεν υπάρχει. Σίγουρα οι εθελοντικές δράσεις είναι πολλές, σε ποικίλα πεδία και η βοήθειά τους στην τοπική κοινωνία είναι αδιαμφισβήτητη. Ακόμα και οι μεμονωμένες πρωτοβουλίες πολιτών είναι καθοριστικές για το εθελοντικό κίνημα της πόλης. Ο εθελοντισμός είναι αναγκαίος όπως φαίνεται για το Ρέθυμνο και όλες οι πρωτοβουλίες – ακόμα και όσες, όχι εσκεμμένως, δεν αναφέρθηκαν – αποτελούν φωτεινά παραδείγματα αλληλεγγύης.
