Φθινοπωρινό φέτος το Φεστιβάλ «Ημέρες Ρεθύμνου 2022» που διοργανώνουν ο σύλλογος Κατοίκων Παλιάς Πόλης Ρεθύμνου και ο δήμος Ρεθύμνης με την υποστήριξη της Περιφέρειας Κρήτης, Περιφερειακής Ενότητας Ρεθύμνου.
Το φεστιβάλ περιλαμβάνει ένα πλούσιο πρόγραμμα εκδηλώσεων με συναυλίες, θεατρικές παραστάσεις, βιβλιοπαρουσιάσεις, προβολή ντοκιμαντέρ. Από το πρόγραμμα δεν λείπουν ούτε φέτος οι ξεναγήσεις σε σημαντικά ιστορικά σημεία της πόλης του Ρεθύμνου και όχι μόνο.
Οι «Ημέρες Ρεθύμνου 2022» τιμούν την επέτειο των 100 ετών από τη Μικρασιατική καταστροφή και τους Μικρασιάτες πρόσφυγες, αφιερώνοντας πολλές από τις εκδηλώσεις τους στην ιστορία και τον πολιτισμό της Μικράς Ασίας. Όπως επισημαίνεται σχετικά σε σημείωμα των διοργανωτών του φεστιβάλ: «Η μικρασιατική καταστροφή, δηλαδή ο διωγμός των Ελλήνων της Μικράς Ασίας από τις πατρογονικές εστίες, αποτελεί το σημαντικότερο συλλογικό τραύμα του νεότερου ελληνικού κράτους. Έκτοτε, οι συνέπειες του ιστορικού αυτού γεγονότος, εκτός του ανυπολόγιστου ανθρώπινου πόνου, καθόρισαν όλο το φάσμα της ζωής των νεοελλήνων. Στην Κρήτη, και ιδιαίτερα στο Ρέθυμνο, η άφιξη των προσφύγων μπόλιασε τον ντόπιο πληθυσμό με μια ευεργετική νοοτροπία προκοπής η οποία, παρά τις τραγικές συγκυρίες άφιξης των Μικρασιατών, ευνόησε μακροπρόθεσμα την συνολικότερη πρόοδο της τοπικής κοινωνίας. Εστιάζοντας ακριβώς στη θετική πλευρά της σύμπτυξης των διαφορετικών πολιτισμικών αναφορών, το κοίταγμα στην καταστροφή αποκτάει τα ουσιαστικά χαρακτηριστικά του: Η απάντηση στην τραγωδία μέσα από το χτίσιμο μιας νέας καθημερινής ζωής που συντελέστηκε από τους ανθρώπους που βίωσαν την καταστροφή αλλά μπόρεσαν να επανανοηματοδοτήσουν τη ζωή στον νέο τόπο».
Η σημερινή συναυλία του μουσικού σχήματος «Oros Ensemble» έρχεται να εστιάσει σε αυτή ακριβώς την πτυχή της επετείου. Αποφεύγοντας τη στείρα μνημονική της συμφοράς εστιάζει στα ζώντα έργα των απογόνων του μικρασιατικού Ρεθύμνου. Έτσι, θα παρουσιαστούν νέα έργα των συνθετών Γιώργου Κυριακάκη και Γιώργου Κουμεντάκη αλλά και σύγχρονες διασκευές πάνω σε μελωδίες από ταμπαχανιώτικους σκοπούς του Αποστόλη Κουτσογιάννη.
Η συναυλία θα δοθεί στο κάστρο της Φορτέτζας στις 21:00.
Σημειώνεται ότι η είσοδος σε όλες τις εκδηλώσεις του φεστιβάλ είναι ελεύθερη για το κοινό.
Το πρόγραμμα του φεστιβάλ, που θα διαρκέσουν έως τον Νοέμβριο, είναι το παρακάτω:
Δευτέρα 19 Σεπτεμβρίου: Συναυλία των Scarlet Nights
Ώρα: 21:00-Πλατεία Άγνωστου Στρατιώτη
Ένα τρίο με Jazz standards και swing.Vocals: Δώρα Τσίγκα / Τρομπέτα: Σωτήρης Πέπελας / Πιάνο: Οδυσσέας Κωνσταντόπουλος.Το ρεπερτόριό τους περιλαμβάνει τραγούδια πολύ γνωστών ερμηνευτών και καλύπτει ένα μουσικό φάσμα από την Billie Holliday, τη Nina Simone και την Peggy Lee ως τη Melody Gardot και την Christina Aguilera, και από τον Louis Armstrong, την Ella Fitzgerald και τον Nat King Cole ως τον Tom Waits, καθώς και διασκευές κομματιών από σύγχρονους καλλιτέχνες.
Παρασκευή 23 Σεπτεμβρίου: Συναυλία του Γιώργου Σαλτάρη
Ώρα: 21:00 – Δημοτικός Κήπος
Ο πιανίστας και συνθέτης Γιώργος Σαλτάρης διασκευάζει και ερμηνεύει στο πιάνο επιλεγμένα έργα δύο κορυφαίων συνθετών του 2ου μισού του 20ου αιώνα: «Zbigniew Preisner – Μάνος Χατζιδάκις: Κινηματογραφική και ορχηστρική μουσική με ένα πιάνο». Ο ανατολικοευρωπαϊκός νεο-ρομαντισμος του Πολωνού Zbigniew Preisner, μόνιμου συνεργάτη του σπουδαίου σκηνοθέτη Krzysztof Kieslowski, (Τρία χρώματα: Μπλε – Λευκό – Κόκκινο, Η διπλή ζωή της Βερόνικα, Δεκάλογος), άλλοτε επιβλητικός κι άλλοτε εύθραυστος, συναντά τον λυρισμό, την ευγένεια και τη μεσογειακή μελωδικότητα του Μάνου Χατζιδάκι .
Δευτέρα 26 Σεπτεμβρίου: Συναυλία του Ανδρέα Παραγιουδάκη «Terracotta Project »
Ώρα: 21:00 – Πλατεία Ηρώων Πολυτεχνείου
Η μουσική συνάντηση με συνθέσεις του Ανδρέα Παραγιουδάκη (πιάνο) αναδεικνύει τον μουσικό λόγο του ευρωπαϊκού νότου.
Σε συνεργασία με τους διακεκριμένους σολίστες, Γιάννη Πολυχρονάκη στο κοντραμπάσο και Γιάννη Παπατζανή στα κρουστά δημιουργούνται ηχοτοπία που ξυπνούν τις αισθήσεις και προετοιμάζουν ένα μουσικό ταξίδι πέρα από συνηθισμένες αναφορές. Η αλληλεπίδραση των μουσικών και της ιδιαίτερης μουσικής τους εμπειρίας οδηγεί σε ένα μουσικό υβριδικό αποτέλεσμα με έντονο μεσογειακό χαρακτήρα όπου το στοιχείο του αυτοσχεδιασμού συνδιαλέγεται με ηχοχρώματα του ελληνικού και του ευρύτερου βαλκανικού χώρου.
Παρασκευή 30 Σεπτεμβρίου: Προβολή ντοκιμαντέρ «Τελευταίο Ταξίδι»
Ώρα: 21:00 – Δημοτικός Κήπος
Κινηματογραφική προβολή του ντοκιμαντέρ του Άρη Χατζηστεφάνου «Τελευταίο Ταξίδι», με τον Γιάννη Αγγελάκα και την Όλια Λαζαρίδου . Το ντοκιμαντέρ έλαβε το βραβείο καλύτερης ελληνικής ταινίας από την Πανελλήνια Ένωση Κριτικών Κινηματογράφου (ΠΕΚΚ) στο 24ο φεστιβάλ ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης και προβλήθηκε για έξι εβδομάδες σε κινηματογραφικές αίθουσες στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη, όπου έλαβε διθυραμβικές κριτικές.
Εξήντα πέντε χρόνια μετά τον θάνατο του Νίκου Καζαντζάκη το ντοκιμαντέρ ακολουθεί τα βήματα του μεγάλου Έλληνα συγγραφέα σε δύο ταξίδια που πραγματοποίησε στην Ιαπωνία πριν και μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, και τα οποία καθόρισαν τη σκέψη του και τελικά στοίχισαν τη ζωή του.
Σάββατο 1 Οκτωβρίου: Συναυλία της Ελένης Παπασπύρου: «Κοντά μου ήρθε και κάθισε»
Ώρα: 21:00 – Αίθουσα Παντελής Πρεβελάκης
Ρεσιτάλ με τραγούδια και έργα για πιάνο αφιερωμένο στη Μικρά Ασία. Στέλλα Βουτουφιανάκη – τραγούδι, Ελένη Παπασπύρου – πιάνο.
Ένα ξεχωριστό αφιέρωμα στη Μικρά Ασία με τα τραγούδια του Maurice Ravel στην ελληνική γλώσσα και τα έργα των συνθετών από τη Σμύρνη, Γιάννη Κωνσταντινίδη και Μανώλη Καλομοίρη, Πέτρου Πετρίδη από την Καππαδοκία και Γιώργου Πονηρίδη από τη Χαλκηδόνα της Κωνσταντινούπολης. Με άρωμα ανατολής και μνήμες από παραδοσιακές μελωδίες η μουσική και η ποίηση αντανακλούν την εμπειρία μιας ολόκληρης πολιτιστικής κληρονομιάς.
Δευτέρα 3 Οκτωβρίου:«Περί την υπόθεσιν Αλή Βαφή»
Ώρα: 19:15 – Κήπος Αλή Βαφή
Ο Αλή Βαφή Σελιανάκης υπήρξε ένας προβεβλημένος προύχοντας, επιχειρηματίας και πολιτικός άνδρας του Ρεθύμνου. Γεννήθηκε στο Ρέθυμνο το 1858 και πέθανε στη Πόλη το 1931 όπως προκύπτει από το έγγραφο του Δημοτολογίου του δήμου Ρεθύμνου με χρονολογία εγγραφής 1900 και αριθμό καταλόγου 1130. Γιος του γιαουρτά Ρουστέμ Χουσείν Αγά και της Φατμά Φεμίρ, αδελφός του Salih Efendi Vafi και της Nesati, παντρεύτηκε τη Ρεθεμνιώτισσα Αντιλέ Τζιντζαραπάκη (Adile Gencarap 1870-1959) κόρη του Χασάν και απέκτησαν μαζί δέκα παιδιά, όλα γεννημένα πριν την Ανταλλαγή στο Ρέθυμνο. Για τον Αλή Βαφή Σελιανάκη ο «Ελληνικός Οδηγός» μας αναφέρει ότι, εκτός από τη σαπωνοποιεία, ασχολούνταν με εμπόριο αποικιακών, είχε ατμοκίνητο ελαιοτριβείο και έκανε εξαγωγές λαδιού και εγχώριων προϊόντων.
Εισήγηση Κώστα Ράλλη – Αλή Βαφή Εφένδης Σελλιανάκης: Από τα Πεταλάδικα στην Πόλη.
Εισήγηση Ηλία Κοπανάκη – Ο Μαρουλάς του Αλή Βαφή.
Εισήγηση Ελένης Τζέτζου – Οι επίγονοι του Αλή Βαφή και οι διεκδικήσεις τους.
Κυριακή 9 Οκτωβρίου: Περιήγηση στην εκπαιδευτική ιστορία της τέως επαρχίας Αμαρίου
Ώρα: 09:00: Πάρκινγκ Συνατσάκη (λαϊκή Δευτέρας)
Στο πλαίσιο της Παγκόσμιας Ημέρας Εκπαιδευτικών, οι Ημέρες Ρεθύμνου 2022 διοργανώνουν ξενάγηση στην ιστορία της ρεθεμνιώτικης εκπαίδευσης, με τον τίτλο «Μάθε παιδί μου γράμματα. Περιήγηση στην εκπαιδευτική ιστορία της τέως επαρχίας Αμαρίου». Η ξενάγηση αναφέρεται στον αιώνα που μεσολάβησε ανάμεσα στη λειτουργία του σχολείου στο Μοναστηράκι το έτος 1840 και στην είσοδο της Ελλάδας στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο (1940).
Οι συμμετέχοντες θα ξεκινήσουν από τον Μέρωνα, στον οποίο λειτούργησαν σχολεία τόσο χριστιανικά όσο και μουσουλμανικά, και θα συνεχίσουν με στάσεις στις Ελένες, στο Γερακάρι, στο Μοναστηράκι (όπου λειτούργησε δευτεροβάθμιο ίδρυμα), στον Φουρφουρά και στο Νεφς Αμάρι, όπου και θα έχουν την ευκαιρία να επισκεφθούν το μουσείο τοπικής εκπαιδευτικής ιστορίας που έχει δημιουργηθεί εκεί.
Παράλληλα θα γίνουν αναφορές στα μουσουλμανικά σχολεία που λειτούργησαν κατά καιρούς στην τέως επαρχία Αμαρίου, το ένα από τα οποία μάλιστα ήταν δευτεροβάθμιο.
Η ξενάγηση θα πραγματοποιηθεί με ιδιωτικά μεταφορικά μέσα και θα ξεκινήσει από το Ρέθυμνο, την Κυριακή 9 Οκτωβρίου 2022 από τις 9.00 το πρωί, με σημείο αφετηρίας το πάρκινγκ Συνατσάκη (λαϊκή Δευτέρας). Η διάρκειά της θα είναι ολοήμερη και θα κλείσει με σχετική συζήτηση – προβολή. Υπεύθυνος για την πραγματοποίησή της και ξεναγός είναι ο Χάρης Στρατιδάκης, συγγραφέας της διατριβής και του βιβλίου «Η εκπαίδευση στο Ρέθυμνο (1795-1940)».
Τετάρτη 12 Οκτωβρίου: Ξενάγηση στα δυσπρόσιτα και ξεχασμένα σημεία του Ρεθύμνου
Μια διαφορετική ξενάγηση, από τις τριάντα που έχει εμψυχώσει μέχρι σήμερα, θα προσφέρει ο Χάρης Στρατιδάκης στο πλαίσιο των «Ημερών Ρεθύμνου 2022». Τιτλοφορείται «Μικρές ιστορίες σε απρόσιτες γωνιές. Ανακαλύπτοντας στα δύσκολα σημεία του Ρεθύμνου». Η ξενάγηση αυτή περιλαμβάνει επισκέψεις σε σημεία της πόλης τα οποία δεν επισκέπτεται κανείς σχεδόν ποτέ μόνος του και μάλιστα χωρίς ιδιαίτερο λόγο. Τέτοια είναι τα σοκάκια της Αρβανιτιάς, ολόκληρη η γειτονιά των Χαρακιών κάτω από τη Φορτέτζα, οι γρότες του χανιού του Κατριτζή, του στενού καμπαναριού, της οδού Τσουδερών, της Πασαρέλας και του Άη Γιώργη και τα θολωτά περάσματα της οδού Πατριάρχου Γρηγορίου, καθώς κι εκείνο της πλατείας Μικρασιατών. Κι ακόμη, το τετράγωνο Χειμάρρας – Αργυροπούλων – Καμπίτση λόγω του κακόφημου παρελθόντος που το βαραίνει, ο Εικαστικός Παιδότοπος, το βόρειο παρεκκλήσι του Αγίου Φραγκίσκου με το σταυροθόλιο του, οι κρυμμένες κρήνες του τεμένους Βαλιδέ Σουλτάνας, τουΑγίου Λαζάρου, του Αμπιντίν Μπέη και του μεγάρου της οδού Αρκαδίου, τα σοκάκια του Castell Vecchio, μερικές από τις αθέατες Περβόλες της πόλης κ.ά.
Εξαιτίας των εγγενών δυσκολιών που παρουσιάζει, η ξενάγηση θα προσφερθεί σε περιορισμένο αριθμό επισκεπτών, οι οποίοι θα πρέπει να λάβουν προτεραιότητα από τον εμψυχωτή της στο τηλέφωνο 2831055031, απ’ όπου και θα πληροφορηθούν τον τόπο και την ώρα εκκίνησης. Θα πραγματοποιηθεί το απόγευμα.
Σάββατο 15 Οκτωβρίου: Συναυλία των Adàma duo
Ώρα: 09:00 – Αύλειος Χώρος Αρχαιολογικού μουσείου
Ένα πρόγραμμα επικεντρωμένο στο tango, εξερευνώντας τον ιδιαίτερο συνδυασμό κοντραμπάσου και μπαντονεόν. Θα ακουστούν γνωστά έργα των Leopoldo Federico, Juan Carlos.
(Σε περίπτωση άσχημων καιρικών συνθηκών, η εκδήλωση θα παρουσιαστεί στον Ενετικό ναό Αγίας Σοφίας)
Κυριακή 16 Οκτωβρίου: Παράσταση «Ο άντρας που αγαπούσε τη γυναίκα μου»
Ώρα: 21:00 – Δημοκρατίας 53
Η νουβέλα,«O άντρας που αγαπούσε τη γυναίκα μου», που διασκευάστηκε και ανέβηκε για πρώτη φορά στο θεατρικό σανίδι σε πανελλήνια πρεμιέρα στο The Garage τον Νοέμβριο του 2021.
Σκηνοθεσία: Ελένη Δάγκα – Ερμηνεύει ο Αντώνης Παλιεράκης – Κείμενο: Κώστας Κατσουλάρης – Θεατρική Διασκευή: Ελένη Δάγκα – Επιμέλεια σκηνικών: Γιώργος Ξενικάκης – Σύμβουλος ενδυματολογίας: Μαριάννα Τζιράκη -Μουσική: Πρόδρομος Καραδελόγλου – Φωτογραφίες: Μιχαέλα Τζιράκη
Τετάρτη 19 Οκτωβρίου: Ξενάγηση: Χαρακτηριστικές οικίες της Παλιάς Πόλης του Ρεθύμνου
Ώρα: 18:00 – Πλατεία Μητρόπολης
Ο αρχαιολόγος Κωνσταντίνος Γιαπιτσόγλου θα μας ξεναγήσει στο εσωτερικό χαρακτηριστικών οικιών της Παλιάς Πόλης. Τα κτήρια έχουν επιλεγεί έτσι ώστε να γίνουν κατανοητά στους ενδιαφερόμενους τα ιδιαίτερα στοιχεία, αρχιτεκτονικά και διακοσμητικά, κάθε περιόδου αλλά και η αλληλουχία των οικοδομικών τους φάσεων αφού μεγάλο μέρος από αυτά κατοικούνται από τη βενετική περίοδο ως τις ημέρες μας. Με γνώμονα τα παραπάνω θα γίνει επίσκεψη σε δυο σημαντικά μέγαρα της οδού Αρκαδίου, σε οθωμανικά κτίσματα της παλιάς πόλης αλλά και σε ενδιαφέροντα κτίσματα τα οποία μετά και την ανακαίνιση τους έχουν πάρει διαφορετική χρήση από την αρχική τους (τουριστικά καταλύματα κ.ά.)
Κυριακή 23 Οκτωβρίου: Ξενάγηση: Η ιστορία της Αρμενικής Κοινότητας στο Ρέθυμνο
Ώρα: 18:00 – Ο χώρος θ’ ανακοινωθεί προσεχώς
Ξενάγηση στα μονοπάτια και τις περιοχές των Αρμενίων που φιλοξενήθηκαν στην πόλη μας,ερχόμενοι μαζί με τους Έλληνες της Μικράς Ασίας. Εκατό χρόνια μετά επισκεπτόμαστε τα σπίτια τους και τις επιχειρήσεις τους, πρόσφυγες που εντάχθηκαν στην καθημερινότητα της πόλης, αθόρυβα αλλά δημιουργικά. Γνωρίζουμε τις γειτονιές τους και αναβιώνουμε μυρωδιές από αρμένικο παστρουμά, καμένο χόρτο και γενί ρακί.
Παρουσιάζουν οι: Χάρης Στρατιδάκης, Κρεβετζάκης Θωμάς, Καρνιωτάκης Μανώλης
Ώρα: 21:00 – Σπίτι του Πολιτισμού: Θεατρικός μονόλογος: «Σταθούλα, Ράφτρα εκ Πόντου»
Πρόσφυγας του Πόντου η κ. Σταθούλα ήρθε στην Ελλάδα το ’23. Ξακουστή μοδίστρα στον τόπο της, παντρεμένη με παιδιά και πολυτελές ραφτάδικο. Τη συναντούμε το 1950 στα Χανιά, στο μικρό υπόγειο εργαστήρι της, να ράβει και να συνομιλεί με το είδωλο της μητέρας της. Εξιστορεί τη ζωή τους στον Πόντο αλλά και την περίοδο του ξεριζωμού. Μέσα από τις αναμνήσεις της, ζωντανεύουν πρόσωπα και γεγονότα από τη ματωμένη γη του Πόντου. Συντελεστές της Παράστασης: Κείμενο: Μαρινέλλα Βλαχάκη – Σκηνοθεσία: Κωστής Καπελώνης – Ερμηνεία: Μαρινέλλα Βλαχάκη – Μουσική – τραγούδι: Λεωνίδας Μαριδάκης – Τεχνική υποστήριξη: Διονύσης Μανουσάκης – Παραγωγή: Πολιτιστική Εταιρεία Κρήτης.
Δευτέρα 24 Οκτωβρίου: «Αρμενίων Νόστος – εκατό χρόνια μετά»
Ώρα: 19:30: Ενετικός Ναός Αγίας Σοφίας
Παρουσίαση του βιβλίου του Μανώλη Καρνιωτάκη για την ιστορία της αρμένικης κοινότητας στο Ρέθυμνο . Ένα ταξίδι στην μικροϊστορία των Αρμενίων στην πόλη του Ρεθύμνου από το 1922-1964 που το είδε και το κατέγραψε με τα ίδια της τα μάτια η πολιτεία μας. Μια ιστορία που ελάχιστα αποτυπώθηκε μέχρι σήμερα. Εκατό χρόνια μετά ο Μανώλης Καρνιωτάκης μας προσκαλεί να βιώσουμε μέσα από τις σελίδες του λευκώματος τον Νόστο εκείνων των ανθρώπων μα κα και δικό μου Άλγος, δίνοντας πνοή στην παγκόσμια λέξη… Νοσταλγία!
Παρασκευή 4 Νοεμβρίου:Θεατρική παράσταση «Ευτυχισμένες Μέρες»
Ώρα: 20:45 – Ενετικός Ναός Αγίας Σοφίας
Το κορυφαίο έργο της παγκόσμιας δραματουργίας, οι «Ευτυχισμένες Μέρες» του νομπελίστα συγγραφέα Σάμιουελ Μπέκετ, σε σκηνοθεσία Δημήτρη Φοινίτση,παρουσιάζεται στο Ρέθυμνο, από την ομάδα παραστατικών τεχνών Ενοδία. Στην παράσταση δεσπόζει ένα πελώριο νυφικό, απομεινάρι ενός φθαρμένου έγγαμου βίου. Ένας υπερμεγέθης υφασμάτινος όγκος καλύπτει τον λόφο των μυστικών και των αναμνήσεων. Αυτός είναι ο τόπος (μη) δράσης των δύο προσώπων: της Γουίνι και του Γουίλι – ενός ιδιόρρυθμου ζεύγους που αγωνίζεται να συνυπάρξει και να συνδιαλλαγεί εκ νέου σε έναν κυκεώνα ασυνεννοησίας.
Έκθεση φωτογραφίας
Στο πλαίσιο των Ημερών Ρεθύμνου 2022 πρόκειται να γίνει φωτογραφική έκθεση με τίτλο: Το Ρέθυμνο μέσα από τον φακό του Γιώργου Κατάκη σε ημερομηνία που θα ανακοινωθεί αργότερα.
