– Ο μεσόκοπος καλοντυμένος άντρας περπατούσε σκεφτικός στον κεντρικό δρόμο της Βιέννης. Το βλέμμα του, χαλαρό κι ονειροπόλο, πλανιόταν πάνω στα κτίρια και τους ανθρώπους, ενώ ένα αδιόρατο χαμόγελο διαγραφόταν στα σφιγμένα του χείλη.
Ύστερα έστριψε προς την Michaelerkuppel και μπήκε στο ιστορικό κτίριο Hofburg. Σταμάτησε μπροστά στο γραφείο με την επιγραφή «PANEUROPA» στην πόρτα. Χαμογέλασε στην γραμματέα του, καθώς εκείνη σηκώθηκε όρθια για να τον υποδεχτεί.
Η αλληλογραφία τον περίμενε. Κάθισε στο γραφείο και βυθίστηκε στις σκέψεις του. «PANEUROPA» σημαίνει «ΠΑΝ-ΕΥΡΩΠΗ». Ο άνθρωπος αυτός ήταν ο εμπνευστής και ιδρυτής της κίνησης «Πανευρώπη». Το όνομά του ήταν Richard von Coudenhove – Kalergi.
– Το σημερινό άρθρο μου έχει καθαρά ιστορικό χαρακτήρα και είμαι βέβαιος ότι θα εκπλήξει πολλούς. Η Ελληνική – Κρητική καταγωγή του συγγραφέα της Πανευρώπης και πρώτου εμπνευστή της Ευρωπαϊκής ιδέας, Ριχάρδου Coudenhove KALERGI είναι ένα γεγονός αναμφισβήτητο και έχει για εμάς τους Κρήτες ένα προφανές συναισθηματικό ενδιαφέρον. Αποφεύγοντας να φθάσομε σε υπερβολές, δικαιούμαστε να πιστεύομε ότι η βεβαιωμένη ελληνική – κρητική ρίζα του Ριχάρδου C.K. θα μπορούσε να γίνει ο καταλύτης που μας φέρνει συναισθηματικά πιο κοντά στην Ευρώπη αν κατάλληλα προβληθεί και αξιοποιηθεί.
Ας ξετυλίξομε λοιπόν το (πολύπλοκο αλλά απόλυτα εξακριβωμένο) κουβάρι της καταγωγής αυτού του ανθρώπου, κάτι που γίνεται δυνατό μετά από μια μακρά και επίπονη ιστορική έρευνα.
Ο ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΚΑΛΛΕΡΓΗΣ είναι ο αρχαιότερος της ιστορίας μας. Φεύγει από την Κρήτη γύρω στα 1800 διωκόμενος από τους Τούρκους μετά από κάποια επανάσταση, αφού πρώτα αφιερώνει τα κτήματά του στη Μονή Χαλέπας στο Μυλοπόταμο, σημερινό δήμο Κουλούκωνα. Να αφιερώνει κάποιος την περιουσία του σε Μονές συνηθιζόταν τότε, διότι έτσι ήταν αδύνατο να περάσουν σε Τουρκικά χέρια.
Ρωσία, Πετρούπολη. Σπουδές: Ο Εμμανουήλ κατατάσσεται και πολεμά στο ναυτικό την εποχή της αυτοκράτειρας Αικατερίνης 2ας. Σύντομα έγινε ο προστατευόμενος του στρατηγού Ποτέμκιν και κατείχε θέση συμβούλου στην Αυλή. Ο Εμμανουήλ απέκτησε μεγάλη περιουσία εκμεταλλευόμενος τις υψηλές γνωριμίες του και δημιουργώντας κερδοφόρες εμπορικές επιχειρήσεις. Ήταν όμως και φλογερός πατριώτης. Ήταν εκείνος που κάλεσε από την Κρήτη τ’ ανίψια του για να τα σπουδάσει με δική του δαπάνη στη Ρωσία. Με το ξέσπασμα της επανάστασης του 1821, τους διέθεσε εφόδια 100.000 ρουβλίων και τα έστειλε στην Ελλάδα να συνδράμουν τον αγώνα. Ένα από τα ανίψια είναι ο γνωστός μας Δημήτριος Καλλέργης, ο μετέπειτα γνωστός συνταγματάρχης και πρωτεργάτης της επανάστασης της 3 Σεπτεμβρίου 1843. Τα άλλα δύο είναι τα αδέλφια του, Εμμανουήλ και Νικόλαος.
Ο Εμμανουήλ θα παντρευτεί την Νορβηγή Charlotte Jurgensen (από ευγνωμοσύνη ο Δημήτρης Καλλέργης θα δώσει αργότερα στα 2 παιδιά του τα ονόματα του θείου και της θείας, Εμμανουήλ και Charlotte).
O θείος Εμμανουήλ και η Charlotte θα αποχτήσουν από το γάμο τους έναν γιο, τον ΙΩΑΝΝΗ ΚΑΛΛΕΡΓΗ.
Ο Ιωάννης Καλλέργης, τοποθετείται διπλωμάτης και αξιωματικός στην αυλή του Ρώσου υπουργού εξωτερικών Nesselrode. Παντρεύεται το 1839 την όμορφη ανιψιά του ίδιου του υπουργού, την MARIE NESSELRODE, πολωνικής καταγωγής. Από το γάμο αυτό γεννήθηκε μια κόρη η οποία έφερε ακριβώς το ίδιο όνομα, MARIE KALERGIS.
Η MARIE, η νεώτερη, παντρεύεται στο Παρίσι το γόνο μιας αριστοκρατικής οικογένειας από τη Φλάνδρα του Βελγίου FRANZ COUDENHOVE στις 27 Ιουνίου 1857. Ο γάμος ήταν μεγαλοπρεπής και με αυτόν ενώθηκαν οι 2 οικογένειες, οι Καλλέργηδες με τους COUDENHOVE.
Ο γιος του FRANZ COUDENHOVE και της MARIE έχει φυσικά το επίθετο του πατέρα, ονομάζεται HEINDRICH VON COUDENHOVE. Πως λοιπόν το επίθετο ΚΑΛΛΕΡΓΗΣ θα επιβιώσει στην οικογένεια αυτή;
Ο Heindrich θα ζητήσει επίσημη άδεια να προσθέσει στο επίθετό του το επίθετο KALERGI (χωρίς το s). Φαίνεται ότι ο HEINDRICH γνωρίζει καλά την ιστορία των Καλλέργηδων και τη θαυμάζει.
Ο HEINDRICH VON COUDENHOVE – KALERGI (όπως ονομάζεται πλέον, αλληλογραφεί με τον ιστορικό Στέφανο Ξανθουδίδη για να μάθει αν έχει συγγένεια με του σύγχρονούς του Καλλέργηδες του Μυλοποτάμου. Πολύ σημαντική ενέργεια αυτή, διότι αποδεικνύει ότι ο HEINDRICH και γνωρίζει και θυμάται την Κρητική του ρίζα. Γνωρίζει πολλά για τον Βενετσιάνικο κλάδο των Καλλέργηδων- οι βιογραφίες του το μαρτυρούν – γνωρίζει ακόμη για το μεγαλοπρεπές κτίριο του μεγάλου καναλιού της Βενετίας (μέσα στο οποίο πέθανε ο μεγάλος συνθέτης RICHARD WAGNER, αλλά δεν γνωρίζει παρά ελάχιστα για τον Κρητικό κλάδο, για τον τόπο που βρίσκεται η πραγματική ρίζα. Ο Ξανθουδίδης του απάντησε επί λέξει: «…Αφού ο προπάππος σας όπως μου αναφέρετε (δηλ ο Εμμανουήλ Καλλέργης-σημ. δική μου) κατείχε κτήματα εν Χαλέπα…. Σημαίνει ότι οι σημερινοί Καλλέργηδες του Μυλοποτάμου είναι πράγματι συγγενείς σας. Και αφού το οικόσημο στο Μυλοπόταμο είναι ταυτόσημο με το οικόσημο της Βενετίας, συμπεραίνω ότι οι συγγενείς σας του Μυλοποτάμου είναι απόγονοι των Καλλέργηδων της Βενετοκρατίας»!
Ο Heidrich ως πρεσβευτής της Αυστροουγγαρίας στο Τόκιο γνώρισε και παντρεύτηκε την Γιαπωνέζα Mitsouko Aoyama, κόρη εμπόρου έργων τέχνης στο Τόκιο. Από το γάμο αυτόν γεννήθηκαν 7 παιδιά από τα οποία το δεύτερο γεννήθηκε την 17/11/1894 και ήταν ο Ριχάρδος, ο συγγραφέας της Πανευρώπης, του οποίου ολόκληρη η πολυτάραχη ζωή σφραγίστηκε από τον αγώνα του για την πραγμάτωση της Ευρωπαϊκής ιδέας.
Είναι πολύ ενδιαφέρον ότι ο Ριχάρδος γνώριζε καλά την Κρητική του καταγωγή.
– Στο βιβλίο του CRUSADE FOR EUROPE αναφέρει.
«Στην Αθήνα συναντήθηκα με τους Καλλέργηδες συγγενείς μου. Μεταξύ των άλλων και με τον Εμμανουήλ Τσουδερό, ο οποίος μου δώρισε ένα βιβλίο που είχε γράψει στα Ελληνικά για την ιστορία της κοινής μας οικογένειας. Όταν αργότερα ξανασυναντηθήκαμε στη Ν. Υόρκη, ο Εμμ. Τσουδερός ήταν πρωθυπουργός του ηρωικού έθνους του, αγωνιζόμενος από την εξορία για την ελευθερία και για την Ευρώπη».
– Σε ιδιόχειρη αφιέρωση βιβλίου του γράφει Γαλλικά «Στον αγαπητό μου εξάδελφο Φίλιππο Δραγούμη».
– Σε μια από τις τελευταίες σελίδες της Πανευρώπης γράφει αναφερόμενος στη σημαία της Ευρώπης
«…και η σημαία αύτη της αγάπης και του πνεύματος ας κυματίσει από Πορτογαλίας μέχρι Πολωνίας και από Σουηδίας μέχρι Κρήτης…». Η αναφορά εδώ στην Κρήτη δεν γίνεται ασφαλώς τυχαία αλλά διότι ο Ριχάρδος δεν ξεχνά την κρητική καταγωγή του.
Ενώ δεν ήρθε ποτέ στην Κρήτη, ο Ριχάρδος είχε αλληλογραφία με την Κρήτη και μάλιστα με το Μυλοπόταμο. Το γεγονός της κρητικής καταγωγής του είναι πρωτεύον θέμα στα κείμενα των επιστολών. Ήμουν τυχερός διότι κατάφερα να εντοπίσω αυτή την αλληλογραφία. Διασώζονται όχι μόνο οι επιστολές αλλά ακόμη και οι φάκελοι. Έτσι σε επιστολή της 28-06-1931 ο Σωκράτης Καλλέργης από το Χουμέρι Μυλοποτάμου επικροτεί την «Πανευρώπη» και «συγχαίρει τον Ριχάρδο εκ μέρους ολόκληρης της οικογένειας των Καλλεργών της Κρήτης» όπως επί λέξει αναφέρει.
Η απαντητική επιστολή του Ριχάρδου στον Σωκράτη Καλλέργη έχει ημερομηνία 14/02-1934.
Σε νέα επιστολή του προς το Ριχάρδο ο Σωκρ. Καλλέργης με ημερομ. 22-09-1934 υπογραμμίζει τους άρρηκτους οικογενειακούς δεσμούς μεταξύ τους και παρατηρεί ότι βραδύνει η έναρξη λειτουργίας του γραφείου της Πανευρώπης στην Αθήνα λόγω της διεθνούς οικονομικής κρίσεως. Σε νεώτερη επιστολή του της 1-11-1934 ο Ριχάρδος πληροφορεί το Σωκράτη Καλλ. ότι «ο υπουργός εξωτερικών Μάξιμος είναι φίλος των ιδεών μας ενώ ο Παπαναστασίου θα φροντίσει για την ίδρυση του γραφείου στην Αθήνα».
Αξίζει να αναφερθεί η αρχαία ελληνική του παιδεία του Ριχάρδου. Στα βιβλία του περιγράφει τον θαυμασμό του όταν ερχόμενος στην Αθήνα επισκέφθηκε την Ακρόπολη. «Αλλά περισσότερο από όλες τις συναντήσεις και συνομιλίες μου με τους βασιλείς, αντιβασιλείς και υπουργούς, χάρηκα την ίδια την Ελλάδα, αυτό το όμορφο κομμάτι της Ευρώπης με τους αξέχαστους ανθρώπους και τη μοναδική φύση. Βαθιά εντύπωση μου έκανε η Ακρόπολη που για περισσότερα από 2.000 χρόνια παραμένει σύμβολο αιώνιας ομορφιάς, αψηφώντας τους βαρβάρους όλων των εποχών που δεν μπόρεσαν να βλάψουν αυτή την αιώνια ελληνική κληρονομιά».
Αυτά είναι τα κυριότερα στοιχεία που αποκάλυψε η ιστορική μου έρευνα για τον R.C.K. Τα παρακάτω είναι δικά του λόγια: «Η εδραίωση ενός γνήσιου Ευρωπαϊκού πνεύματος θα πρέπει να είναι κύριο μέλημα σε μια ομόσπονδη Ευρώπη. Υπεράνω των εθνικών αντιπαλοτήτων, το αίσθημα της Ευρωπαϊκής σταθερότητας πρέπει να εμφυτευθεί στις καρδιές των νέων της Ευρώπης μαζί με την υπερηφάνεια για το ένδοξο κοινό παρελθόν, αλλά και για το εξ ίσου λαμπρό, όπως προμηνύεται, κοινό μέλλον».
* Ο Μανόλης Καλλέργης είναι γιατρός
