Στη σύγχρονη κοινωνία η τεχνολογία αναπτύσσεται με ραγδαίους ρυθμούς, δημιουργώντας νέες ανάγκες για τη λειτουργία της. Η παιδεία των νέων ανθρώπων είναι καθοριστική για αυτήν την εξέλιξη της κοινωνίας, καθώς συμβάλλοντας από μικρή ηλικία τα παιδιά αποκτούν τα εφόδια, τις αξίες ώστε να πράττουν ηθικά και δημιουργικά για ένα καλύτερο «αύριο». Εδώ σημαντικός είναι ο ρόλος της οικογένειας, του εκπαιδευτικού συστήματος, αλλά και ολόκληρου του κοινωνικού πλαισίου στο οποίο ένα παιδί μεγαλώνει. Πλέον η τεχνολογία βρίσκεται στα «χέρια» των παιδιών από πολύ μικρή ηλικία, όμως για τη σωστή αξιοποίησή της οι νέοι άνθρωποι χρειάζονται την απόκτηση των κατάλληλων εφοδίων.
Σε άρθρο του Ρωμανού Γερόδημου, στην εφημερίδα Athens Voice με τίτλο «Πέντε δεξιότητες που θα πρέπει να αναπτύξουν τώρα τα παιδιά για να επιτύχουν στο μέλλον», βλέπουμε πως η εμφάνιση της τεχνητής νοημοσύνης, της τεχνολογίας συνεπώς, διευκολύνει τη ζωή των ανθρώπων και ποιος είναι ο «σωστός» δρόμος που πρέπει να ακολουθήσουν τα παιδιά για ένα επιτυχημένο μέλλον. Αναμφίβολα, η τεχνητή νοημοσύνη αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα επιτεύγματα της τεχνολογίας, αλλάζοντας τα δεδομένα σε πολλούς τομείς της κοινωνίας (οικονομικούς, παιδαγωγικούς κ.λπ.). Στο άρθρο παρουσιάζονται πέντε ενδιαφέροντα σημεία/συμβουλές/ δεξιότητες για τα νεαρά παιδιά, ώστε να αξιοποιηθούν και να λειτουργούν ως «μπούσουλας» στη ζωή τους και είναι τα εξής:
Η 1η δεξιότητα είναι αυτή της «έμφασης στη διαδικασία». Στις μέρες μας όλοι, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, χρησιμοποιούμε την τεχνολογία. Όμως τι είναι αυτό που γνωρίζουμε εκτός από ένα έτοιμο αποτέλεσμα κατόπιν «αίτησής» μας; Στην ουσία δεν γνωρίζουμε τη διαδικασία της παραγωγής μιας πληροφορίας, παρά μόνο την πληροφορία που μας δίνεται. Η έμφαση στη γνώση της μεθόδου δίνει νόημα στην πληροφορία. Γνωρίζοντας τι συμβαίνει πίσω από το σύστημα, πίσω από τα φαινόμενα, έρχεται η ουσιαστική γνώση.
Η 2η δεξιότητα αφορά την «αυτοπειθαρχία για μακροπρόθεσμους στόχους». Η εξέλιξη της τεχνολογίας έχει ως αποτέλεσμα τη γρήγορη ανταπόκριση σε οτιδήποτε επιθυμούμε. Με ένα «κλικ» έχουμε τη δυνατότητα να αποκτήσουμε αυτό που θέλουμε (π.χ. online shopping), να πραγματοποιήσουμε «εδώ και τώρα» μια επιθυμία μας, να βρούμε μια πληροφορία στο διαδίκτυο που άλλοτε με κόπο αναζητούσαμε σε βιβλία, λεξικά κ.λπ. Σίγουρα, αυτό δεν αποτελεί ένα αρνητικό χαρακτηριστικό της τεχνολογίας, όμως με την πάροδο του χρόνου η κατάχρηση αυτής της δυνατότητας μπορεί να προκαλέσει αρνητικά αποτελέσματα. Οι άνθρωποι ξεχνούμε πώς να διεκδικούμε τους στόχους μας και χάνουμε την αξία του αποτελέσματος ικανοποιώντας τις ανάγκες μας χωρίς να κοπιάζουμε. Συνεπώς, τα παιδιά θα πρέπει να κατέχουν αυτήν τη δεξιότητα της αυτοπειθαρχίας, να μετριάζουν τη «στιγμιαία ικανοποίηση» και να θέτουν μακροπρόθεσμους στόχους.
Το 3ο σημείο αποτελεί ένα μείζον θέμα που απασχολεί την ανθρωπότητα με τη ραγδαία εξέλιξη της τεχνολογίας. Πρόκειται για τη δεξιότητα της «επανένταξης στην κοινωνία» των παιδιών. Παρατηρούμε ότι τα τελευταία χρόνια με την εμφάνιση των smartphones, τα παιδιά έχουν την τάση να προσηλώνονται σε μια οθόνη, χάνοντας τις κοινωνικές τους δεξιότητες. Οι συνήθειες της νέας γενιάς, ο χρόνος που σπαταλούν στον «κόσμο» της τεχνολογίας προκαλεί μια ανεξέλεγκτη κατάσταση. Σύμφωνα με έρευνα του Jonathan Haidt ο κόσμος των social media και η υπερβολική χρήση τους προκαλεί προβλήματα ψυχικής υγείας στους νέους. Το διαδίκτυο είναι ελκυστικό με πλειάδα πληροφοριών και εικόνων, δημιουργεί συναισθήματα που δύσκολα ένα παιδί μπορεί να διαχειριστεί. «Παν μέτρον άριστον», όπως μας δίδαξε ο Αριστοτέλης. Τα παιδιά οφείλουν να μετριάζουν την απόλαυση και τον «θαυμασμό» που προκαλεί μια οθόνη και να επικοινωνούν ουσιαστικά μεταξύ τους.
Το 4ο σημείο θίγει τη «δημοκρατία και την ελευθερία, ατομική και συλλογική». Ένα από τα πιο θεμελιώδη ζητήματα στην ανθρωπότητα είναι αυτό της ελεύθερης βούλησης. Οι ιδέες που προβάλλονται στο διαδίκτυο και ο «βομβαρδισμός» πληροφοριών ενδεχομένως προκαλούν σύγχυση και διαμόρφωση μιας αντίληψης που δεν είναι πραγματικά δική μας. Η κριτική στάση απέναντι στις πληροφορίες είναι μια δεξιότητα που είναι απαραίτητη να έχουν τα παιδιά για να πράττουν «αύριο» σύμφωνα με τις δικές τους αυθεντικές αντιλήψεις.
Στο 5ο σημείο, συμπερασματικά, τονίζεται η σημαντικότητα των «αξιών και της πνευματικότητας». Τα παιδιά, η νέα γενιά είναι ζωτικής σημασίας να πράττουν σύμφωνα με τις αξίες που υπάρχουν ανεξάρτητα από τον άνθρωπο, τις καθεαυτές αξίες που είναι ανεξίτηλες στον χρόνο. Έχοντας στο υπόβαθρο της σκέψης τις αξίες, τα παιδιά κατέχουν την πνευματικότητα να λειτουργούν ηθικά, αποτελεσματικά και ουσιαστικά στη διαρκώς εξελισσόμενη κοινωνία και έχουν τη δυνατότητα να αποκτήσουν όλες τις παραπάνω δεξιότητες.
Η τεχνολογία έχει μπει στη καθημερινότητά μας, καλώς ή κακώς είναι στο χέρι του καθενός. Τα παιδιά καλλιεργώντας αυτές τις πέντε βασικές αρχές/ δεξιότητες, έχουν τη λογική, την αντίληψη και την κριτική ικανότητα να διεκδικήσουν τα οφέλη της τεχνολογίας, αλλά και να διατηρούν μια ζωή με αξίες που μόνο σε ένα «επιτυχημένο» μέλλον μπορεί να οδηγήσει την ανθρωπότητα.
Πηγή: