Με την ευκαιρία τόσο της παγκόσμιας ημέρας Ελληνικής γλώσσας που εορτάζεται ετησίως στις 9 Φεβρουαρίου ημέρα θανάτου του Διονυσίου Σολωμού του εθνικού ποιητή της Ελλάδας, όσο της σημαντικής πρώτης ημέρας στις 11 Φεβρουαρίου 2020 διδαχής της κρητικής διαλέκτου στο πανεπιστήμιο Κρήτης, αλλά και της παγκόσμιας ημέρας μητρικής γλώσσας την 21 Φεβρουαρίου, δράττομαι της ευκαιρίας να σας υπενθυμίσω την αξία των.
Ο συνδυασμός αυτών των επετείων είναι ακριβώς για να θυμόμαστε και να τιμούμε ο καθένας την μητρική του γλώσσα δηλ. την Ελληνική όσο και την ντοπιολαλιά μας δηλ. την κρητική διάλεκτο αλλά κυρίως δίδεται έμφαση στις απειλούμενες γλώσσες δηλαδή αυτές που έχουν λίγους ομιλητές και κινδυνεύουν να εξαφανιστούν.
Από την εποχή που μίλησε ο Όμηρος ως τα σήμερα, μιλούμε, ανασαίνουμε και τραγουδούμε με την ίδια γλώσσα.
Κι αυτό δε σταμάτησε ποτέ, είτε σκεφτούμε ε την Καινή Διαθήκη, είτε τους ύμνους του Ρωμανού είτε και τον Διγενή Ακρίτα, είτε το Κρητικό Θέατρο και τον Ερωτόκριτο, είτε το δημοτικό τραγούδι.
Η Παγκόσμια Ημέρα Μητρικής Γλώσσας καθιερώθηκε με πρωτοβουλία της UNESCO, για την προώθηση της γλωσσικής πολυμορφίας και τη διάσωση των ολιγότερο ομιλούμενων γλωσσών.
Τιμώντας κι εμείς οι κρητικοί αυτούς τους εορτασμούς υπο την έννοια ότι η Κρητική διάλεκτος θεωρείται ίσως η τελευταία ζωντανή ελληνική, η οποία μάλιστα, βρήκε καινούργιους δρόμους και τρόπους να συνεχίσει να υπάρχει παρά την πίεση – κακοποίηση που δέχθηκε κατά καιρούς και δέχεται, αποτελώντας για όσους την ομιλούν επιπλέον αξία.
Είναι σημαντικοί σταθμοί αυτοί οι εορτασμοί ως ημέρες στοχασμού για την αξία της γλώσσας , όπως επισημαίνει και ο δρ γλωσσολογίας κος Γ. Γεωργίου ,με την ίδια την Ευρωπαϊκή Ένωση να εκπονεί διάφορα προγράμματα προστασίας και ενίσχυσης γύρω από τις απειλούμενες γλώσσες, οι οποίες είναι κυρίως οι διάλεκτοι που δεν έχουν πάρα πολλούς ομιλητές και που στην Ευρώπη υπάρχουν, εκατοντάδες.
Ωστόσοη κρητική διάλεκτος έχειυμνηθείαπό πολυάριθμους διανοητές και προσωπικότητες του πνεύματος ανά την οικουμένη, επειδή στο διάβα των αιώνων έχει αποτελέσει ως κώδικας επικοινωνίας και συνεννόησης αλλά και όχημα έκφρασης του ανθρώπινου πνεύματος .
Οι απόδημοι Ρεθεμνιώτες της Αττικής, ευλογημένοι να ζούμε σε μια πολυπολιτισμική πλέον κοινωνία όπου καθημερινά ηχούν στα αυτιά μας λέξεις που έλκουν την καταγωγή τους από τη ντοπιολαλιά των προγόνων μας, έχουμε παραπάνω λόγους να γιορτάζουμε τις επετείους αυτές με υπερηφάνεια.
Και είναι αυτή η υπερηφάνεια που μάς ενισχύει καθώς σηκώνουμε στους ώμους μας το μεγάλο φορτίο της ευθύνης για τη διαφύλαξη και ανάδειξη του πολύτιμου θησαυρού που έχουμε κληρονομήσει και που δώσαμε την σπίθα στις 11/2/2020 να ανάψει η φλόγα για την διδαχή της κρητικής διαλέκτου στο φυσικό της περιβάλλον στο πανεπιστήμιο Κρήτης.
Εμπνευστήκαμε πολλά χρόνια πριν κυρίως από όλες αυτές τις προσωπικότητες όπως του Μιχάλη Καυκαλά, του Νίκου Κοντοσόπουλου, Χριστόφορου Χαραλαμπακη, Ευάγγελου Φωτάκη, Σπύρο Λίτινα, κ.ά., που τους οφείλουμε πολλές χάριτες για τη προσφορά τους στην κρητική διάλεκτο, ατενίζοντας και έχοντας έγνοια στην αξία της, που έγκειται στο τρόπο σύνδεσης με το πολιτισμό μας.
Η κρητική διάλεκτος δεν είναι μόνο εργαλείο επικοινωνίας αλλά αντικατοπτρίζει και τον τρόπο που σκεφτόμαστε για αυτό θεωρείται πλούτος να έχουμε πολλές διαλέκτους παγκοσμίως. H διαπίστωση από γνωστούς γλωσσολόγους ότι κάθε διαφορετική διάλεκτος, είναι προσθήκη στον παγκόσμιο πολιτισμό, είναι διαφορετικός τρόπος σκέψης που εμπλουτίζει τον κόσμο με διαφορετικές εμπειρίες , αποτελεί σημαντική επισήμανση.
Έχω αναφέρει και στο παρελθόν ότι όταν αποβιώσει και ο τελευταίος φυσικός ομιλητής που μιλάει αυτή τη διάλεκτο χάνεται και η διάλεκτος και μαζί με αυτήν όλη η κληρονομιά που κουβαλά.
Η κρητική διάλεκτος βρήκε τρόπο, ακριβώς επειδή εκφράζει το συναίσθημα, να επιβιώσει μέσα από την πρόσδεση της με το συναίσθημα και με το αυθεντικό, αφού χρησιμοποιείται ακόμη και σήμερα από νέους , πολύ εκτεταμένα και στη διαφήμιση, σε τηλεοπτικές παραγωγές με πολύ επιτυχία , έγινε εύστοχα επιτραπέζιο παιχνίδι, δηλαδή βρήκε και άλλες διεξόδους με πολύ ανταπόκριση.
Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να λειτουργεί σε εμάς ως πλεονέκτημα κι ένα ακόμη εργαλείο, μια ακόμη επιλογή στην έκφρασή μας με την έννοια ότι με την κρητική διάλεκτο μπορείς να κάνεις χιούμορ, να εκφράσεις συναισθήματα και να χρησιμοποιήσεις εκφράσεις μοναδικές που περιγράφουν την καθημερινότητά μας με ένα τρόπο που μας συνδέει με την παράδοση.
Εν κατακλείδι η κρητική διάλεκτος, είναι σημαντικό στοιχείο του πολιτισμού μας που λειτουργεί ως επιπλέον αξία κι ουχί ως πυροτέχνημα προβολής και αναρρίχησης ατομικών φιλοδοξιών, χωρίς αντίκρισμα. Το πανεπιστήμιο Κρήτης οφείλει να συνεχίσει να πράττει το καθήκον του απέναντι στην κρητική διάλεκτο.
Ο ιστορικός σύλλογος των Ρεθυμνίων της Αττικής «Το Αρκάδι» δε θα πάψει να διατηρεί στην αιχμή της αποστολής και του έργου του τη λειτουργία διατήρησης και διαφύλαξης της κρητικής διαλέκτου με οιοδήποτε πρόσφορο τρόπο, το οποίο, ως σύγχρονος «κιβωτός », θα συνεχίσει να πρωτοστατεί στη διάσωση της ντοπιολαλιας, αλλά και των παραδόσεων και όλων των τιμαλφών της πίστεως και του γένους μας.
* Γεώργιος Βλατάκης πρόεδρος ιστορικού συλλόγου Ρεθυμνίων Αττικής «Το Αρκάδι»
