Συνεργασία στη δημοσιογραφική έρευνα: ΓΙΩΡΓΟΣ ΛΙΝΟΞΥΛΑΚΗΣ
Ήταν επόμενο για το Καρναβάλι, να κινείται στους ρυθμούς κάθε εποχής και στο Ρέθυμνο. Αμέσως μετά την απελευθέρωση, επί Κρητικής Πολιτείας, η πόλη βρίσκει την ευκαιρία να ξεφαντώσει στις Απόκριες. Για δύο δεκαετίες παρακολουθούμε ενδιαφέροντα για τα δεδομένα της εποχής καρναβάλια και μεγάλη διάθεση από τους λόγιους της εποχής να «σκαρώσουν» προσφωνήσεις και αντιφωνήσεις Καρναβαλιού.
Μέχρι και το 1927 έχουμε μια έστω και περιορισμένης έκτασης παρέλαση, με κύριο χαρακτηριστικό την ανδροκρατούμενη σύνθεση των αρμάτων. Ακόμα και η βασίλισσα ήταν …άνδρας. Ήταν φυσικό μετά και το μεγάλο οικονομικό κραχ του 1929 να περιοριστεί η διάθεση για ξεφάντωμα. Με άδειο στομάχι ποιος είχε κουράγιο για γλέντι;
Κι όταν ταλαιπωρούσε ολόκληρες χώρες η κρίση τι καλύτερο να περίμενε το Ρεθυμνάκι που σε κάθε ανακοίνωση για βοήθεια από πλευράς του δρόμου γινόταν πανζουρλισμός σε όλη την ακτίνα του παλιού δημαρχείου για να μη χαθεί η σειρά και στο μεταξύ εξανεμιστούν οι χορηγίες σε τρόφιμα ή σε κάρβουνα.
Λογικό η δεκαετία του ’30 να μην έχει τίποτα το ξεχωριστό στη διάρκεια των Απόκρεω πέρα από τους χορούς που εξυπηρετούσαν και τα ταμεία κάθε συλλόγου.
Ας δούμε μερικές από τις σημαντικότερες χοροεσπερίδες της δεκαετίας που χαρακτήριζε η μαζική φτωχοποίηση, ο βίαιος εξτρεμισμός και τα νέα σύννεφα πολέμου που είχαν αρχίσει να εμφανίζονται στο στερέωμα της μαρτυρικής ανθρωπότητας.
Ένα άρθρο, καθηγητή θεολόγου, θα προκαλέσει θύελλα αρχές της δεκαετίας. Ο άνθρωπος εκφράζει τις αντιρρήσεις του για την ηθικότητα των χοροεσπερίδων που φέρνουν τους νέους πιο κοντά. Απόψεις όμως που προκαλούν θύελλα αντιδράσεων.
Έγινε κοντολογίς ανατολικό ζήτημα. Δεν θα σταθούμε σε λεπτομέρειες γιατί δεν έχει νόημα. Απλά δόθηκε η ευκαιρία να διαπιστωθεί ότι η τοπική κοινωνία άρχισε να κάνει βήματα στο μέλλον με ευρύτερους ορίζοντες αποβάλλοντας προηγούμενες θέσεις της περί «ηθικής».
Αλλιώς δεν εξηγείται ότι κάποιοι ζητούσαν την άμεση τιμωρία του συντηρητικού καθηγητή και αν δεν επενέβαινε ο δικηγόρος Αντώνης Καλαϊτζάκης να πετάξει το γάντι στους κατήγορους του καθηγητή εκ μέρους όλων των εφέδρων δύσκολα θα ήταν τα πράγματα για τον άμοιρο θεολόγο που προκάλεσε με την επιστολή του μέχρι και παρέμβαση της προϊσταμένης αρχής για ΕΔΕ.
Εικόνες γιορτής από μεταμφιεσμένους
Ο Ιωάννης Ηλιάκης στον «Τύπο» του 1932, μας μεταφέρει την αποκριάτικη ατμόσφαιρα που χαρακτήριζαν οι μεταμφιεσμένοι που γέμιζαν φωνές τους δρόμους και οι καντάδες που καλούσαν τους πάντες σε νοσταλγικό οδοιπορικό. Ήταν και αυτές, μια πρώτης τάξης ευκαιρία, να δώσουν σήμα και οι ερωτευμένοι στην καλή τους με μια καντάδα. Η Αρκαδίου λοιπόν είχε την τιμητική της, η πιτσιρικαρία του Ρεθύμνου διεκδικούσε την προσοχή όλων με τις χαριτωμένες μεταμφιέσεις της και γενικά παρά την κρίση η νεολαία ξεφάντωσε. Κι ήταν μια νότα ελπίδας μέσα στη γενική ατμόσφαιρα μιζέριας που κυριαρχούσε.
Στην απόκρια του 1933 δεσπόζει ο χορός του 44ου Τάγματος αν και δεν έχει μεγάλο κέφι όπως παρατηρεί ο χρονογράφος της εφημερίδας «Τύπος». Ίσως γιατί κυκλοφορούσαν έντονες φήμες για κατάργησή του. Οι πολυπληθείς καλεσμένοι αποτελούσαν την «αφρόκρεμα» της τοπικής κοινωνίας αλλά και των Χανίων μια και όσο περνούσε η ώρα γινόταν αισθητή η παρουσία και Χανιώτικης συμμετοχής. Ο χορός έγινε στους Στρατώνες που είχαν διακοσμηθεί με πολύ γούστο και διέθεταν άπλετο φωτισμό. Το κυλικείο είχε να παρουσιάσει εκλεκτά εδέσματα και μάλιστα σε εξαιρετικά χαμηλές τιμές. Όπως ήταν φυσικό και στον χορό επικρατούσε στρατιωτικός ρυθμός και τάξη με την Στρατιωτική Μουσική να παίζει εκλεκτή μουσική βάσει προγράμματος.
Ο κοσμικογράφος μας δίνει και ονόματα κυριών και δεσποινίδων που έλαμψαν με την παρουσία και την κομψότητά τους όπως οι κυρίες Κ. Γεωργαντά, Θ. Μοάτσου, Ι. Ζαχαρίου, Δ. Πρωτόπαπα, Π. Μυλωνάκη, Γ. Βλαχοχρήστου, Λοχαγού Παπαθανασίου, Ν. Λυράκη, Ι. Στασινοπούλου, Ι. Αθανασιάδου, Μ. Μεσθεναίως και Α. Χαλκιαδάκη.
Δεν υστέρησαν όπως διαβάζουμε και οι δεσποινίδες Ελένη Πρεβελάκη, Πόπη Μανιατάκη, Αντωνία Μανιουδάκη, Γεωργία Σωτήραρχου, Νένα Χαλκιαδάκη, Αθηνά Δρανδάκη, Ελένη Κριάρη, Ειρήνη Σταυρουλάκη, Αντιγόνη Σαββάκη, Μαρία Δρανδάκη, Πόπη και Νιτσα Κορωνάκη, Αμαλία Παπαδάκη, Μαρία Λαρίου Κορίνα Παπαμιχελάκη, Ιφιγένεια Γαβαλά, Ελένη Τζωρτζακάκη, Ευ. Φιλιππακη, οι αδελφές Μαρία και Αθηνά αδελφάς Ψυρρη και άλλες.
Από τις χοροεσπερίδες που εντυπωσίασαν το 1933 και αυτή του Οίκου Παιδείας στις αίθουσές του με στόχο να συγκεντρωθούν χρήματα για την προμήθεια εποπτικών μέσων διδασκαλίας που είχε τόσο ανάγκη το σχολείο. Κι εδώ παρέστη η καλή κοινωνία αν κρίνουμε από τη λίστα που παραθέτει γενναιόδωρα ο χρονικογράφος του «Τύπου».
Από τα χαρακτηριστικά της βραδιάς ήταν και οι υπέρκομψες τουαλέτες από εξαιρετικά υφάσματα που και αυτά αναφέρονται για να είναι πληρέστατο το ρεπορτάζ. Κι εδώ έχουμε κυρίες που ξεχώρισαν σε χάρη και κομψότητα όπως οι Ειρ. Πρωτόπαπα, Μαρ. Μεσθανέως, Αιμ. Πρινιωτάκη, Ευαγγ. Πετυχάκη, Παπαθανασίου, Ελένη Καφφάτου, ελευθ. Λυράκη, Γ. Βλαχοχρήστου Δημ. Χαλκιαδάκη, και Αγγέλαν Γέροντα και οι δεσποινίδες Νίτσα Κορωνάκι, Λουλού Σωτήρχου, Ελενη Καλοκαιρινού, Ελένη Πρεβελάκη, Νένα Χαλκιαδάκη, αδελφές Ε. Μοάτσου, Αμαλία Παπαδάκη, Ευγγ. Φιλλιπάκη, Ποπη Μανιατακη, Ελένη Δερμιτζάκη, Νίτσα Σπανδάγου, Ποπη Τσάκωνα, Ελ. Τζωρτζινάκη, Δέσπινα Σταράκη, Αθηνά Φραγγελάκη, Αμαλία και Δήμητρα Παπαδάκη, Κορίνα Παπαμιχελάκη, Ελένη Κριάρη, Μαρία Σπανδάγου, Αργυρώ Σιγανού, Αγάπη Δασκαλάκη, Τσουπάκη, Γαβαλά.
Οι κύριοι διακρίθηκαν περισσότερο στο χορό και όπως αναφέρει ο κοσμικογράφος ξεχώρισαν οι Κ. Παπαγεωργίου, Ιω. Παραφέστα, Β. Κανελόπουλο, Σπ. Κουνάκι, Γεωργ. Πρεβελακη, καθηγ. Καττάκη, Ανέστη Μακρυδάκη, Αριστ. Κορωνάκη,Κων. Κουτρουμά, Εμ. Ρολόγη, Κων Μαμαλάκη, Παπαθανασίου, Χατζηδάκη, Λιοδάκη, Δρανδάκη, κ. Αβάτζο, Λ. Βαρούχα, Νικ.Μαρκουλάκη, Φιλ. Γρηγοριάδη, Κων. Κασιμάτη, Φώτη Τσάκωνα, Π. Κουτσουράκη.
Εκτός από τους ευρωπαϊκούς χορούς, είχε την τιμητική του και ο τσάμικος. Η Δημοτική Φιλαρμονική έδωσε τον καλύτερο εαυτό της αλλά και το ζεύγος Γέροντα που είχε αρχίσει να γράφει λαμπρές σελίδες στη μουσική παιδεία της πόλης.
Εκείνο το βράδυ βρήκαν την ευκαιρία και ερασιτέχνες μουσικοί να δώσουν το καλλιτεχνικό τους παρόν διασκεδάζοντας τους καλεσμένους όπως ο Κοσμάς Κορωνάκης με το υπέροχο βιολί του και οι νεαρές Νένα Χαλκιαδάκη, Χρυσούλα Δαφνομήλη, Ευαγγελία Φιλλιπάκη, και Δήμητρα Παπαδάκη.
Η χοροεσπερίδα κράτησε μέχρι τις 6 το πρωί μας πληροφορεί ο ρεπόρτερ της «Κρητικής Επιθεώρησης» που υπογράφει Κοσμικός και όλοι έφυγαν με τις καλύτερες εντυπώσεις.
Η εφημερίδα «Βήμα» όμως έβγαλε «ξυνό», την επομένη, το γλέντι για τη σχολική επιτροπή του Οίκου Παιδείας σχολιάζοντας την επιλογή του χώρου που έγινε ο χορός. Τα σχόλια αυτά δεν άφησε να πέσουν κάτω ο γιατρός Γεώργιος Σαουνάτσος και ως Πρόεδρος της Σχολικής Εφορείας της Σ.Μ.Ε.Ρ δηλώνει σε επιστολή που έστειλε στην εφημερίδα «Τύπος» ότι την απόφαση να γίνει ο χορός στο σχολείο είχε λάβει η Σχολική Εφορεία της σχολής και όχι ο διευθυντής της.
Ο χορός των Τεκτόνων
Οι Απόκριες του 1934 χαρακτηρίζονται από ένα φοβερό χιονιά που δεν εμπόδισε όμως τους Ρεθεμνιώτες να διασκεδάσουν. Αρκετές οι εκδηλώσεις που διοργάνωσαν οι διάφοροι φορείς αλλά εντύπωση προκαλεί ο χορός των Τεκτόνων. Ενώ σε επόμενα χρόνια επικρατούσε άκρα μυστικότητα για τις δράσεις της Στοάς, διαβάζουμε στην εφημερίδα «Τύπος» για μια επιτυχημένη αποκριάτικη χοροεσπερίδα της με παρουσίες που ήταν όλοι οι άριστοι της τοπικής κοινωνίας.
Αναφέρει το σχετικό ρεπορτάζ:
«Αρκετά επιτυχής παρά την άγρια χιονιά ο χορός του Τεκτονικού Ομίλου του παρελθόντος Σαββάτου.
Ο διάκοσμος της αιθούσης είχε γίνει με πολλήν καλαίσθητον πρωτοτυπία υπο της Δεσποινίδος Ε. Τρανταλίδου. Του χορού εφώρευον μέλη τινά της ενταύθα τεκτονικής στοάς διακρινόμενα από τας κυανερύθρους ταινίας.
Εις τον Πεντοζάλη διακρίνομεν τους κ.κ. Γ. Ζανουδάκιν, Παπαγιαννάκιν, Τρακάκιν και την Δα Ευαγγ. Ζανουδάκη.
Εις τον καλαμαθιανον τας Κας Στασινοπούλου, Τ. Πετυχάχη Δα Γιανοπούλου κ. Στασινόπουλον και άλλους.
Εις δε τους Ευρωπαϊκούς χορούς τας Κας Ελευθ. Λυράκη, Ελένη Πρεβελάκλη, Τιτίκαν Αρκούλη, Αννα Σεϊτανίδου, Χαράν Ιω. Πολάκη, Μαρία Βλαχοχρήστου, Ειρη. Πρωτόπαπα, Μαρίαν Μοάτσου, Νένα Χαλκιαδάκη, Ποπη Μανιατάκη, Νίτσα Σπανδάγου, Ελένη Πλυμμάκη, Συνταγματάρχου Μηλιαμα, Υπολοχαγου Διακάκη, Ιουλιέτα Μαν.Τσάκωνα, και τας Δας Πόπη και Νίτσα Κορωνάκη, Ελένη και Μαρία Μοάτσου, Νένα Χαλκιαδάκη, Πόπη Μανιατάκη, Νίτσα Σπανδάγου, Ελενη Βαβουράκη, Καίντη Αθανασιάδου, Αθηνά Δρανδάκη, Ιφιγένεια Γαβαλά, Κορίνα Παπαμιχελάκη, Μαρία Τρουλινου, Μαρία Σπανδάγου, Α. Φωτίου, Αμαλία Παπαδάκη, Παρασκευούλα Σπυριδάκη Βουρλάκη.
Και άλλας και τοις κ.κ. Γ. Βλαχοχρήστον, Ιω. Παραφέστην, Κ. Κόντην, Χ. Χαμαράκην, Νικ. Λυράκη, Α. Πλυμάκη, Αδελ. Γρηγοριάδου, Στ. Κατάκη, Καπίδάκη, Στασινόπουλο, Γ. Πρεβελάκη, Κ. Κορωνάκη, Ιω. Χαλκιαδάκη, Γεώργ. Μυλωνάκη, Ανδρ. Σφηνιά, τ. Ζανουδάκη και άλους.
Εκτός των χορευτών διακρίνομεν και τας οικογενείας Ι.Φωτίου, Θ. Μοάτσου, Ε. Μοάτσου, Ιω. Μανιατάκη, Ι. Παπαδάκη, Τ. Ζακάκη, Ψυχουντάκη κλπ.
Εις τον Χανιώτικον διεκρίθησαν η κα Ελευθ. Λυράκη, Καπιδάκη, Καντεράκη, και οι κ.κ. Κ. Τρακάκις, Στ Ψυχουντάκης, Καπιδάκης κλπ
Πλούσιο κυλικείον του οποίου όμως η ύπαρξης ελησμονήθη από εκείνους ακριβώς που θα εσχολίαζαν αμειλίκτως την ανεπάρκειαν του, αν θα υπήρχε τοιαύτη περίπτωσης.
Πλούσιον και το κοτιγιον και ωραία τα αντικείμενα του λαχείου. Ο πρώτος λαχνός ηυνόησε την τελευταία νεόνυμφον του Ρεθύμνου κυρίαν Χαρά Ι. Πολάκη. Και του χρόνου».
Αυτά υπογράφει κάποια «Έκτακτος» στον «Τύπο» της 24ης Φεβρουαρίου 1934 και μας δίνει έτσι ένα ενδιαφέρον στοιχείο της κοινωνικής ζωής εκείνης της εποχής.
Ο χορός του Ωδείου μας
Τρία χρόνια μετά την έναρξη των δραστηριοτήτων του παίρνει θέση στις αποκριάτικες εκδηλώσεις και το Ωδείο Ρεθύμνου. Και διαβάζουμε στον «Τύπο» της 13/2/1934:
«Με εξαιρετικήν επιτυχία δόθηκε προχθές βράδυ ο προ πολλού αγγελθείς χορός του Ωδείου μας εις την καλλιτεχνικότατα διασκευασμένην αίθουσα του χάρις εις το εξαιρετικόν γούστο των μελών του Διοικητικού Συμβουλίου του Ωδείου εργασθέντων πυρετωδώς προς επιτυχίαν του χορού τούτου.
Η ευρεία και μεγαλοπρεπώς φωτιζόμενη από πολύφωτα ηλεκτρικά λαμπιόνια αίθουσα του χορού, κατάμεστη από κομψή Ρεθυμνιακή νεότητα και παρεπιδημούντας ξένους παρουσίαζεν έμψυχο διάκοσμο αφαντάστως γοητευτικό.
Κέφι αφάνταστο, τουαλέτες απερίγραπτες λόγω μοδερνισμού και παριζιανισμού, μονόχρωμες μουσελίνας, σατεν δαντέλες κλπ.
Αναρίθμητα ζεύγη εκλεκτών χορευτών και χορευτριών. Πολλαί κομψαί και ωραίαι κοσμικαί κυρίαι, μεταξύ των οποίων εις το χορευτικόν τεραίν διακρίνομεν τας Κας. Ειρ. Πρωτόπαπα, Μαρ. Λ. Καμάκη, Μαρίας Βλαχοχρήστου, Ελένη Πρεβελάκη, Ελευθ. Λυράκη. Αγγέλα Γέροντα, Αννα Σεϊτανίδου, Ζ. Στασινοπούλου Στραπατσάκη, Γ.Μηλιάρα, Γαλάτειαν Λέρα Χονδρού κ.ά.
Εκ των Δεσποινίδων εμφανίσεις πολύ κομψάς αι Νίτσα Κορωνάκη, Ελένη Πρεβελάκη, Ευαγγελία Λαμπάκη, Αιμίλια Βαλαρή, Νένα Χαλκιαδάκη, Πόπη Κορωνάκη, Πόπη Μανιατάκη, Αθηνά Δρανδάκη, Νίτσα Σπανδάγου, Γεωργία Τσάκωνα, Κορίνα Παπαμιχελάκη, Πόπη Τσάκωνα, Ιφιγένεια Γαβαλά, Νίτσα Γιαννοπούλου, Μαρία Σπανδάγου, Ειρήνη Σταυρουλάκη, Θάλεια Δαφνομήλη, Δήμητρα Παπαδάκη, Αμαλια Παπαδάκη, Ελένη Α. Παπαδάκη και την μικρά Δίδα Αννούλα Χονδρού.
Περί την 2αν μ.μ. εχορεύθησαν Ελληνικοί χοροί εκ των οποίων ιδιαιτέραν επιτυχίαν εσημείωσεν ο Καλαματιανός συρόμενος υπό των ευγενών ξένων μας κας Στασινοπούλου Δος Γιαννοπούλου και κ.κ. Στασινοπούλο και Κανελοπούλου.
Η φιλαρμονική του Δήμου υπό τον ακούραστον Αρχιμουσικό κ. Γκίνον εξετέλεσε με αρκετήν επιτυχία εκλεκτά κομμάτια.
Η εκλεκτή αυτή χοροεσπερίδα διήρκησε μέχρι της 6ης πρωινής».
Αυτό τον χορό σχολίασε αργότερα με τον εμπνευσμένο στίχο του ο Γιώργης Καλομενόπουλος αναφέροντας χαρακτηριστικά ότι οι καντρίλιες έκαναν κύκλο γύρω από το κτήριο και «ξαναμπήκαν στην αίθουσα όταν ρόδιζε η αυγούλα…».
Ο χορός του Λυκείου των Ελληνίδων
Τις Απόκριες του 1934 αποχαιρέτησε το Λύκειο Ελληνίδων Ρεθύμνου με μια χοροεσπερίδα που άφησε εποχή όπως μας ενημερώνει ο «Τύπος» της εποχής:
Διαβάζουμε σχετικά:
«Με ζηλευτήν επιτυχίαν δόθηκε και φέτο την τελευταίαν Κυριακήν της Αποκριάς ο ετήσιος χορός κοστουμέ του Λυκείου των Ελληνίδων.
Παρέστησαν άπασαι αι αρχαί της πόλεως και όλο το κοσμικό Ρέθυμνο.
Περί την 10.30 ήρχισαν να προσέρχονται γκρουπ μεταμφιεσμένα με κοστούμια θαυμάσια. Ολλανδέζες, Ισπανίδες, Ρωσίδες, σε χαρούμενα χρώματα ζωηρά Πράσινα, κόκκινα, ροζ παστέλ κλπ, που αποτελούσαν ένα θέαμα παραμυθένιας ωραιότητος.
Από τας πλέον επιτυχείς μεταμφιέσεις σημειούμεν τας Διδας Ελένην Καλοκαιρινού με κοστούμι Ολλανδέζου χωρικού, Νίτσαν Κορωνάκη ως μπαλαρίνα εκτάκτως γοητευτική, Αμαλίαν Παπαδάκη με γοητευτικό κρινολίνο καπελίνο και βεντάλια από πτερά, Λουλουδιών και ΓεωργίανΣωτήραρχου με γραφικά κοστούμια Σλοβάκων, Ελένη Μοάτσου χαριτωμένη Μαρκησία, Αιμιλία Βαλαρή με ενδυμασία εποχής 1830, εξαιρετικώς διακριθείσαν, Μαρία Σωτήραρχου ως Ισπανιόλα με ιδιόρρυθμο κοστούμι και καπελίνο, Αριάδνη Πατσουράκη ως Ρωσσίδα, και οι κυριοιΔ. Γαγανης (πασσάς), Ανέστης Μακρυδάκης και Β. Γαγάνης (ναύτες), Ιω. Ζανιδάκης και Ι. Γαγάνη (απάχηδες).
Κατά τα διαλείμματα γκρουπ μεταμφιεσμένων ετραγούδησαν από σκηνής αρκετά χιουμοριστικά δίστιχα, τα οποία όμως δεν ηδυνήθημε να συγκρατήσωμεν.
Με αφάνταστο κέφι και πολλή ζωηρότητα γλέντησαν όλοι οι προαναφερθέντες μασκαρεμένοι και μη.
Εν γένει ο χορός αυτός άφησεν εποχή λόγω της πρωτοτυπίας γούστου και ατραξιον.
Το κυλικείο πλουσιώτατον ποιοτικώς και με τιμάς προσιτάς, επέτρεψεν να το πλησιάσουν πολλοί και συνέβαλε τα μέγιστα εις την επιτυχία του αποχαιρετιστήριου τούτου χορού της Αποκριάς.
Δεν παραλείπομεν να συγχαρούμεν τας ευγενείς Κυρίας του Λυκείου δια τας προσπάθειας των όπως μας αφήσουν αλησμόνητον την όμορφη αυτή βραδιά της Αποκριάς».
Το Γαράζο «κλέβει την παράσταση»
Κι ενώ οι αστικές εκδηλώσεις μονοπωλούν το ενδιαφέρον των εφημερίδων τη δεκαετία που αναφέρουμε, έρχεται το Γαράζο να αποτελέσει την εξαίρεση της ενδοχώρας, με τις αποκριάτικες εκδηλώσείς του το 1936.
Γράφει σχετικά ο Νίκος Γ. Δαφνομήλης στην εφημερίδα «Τύπος» (1 Μαρτίου 1936).
«Με πρωτοφανή ενθουσιασμό πέρασε φέτος στο χωριό μας η αποκριάτικη περίοδος Κάθε βράδυ τα παρεάκια δεν έλειπαν, χτυπητή αντίθεση στη χωριάτικη ησυχία μας. Ο κόσμος όλος γενικώς διασκέδαζε.
Την τελευταία Κυριακή ξέσπασαν όλοι σε διήμερο γλέντι. Την πρωτοβουλία είχε το Συμβούλιο του Ομίλου Νέων Γαράζου, με τον ακούραστο πρόεδρό του κ. Νίκο Γιαννούδη και τα μέλη Σταμάτη Μαρκάκη, Ανδρέα Κλάδο και Αντώνη Πλουμή. Διοργάνωσαν χορό στην αίθουσα του σχολείου μας.
Πριν βραδιάσει καλά καλά,όλοι συνέρρεαν εκεί, γεμάτοι όρεξη και στας 9 η αίθουσα ήταν γεμάτη Όλοι με όρεξη, χαρά και χάρη, χόρεψαν τους κρητικούς χορούς που τους έπαιζε η αθάνατη κοντυλιά μας, αλλά και μοντέρνους ευρωπαικούς, απόδειξη πως το Γαράζο είναι συγχρονισμένο.
Με το λεβέντικο παρουσιαστικό των και τον σβέλτο χορόν των διακρίθηκαν ο Γιάννης Κυρμιτζάκης που πρωτοστατούσε στο κέφι και ο Γιάννης Βάμβουκας…».
Σε γλαφυρό ύφος ο Δαφνομήλης αναφέρεται και στην παροιμιώδη φιλοξενία του χωριού που δεν άφησε επισκέπτη να φύγει μέσα στη νύχτα, αλλά και στα γλέντια που απλώθηκαν και στα γύρω χωριά με πυρήνα τους Γαραζιανούς.
Και το ενδιαφέρον αυτό ρεπορτάζ κλείνει με τα εύσημα στον Όμιλο Νεολαίας του χωριού που εκτός από την προβολή του Γαράζου με τη δράση της, πέτυχε να συγκεντρώσει και 1200 δραχμές για τις ανάγκες του σχολείου.
Ένας φέρελπις γαμπρός
Στα ίδια πλαίσια κυλούν και οι άλλες απόκριες μέχρι το 1940 που ήρθε ο πόλεμος να φυλακίσει κάθε χαρά με το θάνατο να θερίζει την άμοιρη νιότη.
Από το 1935 και μετά ο κόσμος διασκεδάζει όλο και λιγότερο τις απόκριες με αποτέλεσμα οι βετεράνοι των πρώτων καρναβαλιών να διαμαρτύρονται.
Οι νεολαίοι της εποχής βαριούνται να διασκεδάσουν και οι εκδηλώσεις δεν έχουν την αίγλη των παλαιότερων. Σαν ένα κακό προαίσθημα για τις επερχόμενες συμφορές να προειδοποιούσε.
Από τις κοσμικές στήλες βέβαια εξακολουθούν να γίνονται αναφορές για αποκριάτικες εκδηλώσεις, ρουτίνας πια, και με την πάροδο του χρόνου βλέπουμε το Ωδείο Ρεθύμνου να κρατά τις πρώτες θέσεις σε επιτυχία χοροεσπερίδων. Ιδιαίτερα σ΄ αυτή της Αποκριάς του 1939 αναφέρεται σε δημοσίευμα της εφημερίδας «Τύπος» (23 Φεβρουαρίου) ένα εγκωμιαστικό σχόλιο για τη διοργάνωση αυτή του Ωδείου.
Δεν έχουν όμως τώρα θέση οι αναφορές αυτές παρά στα «πεταχτά». Στήλες που δίνουν απλά την ατμόσφαιρα της εποχής. Σ’ αυτό το σχόλιο γίνεται για πρώτη φορά ιδιαίτερη μνεία στο ταλέντο ενός νεαρού Ρεθεμνιώτη που η καλλιτεχνική διακόσμηση που επιμελήθηκε στην αίθουσα του Ωδείου, άφησε εποχή. Αυτός ήταν ο γαμπρός του Μιχαήλ Πρεβελάκη, κι ένας φέρελπις νέος όπως θα αποδείξει η μετέπειτα δημιουργική πορεία του. Αυτός ήταν ο Εμμανουήλ Βογιατζάκης ο μετέπειτα γυμνασιάρχης από τις πιο φωτεινές μορφές της πολιτιστικής ζωής του τόπου.
Κλείνοντας το φετινό μας αφιέρωμα στις Απόκριες, αισθανόμαστε μεγάλη ικανοποίηση που ανασύραμε από τη λήθη ενδιαφέρον υλικό που φωτίζει τις χρονιές που δεν ξέραμε, έως τώρα, περισσότερα για τις εκδηλώσεις που είχαν διοργανωθεί.
Και η έρευνα συνεχίζεται βέβαια με την ελπίδα ότι σε επόμενης χρονιάς αφιέρωμα θα αναδείξουμε περισσότερα ακόμα άγνωστα στοιχεία.
Καλές Απόκριες.
