Των ΑΝΔΡΕΑ Ν. ΑΓΓΕΛΑΚΗ* και ΑΝΤΩΝΙΟΥ ΦΩΣΚΟΛΟΥ**
Όπως κατ’ επανάληψη έχει αναφερθεί από τον Αντώνιο Φώσκολο και έχει σχολιαστεί σε προηγούμενο άρθρο μας, το μέλλον της ενεργειακής επάρκειας, όχι μόνον της Ελλάδας αλλά ολόκληρης της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ), φαίνεται ότι βρίσκεται στα υπεράκτια Μεσογειακά κοιτάσματα υδρογονανθράκων. Σε αυτούς τους χώρους, που δημιουργήθηκαν περίπου πριν πέντε εκατ. χρόνια, στο τέλος της εποχής του Μειόκαινου (23-5 εκατ. χρόνια) μετά την αποξήρανση της Μεσογείου, παράγονται συνεχώς υδρογονάνθρακες από την εν ψυχρώ αναερόβια ζύμωση τεράστιων ποσοτήτων βιομάζας (Αγγελάκης, 2022).
Με την αδικαιολόγητη καθυστέρηση εκμετάλλευσης των τεράστιων ποσοτήτων υδρογονανθράκων επί μία και πλέον δεκαετία, η χώρα κινδύνευσε να βρεθεί εκτός ΕΕ και οι Έλληνες υπέστησαν τα δεινά των μνημονίων. Ευτυχώς από τις αρχές του καλοκαιριού του 2022, η Ελληνική κυβέρνηση και ουσιαστικά ο πρωθυπουργός, έδωσε το πράσινο φως επανεκκίνησης των ερευνών για τον εντοπισμό και την εκμετάλλευση υδρογονανθράκων σε όλο το Ιόνιο πέλαγος και την υπεράκτια Κρήτη. Σε αυτό συνέβαλε ο Ρώσο-Ουκρανικός πόλεμος, ένας πόλεμος, που ήταν οφθαλμοφανής από το 2014, όταν οι Ρώσοι κατέλαβαν την Κριμαία. Η ΕΕ καθοδηγούμενη από την Γερμανία δεν εκτίμησε ορθά ότι η εξάρτησή της από το ρωσικό φυσικό αέριο, για ηλεκτροπαραγωγή, θέρμανση, χημικές βιομηχανικές δραστηριότητες και άλλες θα επέφερε μεγάλα οικονομικά προβλήματα.
Οι περιοχές και τα οικόπεδα, που γίνονται έρευνες στην περιοχή του Ιονίου και της υπεράκτιας Κρήτης φαίνονται στην Εικόνα 1. Οι εταιρείες, που συμμετέχουν είναι οι: (α) Η Energean, που ιδρύθηκε ως Aegean Energy SA το 2007, είναι Ελληνικής ιδιοκτησίας και είναι εισηγμένη στο Χρηματιστήριο του Λονδίνου και άλλα. (β) Η Helleniq Energy, το νέο όνομα του Ομίλου ΕΔΕΥΕΠ. (γ) Η Exxon-Mobil. Και τέλος (δ) Η Αμερικάνικη Chevron. Πιθανόν και άλλες εταιρείες θα προστεθούν στο μέλλον.
Οι κυριότερες περιοχές του Ιονίου και της υπεράκτιας Κρήτης, που αναφέρονται και σε πρόσφατη συνέντευξη στην Εφημερίδα «Ρεθεμνιώτικα Νέα» είναι (Φώσκολος, 2023):
(α) Στην Ήπειρο, περιοχή Ζίτσας, όπου η Energean θα κάνει την πρώτη γεώτρηση πριν το τέλος του έτους. Η ποσότητα του πυρολιτικού φυσικού αερίου, που μπορεί να παραχθεί το 2027, είναι 3,5 δισεκ. m3/έτος επί 25 έτη.
(β) Το λεγόμενο μπλοκ 2, δυτικά της Κέρκυρας, αφορά πυρολιτικό φυσικό αέριο. Την ιδιοκτησία εκμετάλλευσης αυτού του οικοπέδου, έχουν κατά 75% η πετρελαϊκή εταιρεία Energean (operator) και κατά 25% η πετρελαϊκή εταιρεία Helleniq Energy. Η Energean έκανε λεπτομερέστατες τρισδιάστατες γεωφυσικές έρευνες και με δεδομένη την επιτυχία τους αναμένεται να γίνει η πρώτη γεώτρηση το 2024 ενώ η παραγωγή του φυσικού αερίου εκτιμάται σε 6,5 δισεκ. m3/ετος επί 25 έτη και θα αρχίσει το 2027.
(γ) Το λεγόμενο μπλοκ του Ιονίου. Την εκμετάλλευση του κοιτάσματος αργού πετρελαίου το είχε αποκλειστικά η Helleniq Energy. Λόγω του ότι η εξέδρα άντλησης θα στοιχίσει κοντά στα τρία δισεκ $, η Helleniq Energy θα συνεργαστεί με την Αμερικάνικη Chevron. Το κοίτασμα έχει ένα δισεκ. βαρέλια εξαιρετικής ποιότητας αργό πετρέλαιο σημερινής αξίας πάνω από 88 $/βαρέλι. Μετά από τις λεπτομερείς τρισδιάστατες γεωφυσικές έρευνες, η γεώτρηση προγραμματίζεται για το 2024, και η παραγωγή για το 2027 ή το 2028.
(δ) Η Περί-Αδριατική ζώνη, που αρχίζει από την Κέρκυρα, τα 11 Δαπόντια νησιά και μικρονησίδες, και καταλήγει στην Κεφαλονιά. Αυτή έχει κυρίως γνωστά κοιτάσματα αργού πετρελαίου, που οι Ελληνικές κυβερνήσεις αρνούνται να εκμεταλλευτούν. Στον Πατραϊκό κόλπο υπάρχει ένα κοίτασμα με 250 εκατ. βαρέλια και στο Κατάκολο ένα δεύτερο κοίτασμα με 17 εκατ. βαρέλια. Η εκμετάλλευση αυτών των κοιτασμάτων μαζί με αυτό που υπάρχει δυτικά των Παξών, το γνωστό κοίτασμα του Ιονίου, δυναμικότητας 400.000 βαρελιών ημερησίως, θα μπορούσαν να αντιμετώπιζαν τις σχετικές ανάγκες της Ελλάδας κατά 70%.Το άλλο 30% θα προερχόταν από την εκμετάλλευση των έξι κοιτασμάτων αργού πετρελαίου δυναμικότητας 1,5 δισεκατ. βαρελιών, στο Θρακικό Πέλαγος, γνωστά από το 1985.
(ε) Η παλαιογεωγραφική ζώνη της Μεσογειακής Ράχης, που ξεκινά από τον κόλπο της Κυπαρισσίας και τελειώνει στην παλαιοτάφρο του Ερατοσθένη στην Κυπριακή ΑΟΖ. Στο Ελληνικό τμήμα της Μεσογειακής Ράχης στον κόλπο της Κυπαρισσίας έχουν εντοπιστεί πέντε υπερμεγέθεις κοραλλιογενείς ύφαλοι και 22 αντίστοιχοι δυτικά, νοτιοδυτικά (ΝΔ) και νότια της Κρήτης. Δύο ύφαλοι στον κόλπο της Κυπαρισσίας, μπλοκ 10, έχουν δοθεί στην πετρελαϊκή εταιρεία Helleniq Energy προς έρευνα και εκμετάλλευση και 14, δυτικά και ΝΔ της Κρήτης, έχουν δοθεί στην κοινοπραξία Exxon-Mobil, 75% (Operator) και Helleniq Energy, 25%. Όλοι οι στόχοι είναι μεγαλύτεροι του ανακαλυφθέντος κοραλλιογενούς υφάλου κοιτάσματος Ζορ στην ΑΟΖ της Αιγύπτου, δηλαδή πάνω από 10 τρισεκ. m3 φυσικού αερίου. Στο μπλοκ 10 οι τρισδιάστατες γεωφυσικές έρευνες ανέδειξαν την ύπαρξη κοιτάσματος βιογενούς φυσικού αερίου. Η πρώτη γεώτρηση θα γίνει εντός του 2024 και εφ’ όσον βρεθεί και άλλη μία πολύ μεγάλη πετρελαϊκή εταιρεία για να επωμιστεί τα έξοδα παραγωγής.
(στ) Δυτικά και ΝΔ της Κρήτης. Οι λεπτομερέστατες δισδιάστατες γεωφυσικές έρευνες, που πραγματοποιεί το ερευνητικό σκάφος Sanco Swift της Νορβηγικής εταιρείας PGS για λογαριασμό της κοινοπραξίας Exxon-Mobil 75% (Operator) και Helleniq Energy 25%, ξεκίνησαν στις 8 Νοεμβρίου 2022 και προβλέπεται να τελειώσουν τέλη Φεβρουαρίου.
Γενικά τα κοιτάσματα των υδρογονανθράκων στο Ιόνιο πέλαγος και στην υπεράκτια Κρήτη, εκτιμούνται υπερδιπλάσια και ότι μπορούν να καλύψουν τις ανάγκες της ΕΕ επί περισσότερα από 100 έτη. Σε αυτά βεβαίως δεν συνεκτιμώνται τα υπάρχοντα νότια των νόμων Ρεθύμνου, Ηρακλείου και Λασιθίου και φυσικά αυτά, που υπάρχουν κάτω από την Κάσο, Κάρπαθος, Ρόδο και Καστελλόριζο. Σημειώνεται ότι, εάν τελικά επιβεβαιωθούν οι θετικές προβλέψεις στα ΝΔ της Κρήτης για τεράστια κοιτάσματα φυσικού αερίου, θα είναι ιδιαίτερης σημασίας η αναγνώριση της Ελληνικής ΑΟΖ, που διεκδικεί με παράνομες ενέργειες η Τουρκία. Πολιτικοί και οικονομικοί αναλυτές επισημαίνουν ότι αυτός είναι ένας από τους βασικούς λόγους, που αντιδρά το καθεστώς Ερντογάν και προσπαθεί να προκαλέσει «θερμό» επεισόδιο στο Αιγαίο. Γι’ αυτό τον λόγο ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, θα βρεθεί σύντομα στην Κρήτη στο σημείο των ερευνών, για να στείλει ένα σαφές μήνυμα στον Τούρκο Σουλτάνο, κάτι που δεν μπόρεσε να πράξει κατά την τελευταία επίσκεψή του στο Ηράκλειο 25 και 26 Ιανουαρίου, εξαιτίας της κατάθεσης μομφής από το ΣΥΡΙΖΑ. Πιστεύομε ότι όλα τα πολιτικά κόμματα και γενικά ο πολιτικός κόσμος της χώρας μας πρέπει να ασχοληθούν ενεργά για τόσο σημαντικά θέματα της χώρας μας. Ο κ. Γιάννης Μανιάτης αποτελεί πρότυπο πολιτικού. Επίσης, είναι προφανές ότι τα τμήματα ΤΕΕ Κρήτης και άλλοι φορείς, θα πρέπει να αρχίσουν να ασχολούνται ενεργά για ενημέρωση και στήριξη των σχετικών έργων.
Βιβλιογραφία
Αγγελάκης, Α. Ν. (2022). Φυσικό Αέριο Κρήτης. Χανιώτικα Νέα, Χανιά, 22/11/2022, https://www.haniotika-nea.gr/fysiko-aerio-tis-kritis/
Φώσκολος, Α. (2023). Συνέντευξη στην εφημερίδα Ρέθυμνος. Ρεθυμνος, 8/2/2023, Ο υπόγειος και υποθαλάσσιος πλούτος της χώρας σε αριθμούς και … τρισεκατομμύρια δολάρια! | Rethemnos News
*Ο Ανδρέας Ν. Αγγελάκης είναι επίτιμος καθηγητής του πανεπιστημίου Hubei, Wuhan της Κίνας
**O Αντώνιος Φώσκολος είναι ομότιμος καθηγητής του τμήματος Μηχανικών Ορυκτών Πόρων του πολυτεχνείου Κρήτης και Ερευνητής της Γεωλογικής Υπηρεσίας του Καναδά
