Το ΕΤΠΑ στην υπηρεσία της ανάπτυξης

Μέρος 2ο

Το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης είναι το βασικό χρηματοδοτικό μέσο της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την ενίσχυση της οικονομικής και της κοινωνικής συνοχής μειώνοντας τις περιφερειακές διαφορές. Τώρα, κατά πόσον οι εθνικές διοικήσεις εφαρμόζουν αποτελεσματικά τη χρήση των πόρων, αυτό είναι εξαιρετικό μέρος προς διερεύνηση. Στο σημείωμα αυτό θα παραθέσουμε τόσο τους πόρους, όσο και τις διαδικασίες, αλλά αυτό δε θα πει αυτόματα ότι μειώνονται οι περιφερειακές ανισότητες.

Σύμφωνα με το τεχνικό δελτίο της Κομισιόν, Το  Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ) είναι ένα από τα βασικά χρηματοδοτικά μέσα της πολιτικής συνοχής της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Η δημιουργία του ΕΤΠΑ στηρίζεται στα Άρθρα 174 έως 178 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ).

Σκοπός του είναι να συμβάλει στη μείωση των διαφορών μεταξύ των επιπέδων ανάπτυξης των διαφόρων περιοχών στην Ευρώπη και στη βελτίωση του βιοτικού επιπέδου στις πλέον μειονεκτικές περιοχές.

Δίδεται ιδιαίτερη προσοχή σε περιοχές που επηρεάζονται από σοβαρά και μόνιμα φυσικά ή δημογραφικά μειονεκτήματα, όπως οι υπερβόρειες περιοχές, που είναι ιδιαίτερα αραιοκατοικημένες, και οι νησιωτικές, οι διασυνοριακές και οι ορεινές περιοχές.

Στήριξη από το ΕΤΠΑ στο πλαίσιο του στόχου «Επενδύσεις στην απασχόληση και την ανάπτυξη» και του στόχου «Ευρωπαϊκή εδαφική συνεργασία» (Interreg) κατά την περίοδο προγραμματισμού 2021-2027 και τις προηγούμενες περιόδους προγραμματισμού.

Το ΕΤΠΑ  καλύπτει τις ακόλουθες τρεις κατηγορίες περιφερειών:

• Τις λιγότερο αναπτυγμένες περιφέρειες, με κατά κεφαλήν ΑΕΠ μικρότερο από το 75 % του μέσου ΑΕΠ της Ένωσης.
• Τις περιφέρειες μετάβασης, με κατά κεφαλήν ΑΕΠ μεταξύ 75 % και 100 % του μέσου ΑΕΠ της Ένωσης.
• Τις περισσότερο αναπτυγμένες περιφέρειες, με κατά κεφαλήν ΑΕΠ πάνω από το 100 % του μέσου ΑΕΠ της Ένωσης.

Σημειώνεται ότι οι δαπάνες λειτουργίας που έχουν εγγραφεί στον προϋπολογισμό 2023 ανέρχονται ως προς το σκέλος «Αναλήψεις υποχρεώσεων» σε 38 δις 086 εκατ. ευρώ, που προορίζονται να καλύψουν τη στήριξη από το ΕΤΠΑ στο πλαίσιο του στόχου «Επενδύσεις στην απασχόληση και την ανάπτυξη» και του στόχου «Ευρωπαϊκή εδαφική συνεργασία» (Interreg).

Εξάλλου, για την απορρόφηση του σημαντικού αυτού κονδυλίου στον προϋπολογισμό 2023 έχει εγγραφεί κονδύλι 104,2 εκατ. ευρώ που προορίζονται να καλύψουν τα μέτρα τεχνικής βοήθειας, και ειδικότερα:

• Δαπάνες που συνδέονται με ΤΠ, συμπεριλαμβανομένης της εταιρικής ΤΠ.
• Δαπάνες επικοινωνίας, συμπεριλαμβανομένης της εταιρικής επικοινωνίας.
• Δαπάνες που συνδέονται με μελέτες και αξιολογήσεις.

Λοιπές δράσεις που εντάσσονται στα πλαίσια του ΕΤΠΑ

Ευρωπαϊκή Αστική Πρωτοβουλία: Πρόκειται για δράση που έχει ως στόχο ενίσχυση ολοκληρωμένων και συμμετοχικών προσεγγίσεων για τη βιώσιμη αστική ανάπτυξη και η παροχή ισχυρότερης σύνδεσης με τις σχετικές πολιτικές της ένωσης, και ιδίως τις επενδύσεις στην πολιτική συνοχής. Αυτό θα επιτευχθεί με τη διευκόλυνση και τη στήριξη της συνεργασίας και της ανάπτυξης ικανοτήτων των αστικών φορέων, των καινοτόμων δράσεων, της γνώσης, της ανάπτυξης πολιτικών και της επικοινωνίας στον τομέα της βιώσιμης αστικής ανάπτυξης. Στον προϋπολογισμό 2023 έχει εγγραφεί  κονδύλι 63 εκατ. ευρώ για να στηρίξει την Ευρωπαϊκή Αστική Πρωτοβουλία.

Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης (ΤΔΜ): Στον προϋπολογισμό 2023 έχει εγγραφεί  κονδύλι 75,2 εκατ. ευρώ  για τη μεταφορά πόρων σε εθελοντική βάση από το ΕΤΠΑ και το ΕΚΤ+ θα ληφθεί με βάση τις προκλήσεις που προσδιορίζονται στα σχέδια εδαφικής μετάβασης.

Μέσο για τη διαχείριση των συνόρων και τις θεωρήσεις (ΜΔΣΘ): Στον προϋπολογισμό 2023 έχει εγγραφεί  κονδύλι περίπου 59,2 εκατ. ευρώ για να συμπληρώσει τους πόρους του μέσου για τη διαχείριση των συνόρων και τις θεωρήσεις (ΜΔΣΘ).

* Ο Γιώργος Μαρκατάτος είναι διευθύνων σύμβουλος