Επιμορφωτικό πρόγραμμα για εκπαιδευτικούς από το Εργαστήριο Προηγμένων Μαθησιακών Τεχνολογιών στη Δια Βίου και Εξ Αποστάσεως Εκπαίδευση στο Σπίτι του Πολιτισμού
Στον μετασχηματισμό της εκπαιδευτικής διαδικασίας, με την εγκαθίδρυση ενός συμπεριληπτικού και δημιουργικού μοντέλου μάθησης, το οποίο θα βασίζεται στην καλλιέργεια της κριτικής σκέψης και τη διερεύνηση της γνώσης στοχεύει η ανθρωποκεντρική τεχνητή νοημοσύνη και η αξιοποίησή της από εκπαιδευτικούς και μαθητές. Προκειμένου να επιτευχθεί αυτή η στόχευση, η εκπαίδευση και η κατάρτιση, αλλά κυρίως η κατανόηση από πλευράς εκπαιδευτικών, των τεχνικών και ουσιαστικών δυνατοτήτων που παρέχει η τεχνητή νοημοσύνη, κρίνεται απαραίτητο βήμα η χάραξη μιας πορείας που θα απορρίπτει τα παραδοσιακά μαθησιακά μοντέλα και θα εκσυγχρονίζει τις διαδικασίες στους σχολικούς χώρους, διατηρώντας πάντα ένα παιδαγωγικό, ανθρωποκεντρικό και μαθητοκεντρικό πρόσημο. Τα παραπάνω επισημάνθηκαν κατά τη διάρκεια του επιμορφωτικού προγράμματος με θέμα «Ανθρωποκεντρική Τεχνητή Νοημοσύνη στην Εκπαίδευση» που διοργάνωσαν οι Διευθύνσεις Α/θμιας και Β/θμιας Εκπαίδευσης Ρεθύμνου μαζί με τον Σύλλογο Εκπαιδευτικών Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Ρεθύμνου σε συνεργασία με το Εργαστήριο Προηγμένων Μαθησιακών Τεχνολογιών στη Δια Βίου και Εξ Αποστάσεως Εκπαίδευση (Ε.ΔΙ.Β.Ε.Α) του Παιδαγωγικού Τμήματος Προσχολικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Κρήτης το απόγευμα της Τετάρτης στο «Σπίτι του Πολιτισμού». Το πρόγραμμα εκπονήθηκε στο πλαίσιο του 6ου διεθνούς Συνεδρίου με θέμα: «Artificial Intelligence -eLearning – eCreativity» που διεξάγει το Παιδαγωγικό τμήμα αυτές τις ημέρες στο Ρέθυμνο, απευθυνόταν σε εκπαιδευτικούς όλων των βαθμίδων και επικεντρώθηκε στην ενημέρωση, ευαισθητοποίηση και στην καλλιέργεια στάσεων απέναντι στην αξιοποίηση της Ανθρωποκεντρικής Τεχνητής Νοημοσύνης στην εκπαίδευση.
«Στόχος να μετασχηματίσουμε την εκπαιδευτική διαδικασία»
Ο Παναγιώτης Αναστασιάδης, ιδρυτής του Ε.ΔΙ.Β.Ε.Α και ομιλητής στην εκδήλωση σημείωσε ότι η αξιοποίηση των εργαλείων ΤΝ στοχεύουν σε μία ολιστική παιδαγωγική προσέγγιση με έμφαση στην κριτική σκέψη. «Το ζητούμενο στη συζήτηση δεν είναι το αν, αλλά το πώς μπορούμε να αξιοποιήσουμε την ΤΝ προς όφελος των ανθρώπων, των εκπαιδευτικών και των μαθητών. Ο τρόπος που μπορούμε να προσεγγίσουμε το θέμα είναι αυτό που λέμε ολιστική παιδαγωγική προσέγγιση, να δώσουμε έμφαση στη δημιουργικότητα των παιδιών, μέσω και της ΤΝ, να εστιάσουμε στην καλλιέργεια και της κριτικής σκέψης και στη διερεύνηση και την ανακάλυψη της γνώσης. Το ερώτημα είναι αν μπορεί η ΤΝ να μας βοηθήσει σε αυτήν την κατεύθυνση και η απάντηση είναι ναι, μπορεί, αλλά υπό παιδαγωγικές προϋποθέσεις», σημείωσε. Αναφορικά τώρα με την ηθική διάσταση της Τεχνητής Νοημοσύνης και τους σημαντικούς προβληματισμούς που εγείρονται σχετικά με τη χρήση της, όπως ανέφερε, τίθενται ζητήματα διαφάνειας από τους αλγορίθμους των μεγάλων τεχνολογικών κολοσσών. «Τα θέματα των προσωπικών δεδομένων, της εγκυρότητας των πηγών και της αναζήτησης των πληροφοριών είναι πάρα πολύ σημαντικά, καθώς οι τεχνολογικοί κολοσσοί για λόγους ευνόητους δεν αποκαλύπτουν τον αλγόριθμό τους και υπάρχει ένα πολύ μεγάλο θέμα διαφάνειας των αλγορίθμων που διέπουν την ΤΝ και αυτό είναι ένα από τα πιο σημαντικά θέματα που θα αντιμετωπίσουμε την επόμενη περίοδο».
Στην αλλαγή του παραδείγματος που δίνουν οι εκπαιδευτικοί στους μαθητές στοχεύει επίσης η ΤΝ σύμφωνα με τον Κωνσταντίνο Κωτσίδη, σύμβουλο εκπαίδευσης, διδάκτορα στο Πανεπιστήμιο Κρήτης και επίσης ομιλητή στην εκδήλωση. Όπως ανέφερε, τα διαθέσιμα εργαλεία της ΤΝ είναι πολλά, αλλά σε προτεραιότητα βρίσκεται η παιδαγωγική τους στόχευση. «Οι εκπαιδευτικοί πρέπει να νιώσουν άνετα με τη χρήση της ΤΝ και να καταλάβουν ότι μπορούν να είναι η αλλαγή του παραδείγματος, να το μεταδώσουν και να βοηθήσουν τους μαθητές τους. Η ΤΝ είναι πολύ σημαντικό να υποστηρίζει τον άνθρωπο, τον δάσκαλο, τον μαθητή, δεν έρχεται για να τον αντικαταστήσει, αλλά για να ενισχύσει την προσπάθειά του. Υπάρχουν σύγχρονες εκπαιδευτικές εφαρμογές με τη βοήθεια της ΤΝ, προκειμένου να αλλάξουμε το παράδειγμα και τον τρόπο με τον οποίο διδάσκουμε. Ανάλογα με την παιδαγωγική στόχευση και τις μαθησιακές ανάγκες των παιδιών, ο κάθε εκπαιδευτικός θα πρέπει να είναι κατάλληλα προετοιμασμένος και καταρτισμένος, προκειμένου να χρησιμοποιήσει τα σωστά εργαλεία και πάνω από όλα να εξυπηρετήσει τη στόχευση και να καλύψει τις μαθησιακές ανάγκες των παιδιών», ανέφερε, με απώτερο στόχο να υπογραμμίζει τον μετασχηματισμό της εκπαιδευτικής διαδικασίας. «Στόχος είναι να μετασχηματίσουμε την εκπαιδευτική διαδικασία, να δώσουμε το παράδειγμα και να αλλάξουμε τον τρόπο που διδάσκουμε, ένας τρόπος πιο συμπεριληπτικός, περισσότερο κοντά στα παιδιά. Ο δάσκαλος είναι ενεργός και κυρίαρχος, αλλά δίνει και πρωτοβουλίες για να αναπτύξουν τα παιδιά κοινωνικές δεξιότητες και νομίζω ότι η ΤΝ μπορεί να βοηθήσει και σε αυτόν τον τομέα».
«Να κάνουμε τα παιδιά μας να αποκτήσουν στάσεις ζωής»
Διαρκώς έδαφος κερδίζει η ΤΝ στις ζωές μας, σύμφωνα με τον Λάμπρο Kαρβούνη, διευθυντή στη Διεύθυνση Α/θμιας εκπαίδευσης Ρεθύμνου, ο οποίος τόνισε ότι η ΤΝ προτείνεται ως λύση σε διάφορα προβλήματα της καθημερινότητας, τα οποία θα πρέπει να αντιμετωπίσουμε. «Όλες τις εποχές υπήρχε ένας φόβος και μία τρομοκρατία ότι οι υπολογιστές θα μας πάρουν τη ζωή και ότι όταν πρωτομπήκαν οι υπολογιστές στην εκπαίδευση θα κέρδιζαν τους δασκάλους, ή όταν μπήκαν στις σπουδές μας θα κέρδιζαν τους καθηγητές, τώρα που μπαίνει στις ζωές μας η ΤΝ, ότι θα κερδίσουν τον άνθρωπο. Το στοίχημα που έχουμε εμείς να κερδίσουμε είναι να βάλουμε τον άνθρωπο μπροστά από την ΤΝ και τι πιο καλό από αυτό, από το να ξεκινήσει από την εκπαίδευση, από μικρά παιδιά, από το νηπιαγωγείο ακόμα», ανέφερε επισημαίνοντας επίσης ότι τα παιδιά ως πολίτες του αύριο θα ζουν σε μία εποχή που δεν ξέρουμε πώς θα μοιάζει. «Δεν φτάνει να τα εμπλουτίσουμε με γνώσεις και να τους δώσουμε δεξιότητες, αλλά το κυριότερο είναι να τα κάνουμε να αποκτήσουν στάσεις ζωής. Το στοίχημα του αύριο είναι η ΤΝ και γι’ αυτό θέλουμε να επιμορφώσουμε τους εκπαιδευτικούς μας πρωτίστως, ώστε να χρησιμοποιήσουν όλο αυτό το μέσο προς όφελος των παιδιών μας», κατέληξε.
Με τη σειρά του, ο Μανούσος Μαραγκάκης, διευθυντής στη Διεύθυνση Β/θμιας Εκπαίδευσης Ρεθύμνου ανέφερε: «Κάθε προσέγγισή μας εκτός από μαθητοκεντρική πρέπει να είναι και ανθρωποκεντρική, ως προς τη χρήση των νέων τεχνολογιών στην καθημερινότητα της ζωής. Μία ανθρωποκεντρική διάσταση στην περίπτωση της εκπαίδευσης μπορεί να είναι η συμπεριληπτικότητα σε ένα μάθημα. Αν ένας εκπαιδευτικός ζητήσει συμπεριληπτικά βοηθήματα για τα μαθήματά του, έχει προτάσεις για να υποστηρίξει τον εκπαιδευτικό στα μαθήματά του για να τον βοηθήσει να είναι συμπεριληπτικός. Αυτό αποτελεί μία πρόκληση, μία ανησυχία για εμάς, ωστόσο πρέπει να τη δούμε, γιατί μπορεί να βοηθήσει συνολικά όλη τη σχολική κοινότητα και τον εκπαιδευτικό ακόμα, κυρίως τεχνικά και στη συνέχεια με τη συναισθηματική του προσέγγιση», ανέφερε, προσθέτοντας ότι υπάρχει μεν μία ανησυχία, όπως υπήρχε παλαιότερα με τους υπολογιστές, ωστόσο ο εκπαιδευτικός και τότε ανταπεξήλθε, άρα δεν υπάρχει φόβος. «Η ΤΝ δεν είναι για να βοηθήσει μόνο στο να μας δώσει γενικότερα στοιχεία πληροφόρησης, όπως είχαμε τις μηχανές αναζήτησης στο παρελθόν, τώρα εξειδικεύει σε κάθε περίπτωση και μπορεί να δώσει υποστηρικτικό υλικό. Μέχρι και η προετοιμασία μαθημάτων και το σχέδιο μαθήματος και όλη η τεχνική υποστήριξη», συμπλήρωσε ως προς τη χρησιμότητα των εργαλείων της ΤΝ και το πώς μπορούν να ενταχθούν στην εκπαίδευση.
Ο Γιάννης Μαρινάτος, πρόεδρος στον Σύλλογο Εκπαιδευτικών Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Ρεθύμνου υπογράμμισε: «Η ημερίδα εντάσσεται στο πλαίσιο της επαφής που εμείς επιδιώκουμε και της συνεχούς ανατροφοδότησης με την επιστημονική κοινότητα, προκειμένου να ενισχύσουμε τον παιδαγωγικό μας ρόλο. Η ΤΝ με ανθρωποκεντρικό χαρακτήρα μπορεί να αποτελέσει ένα ακόμα εργαλείο ενδυνάμωσης του ελληνικού δημόσιου σχολείου».
