Μια αδήριτη ανάγκη την οποία οι πολίτες έχουν αρχίσει εδώ και χρόνια να αναγνωρίζουν είναι η επένδυση σε παρεμβάσεις επί των κτιρίων τους, προκειμένου να τα καταστήσουν ενεργειακά αναβαθμισμένα, με καλύτερες προδιαγραφές ούτως ώστε κυρίως να αποσυμπιεστεί κατά ένα σημαντικό βαθμό ο οικογενειακός προϋπολογισμός ο οποίος ιδίως τα τελευταία χρόνια ζημιώνεται σοβαρά από το υψηλό κόστος της ενέργειας.
Στα νέα κτίρια, οι ενεργειακές προδιαγραφές είναι πια αυτονόητες μιας και αποτελούν προϋπόθεση έκδοσης των νέων οικοδομικών αδειών, ενώ για τα υφιστάμενα κτίσματα η πολιτεία αναγνωρίζοντας την ανάγκη για βελτιστοποίηση της ενεργειακής απόδοσής τους, διακηρύσσει κατά καιρούς αντίστοιχα προγράμματα όπως το λεγόμενο «Εξοικονομώ», παρέχοντας στους πολίτες χρηματοδοτική βοήθεια ώστε να προχωρήσουν στις απαραίτητες παρεμβάσεις.
Παρά το υψηλό κόστος που συχνά ενέχει η επένδυση σε παρεμβάσεις εξοικονόμησης ενέργειας συγκριτικά με τις συμβατικές επιλογές για παράδειγμα σε θέρμανση, ψύξη, κουφώματα κ.ά., οι επενδύσεις στην ενεργειακή αναβάθμιση αποδίδουν γρήγορα, όπως εξηγούν οι ειδικοί στα «Ρ.Ν.», με σημαντική εξοικονόμηση χρημάτων και αύξηση της ενεργειακής αυτονομίας. Και όπως τόνισαν οι ίδιοι τα οφέλη μιας μετάβασης σε μια πιο «πράσινη» κατοικία συχνά αναγνωρίζονται απευθείας από τους ιδιοκτήτες με αποτέλεσμα να δημιουργείται σταδιακά και μια νέα νοοτροπία και από πλευράς πολιτών που δεν έχει να κάνει μόνο με την εξοικονόμηση χρημάτων, αλλά την υιοθέτηση αντίστοιχων πρακτικών για τη ζωή τους εν γένει.
Άλλωστε όπως μας εξηγεί η Γεωργία Μανωλίτση, πολιτικός μηχανικός και πρόεδρος της Ν.Ε του ΤΕΕ Ρεθύμνου «Το να καταφέρεις να μειώσεις το κόστος της θέρμανσης και της ψύξης σου και να έχεις καλύτερες συνθήκες διαβίωσης μες στο σπίτι σου είναι ποιότητα ζωής. Εδώ και χρόνια ο κόσμος το αναγνωρίζει αυτό και το κράτος κινείται επίσης προς αυτή την κατεύθυνση».
Παρεμβάσεις «απλές» αλλά ζωτικής σημασίας
Σύμφωνα με τους ειδικούς οι νέες κατοικίες για να μπορέσουν να λάβουν οικοδομική άδεια απαιτείται να περιλαμβάνουν ένα πλέγμα παρεμβάσεων, ένα σύνολο προδιαγραφών οι οποίες θα εξασφαλίζουν τη λεγόμενη ενεργειακή κλάση Α για τη νέα αυτή κατοικία. Οπότε για αυτά τα κτίρια η ενεργειακή αποδοτικότητα είναι αυτονόητη.
Για τις υφιστάμενες κατοικίες οι ιδιοκτήτες συχνά με ιδία μέσα είτε μέσω προγραμμάτων προχωρούν σε παρεμβάσεις και βελτιώσεις προκειμένου να καταστήσουν τις κατοικίες τους ενεργειακά αποδοτικότερες. Οι παρεμβάσεις αυτές σχετίζονται μεταξύ άλλων με τη χρήση τεχνικών, υλικών και μηχανημάτων όπου θα σημάνουν την αξιοποίηση των συνθηκών του εξωτερικού περιβάλλοντος, των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας για την εξυπηρέτηση καθημερινών αναγκών μέσα στο σπίτι όπως θέρμανση και ψύξη αλλά και τη ενεργειακή αυτονομία του οικοσυστήματος του σπιτιού με όλο και λιγότερη κατανάλωση της ηλεκτρικής ενέργειας. Τα οφέλη από μια τέτοια κίνηση είναι πολλαπλά: από την εξοικονόμηση χρημάτων με τη μείωση των λογαριασμών, τη δημιουργία ενός πιο άνετου και υγιεινού περιβάλλοντος, μέχρι την αναβάθμιση της αισθητικής ακόμη και της αξίας της κατοικίας.
Κάποιες από τις βασικές, «απλές» και «εύκολες» παρεμβάσεις που μπορεί να προχωρήσει κάποιος και συνήθως αυτές προωθούνται και από τα προγράμματα, όπως εξηγεί ο Γιώργος Κανελλάκης, μηχανικός παραγωγής και διοίκησης M.Sc, ενεργειακός επιθεωρητής Γ’ τάξης και ενεργειακός ελεγκτής Γ’ κατηγορίας, είναι οι εξής: «Η αντικατάσταση κουφωμάτων με ενεργειακά κουφώματα, όπου και αυτά όμως έχουν συγκεκριμένους συντελεστές. Η εξωτερική Θερμοπρόσοψη: ουσιαστικά θωρακίζεται όλο το κτίριο και αυτό που επιτυγχάνεται είναι αν έχεις κρύο μες στο σπίτι σου να το κρατήσεις όσο το δυνατόν περισσότερο ή αν έχεις ζέστη μέσα στο σπίτι σου να την κρατήσεις επίσης όσο το δυνατόν περισσότερο. Αυτό σημαίνει ότι θα καταναλώσεις πολύ λιγότερα ποσά ενέργειας για να ζεστάνεις ή να παγώσεις το σπίτι σου, τον χειμώνα ή το καλοκαίρι, αντίστοιχα. Ένα άλλο είναι η μόνωση δώματος, στην ταράτσα. Ακόμα, η προσθήκη ηλιακών συλλεκτών. Ένα άλλο είναι τα σκίαστρα που ουσιαστικά μειώνεις την ακτινοβολία που πέφτει κατευθείαν στα παράθυρα ενώ διατηρείς τον φωτισμό που θες. Και μετά έχουμε αντικατάσταση ή αναβάθμιση του συστήματος θέρμανσης – ψύξης: πλέον αυτό που επικρατεί είναι οι αντλίες θερμότητας. Ουσιαστικά είναι μια συσκευή που παρέχει ψύξη, θέρμανση και ζεστό νερό. Υπερτερεί όμως γιατί η απόδοση ενός συστήματος με αντλία θερμότητας είναι πολύ καλύτερη από την απόδοση άλλων συστημάτων που έχουμε εδώ και δεκαετίες, όπως καυστήρα λέβητα πετρελαίου. Επιπλέον οι φωτισμοί του σπιτιού γίνονται με χαμηλής ενεργειακής κατανάλωσης τεχνολογία, ενώ υπάρχουν και λύσεις – μικροπαρεμβάσεις ακόμη και για τον έλεγχο της ροής τους νερού », εξηγεί ο κ. Κανελλάκης.
Οι παραπάνω παρεμβάσεις όπως εξηγεί η κ. Μανωλίτση σίγουρα αποτελούν μια δαπανηρή επένδυση, δεν είναι όμως ανέφικτη και επιπλέον, η απόσβεση όπως επισημαίνει είναι ταχύτατη: «Σίγουρα η δαπάνη είναι σημαντική όχι όμως αδύνατο να επενδύσει κάποιος και δεύτερον η απόσβεσή του βγαίνει σταδιακά δηλαδή μπορεί να δώσεις ένα ποσό που να είναι 20,30,35 χιλιάδες σε μια μονοκατοικία προκειμένου να κάνεις μια θερμοπρόσοψη, να βάλεις έναν ηλιακό, να αλλάξεις το σύστημα θέρμανσης ή να αλλάξεις και τα κουφώματά σου όμως η απόσβεση η οποία θα έχεις από τους μηνιαίους σου λογαριασμούς θα είναι πάρα πολύ σύντομη διότι θα ξεκινήσεις κατευθείαν να βλέπεις τη διαφορά στο σπίτι και στη θερμοκρασία και στην ψύξη και στη θέρμανση».
Μάλιστα όπως επισημαίνει η ίδια ο κόσμος αναγνωρίζει πια τα οφέλη της μετάβασης σε ενεργειακά αποδοτικότερες λύσεις και αυτό διαφαίνεται και από τη συμμετοχή στα αντίστοιχα προγράμματα η οποία είναι όλο και περισσότερη με κάθε νέα προκήρυξη: «Ο κόσμος δεν αποθαρρύνεται από το κόστος. Κινείται προς αυτή την κατεύθυνση, και τα προγράμματα «εξοικονομώ» για παράδειγμα πάντα εξαντλούν τα κονδύλιά τους. Στα προηγούμενα μάλιστα υπήρχε πάρα πολύς κόσμος που ήθελε να μπει και δεν τα κατάφερε διότι τα κονδύλια εξαντλούνται πάρα πολύ γρήγορα, καθώς όλοι προσπαθούν να μειώσουν το μηνιαίο κόστος. Και οι επιχειρήσεις βέβαια και οι κατοικίες. Και το κράτος κινείται προς αυτή την κατεύθυνση, βγάζει συνεχώς προγράμματα και βοηθάει τον πολίτη διότι τώρα μιλάμε για μια ποιότητα ζωής», υπογραμμίζει η πρόεδρος του ΤΕΕ Ρεθύμνου, ενώ ο κ. Κανελλάκης μεταξύ άλλων προσθέτει: «Εάν κάνεις σωστές παρεμβάσεις και ανεβάσεις ενεργειακά την κατοικία σου είναι σίγουρο ότι μετά από πολύ λίγα χρόνια θα πεις «Μα γιατί δεν το έκανα από πριν». Και αυτά τα παραδείγματα τα βλέπουμε συνεχώς. Το πριν με το μετά δεν έχει καμία σχέση και το ευτυχές είναι ότι το βλέπει ο ιδιοκτήτης και το παραδέχεται και το στηρίζει πλέον. Πρέπει να μπει σιγά σιγά στο μυαλό μας, στη σκέψη μας. Ούτως η άλλως βέβαια αναγκαζόμαστε με αυτές τις τιμές ενέργειας αλλά δεν πρέπει να αναγκαζόμαστε πρέπει να το κάνουμε από μόνοι μας. Και ευτυχώς η νέα γενιά το ενστερνίζεται αυτό».
Παράλληλα, μια άλλη ενδιαφέρουσα παρέμβαση η οποία προωθείται κυρίως σε μεγάλες κτιριακές υποδομές όπως ξενοδοχεία, νοσοκομεία, βιομηχανίες κ.λπ. είναι οι αυτοματισμοί. Με αυτά τα συστήματα όπως εξηγεί ο κ. Κανελλάκης επιτυγχάνεται ο έλεγχος των διάφορων λειτουργιών όπως το φως, το πότισμα του κήπου, ο κλιματισμός, εξοικονομώντας ενέργεια. Ο ίδιος επισημαίνει ότι ακόμα και οι απλές κατοικίες πάντως μπορούν να ενσωματώσουν μικρούς αυτοματισμούς που θα εξυπηρετούν αυτή την ανάγκη όπως ο φωτισμός με φωτοκύτταρα.
Το μέλλον
Οι προοπτικές αυτού του πεδίου όπως αναφέρουν και οι δύο ειδικοί είναι απεριόριστες. Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά ο κ. Κανελλάκης «Καθημερινά βγαίνουν καινούργια προϊόντα και μάλιστα οι εταιρίες που ασχολούνται με όλο αυτό το κομμάτι έχουν ειδικά τμήματα τα οποία χρηματοδοτούνται για την έρευνα. Ερευνούν για να βελτιστοποιήσουν ακόμα περισσότερο τα προϊόντα τους. Αναμένουμε λοιπόν ακόμα καλύτερες προδιαγραφές υλικών και σίγουρα θα πρέπει και οι μηχανικοί και οι κατασκευαστές και οι πολίτες να κατασκευάζουμε ενεργειακά αποδοτικότερες κατασκευές και φιλικές προς το περιβάλλον. Γιατί πλέον έχει ωριμάσει και η τεχνολογία και η τεχνογνωσία και η σκέψη μας και η θέλησή μας, ο ίδιος ο πολίτης δηλαδή».
Ενώ η κ. Μανωλίτση επισημαίνει: «Τα σπίτια του μέλλοντος θα είναι με ενεργειακά υλικά. Σίγουρα όλοι προσανατολιζόμαστε κατά τον σχεδιασμό έτσι ώστε να έχουμε κτίρια ενεργειακά να έχουν πολύ χαμηλές ενεργειακές καταναλώσεις και ειδικά εδώ εμείς στην Κρήτη που έχουμε πολύ μεγάλη ηλιοφάνεια όλο τον χρόνο».
